Desde
Praza, Sermos Galiza e El País:
“Xosé Luís Méndez Ferrín presentou a súa dimisión como presidente da Real Academia Galega. Este domingo remitiu unha carta na que informaba da súa renuncia, que se formalizará no próximo plenario da institución, que se convocará en breve. O escritor tamén renunciará á súa condición de membro numerario da RAG. No texto agradece a todos os membros da Executiva ao Secretario e “á maioría dos académicos e académicas polo seu labor ilusionado, a súa lealdade institucional e cooperación eficiente”. Porén, explica que algúns “académicos e académicas, unidos a persoas externas, fixéronme sentir que eu non teño sitio na Academia”. Méndez Ferrín pecha a súa carta de renuncia cun “Viva e floreza a Academia Galega! Viva Galicia ceibe!”.
Este luns o secretario da RAG, Xosé Luís Axeitos, denunciou nunha entrevista en La Voz de Galicia un intento de “colonización” da institución por parte do ILG e do Consello da Cultura. E a Mesa pola Normalización Lingüística pediu “explicacións” por supostas “presións” para que a RAG “non presentase o recurso en defensa do galego no ensino”. Na entrevista Axeitos denunciaba “a colonización que unha institución, axudada por algunha outra afín, está facendo da Academia. Esa é a causa de certas críticas á actual directiva”.
Referíase ao ILG e ao Consello da Cultura Galega e engadía que “segundo di Política Lingüística, queren unha solución pactada e buscan que a Academia tamén se sume a ese pacto e retire o recurso, pero a Academia non está en venda”. A respecto destas declaracións o comunicado da Mesa esixía que ILG e Consello desen “explicacións urxentes” e que “se hai xente nesas institucións máis interesada en facerlle a pelota a Núñez Feijóo que en defender o galego, o que deberían facer é dimitir canto antes, porque están a prexudicar tanto a esas institucións como ao conxunto da cultura galega. A corrupción ética tamén é reprobábel”. (…)”
Arquivos da etiqueta: El País
A tradución, ás claras
Reportaxe de Iago Martínez en El País:
“(…) Ana Luna, Áurea Fernández, Iolanda Galanes e Silvia Montero traballan dende 2004 na construción da Biblioteca da Tradución en Galicia (Bitraga), unha exhaustiva base de datos centrada polo de agora nas tres décadas transcorridas dende a aprobación do Estatuto de Autonomía (1981) e a posterior Lei de Normalización Lingüística (1983). É ese traballo de campo o que permite agora abordar unha análise cuantitativa e cualitativa. Das máis de 4.000 traducións contabilizadas, tanto cara ao galego como en sentido inverso, o 95% aparecen no marco do proceso autonómico.
A exportación literaria supón, de media, o 33,6% dos fluxos de tradución que atravesan a lingua galega. A narrativa segue a ser o xénero con maior peso, moi por enriba da poesía —o único no que se traduce cara a fóra máis do que se trae para o galego, iso si—, o teatro e o cómic. A que vai dirixida ao público infantil e xuvenil (LIX) confírmase neste contexto como a verdadeira punta de lanza, estimulada pola demanda do sistema educativo, os premios e as estratexias de coedición, nunha primeira etapa, con outros selos españois e europeos. A diferenza do que acontece no conxunto do sector, onde a internacionalización dos contidos nunca foi parella á das estruturas comerciais e editoriais, selos como Kalandraka ou OQO actúan xa como plataformas multilingües.
A literatura galega está hoxe presente en 37 idiomas e 47 espazos lingüísticos con sorte diversa, aínda que o marco preferente segue a ser o ibérico. As que máis traducen do galego son as comunidades do castelán, o catalán, o éuscaro e o portugués, seguidas das do italiano, o inglés, o asturiano, o francés, o alemán e o ruso. En sentido contrario, no galego as máis abondosas son as obras escritas orixinalmente en castelán, inglés, francés, catalán e alemán, por enriba do italiano, o portugués, o éuscaro o ruso e o asturiano. Grazas á profesionalización dos tradutores e á apertura de novos mercados, constátase que a mediación do castelán é cada vez menos necesaria. (…)”.
Interrogar a Casares
“Carlos Casares 
non tivo tempo de administrar a súa posteridade. Se toda morte é prematura, a súa ademais foi repentina. Levouno un infarto en marzo de 2002, case sen avisar. Aínda non cumprira 61 anos. Transcorrida unha década, o seu legado (oficial) fica case intacto na antiga Reitoría de Vigo, onde se mudou en xaneiro a fundación consagrada ao seu nome. Pendente aínda de traslado á Cidade da Cultura, o fondo está a ser dixitalizado aos poucos. Estímase que cando remate este curso haberá 9.000 páxinas e 3.500 imaxes ao dispor de Galiciana, a biblioteca virtual do país. No material de acceso público a través da rede haberá de todo. Apuntamentos, cartas, bosquexos que nunca madureceron, traducións inéditas, conferencias, esquemas, entrevistas e mesmo papeis que aínda demandan un sentido. Estarán tamén as súas axendas e diarios, como o que detalla cada xuntanza da revista Grial a partir de 1989, ou os orixinais da súa produción literaria. Soamente d’O sol do verán (2002), a súa novela póstuma, consérvanse catorce versións diferentes. (…)” Desde El País.
Pezas para armar a vida de Celso Emilio Ferreiro
Reportaxe-entrevista 
de Daniel Salgado a Ramón Nicolás en El País:
““A Celso Emilio recoñéceselle o valor de clásico; niso, a posteridade foi xusta”, considera o biógrafo, “pero talvez falta ir máis alá de cuestións ideolóxicas”. Nun diagnóstico apurado, Nicolás avisa dos Ferreiros menos transitados e reclama atención para o narrador —“Os relatos d’A fronteira infinda forman un libro moi interesante”—, o xornalista de opinión que vive soterrado nas hemerotecas ou o divulgador da cultura galega “cando podía e como podía, e tamén cando non podía”. E iso malia que, explica, o escritor revitalizouse criticamente despois de atravesar certo deserto cando a dialéctica literaria, nos oitenta, o considerou a antítese do que debía facerse.
Onde o mundo se chama Celso Emilio Ferreiro emerxe dunha década de asexos e dous anos de labor intensivo. “Cousas da providencia laica”, chacotea o autor, “e de que me convenceron Luís Ferreiro [fillo do poeta] e do editor Bragado”. E irrompe nunha paisaxe, ao seu ver, “moi necesitada de biografías”. Ben pola dedicación que precisan, ben polo imán que supón o Día das Letras Galegas, o xénero non despega. “A min servíronme moito cousas como as de Marcos Calveiro ou Iago Martínez sobre Lois Pereiro e a de Murguía de Barreiro é moi interesante”, conclúe, “mais ¿para cando biografía de Rosalía, Curros ou Pondal?”.”
Dolores Vilavedra: Retorno a Britania e nazis en Vigo
Artigo 
de Dolores Vilavedra en El País:
“Celebrouse o Premio Xerais en San Simón e chamoume a atención o público asistente: escasa clase política e poucos escritores e escritoras, o que me confirma certa desarticulación e rechamante carencia de sentido gremial (nunca repararon nos poucos escritores que acoden ás presentacións ou á entrega de premios a colegas?). Para compensar, moita tropa de base, xente amante da literatura, desa que contaxia o verme da lectura a estudantes, fillos, concidadás… un público que sintonizaba cos gañadores do premio de novela: un pai e unha filla que poderiamos ser calquera de nós, amarrados ao norai das palabras. Quizais faltou glamour pero, paradoxalmente, resultou confortador comprobar que hai país.
Polo demais, e aínda que non fose do agrado de determinados sectores, o hashtag #CubatasdaLiteraturaGalega revelou que temos unha mocidade máis integrada no discurso literario galego do que pensabamos: manexalo con esa desenvoltura, mesmo para desacralizalo, pon de manifesto unha familiaridade impensable hai tres décadas, cando Suso de Toro recomendaba facer croquetas coa momia de Castelao como exercicios de hixiene literaria. Un toque de hibridismo desmitificador é bo para a saúde individual e colectiva, como sabían Rabelais e Bakhtine. (…)”
Camilo Nogueira: “El nacionalismo de los Estados no va a triunfar en Europa”
Entrevista 
a Camilo Nogueira en El País:
“Para unha crítica do españolismo (Xerais, 2012) ataca la visión uniforme de la historiografía española sobre la evolución de la formación social España. Es uno de los dos últimos libros —el otro, A rota do sol (Laiovento, 2012)— del histórico nacionalista, hoy organizado en el BNG, Camilo Nogueira (Vigo, 1936).
– El País (EP): ¿Por qué ahora una crítica del españolismo?
– Camilo Nogueira (CN): Ahora y siempre. A partir de un ensayo de sobre el españolismo historiográfico en el tiempo constitucional, vi que la Constitución, aunque no dice nada de historia, incluye en el preliminar toda la historia. Cuando se dice “España, patria común de todos los españoles, indisoluble” está detrás el predominio de Castilla, la nación de los Reyes Católicos, esa interpretación de la Edad Media que niega Gallaecia. A partir de ahí compuse el trabajo.
– EP: No parece una época propicia para reflexionar sobre la cuestión nacional. La crisis lo absorbe todo.
– CN: La cuestión nacional es siempre. En Europa, si hay crisis económica es porque hay una falta de culminación de la necesidad de la Unión Europea. Y no se hizo porque los Estados, los protagonistas de la construcción europea y, a la vez, los antagonistas, cada vez que dan un paso adelante, retroceden ante el miedo. Interfiere el nacionalismo de los Estados, que no va a triunfar. Y hay intereses mundiales en contra del modelo social europeo, el Estado del bienestar. Sobre las naciones sin Estado, en Europa hay pocas. No se trata de defender la Europa de los 300 pueblos. (…)”
Anxo Angueira: “A nosa literatura vai por diante da nosa historia”
Entrevista 
a Anxo Angueira en El País:
“(…) – El País (EP): Escribe de oído?
– Anxo Angueira (AA): Se iso quere dicir que hai voces que soan detrás da miña escrita, si. Iria é unha novela de ritmo e de música, que sobe e baixa como o mar. Non concibo a literatura sen ritmo. (…)
– EP: Segue a ser útil a literatura para a resistencia?
– AA: A literatura é un capital simbólico impagable asociado ao principal rasgo da nosa identidade como nación, a lingua. Quen é o noso pai da patria? Rosalía de Castro, unha muller, unha escritora. Cando temos que invocar no mundo quen somos acudimos a Rosalía ou a Castelao, non a Pardo Bazán. España a Cervantes, Portugal a Camões, os ingleses a Shakespeare. Nós a Rosalía. A literatura, dixo Jameson, proporciona unha alegoría nacional. Non é historia, pero acompaña un proxecto político, e vai por diante. (…)
– EP: E por iso a épica?
– AA: Agás poucos poetas, como Pondal, tendeuse a desposuír o suxeito político pobo galego do seu rasgo épico, pero é unha dimensión que non lle podemos furtar. Sei que vou a contracorrente, pero é a miña maneira de vivir este mundo, o mundo do mar, o obreiro, o labrego. (…)”
Xabier Cordal: “Non hai nada externo á poesía”
Entrevista 
a Xabier Cordal en El País:
“(…) – El País (EP): transmuta tende a certo hermetismo. Ten que ver co desafío de expresar a dor?
– Xabier Cordal (XC): Sobre o hermetismo sempre tiven moitas dúbidas.
– EP: Talvez non é o termo acaído.
– XC: Si, está ben. O que pasa é que neste tempo temos moita sorte porque a xente sabe que o hermético de verdade son as hipotecas. O hermético é o capital. O que nos ocorre aos que escribimos é que, ás veces, non damos co termo axeitado. Si teño claro é que canto máis ampla é a expresión, mellor. Pero hai discursos poéticos no século XX que empezaron sendo incomprensibles para os seus contemporáneos e agora son os únicos cos que podemos dialogar. Manuel Antonio, por exemplo. Cando se fala de poesía, case sempre con boa intención, fanse paráfrases. É moi difícil estabelecer leis. (…)
– EP: A poesía ten obrigas?
– XC: Non. Desconfío moitísimo da xente que di que si. Supoño que, como mínimo, serán poetas. E mesmo se son poetas, preocúpame que veña un poeta e poña un menú do que teño que falar. Non sei de onde vén a súa autoridade. Non hai xerarquías no poema nin nada externo que poida condicionalo. Xa sei que ten os seus riscos, pero debemos correlos, porque un non sabe nunca onde está a palabra que move. As persoas que nos dedicamos a isto somos traballadores, pero con condicións un pouco particulares que deben incluír a liberdade total. (…)”
Meteorito Polaroid
“As 
augas baixaban tranquilas polo río da narrativa galega en 1986. Poetas de tendencia veneciana arriscaban armas na prosa e as novelas sucedíanse sen maiores sobresaltos. Sobrevivían o epigonalismo cunqueirián e a épica poscéltica. O ruralismo esmorecía. Ese era, a trazo groso, o mundo que recibiu a Polaroid (Xerais), de Suso de Toro (Compostela, 1956), o espello en cachizos dunha realidade en descomposición. Sete escritores contemporáneos falan do impacto do libro. (…)” Vía El País.
Henrique Monteagudo: “O vaivén das xeracións”
Artigo 
de Henrique Monteagudo en El País:
“A traxectoria da cultura galega, coma a das demais culturas, está atravesada por liñas de continuidade e ruptura, pola vontade de esquecer tanto como pola ansia por (re)lembrar. Cada xeración reescribe o pasado en función da súa propia experiencia, das súas necesidades presentes e do futuro que imaxina, salientando ou apagando determinados feitos, traendo á luz ou revalorizando personaxes previamente ignorados, tecendo novas interpretacións. Por parte, é unha lei histórica inexorable que cada xeración elabora a súa versión do pasado en contraste, cando non en aberta polémica, coa xeración precedente.
Comecei a apercibirme disto cando me puxen a esgaravellar na fase formativa da que a posteridade coñecería como Xeración Nós. Os que máis tarde serían os seus persoeiros comezaban a afirmarse a partir de 1916 lanzando críticas aos “nobres precusores”. Nos inicios da década dos ’20, un dos albos preferidos das súas diatribas era a Real Academia Galega, por dedicarse, segundo eles, “ao estudo das cousas vellas da nosa Terra coma ás dun país finado. Se fan un diccionario danlle xeito de panteón da nosa lingua. Se fan un boletín convérteno en eco morto de cousas pretéritas. Soamente miran para atrás” (Antón Vilar Ponte). Seguindo unha pauta típica, ao longo dos anos seguintes, as principais figuras desa xeración pasarían a formar parte da mesma Academia que acedamente (e con razón) censuraban. (…)”
