Garrincha, o mítico futbolista brasileiro que dá nome a unha novela galega

ArtigoBeatriz Maceda de Carme Vidal en Sermos Galiza:
“Chamábanlle o “Anjo das pernas tortas” ou “alegria do povo” e os dous nomes acaíanlle ben a Manuel Franco dos Santos, Mané, coñecido para a historia do fútbol mundial como Garrincha (1933-1983). Un dos nomes míticos do fútbol mundial forma parte do título da primeira novela de Beatriz Maceda, O álbum de Garrincha (Galaxia) que a autora presenta, canda Donato, o ex-futbolista do Deportivo, nesta cuarta feria na Feira do Libro da Coruña. (…)
A novela de Beatriz Maceda evoca a historia do futbolista brasileiro en O álbum de Garrincha, unha novela que fala de fútbol mais tamén de integración, de superación das dificultades e de solidariedade. “Son mestra e desde hai anos temos aulas multiculturais e dinme conta de que chegan coa morriña nos ollos, cunha tristura inmensa, sen ser referente de nada e vin que o fútbol é un deporte democrático co que a integración pode ser rápida”, explica a escritora da orixe da súa novela que quixo dar outra imaxe do fútbol, alonxada do mundo dos cartos que rodea aos deportistas de elite.
Unha das sortes foi dar co Garrincha, un personaxe que a fascinou e que, sen ser protagonista, evócase no libro. “O meu home e meu fillo faláronme del e pareceume unha figura extraordinaria e un compañeiro perfecto para João, era un exemplo de superación, o modelo que precisaba”, sinala Beatriz Maceda. “Interesábame transmitir a idea de que si queres facer algo e tes ilusión tes que loitar para conseguilo, non deixalo no primeiro atranco”, defende e, para iso, a figura de Garrincha non podía ser máis acaída.
Se poucos son os libros escritos arredor do fútbol, menos aínda os que teñen unha muller como autora. O de Beatriz Maceda pódese gabar de ser o primeiro na nosa literatura. “É un mundo masculino, é, e nunca pensei niso á hora de escribilo mais tamén é hora de mudar iso e cada vez son máis nenas as que xogan tamén no patio ao fútbol”, apunta a autora. (…)

María Reimóndez: “Responderei ás preguntas do publico lector sobre a novela”

EntrevistaMaría Reimóndez de Carme Vidal a María Reimóndez en Sermos Galiza:
“A protagonista da nova novela de María Reimóndez é MK, unha cantante que antes foi Manimekalai, unha nena do Támil Nadu rural. Desde alí, a escritora responderá ás preguntas do público lector arredor do mundo de A música dos seres vivos, a terceira novela do “Ciclo dos elementos”. As preguntas deixaranse na súa páxina de facebook e a autora responderá a través de textos publicados en Sermos Galiza.
– Sermos Galiza (SG): A música dos seres vivos é a terceira novela do “Ciclo dos elementos” do que tamén forman parte Dende o conflitogañadora do Xerais 2014– e En vías de extinción. Que dimensión ten este proxecto literario?
– María Reimóndez (MR): É un proxecto literario amplo e orgánico que me obriga a estar en constante tensión e manter vivas todas as personaxes un período de tempo moi longo. É un desafío manter as súas voces, buscarlle a cada unha a estrutura correcta, ter conta das decisións que tomo en cada novela porque determinan o resto. Realmente é un exercicio moi complexo pero ao tempo moi divertido, gústanme os desafíos. Tamén creo que é unha posibilidade de tecer comunidade coas persoas que len, facelas partícipes dun espazo moito máis amplo e tamén facelas donas das historias porque elas mesmas poden elixir en que orde coñecer a estas personaxes, dende que ángulo, con quen están as súas complicidades e alianzas. Por exemplo, entre A música e En vías hai unha proximidade ata o punto de que cada novela dá claves do que pasa na outra e vemos por veces o mesmo momento, por exemplo cando se coñecen Gaia e MK, dende dúas ópticas diferentes. Aínda así cada novela é moi diferente das demais, o único que teñen en común é que se centran nunha personaxe concreta.
– SG: Un “ciclo” literario tan prolongado e con tal dimensión é singular en si mesma. Por que decidiu deseñar e afrontar un proxecto tan amplo?
– MR: Gústame este proceso de complicidade coas personaxes e as lectoras. Implica dar de min mesma un anaco grande e poñer a proba a miña capacidade como escritora. Mais tamén, como en todas as cousas que escribo, o que me levan son as personaxes, as arestas e as rupturas de silencios, a (re)creación de identidades posibles. Un ciclo tan longo dáme a posibilidade de explorar moitos aspectos dende ángulos moi diversos.
– SG: A música dos seres vivos relata a historia dunha cantante de moda, MK, nada nunha aldea de Tamil Nadu, que se relaciona con Gaia, personaxe que xa atoparamos En vías de extinción. Como se establece esa rede de personaxes que poboan o ciclo literario?
– MR: A dicir verdade todo comezou porque quería tratar a relación entre tres personaxes, Gaia, Aurora e Clara (haberá que ir remexer a En vías a ver se as atopades, todo comeza aí!) pero as súas historias comezaron a complicarse tanto que decidín que non podía facer unha única novela. Ao tempo, empezaron a aparecer personaxes “secundarias” que tiña a necesidade de explorar, como MK ou Saínza, a protagonista de Dende o conflito. Como comentaba, a todas estas novelas subxacen unha serie de acontecementos que só se entenderán cando o ciclo estea completo e para quen lea todas as novelas. A maneira de contalas é o que me interesa, rompendo a linealidade e facendo que sexan as lectoras quen compoñan os anacos ata revelar o que realmente aconteceu. (…)
– SG: En especial nos últimos títulos, vostede desenvolve un esforzo especial en dar a coñecer a súa obra e en difundir, coa rede como soporte privilexiado mais tamén coa súa presenza en actos, as súas novidades editoriais. Ten que ser ese un labor da propia autora?
– MR: Non creo en solucións de prescrición para este tipo de cuestións, creo que cada autora ten que atopar o espazo no que se sinta cómoda, simplemente. No meu caso concibo a escrita como participación nunha comunidade e polo tanto gústame compartir os espazos coas lectoras. As redes sociais permiten isto pero tamén, máis importante aínda no presencial, o feito de pertencer a un sistema literario coma o galego é fundamental. Aquí esa comunidade, definida pola lingua, é moito máis próxima e por moito que esta proximidade se demonice a miúdo, tamén moito máis cómplice, o cal non quere dicir nin compracente nin acrítica. Cada vez me resulta máis difícil de aceptar a ladaíña de que “aquí se coñece todo o mundo e non se pode criticar nada”; sorpréndeme especialmente porque a) creo que somos moi duras/os con nós mesmas/os, moito máis ca en sistemas literarios hexemónicos; b) non creo na distancia como valor per se, creo que é un marco de pensamento totalmente patriarcal en liña coas obsoletas ideas de “obxectividade” e “”neutralidade”. Para min, simplemente, a proximidade é un valor, só hai que traballar dende a honestidade. Dende ese marco, se ben é certo que non ter un sistema movido en exclusiva polo comercial implica unhas dificultades claras (por exemplo en canto a pretender vivir do que unha escribe), a nivel político dános (ou daríanos se nos concentrásemos máis niso e menos noutras cousas) moita maior liberdade para crear o noso canon dun xeito menos hexemónico e máis compartido. Aí cada quen toma a súa postura, hai quen segue indo pola vía prescritiva de dicir que obras hai que escribir, que obras hai que ler, que obras hai que crear, e outras que preferimos ir pola vía do traballo mutuo con quen le e coa lectura social dos textos, para min moito máis vizosa e necesaria sobre todo en tempos de desafección literaria. No meu caso, pois, entendo o meu papel como autora como parte desa comunidade, eu contribúo a ela cos meus textos e a presenza na medida das miñas posibilidades (que ás veces non son moitas, dado que non só traballa en precario quen le senón moitas das persoas que escribimos, moitas delas autónomas coma min). Dito isto, as autoras podemos elixir posición, pero creo que das institucións hai que esixir certos mínimos, dende a defensa e respecto pola lingua, a promoción do libro e a lectura, e xa non digamos a remuneración dos traballos que se fan, o respecto aos traballos creativos que non poden facerse gratis et amore para as institucións so argumentos de “irnos promocionar”, como parece ser moda ultimamente, máis co tema da crise. (…)”

Helena Villar: “A poesía na infancia axuda ao coñecemento e fai mellores persoas”

EntrevistaHelena Villar de Carme Vidal a Helena Villar en Sermos Galiza:
“A Helena Villar gustoulle sempre que os nenos e as nenas reflexionaran sobre “as cousas”, tanto as tanxíbeis como as intanxíbeis e, desa vontade nace o seu novo libro As señoras cousas no que a escritora achega á infancia temas como o pacifismo, a igualdade ou o medo. “Dinme conta que compría meter contidos como estes de xeito lúdico e amable”, comenta Helena Villar, pedagoga ademais de escritora.
Confesa que sinte mágoa de que a infancia que goza dun pensamento rítmico, similar aos poetas, abandonen esas potencialidades por falta de uso. Contra iso, o achegamento á poesía tende a ser cunha rima forzada, que tanto disgusta á autora. “Moitas veces pénsase que a poesía para nenos ten que ser moi rimada e así fanse cousas “ripiudas”. Os nenos teñen que darse conta de que pode haber beleza e ritmo sen rima. Agora estou a preparar un material de apoio para que se traballe no ensino e se introduza á infancia na linguaxe poética”, informa a escritora.
Decálogo para ensinantes de poesía
Nese afán pedagóxico-poético, Villar ten escrito un decálogo dirixido a ensinantes de poesía. O primeiro dos mandamentos é claro: “Non matarás ao poeta que cada criatura ten cando nace”. O último “prohibirás por todos os medios que non saian rípios”. No medio, unha serie de consellos como evitar que as crianzas conten as sílabas dos versos cos dedos e aprendan a se adentrar na propia música dos poemas.
Que ventaxas ten achegar á cativada á linguaxe poética?, preguntámoslle a Helena e a resposta case non ten fin, tantos son os beneficios que ela atopa nese encontro a edade temperá coa poesía. “Consíguese prolongar o pensamento rítmico e devolver as aptitudes que trae con el; percibir a sonoridade e a linguaxe. O primeiro pensamento do neno é xogar poeticamente e iso logo pérdese. A poesía faino sensíbel, dálle riqueza expresiva e persoal, axuda ao coñecemento, completa unha educación máis integral e faino mellor persoa ademais de contribuír a facer lectores tamén de maiores”, di de corrido, sabedora por experiencia do acaído que é introducir á infancia no mundo da poesía. E para ela como creadora, que supón escribir para crianzas? “Unha maior liberdade de expresión, nada me permite xogar cunha fantasía tan tremenda”, responde.
Para a autora, trátase de introducir ás crianzas na “forma máis excelsa da linguaxe humana”. Recomenda tamén mesturar coa lectura de clásicos desde moi cedo, entrar no seu mundo creativo e contaxiarse da súa beleza. Ao seu ver, Rosalía é poeta acaída para esas primeiras idades, para deixarse engaiolar mesmo coa “Negra sombra”, poema considerado tantas veces complexo mais que, segundo di, pode ter un interesante aproveitamento na infancia. “Así como se fai a hora do conto en moitas aulas pódese tamén dedicar á poesía que non pode quedar á marxe do ensino”, defende.
Máis de vinte libros dedicou Helena Villar Janeiro ao público infantil. Comezou a escribir poesía para a infancia cando naceu a súa filla María. “Da mesma maneira que lle facía roupa, escribíalle poemas porque a nena tamén os necesitaba. Aquel primeiro Libro de María foi para min necesario. Que non faría para os meus nenos sendo eu poeta!” comenta Villar, daquela primeira experiencia á que seguiron moitas, provocadas maiormente por nenos e nenas próximas como lle acontece agora coa súa neta Helena para quen lle ten escrito un libro persoal, apegado á primeiro ano da súa vida. E a quen lle dedica este novo As señoras cousas.”

Aldaolado: “Como chegamos a Luar? Todo son especulacións”

DesdeAldaolado Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): O seu paso por Luar é un fito na poesía ou na televisión?
– Aldaolado (AL): Polo de agora é unha anécdota, aínda é pronto para valoralo. Ao meu ver está moi ben que o Luar se preste a levar un espectáculo de poesía. Sabemos o que costa vendelo nos bares co cal está fantástico que se poda ver na televisión. Tomámolo con moita alegría. Agora custará menos convencer de que a poesía é divertida. Nos recitais sempre diciamos que queriamos ir ao Luar e debe ser que de tanto desexalo…
– SG: E como chegan dúas poetas ao Luar?
– AL: Pois porque nos chamaron. A ciencia certa non sabemos. Coñecían o que faciamos, posibelmente nos teñamos cruzado nalgún momento. Todo son especulacións. A nós pásanos cousas moi raras. Nunha ocasión vendín un coche nun recital. Facía un poema ao un coche e, no fin, preguntaba se alguén quería mercar un vello que tiña. E vendino! O de Luar debeu ser unha cousa así…
– SG: E vai e fan o seu número coa súa versión bilingüe de “Lingua proletaria do meu pobo”…
– AL: O importante do número é o “speech” inicial que é a razón pola que naceu. É polo que nos coñece máis xente. Se vas a youtube comprobas que é o máis visto de Aldaolado. A realidade da que fala, o da imposición do galego, vai máis alá de Galicia Bilingüe que, por outra parte, está en horas baixas. (…)”

Máis de 11.000 sinaturas para “desenterrar” a obra de Castelao

ReportaxeCastelao A derradeira leición do mestre de Carme Vidal en Sermos Galiza:
“Representantes da comisión promotora entregaron esta terza feira no rexistro do Parlamento Galego máis de 11.000 sinaturas que avalan a Iniciativa Lexislativa Popular “sobre o dereito ao coñecemento e a contemplación da obra de Castelao polo pobo galego”.
A presidenta de Galiza Cultura -entidade que agrupa as asociacións culturais-, María Pilar García Negro, o secretario xeral de CIG-Ensino, Anxo Louzao, o presidente da Mesa pola Normalización Marcos Maceira, e membros de asociacións culturais como Mª Antonia Pérez, de O Galo, Alberte Ansede, da Fundación Manuel María, ou Xoán Carlos Garrido, de Vagalumes, entregaron no rexistro do Pazo do Hórreo as sinaturas que permitirán que Castelao sexa o protagonista dun debate parlamentario sobre a necesidade de visibilizar a súa obra e a súa biografía.
“A tres semanas de seren entregadas as medallas que levan o seu nome podemos dicir que Castelao continúa estando duplamente enterrado para a poboación galega. Queremos que se se utiliza o seu nome non sexa en van”, explicou María Pilar García Negro ao tempo que defendeu a urxencia de mostrar a súa obra ara que sexa coñecida e apreciada.
“Cómpre sacalo do enterramento duplo ao que está a ser sometido e ter en conta a actualidade do seu pensamento xa que o debate político que está a haber agora está perfectamente guionizado en moitas das páxinas que el escribiu”, engadiu García Negro que lamentou que boa parte da súa obra non estea exhibida nin ao dispor do pobo galego. En especial, citou a obra “A derradeira lición do mestre”, que se atopa en Arxentina e da que se pide o retorno na propia ILP. (…)
García Negro lembrou que Castelao é un dos impulsores das Irmandades da Fala polo que reclamou tamén para el unha maior atención de cara ao vindeiro ano, no que se conmemora o centenario da súa creación.
A ILP demanda o “acceso público e aberto a través da rede de Internet a toda a súa obra dixitalizada para coñecemento e uso de todo o pobo galego” das case 4.000 obras da súa autoría. Desde a súa presentación pública, desde Galiza Cultura e as outras entidades promotoras desenvolvéronse actos por todo o país para buscar apoios e difundir o contido da ILP e, alén diso, a propia obra e figura de Castelao. (…)”

Irmás Cartoné, libros para “xente de a pé”

ArtigoIrmás Cartoné de Carme Vidal en Sermos Galiza:
“O primeiro libro de Katherine Mansfield será o cuarto que naza baixo o selo Irmás Cartoné, unha pequena iniciativa cultural creada por Carlos Valdés e Celia Recarey que ten como obxectivo publicar libros “de fondo” en galego. O que agora están a levar en man ás librarías viu a luz hai máis de cen anos, en 1911, e era o primeiro dunha autora rebelde e irreverente que, a través de trece relatos, evocaba a súa estadía nunha pensión alemá co fin de agochar o seu preñe fóra do matrimonio.
“É unha muller moi interesante, cunha vida breve mais moi intensa, desinhibida para o seu tempo. Mansfield é toda unha personaxe, á marxe mesmo da súa obra que é breve mais moi importante, cunha grande influencia na narrativa breve anglófona”, sinala Celia Recarey, deste cuarto título que traducen, editan e distribúen, todo conxuntamente, como acontece con calquera novo libro que nace co selo Irmás Cartoné. De igual maneira que fala do de Mansfield, podería falar dos outros tres libros que teñen editado, a comezar por Orlando de Virginia Woolf, o libro co que arrincou o seu selo editorial e que, dalgunha maneira, marcaba a liña que buscaban seguir desde Irmás Cartoné.
“Buscamos ter afinidade cos autores e autoras, unha relación íntima cos seus textos e por iso son os que escollemos para seguir nós mesmos todo o proceso, desde a tradución á promoción”, explica Recarey, unha das dúas “irmás” que deron luz a esta particular proposta que busca achegar ao galego clásicos universais, obras de referencia que aínda non se podía ler na nosa lingua.
A empresa naceu o pasado ano con Virginia Woolf, autora da que produciron mesmcartone3o unha cunca de promoción, mais a idea viña acariñada desde tempo atrás. “Traballamos os dous no mundo editorial de Madrid e fixemos case de todo, en especial, tradución. Soñabamos entón crear a nosa propia editorial en galego e escoller o que queríamos traer á nosa lingua”, explica Celia Recarey, dunha editora que mantén tamén un blog arredor dos libros que publica.
Son conscientes de que o momento non é feliz para o mundo do libro mais confían en que a súa proposta consiga facerse un oco no panorama editorial galego. “A resposta está a ser boa. Á xente gústalle o que facemos e chama a atención polo que agardamos que, pouco a pouco, se traduza en vendas”, comentan. Polo de agora, os seus libros véndense a través da web e tamén en librarías nas que distribúen en man. (…)”

Belén Pichel: “A unión das compañías de teatro é histórica”

EntrevistaBelén Pichel de Carme Vidal a Belén Pichel en Sermos Galiza:
Escena Galega duplicou o número de compañías asociadas en só uns días. Responde, segundo a súa nova presidenta, Belén Pichel, a un tempo novo no teatro galego, por vez primeira unido para sumar forzas e defender o seu futuro. Mercé Castro, Xoque Carbajal, Tatán Cuña, Xesús Ron, Areta Bolado e Artur Trillo acompañan a Belén Pichel na nova directiva da entidade.
– Sermos Galiza (SG): Que supón ese reforzamento de Escena Galega coa “acción colectiva” de ingreso de compañías?
– Belén Pichel (BP): Pois eramos 17 compañías asociadas e pasamos a 40. Trátase dun feito histórico porque, até o momento no se conseguira que toda a profesión estivera xunta. Mesmo compañías que levaban moitos anos de traxectoria eran reticentes a se incorporar. Cos acontecementos sociais que estamos a vivir nestes últimos tempos quixemos darlle un pulo a Escena Galega e convidar ás compañías a participar, o que coincidiu co movemento por parte delas que estaban falando ao tempo de unirse. (…)
– SG: Á marxe dese incremento, a crise levou moitas compañías?
– BP: Quen aguantou estes catro anos foron heroes porque foron durísimos. Os recortes foron tremendos, non comparábeis con ningunha área. No primeiro xa nos meteron un do 30% e moitas compañías tiveron que deixar os locais e mesmo vender material que tiña, e outras, claro está, desapareceron.
– SG: Agora destacan que van optar pola organización e desbotar un discurso queixoso da situación.
– BP: É a nosa postura. Deixar ao lado esa queixa continuada para pasar a transmitir un discurso ilusionante. A nova directiva leva pouco tempo no cargo mais traballamos arreo e abrimos grupos de traballo para facer propostas concretas, para a vindeira feira, sobre o modelo de subvencións, para a proxección exterior do teatro galego…En certa medida, volvemos a como cando se iniciou o teatro profesional, cando as compañías ían coas súas furgonetas e facían de todo. Vivimos unha volta de vinte ou trinta anos. Queremos, de todas maneiras, transmitir a enerxía que temos neste momento por estar xuntos e traballar polo noso futuro, non só protestar. (…)”

Alberte Ansede: “Que se coñeza a obra de Manuel María e se visite a Casa Museo son obxectivos para o ano do Día das Letras”

EntrevistaAlberte Ansede de Carme Vidal a Alberte Ansede en Sermos Galiza:
“Se hai un espazo que deberá ser referente o vindeiro ano arredor da conmemoración do Día das Agardaban desde a Fundación que a Academia declarase a Manuel María como autor ao que se lle dedicará o Día das Letras Galegas do 2016?
– Sermos Galiza (SG): Agardaban desde a Fundación que a Academia declarase a Manuel María como autor ao que se lle dedicará o Día das Letras Galegas do 2016?
– Alberte Ansede (AA): Nin agardabamos nin deixabamos de agardar. Sabiamos que calquera das persoas propostas merecen a celebración das Letras Galegas e, posibelmente, a polémica xerada pola última decisión fixo que a Academia buscase unha persoa con potencial e consenso social para tentar restaurar dalgún xeito unha celebración ampla para as Letras Galegas. Recibimos a decisión moi serenamente e con total humildade, tratando de seguir o espírito de Manuel María que valoraba máis o que permanece no tempo que aquilo máis conxuntural e puntual. Como el dicía, o das modas é o máis efémero. Unha celebración como a das Letras ten que servir para afortalar o que permanece no futuro que é a presenza a súa obra na sociedade e non só unha homenaxe temporal.
– SG: A súa foi unha actividade intensísima, non só percorreu o país en distintas actividades senón promoveu unha morea de iniciativas no ámbito da cultura, desde a Nova Canción a propostas editoriais… Marcará esta condición tamén a dimensión da conmemoración?
– AA: No libro que publicaremos de Camilo Gómez Torres verase iso reflectido porque ten rexistrado como ninguén ese activismo cultural que sinala por data e lugar. Resulta impresionante. Nalgúns anos saen a unha media de dous actos por día fóra da súa localidade e hai que lembrar que el non dispuña de auto. Non puña condicións para nada e poderíamos velo non só en escolas senón nun teleclube, nun espazo cultural institucional, nunha entrevista de radio, nunha asociación de veciños… estaba en toda parte á que o chamaban e iso fai que sexa unha persoa moi querida. A súa desaparición recente fai que moita xente aínda o lembre e iso xunto con moitos lectores que recitaron e memorizaron os seus poemas fai que haxa esa identificación. O propio Convivio da Cultura Galega que se desenvolverá este sábado na Casa Museo será unha homenaxe do asociacionismo de base a súa figura.
– SG: A escritora Mercedes Queixas dicía que moita xente ía querer tentar devolverlle todo o que el deu este ano…
– AA: E a distintos niveis, un do asociacionismo cultural e outro da propia amizade. Moitas das visitas que temos son neste sentido, queren devolverlle a amizade, volver a quedar con el dalgunha maneira e chegan con grande familiaridade, relatando cantidade de episodios como se volvesen revisitar un tempo anterior. (…)”

As asociacións culturais prometen que Manuel María terá un Día das Letras “memorábel”

ArtigoManuel María de Carme Vidal en Sermos Galiza:
“O escritor Manuel María acompañou asociacións como a Mesa pola Normalización Lingüística (MNL), a Asociación Socio-Pedagóxica Galega (AS-PG) ou a Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega (AELG) así como todo o tecido cultural do país que o vindeiro sábado se xuntarán, como xa estaba previsto, na sede da fundación que leva o seu nome en Outeiro de Rei.
“Este ano debe servir para pór de novo Manuel María de plena actualidade (nunca deixou de estar). Quero dicir que á marxe dos estudos que sobre a súa obra se poidan levar a cabo a homenaxe que supón a dedicatoria do Día das letras ten que poñer o poeta de novo en todos os centros educativos, mais cando ninguén, como el, fixo literatura que pode utilizarse en todos os niveis do ensino, cantada, lida ou dramatizada. Iso, xunto co seu compromiso polo idioma, fai que o ano 2016, ano tamén do centenario das Irmandades, abra un abano de posibilidades de traballo e divulgación que non se dan en ningún outro autor”, sinala o presidente da AS-PG, Xoán Costa, a pouco de se coñecer que Manuel María é o escritor ao que se lle dedicará o Día das Letras Galegas de 2016. (…)
“A sociedade vaise volcar, entre outras cousas, porque estamos en débeda con Manuel María que sempre acompañou a todo o mundo. Tense que visualizar toda a forza que hai na sociedade e que responderá a todo o que el xenerosamente deu en vida. Será un ano de festa e eu creo que podo aventurar que o único referente próximo é cando se celebrou o ano de Lois Pereiro que tamén houbo unha resposta social grande. Servirá para darlle un novo impulso a unha figura imprescindíbel”, comenta Mercedes Queixas, vicepresidenta da AELG, que malia se ter incorporado á directiva da entidade ao anos seguinte da morte de Manuel María coñece ben as razóns que levaron á entidade a outorgarlle as máximas distincións como nomealo socio de honra e dedicarlle a letra E. “O arquivo da AELG testemuña que acompañou desde o seu nacemento a vida interna da asociación e por iso para nós será un orgullo moi grande involucrarnos cunha figura á que lle temos moito respecto”, engade.
A nivel persoal, Mercedes Queixas asegura que o coñeceu de moitas maneiras, desde que se achegou a súa casa como estudante para a elaboración dun traballo e saíu sorprendida co trato e a xenerosidade, logo como docente, cando Manuel María asistiu ao seu centro de ensino coa súa voz rexa que engaiolaba ao alumnado e finalmente en infinidade de actividades do movemento asociativo.
“É unha persoa tan popular que vai ser celebrado por canto movemento asociativo hai no país. Non hai concello que non tivese pisado e a súa voz estivo presente sempre que foi chamado. Terá o recoñecemento que a el lle gustaría: popular de unión do pobo e será tamén un ano para nos atopar cun referente literario da segunda metade do século XX e primeira do XXI de lectura imprescindíbel e tamén para mostrar o moito que o valoramos e agradecemos a súa viaxe polo país acompañando as causas xustas”, comenta Queixas quen fai fincapé nunha faceta, ao seu ver, imprescindíbel, a súa condición de pioneiro da literatura infantil con obras de referencia como Os soños na gaiola.
Da infinidade de actos da Mesa pola Normalización Lingüística (MNL) nos que Manuel María participou, o presidente da entidade, Marcos Maceira destaca o seu compromiso anual co Correlingua, a carreira na que a rapaciada festexaba correndo a súa lingua. “Percorreu moitísimos centros de ensino e tanto el como a súa obra traballaron arreo pola normalización a nosa lingua po riso quero destacar a oportunidade como autor para seguir contribuíndo aínda hoxe á defensa do galego, nun momento en que tanta falta fai”, afirma Marcos Maceira quen lembra tamén que a súa obra foi lema de varias convocatorias de Queremos Galego, a plataforma pola lingua, como “O idioma é a chave coa que abrimos o mundo”.
“A súa obra será reeditada e estará con máis intensidade nos centros de ensino co que imos comprobar que o país e a lingua son eixos fundamentais da súa creación. Manuel María é o primeiro autor novo que publica en galego despois do levantamento militar e a forza que a lingua ten na súa obra vai ser moi útil para a loita pola normalización”, explica e, como Xoán Costa, insiste en que a feliz coincidencia co ano das Irmandades da Fala fai que agarde o 2016 “con moito optimismo, moi propicio para a lingua, para recolocala no sitio que lle corresponde”.”