Eva Mejuto recupera heroínas do silencio

Desde Radiofusión:
“Lola, Amparo e Xulia eran tres mulleres, sen formación, que vivian en Ribadavia e de maneira silenciosa e altruista, sen ter unha adscripción política, forman parte dunha rede “que salva a persoas coas que non tiñan nada en común”. Teñen moito mérito e non quixeron nunca colgarse medallas, apunta a escritora. “Para os seus netos foi unha sorpresa, non deixaron rexistros escritos pero tiñan unha rede articulada con dous taxistas e un toneleiro que falaba inglés e axudaron a moitos xudeos a escapar da persecución nazi”. Memoria do silencio está publicada por Xerais na colección Fóra de xogo. Pode escoitarse aquí.”

Eva Mejuto: “Por que coñecemos perfectamente a historia de Oscar Schindler e non temos idea do que pasou no noso propio país?”

Entrevista de Montse Dopico a Eva Mejuto en Praza:
“(…) – Praza (P): Memoria do silencio é a historia, non moi coñecida, de tres irmás galegas que axudaron a fuxir por Portugal a centos de xudeus durante a II Guerra Mundial. Nelas inspíranse algúns dos personaxes da película Lobos sucios de Paula Cons… Como deches coa historia e por que te dediciches a tratala nunha novela xuvenil?
– Eva Mejuto (EM): Nunha conversa con Luís Bará arredor dun programa sobre a recuperación da memoria das mulleres. Eu en realidade estaba traballando sobre Frieda Belinfante, unha chelista e directora de orquestra holandesa (a Frieda do libro) e cando Luis me falou delas, haberá cousa duns catro anos, xa me puxen a ler e a buscar toda a información posible, desde noticias en prensa, ata as ficcións creadas, máis ou menos libremente, sobre esta historia, coma os libros de Vicente Piñeiro ou o filme de Paula e a novela de Emilio Ruiz Barrachina, que saíron cando eu estaba xa detrás do tema.
A historia, por si mesma, sen adobíos, é absolutamente fascinante e pensei de inmediato que tiña que escribir algo sobre ela, sen ter aínda moi decidido que nin para quen. Despois de 22 segundos e de tratar directamente coa mocidade pensei que era unha historia necesaria para ese público, ter referentes positivos da nosa historia e máis de mulleres, deixar de ver a historia narrada desde fóra. Por que coñecemos perfectamente a historia de Oscar Shindler e non temos idea do que pasou no noso propio país? Nos relatos que consumen/consumimos (filmes, series, libros) faltan, ao meu modo de ver, aínda moitas historias que contar, especialmente do noso pasado e é fundamental que teñan esa perspectiva histórica que provoque unha reflexión necesaria sobre o pasado e o presente.
– P: As tres irmás teñen medo, pero é Lola a que ten un maior sentido da xustiza. Non podería aturar non facer nada. Como construíches as tres personaxes, coas súas diferenzas?
– EM: Tiven unha grande axuda co historiador de Ribadavia Ramón Estévez, fillo de Ramón Estévez, un home de 96 anos que colaborou puntualmente con Lola nunha ocasión para axudar a cruzar a un dos fuxidos. Falei cos dous en varias ocasións, déronme moita documentación da época (noticias da prensa, actas…), falei con parentes que aínda viven en Ribadavia, veciños que as lembraban e máis recentemente cun dos netos, que vive en Vigo.
Os propios actos de Lola e das irmás falan por si propios e son moi indicativos da súa forma de ser, como ir declarar en plena guerra a favor do alcalde, de Izquierda Republicana, que acabou sendo asasinado, levarlle comida aos presos que estaban a carón da súa casa, agochar na casa a un parente perseguido… todo isto xa nos dá a idea do tipo de mulleres valentes e xenerosas que eran.
Quen se atrevía a facer iso nunha época na que o medo o invadía todo? Das súas actuacións na trama de fuxida de xudeus na segunda Guerra Mundial non hai nada documentado, pero xa só co que sabemos do que fixeron antes e ao longo da súa vida, dá para construír unha parte importante dos personaxes. Logo os testemuños da xente que a coñeceu, que as tratou, deron para acabar de construír os aspectos máis emocionais, facer as personaxes máis redondas, os seus caracteres, a súa afectividade, a súa relación co resto da vila… Elas tiñan perfectamente delimitado cal era o papel de cada unha e sen dúbida Lola levaba a voz cantante. E como se trata dunha novela, está a parte de ficción, o meu punto de vista e a miña achega persoal, aínda que tentei ser o máis fiel posible á realidade. (…)”

Entrevista a Eva Mejuto sobre Memoria do silencio

Desde o Diario Cultural da Radio Galega:
“O libro Memoria do Silencio de Eva Mejuto conta a historia de tres mulleres galegas que salvaron medio milleiro de persoas da persecución nazi axudándolles a cruzar a fronteira con Portugal. A entrevista pode escoitarse aquí.”

“A resistencia ante o silencio”, por Eli Ríos

Artigo de Eli Ríos na Plataforma de Crítica Literaria A Sega:
“(…) Cando o silencio é a única opción para sobrevivir, a literatura crea os espazos necesarios para recoller a resistencia. E iso é o que fai Eva Mejuto na súa obra Memoria do silencio. Ficcionada, iso si, porque pouco sabemos das historias (reais) de Lola e Frieda: “Ambas as dúas tiñan moitos trazos en común: a valentía, a afouteza e, tristemente, o feito de que, como mulleres, pasaron de esguello pola Historia.” (páx. 149). Así, Lola, Xulia, Amparo, Frieda,…, falan en primeira persoa sobre o momento que lles tocou vivir, no verán de 1943, cando Ribadavia aínda está presa no medo do franquismo, cando os nazis extraen o volframio das minas galegas. Di Lola que “Hai pouco máis de catro anos que acabou a nosa guerra (nosa non, deles, que nós nunca a quixemos), como non imos ter medo?” (páx. 21) e que “o peor é o medo, que queda atoado no corpo e non deixa vivir, nin pensar” (páx. 22). E ante o terror, a sororidade e a esperanza. A loita pola liberdade.
As mulleres invisibilizadas son as protagonistas desta historia, as irmás Touza, nunha época na que poderiamos pensar que xa está todo contado: a Galicia da II Guerra Mundial. O curioso é que non se trata tanto do que se conta senón de como se conta. Esa é unha das xenialidades desta novela! A perspectiva das mulleres nun conflito no que só se valoran como arma de guerra1 e nun lugar periférico da contenda como Ribadavia. Xusto ese punto no que acontecen realmente as cousas importantes sen que ninguén lle preste atención. E esa fenda é a que permite ás irmás Touza salvar máis que cincocentas persoas dunha morte segura porque ninguén quere, nin pode, nin sequera imaxinar que as mulleres do rural galego teñan a capacidade de tecer unha rede que permita “pasar” persoas xudías a Portugal e que, de alí, embarquen para América. (…)”