Miguel Anxo Fernán-Vello: “Eu aplico o maxisterio de Gabriel Celaya: o poeta está obrigado a dar voz aos vencidos”

Entrevista de Montse Dopico a Miguel Anxo Fernán-Vello en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): Pasara xa bastante tempo desde Astro interior. En Habitación do asombro podemos ver boa parte das que foran xa as inquedanzas que reflectiras nos teus anteriores poemarios. É Habitación do asombro unha escolma de poemas escritos, entón, nos últimos anos?
– Miguel Anxo Fernán-Vello (MAFV): Astro interior era un volume de case cincocentas páxinas que escolmaba a miña obra poética entre os anos 1984 e 2007, publicado na colección Arte de Trobar do Pen Clube de Galicia, con edición e introdución de Teresa Seara. Habitación do asombro ve a luz no ano 2013 e naceu como libro en si mesmo, de xeito autónomo, dende as sombras do meu propio abismo, como diría Rubén Darío. Na actualidade teño varios libros de poemas inéditos, todos eles escritos nos últimos anos, libros entre si distintos, mais formando parte da miña poética profunda, en evolución e en expansión.
– MD: Unha lectura global do poemario suxire un escenario de devastación, que poida que teña que ver co que ocorreu, precisamente, nos últimos anos: o desmantelamento de dereitos… Pode ser?
– MAFV: Pode ser, si. Eu en certa maneira estou de acordo con Roberto Juarroz cando afirma que a poesía é realidade, “a maior realidade posíbel”, e ao mesmo tempo coincido con Antonio Gamoneda cando contempla o fenómeno poético como unha emanación da propia vida. Habitación do asombro, e así outros libros meus recentes, é o resultado dunha tensión existente entre o concreto e o abstracto, e de aí pode nacer unha sorte de “realismo simbólico”, unha forma de fractura do real, mais eu entendo o poema como unha “situación psíquica” que comparte —a idea é de Seamus Heaney— o impulso lírico e a responsabilidade cívica. Ou, dito doutra maneira —e non lembro agora o autor desta sentencia—, a poesía debe cumprir unha trigonometría: racionalidade, emotividade e ideoloxía. (…)
– MD: En relación con iso, hai retratos de mulleres en todos os teus libros, desde os primeiros poemarios eróticos. Mais, en xeral, o xeito de presentalas foi mudando. Rosalía e Emily Dickinson son mulleres “libres”. Como foi transformándose o teu enfoque sobre isto?
– MAFV: Unha cousa é a educación, sentimental e literaria, recibida na década dos anos 60 e parte dos anos 70 do século pasado e outra a evolución individual e intelectual que posteriormente se foi producindo no home e no poeta. A un doíalle, como no verso de Borges, unha muller en todo o corpo, e o home e o poeta seguen na actualidade sentindo unha forte atracción, en forma de admiración e de reverencia, pola muller.
O machismo, o sistema patriarcal, toda forma de dominio do home sobre a muller, toda estrutura de superioridade sexista son para min formas de barbarie. Eu lin con gran interese, mesmo antes do meu ingreso na universidade, a Virginia Woolf, Simone de Beauvoir, Betty Friedman e Hélène Cixous, entre outras autoras e pensadoras feministas, e mesmo como editor —permíteme lembralo— síntome moi orgulloso de ter editado un libro capital, Feminismo e coñecemento. Da experiencia das mulleres ao ciborg, de Carme Adán. (…)”

Compostela: presentación da Antoloxía de referencia do sentimentalismo (3 volumes)

O martes 28 de xaneiro, ás 20:00 horas, na Galería Bus Station Space (Praza de Camilo Díaz Valiño, 17, enfronte da estación de autobuses) de Santiago de Compostela, preséntanse os tres volumes da Antoloxía de referencia do sentimentalismo, publicados pola editorial Bubela. No acto participan Yolanda Castaño, Francisco X. Fernández Naval, Baldo Ramos, Eva Veiga, Olalla Cociña e Berta Dávila xunto cos antólogos Manuel Celso Matalobos, Olga Patiño Nogueira, Xavier Lama, Branca Novoneyra e Mariña Pérez Rei.

Cuestionario Proust: Medos Romero

Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Medos Romero:

«1.– Principal trazo do seu carácter?
– Obsesiva.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– Que non mintan.
3.– Que agarda das súas amizades?
– A entrega e a xenerosidade.
4.– A súa principal eiva?
– A falta de paciencia.
5.– A súa ocupación favorita?
– Pasear en bicicleta.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Volver vivir na montaña.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Padecer unha demencia, non saber quen son.
8.– Que lle gustaría ser?
– Perfumista.
9.- En que país desexaría vivir?
– En Italia.
10.– A súa cor favorita?
– Os verdes.
11. – A flor que máis lle gusta?
– A flor da cerdeira.
12.– O paxaro que prefire?
– O paporroibo.
13.– A súa devoción na prosa?
– Margarite Yourcenar
14.– E na poesía?
– Rosalía de Castro.
15.– Un libro?
La lluvia amarilla, de Julio Llamazares.
16.– Un heroe de ficción?
– Non teño.
17.– Unha heroína?
– Non teño.
18.– A súa música favorita?
– Blues e jazz.
19.– Na pintura?
– Os impresionistas e os artistas do Renacemento.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Parellas con varios fillos que adoptan nenos con problemas de saúde.
21.– O seu nome favorito?
– Adriana.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A soberbia.
23.– O que máis odia?
– A soberbia.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Franco.
25.– Un feito militar que admire?
– A Revolución dos Caraveis en Portugal.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– O sosego.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Consciente, con valentía, sabendo que morro.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Estar enérxica e en tensión.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– A ignorancia.
30.– Un lema na súa vida?
– Todo hai que loitalo, nada é regalado.”

Olivia Rodríguez: “Aguirre tivo moita influencia en Rosalía, recoñecible nos seus versos e imaxes”

Entrevista a Olivia Rodríguez en La Voz de Galicia:
“A revisión crítica do libro ca obra completa de Aurelio Aguirre (1833-1858), que vai ver a luz en febreiro, corre a cargo de Olivia Rodríguez.
– La Voz de Galicia: Que importancia ten Aurelio Aguirre na literatura?
– Olivia Rodríguez: Foi un poeta moi coñecido na súa época porque representaba xustamente a imaxe perfecta do romántico. Era un mozo liberal que morreu en estrañas circunstancias na praia coruñesa de San Amaro, con 25 anos. Era moi amigo de Murguía, Pondal ou Rosalía, na que tivo moita influencia, recoñecible nos versos da escritora de Padrón, nas formas, nas imaxes, moi parecidas. De feito, escribiu un poema sobre unha sombra que o persegue e que é o antecedente da Negra sombra. (…)”

Día de Rosalía 2014: GraffitiRosalía. A fenda nos muros

A AELG promoverá unha serie de actos organizados por concellos, asociación culturais e a propia AELG para celebrar o Día de Rosalía de Castro o vindeiro 24 de febreiro, no que se conmemora o nacemento da nosa autora.

Ademais de animar á cidadanía a agasallar un libro en galego e unha flor nese día, a AELG convoca para o día 24 de febreiro deste 2014 o programa GraffitiRosalía, dirixido a toda a sociedade galega, e especialmente aos centros de ensino de toda Galiza, para realizaren nos propios centros ou en espazos públicos coa colaboración dos concellos, ademais de lecturas da obra rosaliana, unha acción colectiva en torno á figura de Rosalía de Castro co obxectivo de visibilizar os seus versos en espazos públicos e comunitarios.

Así pois, proponse a todos os centros educativos de Galicia  para que, en muros ou paredes habilitadas a tal efecto, nos propios centros de ensino ou nas súas proximidades, grafitteen algún verso de Rosalía de Castro, de modo que o alento da súa voz se faga presente continuo para toda a cidadanía galega.

Esta intervención visual e artística poderá ir acompañada do recitado dos seus versos, ou de calquera outra actividade que contribúa a dinamizar e dar pulo á obra poética de Rosalía de Castro, en canto símbolo colectivo.

Desde a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega póñense á disposición dos centros de ensino os seus medios dixitais e de comunicación e difusión nas redes sociais para recompilar e difundir todas aquelas ligazóns onde as comunidades escolares dispoñan as súas actividades organizadas para este día. Para isto é preciso que desde os centros confirmen á AELG a súa participación no desenvolvemento destas actividades e, en segundo lugar, fagan chegar este material para amplificar o seu coñecemento e visibilidade ao seguinte enderezo: oficina@aelg.org

A AELG convoca a toda a cidadanía a participar desas actividades.

Por outra banda, a AELG vén solicitando desde 2011 aos concellos que declaren o 24 de febreiro como Día de Rosalía de Castro, e así o fixeron nun número de 29, sumándose tamén a propia Deputación da Coruña. A AELG seguirá a llelo solicitar aos que non o fixeron aínda. Así mesmo pediralles que recollan esta celebración nas súas programacións culturais.

No 2012 a AELG promoveu unha moción a presentar nos concellos do país para instaurar o 24 de febreiro como Día Rosalía de Castro e, así, organizaren actos de celebración. A moción foi aprobada en Allariz, Ames, Betanzos, Carballo, Carnota, Cedeira, Deputación Provincial da Coruña, Fisterra, Foz, Lalín, Lobeira, Muros, Narón, Ourense, Padrón, A Pobra do Brollón, Poio, Ponteareas, Pontedeume, Pontevedra, Porto do Son, Redondela, Rianxo, Riotorto, Rois, O Rosal, San Sadurniño, Santiago de Compostela, Tui, Valdoviño, Vigo, Vilasantar e Xermade.

Rosalía de Castro é unha fenda.
Unha ferida aberta nas conciencias.
A voz que sempre nos asombra.

Querémola viva,
sabémola ceiba.

Querémola pola rúa,
nos barrios e nos arrabaldes,
nas aldeas e nas prazas,
nas fachadas brancas dos edificios.

Queremos que os seus versos nos invadan,
fender con eles o mutismo das paredes.
Para que a súa voz ilumine os muros.
Alta e clara como murmurio e como berro.
Por iso, convidámosvos a participar en graffitiRosalía.

Anxos Sumai: “Custa zafar dos prexuízos: pensamos que a muller independente debe pagar un prezo”

Entrevista de Montse Dopico a Anxos Sumai en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): Hai en A lúa da colleita unha volta ao lugar da adolescencia, do mesmo xeito que en Así nacen as baleas hai un regreso ao lugar da infancia, aínda que por motivos distintos. Non creo que esa coincidencia sexa casualidade. Cal é o seu motivo?
– Anxos Sumai (AX): A min acontéceme que o que escribo desvela sempre algo do que eu non son completamente consciente e A lúa da colleita estame a sorprender coas múltiples lectura que ten. Esta que propós é nova tamén para min, non pensara niso. De todas formas, se volvo a esas épocas da vida é porque as personaxes ou a historia que estou narrando o precisan. Esta novela parte dun estraño acontecemento que viviu a protagonista, Nuria, cando era adolescente, que foi sen dúbida o desencadeante da súa persoal percepción sensorial e que nunca se chega a explicar: ese momento campa sobre toda a novela como un enigma máis, dos moitos que ocupan a Nuria. Hai outros personaxes, como Happy, que fala conscientemente da súa nenez, do difícil que lle resultou aceptarse como unha muller. Tamén Lois remexe un pouco na infancia, nunha imaxe luminosa de cando se sentiu músico por vez primeira. Pero só Nuria, Happy e Bet retroceden a eses momentos.
A infancia e a adolescencia, polas descubertas e os conflitos, son sempre lugares fascinantes para min como narradora. Da miña experiencia deses tempos consigo extraer case todo o que preciso para crear, como se metese a man e arrincase unha presada de arxila que podo moldear segundo me conveña. (…)
– MD: Por certo, que non sei se é que só tes publicados os libros que levaron premios, ou que efectivamente libro que escribes libro que premian. Creo que escribiches sempre: en revistas, libros colectivos, para comics, discos… Saberías explicar de onde che vén esa paixón?
– AS: Non, non todo o que escribín foi premiado. Tampouco me presento a premios, simplemente porque non teño obras que presentar. Só escribín dúas novelas e si, enviei unha ao Repsol e a outra ao García Barros e premiáronas.
É certo que aínda que publique pouco, sempre escribín. Quixen pintar, quixen compoñer cancións pero era malísima. Na literatura sempre conseguín desenvolverme ben. Dende nena, quedei atrapada nese poder de evocación que ten a palabra: medrei nunha aldea antes da chegada da televisión e as horas distráianse contando contos. Fascinábanme aqueles contos que contaban as mulleres e os homes que viñan pola casa do meu avó cando había que cocer o pan, esfollar o millo, facer a caña… Foron unha grandísima escola para min como escritora. Ogallá chegase a conseguir narrar coa tensión que conseguía crear en min aquela xente e que me aguilloaba a imaxinación. (…)”

Cuestionario Proust: Arturo Casas

Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Arturo Casas:

«1.– Principal trazo do seu carácter?
– Agora mesmo a paciencia, e moito me tardou. Tamén unha certa incapacidade para deixar de ver o aspecto cómico que se agocha en case toda acción humana.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A xenerosidade, a intelixencia, a discreción, a bondade, a educación, a valentía, o candor, o riso, a boa vocalización, todas por igual.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Que me fagan rir e que non o beban todo.
4.– A súa principal eiva?
– A descrenza en todo plan quinquenal. Pero iso mesmo vai a favor do momento e a favor da utopía.
5.– A súa ocupación favorita?
– Actual? Ver durmir certas persoas.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Igualdade, emancipación, pluralidade, viño, percebes e pel.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Ninguén sabe nada a ese respecto.
8.– Que lle gustaría ser?
– Contorsionista. No seu defecto, un río.
9.– En que país desexaría vivir?
– En Noruega, en Chile, nalgún país longo e marítimo. Neste mesmo, malia el ser cadrado. Pero con algún amaño, con bastantes amaños. Por poñer un, diría contarmos cunha esquerda medianamente lúcida.
10.– A súa cor favorita?
– A cor que recende, a do mar dos ártabros.
11.– A flor que máis lle gusta?
– Papoula e memoria.
12.– O paxaro que prefire?
– O tucano, por me resultar inverosímil e serme simpático malia o exceso.
13.– A súa devoción na prosa?
– Bourbaki. Spinoza. Weil. Cunqueiro. Lotman. Arendt. Cervantes. Canetti.
14.– E na poesía?
– Safo e a poesía arcaica grega; en xeral, todos os arcaicos. E logo Celan. Tamén Pepe Cáccamo, Chus Pato e oito ou dez poetas máis do meu tempo e do meu país. Admiro igualmente quen traduce poesía e o fai ben. Poucas cousas se me ocorren máis complicadas.
15.– Un libro?
O bosque harmonioso, de Augusto Abelaira. Quen sabe por que?
16.– Un heroe de ficción?
– Lázaro. E, en xeral, os esdrúxulos.
17.– Unha heroína?
– Eurídice, por non desviarnos. Tamén Atenea, malia todo.
18.– A súa música favorita?
– Depende da hora, do sitio, da posición e de se estou só ou con xente. Algúns nomes e xéneros, por exemplo mentres conduzo, resultan inconfesábeis. Sendo dono de min, gústame Pärt, Mozart, Bach, Schubert. Tamén Abe Rábade, que hai uns días me conmoveu até un límite para min descoñecido. A música de Patricia Barber, Shirley Horn, Abbey Lincoln, Nina Simone e moitas outras compositoras e cantantes estadounidenses.
19.– Na pintura?
– Colmeiro e Seoane, para pensar no mito e para a alegría. E moita pero moita máis. De antes e de despois.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Os que cruzan desertos e mares procurando algo que nós xa temos. As que se xogan a vida por falar en voz alta.
21.– O seu nome favorito?
– Ilduara, Artemio e algún nome eslavo, como Zbigniew ou Katarzyna.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– Poñamos catro: a facundia, a pompa, a nugalla e a desorde. E un quinto: a incapacidade para poñerse no lugar do outro. E un máis, por ir á media ducia: a egolatría.
23.– O que máis odia?
– O colonialismo, a violencia física e simbólica contra as mulleres, a relixión de estado, a escravitude, o fascismo.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Franco e os seus xenerais, bispos, xuíces e banqueiros, por todo o que directa e sistematicamente nos fixeron (século XX) e nos seguen a facer a nós (século XXI).
25.– Un feito militar que admire?
– Calquera que implique a liberación de seres humanos sometidos por motivos étnicos, sociais, relixiosos ou doutra clase. A revolución haitiana de 1791 contra a escravitude e mais a colonización e a correlativa organización militar debida a Toussaint Louverture, por exemplo.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Beleza e intelixencia, por esa orde ou pola inversa. Fóra diso gustaríame ser negra e ter sentido do ritmo e da proporción. Tamén, con todo o anterior, ser mediofondista, danzarín e tocar o saxo alto ou o bandoneón. A miúdo querería, asemade, ser contorsionista, creo que xa o dixen.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Sen tortura, sen escenario, sen relixión e sen dar a lata. Pero asumo aquilo de Blanchot: morrín, vivín, morrín. Non se morre só unha vez nin só dunha vez.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– A proxección individual e colectiva sobre o futuro, un principio esperanza menor que o que querería manter aceso.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– A simpleza, agás cando vai unida a poder. Pero quen é un para perdoar?
30.– Un lema na súa vida?
– Nunca souben de lemas. Gustoume o resultado dunha enquisa do Times, el mesmo paradoxal: “No motto please, we’re British”.”