O 21 de abril, ás 19:30 horas, na A. C. Alexandre Bóveda (Rúa Santo André, 36, 1º), na Coruña, preséntase o libro Relatan… Nós, coa presenza de Xosé Iglesias, Eli Ríos e Xurxo Souto. As persoas interesadas, que poden reservar praza enviando un correo electrónico a acab@mundo-r.com, levarán de agasallo os especiais que Sermos Galiza publicou sobre Rosalía e sobre Murguía.
Arquivos da etiqueta: Relatan… Nós
Fina Casalderrey: “A solidariedade real, sen intereses, adoita chegar no lado dos que pouco ou nada teñen”
Entrevista de Antón Escuredo a Fina Casalderrey en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): O seu relato fala da vida e tamén do xornalismo, de que non todo vale para transmitir unha noticia. É unha tarefa difícil nos tempos actuais?
– Fina Casalderrey (FC): A guerra en Ucraína só foi unha escusa para situar o relato na actualidade. As guerras, todas, son sempre atroces e inxustas para a poboación que as sofre; pretendín facer unha pequena reflexión sobre o feito de que non todo vale para chamar a atención do receptor dunha noticia, hai unha deontoloxía escrita nas nosas conciencias que nos fai dar cos límites dos nosos actos.
Precisamente, a única obxectividade que pode mostrar o ser humano á hora de contar o que ve, é a honestidade: contalo desde o seu ángulo. Pero, claro, o morbo “vende” e tenta.
Non hai máis ca fixarse cando nos preveñen de algo que nos van mostrar: “Advertímoslle que as imaxes que veñen deseguido poden ferir a súa sensibilidade”, unha maneira eficaz de reclamar a nosa atención.
E o que me parece rotundamente inaceptábel é incitar adrede á devandita curiosidade enfermiza; poño por caso, provocando a caída dun refuxiado cunha cambadela para que a foto teña máis impacto. Persoalmente, no seu día, conmovérame moito a historia de Omayra Sánchez, á que se alude no relato.
– ND: Situacións extremas como a pandemia ou a guerra deixaron en evidencia moitas inxustizas na nosa sociedade que antes semellaban inexistentes?
– FC: As catástrofes sempre destapan inxustizas que se agravan coa nova situación. Nun naufraxio, os que primeiro se ven son os corpos que aboian na superficie… Negocios de máscaras, xeles, armas… Nestas situacións volven agromar novas fortunas e, loxicamente por cada novo rico, moitos máis pobres. Destápase a miseria humana tanto dos que cometen esas irregularidades coma dos que as permiten.
A solidariedade real, sen intereses, adoita chegar no lado dos que pouco ou nada teñen. Estas cousas, sobre todo as que teñen orixe no propio ser humano, provocan un sentimento de impotencia e desencanto na poboación en xeral.
Sabemos de corrupcións a grandes niveis, de ilegalidades demostradas que quedan impunes… Hoxe é máis doado, para ben (menos valos de censura) e para mal (as fake news circulan á par das informacións veraces), que polas redes sociais nos chegue información que doutro xeito non coñeceriamos.
Porén, creo aínda no ser humano, e non sei se desde esa inxenuidade que me contaxiou o feito de estar corenta anos rodeada de nenos e nenas, non quero perder a cripta dos soños, da utopía. O mundo non está ben, pero podemos cambialo. (…)”
Manuel Rivas: “A imaxinación e a creación literaria tamén son modos de informar e relatar a realidade”
Entrevista de Antón Escuredo a Manuel Rivas en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Podería ser perigoso o avance da tecnoloxía?
– Manuel Rivas (MR): Non é que poida ser perigoso, é que xa o é. Depende de como utilicemos a tecnoloxía mais actualmente estamos a vivir nun mundo dominado pola síndrome do medo a ficar fóra.
Un perigo importante é pensar que a tecnoloxía pode solucionar os problemas que a humanidade non é capaz de solucionar. O ‘solucionismo tecnolóxico’ é unha superstición que é moi perigosa; na actualidade temos unha emerxencia climática e ambiental que converteu o noso mundo, en parte, nun inferno e as novas tecnoloxías están a ser utilizas en gran medida para a sobreexplotación medioambiental máis do que para buscar unha solución a esa enorme problemática.
– ND: Este avance da teconoloxía pode facer que nos deshumanicemos?
– MR: Oxalá nos deshumanizásemos! O que estamos a facer co resto de especies do planeta é unha desfeita. Até os anos 70 había pitas do monte na Galiza, agora non queda ningunha. Practicamente non hai osos nos montes galegos e xa case non hai vagalumes no país.
Son situacións absolutamente anómalas que se acaban convertendo en normais, a desfeita acaba substituíndo o que debería ser normal e o inaceptábel acábase aceptando. Evidentemente temos que pensar noutra humanidade, unha humanidade en que o resto de seres existentes non sintan espanto de nós. Somos unha especie que causou sucesivos ecocidios e moitísimo dano. É preciso mudar a nosa perspectiva con todo aquilo que nos rodea.
Voltando ao comezo, creo que a literatura pode desempeñar ese papel de crear realidades alternativas. Parte da nosa natureza é a vangarda creativa e é moi bo que teña hábitats novos como Nós Diario que é toda unha esperanza de futuro.”
Víctor F. Freixanes: “Facer literatura é traballar o idioma, recrealo; reconstruír o mundo a través das palabras”
Entrevista de Antón Escuredo a Víctor Freixanes en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): A literatura foi da man do xornalismo desde os inicios da prensa. Porén, hoxe acostumamos a ver un xornalismo afastado de toda literalidade, que mesmo prima a inmediatez dos feitos sobre o fondo dos mesmos. Cre que os medios de comunicación deben —debemos— apostar máis nos contidos literarios?
– Víctor Freixanes (VF): Desde os primeiros tempos as publicacións periódicas incorporaron creación literaria á súa oferta, tanto en prosa como en verso. O Diario de la Coruña, por exemplo, primeira mostra de xornalismo galego, que dirixía en 1808-1809 Manuel Pardo de Andrade, acolle nas súas páxinas composicións poéticas case como sección fixa, e non esquezamos que a primeira novela en lingua galega, a Maxina de Marcial Valladares, apareceu por entregas en 1880 na Ilustración Gallega y Asturiana que dirixía Manuel Murguía.
A tradición vén de moi atrás, o que sucede é que nos últimos tempos o produto xornalístico, o seu principal soporte, mudou, e a creación literaria desenvolveu os seus propios soportes, o libro fundamentalmente, se acaso agora tamén as redes. Pero a literatura esta aí. As mellores crónicas e reportaxes teñen un compoñente literario obxectivo que, ademais de atractivas, fai que resulten máis eficaces. Certo que o rexistro literario ten unhas características moi distintas do rexistro xornalístico, aínda que a literatura estea presente nos dous casos. Eu non escribo igual cando escribo para os xornais que cando asumo, libre de condicionantes, o rexistro da literatura. Neste segundo caso a lingua non é só un vehículo de comunicación, é un territorio autónomo, que adquire sentido por si mesmo. Facer literatura é, principalmente, traballar o idioma, recrealo; en certa maneira reconstruír o mundo a través das palabras. (…)”
Francisco Castro: “Desde a literatura temos que contribuír a amosar á sociedade os perigos da ultradereita”
Entrevista de Antón Escuredo a Francisco Castro en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Gusta do formato do relato para contar historias?
– Francisco Castro (FC): Para min é un dos xéneros máis agradecidos para un escritor e tamén un dos máis difíciles de levar a cabo. Sobre todo para os que somos novelistas e nos gusta ter páxinas infinitas para contar algo.
O relato é un formato agradábel de ler, agradábel de escribir e gustaríame que o meu relato conseguise aquilo que dicía Cortázar de que, unha vez que rematas a lectura, xa non es o mesmo.
– ND: No relato que publica Nós Diario aborda o ascenso da ultradereita. Xa ten tratado anteriormente.
– FC: Si, agora mesmo o ascenso da ultradereita é o tema que máis me angustia. Sobre todo a impunidade absoluta coa que se está impondo un relato fascista na sociedade que fai que cada vez, e con máis naturalidade, este tipo de propostas ocupen máis espazo nas institucións.
O nivel de retroceso que se albisca aí realmente tenme moi preocupado. Por iso creo que tamén desde a literatura temos que contribuír a amosarlle á sociedade os posíbeis perigos de darlle opcións políticas a esas tendencias.
– ND: Daquela considera que a sociedade precisa desa implicación da intelectualidade galega para visibilizar ese e outros problemas?
– FC: Por suposto. Como explico no meu primeiro ensaio e último libro Isto SI é un home. Unha mirada masculina contra o patriarcado, creo que, en xeral, a intelectualidade galega está moi calada fronte á ultradereita. Sei que pode ser polémico que diga isto mais quero insistir que, en xeral, as escritoras e os escritores, intelectuais e académicos así como toda a xente da cultura está excesivamente calada diante do ascenso fascista. Cada un e cada unha saberá como se quere posicionar.
– ND: Cal é a razón dese silencio?
– FC: Creo que cada un terá que responder no seu momento sobre cal é a razón dese silencio. Ao igual que nós estamos preguntando agora á xente que foi moza durante o franquismo se estaban daquela pelexando polo cambio político ou se estaban tranquilamente na súa casa rañando a barriga, creo que nuns anos preguntaranlle a moita xente da cultura galega que estaban facendo cando a ultradereita subía.
Eu, desde logo, sei que responderei que estiven pelexando contra eles. Cada un que responda dos seus actos.”
Marilar Aleixandre: “O relato é un rexistro de escrito moi galego e grandes da nosa literatura xa o trataron”
Entrevista de Antón Escuredo a Marilar Aleixandre en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Que lle pareceu participar na colección Relatan… Nós?
– Marilar Aleixandre (MA): Estou feliz. Xa o estaba cando me propuxeron facelo, sen saber que outros autores escribirían nesta colección. E agora, ao ver quen me acompaña, estou moito máis feliz. Son grandes nomes da literatura galega e é unha ledicia participar. Considero que os relatos son un rexistro de escrito moi galego que grandes autoras e autores da nosa literatura, Castelao por exemplo, trataron. Tamén Rafael Dieste, que ten relatos impresionantes, e a mesma Rosalía.
Hai que recoñecer que o relato é un pouco a cincenta, na Galiza a poesía ten un status moi alto. Noteino por comezar escribindo narrativa e entrar na poesía bastante despois, nun proceso diferente ao que fai outra xente. Había quen me considerou escritora de certa categoría a partir da publicación de Catálogo de velenos, o meu primeiro libro de poemas.
Teño que dicir, como narradora, que é moito máis difícil armar e escribir unha novela. Nisto, seguramente, coincidirá máis xente. Gústame escribir relatos, é un rexistro no que me sinto especialmente feliz. Á hora de publicar e a consideración que se ten é diferente. Na literatura anglosaxoa anuncian onde se publicaron e teñen moita tradición.
– ND: No seu relato interpreta de maneira literaria a nosa realidade tomando como espazo temporal algo acontecido nos últimos dez anos. Foi complicado escoller o tema do relato?
– MA: A literatura é sempre outra forma de ver a realidade, distinta á que pode ser a opinión. Levo facendo un artigo de opinión en Nós Diario desde que comezou o xornal. Todas as persoas temos unhas teimas e cousas que nos preocupan especialmente. No meu caso pode ser o feminismo e todo o que ten que ver cos dereitos das mulleres.
O título da miña rúbrica, Desescribindo, é moi habitual en min. Tento desescribir moitas cousas da historia, entre elas o que foi escrito sobre as mulleres. Unha cousa é como iso se formula en opinión e outra cousa é como se formula literariamente. Poden ser algunhas situacións semellantes mais están tratadas doutro modo. No meu caso, penso que teño un estilo bastante oblicuo, indirecto, e na narrativa tamén. Hai moitas cousas que non digo explicitamente nas miñas obras.
Cando é un encargo hai un marco ao que tes que “asaldarte“. Neste caso había que cinguirse á extensión, moi curta, e eu mesmo pensei na maqueta no que iría. Neste aspecto sempre me gustou seguir na medida do posíbel ese encargo. Despois o marco temporal.
Entendo que nós vivimos na Galiza mais a nosa realidade está atravesada por moitas situacións que ocorren noutros lugares. Hai tempo que quería escribir sobre a situación das maquías, a situación das empresas que traballan noutros lugares do mundo e fan produtos que nós utilizamos. Quería falar de algo que é unha situación descoñecida. Moitas veces fixámonos nos dereitos e nas situacións das persoas que están próximas e ignoramos, ao non contalo ninguén, situacións que afectan en realidade a nosa vida.
– ND: Ese tema parte da actualidade máis recente?
– MA: Agora, a guerra e a pandemia puxeron de manifesto que o sistema capitalista non é funcional. A globalización e situacións que se daban por supostas en realidade distorsionan a vida da xente. Estámolo vendo nestes momentos que faltan algúns produtos. Xa era un tema que me preocupaba por ter oportunidade de escoitar algunhas historias desde dentro e quería contalas. Creo que as mesmas reivindicacións que temos aquí deberiamos telas para outros lugares.”
Marica Campo: “Todas temos libros agardando a ser lidos, mais o que nos chega na prensa lémolo enseguida”
Entrevista de Antón Escuredo a Marica Campo en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Que opina da prensa como transmisora de literatura publicando obras na súas páxinas?
– Marica Campo (MC): Paréceme moi ben. É unha maneira de achegala á xente. Todas temos nas nosas casas, moitas veces, unha serie de libros agardando para ser lidos mais o que nos chega na prensa diaria lémolo enseguida. Coido que é necesaria a implicación da prensa. Partindo do que podemos ler na prensa podemos ter outras conexións.
— ND: Ten tratado moitos ámbitos da literatura, desde a narrativa até a poesía. Como enfocou agora o relato?
– MC: Certo é que o relato ten un espazo moito maior de liberdade que cando escribes un artigo puramente xornalístico. O relato ten que ser máis redondo, máis completo diría eu. Teñen que ser, desde logo, historias circulares.
— ND: Como valora a súa extensa traxectoria literaria até o momento actual, con numerosa obra publicada e varios galardóns recibidos?
– MC: A miña obra, aínda que pareza como continua, non o é. Valóroa como moi a saltos. No transcurso da miña vida sempre se meteron polo medio outras propostas e o tempo, ao fin e ao cabo, é o que é. Considero que tiña que ter feito moito máis desde o punto de vista da obra persoal. Recoñezo que me pasei a vida acudindo a unha serie de chamadas que me fixeron: presentacións, pregóns, prólogos… e que me sentín obrigada a facer.
— ND: Ten pensado algún proxecto para realizar no futuro inmediato?
– MC: Hai unha novela que me reclaman que faga. Tería que ser, iso si, longa. No argumento contaría, xa sabes que inventar non inventamos nada, en todo caso recombinamos experiencias sexan de lecturas, da propia vida ou da historia familiar. Cada vez sinto que me queda menos tempo e non sei se a chegarei a facer. Tamén querería realizar un libro unitario de poesía aproveitando moitos poemas que teño gardados dos últimos anos. Facer algo completo. Dubido de se sei o que é a literatura, do que é a poesía e de todo. Non é por estar nun estado pesimista. Á volta de tanto tempo relativizas.”
