Arquivos da etiqueta: Materia
Vigo: recital poético de Yolanda Castaño arredor de Materia
Vigo: encontro con Yolanda Castaño arredor de Materia
Yolanda Castaño: “A poesía ocupa o tempo central da miña vida, non o refugallo”
Entrevista a Yolanda Castaño no Diario de Pontevedra:
“(…) – Diario de Pontevedra (DP): Volve xuntar no obradoiro a autores de distintas falas como a estoniana, a romanche ou a eúscara coa galega.
– Yolanda Castaño (YC): Sempre hai unha presenza galega. É a única obrigatoria. Porque do que se trata é de que poidamos importar novas poéticas do mundo á nosa lingua facendo dun lugar tan emblemático como a Illa de San Simón, que podiamos calificar de berce simbólico da lírica galega, campo de traballo internacional. Sobre esa presenza galega, imos combinando diferentes procedencias xeográficas, diferentes xeracións, que reflictan a riqueza e, sobre todo, a calidade e a diversidade coa que contamos na poesía galega. O ano pasado foi Lorena Souto. E este ano repetimos con outro lugués, aínda que de adopción, Xabier Cordal, unha das voces máis interesantes do panorama actual non todo o exportado que debería.
– DP: Con barqueira e remador é un obradoiro de tradución poética que leva doce anos tecendo redes entre culturas a partir da poesía como linguaxe común. Diso se trata?
– YC: Diso se trata, de levar a poesía dunhas beiras a outras, como barqueiras e remadores. É polo tanto un proxecto expansivo.
Este obradoiro é unha das actividades que vostede promove. Séntese máis unha activista da cultura, da lingua ou da poesía?
Supoño que fundamentalmente da literatura e máis en concreto da poesía, pero con ela vai todo o demais. Como separar iso da lingua e da cultura? Seguimos contando con moitas eivas na proxección exterior, na súa internacionalización, entón todos os grans de area que poidamos poñer as que facemos parte do sistema literario son poucos. A miña paixón e a miña fe na enorme calidade e diversidade e excelencia da literatura galega é absoluta e faise contaxiosa tratando de levala a cantos máis recantos sexa posible.
– DP: Fronte a isto están esas porfías arredor do uso das linguas minorizadas que volven de xeito cíclico ao debate político. Que opina sobre eles e os discursos que xeran?
– YC: O debate adoita estar polarizado entre un tipo de pensamento vinculado co pensamento único, que defende unha lingua única, un cultivo único e mesmo cun talle de corpo único e outro tipo de talante que, na súa coherencia, avoga por un ecosistema diverso, talles que comprendan todo tipo de corpos, diversidade sexo-xénero e tamén diversidade lingüística. Este último é un tipo de pensamento que entende que a riqueza, e con ela a fortaleza, se atopa na diversidade.
– DP: Acaba de recibir o Premio Nacional de Poesía. Que significou para vostede?
– YC: Supoño que significa a guinda a case 30 anos de traballo arreo con moitas renuncias e moita entrega, pero sen baixar nunca a fe e o fervor polo que facemos. Para min supón un recoñecemento, non só do que estou a facer eu en concreto senón do que levamos facendo moitos, e sobre todo moitas, dende hai varias décadas. Eu son un botón de mostra dunha tradición literaria secular, incalculable en canto tradición que é, e dunha comunidade moi forte e bastante ben cohesionada que remonta as súas eivas estruturais, que teñen que ver con esa falta de apoio dende comercial ata institucional, a base de tesón, de rigorosidade, de seriedade e de compromiso co oficio. (…)”
Yolanda Castaño, Premio Nacional de Poesía: “Ás veces hai que soñar o imposible”
Entrevista de Ana G. Liste a Yolanda Castaño en Praza:
“(…) Materia, o poemario editado por Edicións Xerais destacado agora co Premio Nacional e que xa foi Premio da Crítica, encaixa na definición da poesía que asume riscos porque levas as lectoras e lectores a reflexións certamente silenciadas na sociedade. “Boa parte do discurso de Materia non é amable e asumo que poida incomodar, pero creo que a poesía tamén se debe a esa actitude de cuestionar o statu quo, as verdades herdadas, as opinións de segunda man, as expectativas que existen e os valores aparentemente inamovibles que deglutimos de maneira ás veces pouco crítica”, explica Castaño.
Non chegarei a levarte da man, / nin te agarraras á miña. / Non che abrirei a persiana / a mediodía os domingos. / Non me arrincará da cama / ningún alarido co teu rostro. Principia así o poema “Non chegarei a”, que forma parte de Materia e que Yolanda Castaño escribe en relación coa poeta do Uruguai Idea Vilariño.
“Cando volvo sobre os meus poemas recupero a emoción que os impulsou e neste caso dialogo con Idea Vilariño cando ela se despedía do seu amor –amor de parella– co que nunca ía volver facer determinadas cousas, e eu leveino ao terreo deste libro, que fala da non-maternidade, da renuncia á maternidade, e onde me despido dunha filla imaxinaria que xa non vou ter porque así o decidín. Quería despedirme dela desde unha actitude reconciliada, chea de dignidade e tamén de agarimo. Son esas cousas que nunca ocorreron e que tampouco van ocorrer nun futuro”.
Por que estas cousas que non chegan a ocorrer marcan tanto as mulleres? “Damos na clave ao preguntarnos, por que cabe máis a reflexión sobre isto nunha muller que nun home? É máis, non é tan habitual que a un home se lle inquira sobre se vai ser pai ou lle gustaría selo, cando a nós é unha das primeiras preguntas ao atravesar esta etapa biolóxica que acompaña a escrita de Materia.”, argumenta a compostelá.
“É un punto de inflexión biolóxico nas mulleres no que temos que tomar unha decisión definitiva a respecto de se queremos ser ou non nais. E esa toma de decisión me trouxo todas as reflexións que deitei no poemario, e que teñen moitas implicacións de tipo social e político. Decateime da desigualdade que comportaba, do marcada que estaba esta decisión e de todos os valores que implicaba”, engade. (…)”
Verso a verso con Yolanda Castaño, premio Nacional de poesía 2023: «Estou máis preto da loita das nais críticas que de moitas que deciden non ser nais»
Entrevista de Ana Abelenda a Yolanda Castaño en La Voz de Galicia:
“(…) A poesía de Yolanda Castaño (Santiago, 1977) ten dende o pasado 27 de setembro o Premio Nacional de Poesía 2023 por Materia, pero leva trinta anos levedando como materia rebelde, abrindo e ampliando o campo para o debate social. Falamos coa escritora, cun feixe de versos escollidos deste poemario, da familia, da amizade, da memoria, da maternidade como escolla consciente, como lousa e como renuncia, como sistema desigual contra as mulleres. «A poesía é o xénero menos dogmático, é un xénero que permite crear realidades máis hospitalarias, vivibles», di. «Conciliación, saúde mental e neurodiverxencia» son temas poéticos, amosa a autora que se revelou con Elevar as pálpebras (1995). Materia é unha poldra nese camiño de pedras sobre o río revolto da vida que é a obra de Yolanda Castaño.
«O corpo está neste poemario nun sentido moi amplo. O corpo son tamén os nosos sentidos. Na poesía desactívase a parte máis racional e actívanse a impresión, as sensacións. Á vida e ao traballo enfrontámonos a través do corpo, non de maneira etérea», sinala. Iso enlaza, segue, «coa raíz dalgunhas das nosas preocupacións sociais, como son os coidados e o papel da muller na sociedade e na esfera privada». (…)”
Entrevista a Yolanda Castaño sobre o Premio Nacional da Poesía 2023
Entrevista a Yolanda Castaño no Diario Cultural da Radio Galega:
“O poemario Materia, publicado por Edicións Xerais en 2023, é o cuarto Premio Nacional para a poesía galega, despois dos recibidos por Manuel Álvarez Torneiro, Pilar Pallarés e Olga Novo. O xurado destacou a “extraordinaria forza evocativa e sensorial” do libro e a súa exploración non compracente de temas como a familia e a maternidade. Conversamos coa poeta, que recibiu a noticia da concesión do premio desde o estado mexicano de Chiapas, onde participa nun festival de poesía. A entrevista pode escoitarse aquí.”
Premios da Crítica de Galicia 2023
Santa Cruz, Oleiros: recital de poesía e música a cargo de Yolanda Castaño, acompañada por Isaac Garabatos
Yolanda Castaño: “A poesía é crítica, non pode estar para confortar aos confortados”
Entrevista de Héctor J. Porto a Yolanda Castaño en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Que encerra Materia para ter dado tantas satisfaccións?
– Yolanda Castaño (YC): É un poemario no que me ispo moito. No que conecto con algo tan íntimo como os vínculos familiares, xa sexan pretéritos como proxeccións de futuro. A poesía é o terreo máis axeitado non para os dogmatismos senón para os claroscuros, as ambigüidades e certas contradicións. Todo iso amósase cheo de vulnerabilidade, e con esa vulnerabilidade me expoño ante o lector. Tamén con algunha temeridade, como a de mostrar, como adoito, esa visión cuestionadora e crítica, neste caso, sobre a institución da familia. (…)
– LVG: Adoita dicir que a poesía debe ser sempre pensamento crítico. Non concibe a poesía doutro xeito?
– YC: Non a concibo doutra maneira. A poesía non pode estar para confortar aos confortados, senón para desconfortar aos confortados e confortar aos desconfortados. Está para incomodar o estatus quo, as verdades herdadas que nos veñen de segunda man, as consignas, que se fan con palabras que é o mesmo material con que traballa a poesía… Consignas que se herdan e van pasando de man en man, e deglutímolas, e creo que é hora de que as combatamos con actitude crítica. Para o cuestionamento nada hai mellor que a poesía, que é esa linguaxe que pode reordenar as palabras doutra maneira, crear sintaxes alternativas, novas relacións entre as palabras, e mediante esas novas relacións crear novas maneiras de dicir e con iso novas formas de pensar a vida.
– LVG: Como lectora quere outra poesía?
– YC: A lectura é algo tan dinámico, amplo, diverso, elástico que admite moitas actitudes. Ás veces precisamos unha lectura inmediata, rápida, mesmo lixeira, que nos faga pasar o rato. Iso pode acontecer, pero non me gusta que esa sexa a única posición. Gústame que haxa outras, que nos cuestionen, que tiren da nosa intelixencia, que nos propoñan retos.
– LVG: Que lle pasa á poesía galega, tan recoñecida agora fóra?
– YC: Só está demostrando que se este recoñecemento fóra tardou en acontecer era porque o contexto histórico era máis hostil. Estase vendo que é unha poesía que non era a sucursal galega dunha metrópole, senón que nela funcionan coordenadas propias, respondendo a unha tradición secular, valiosísima. E que, non sei se pola desatención que tivo que padecer tanto tempo, se esforzou en sacar o seu mellor eu, intentar ir un paso máis alá, poñerse ao límite… E goza duns estándares de altísima calidade, enorme vangarda, ambición creativa, orixinalidade e valentía. E por fin chegan os froitos. (…)”
