A
terza-feira 28 de febreiro, ás 20:00 horas, na Real Academia Galega (Rúa Tabernas, 11) da Coruña, Diego Bernal Rico falará, dentro do ciclo Língua, Literatura e Naçom, da A. C. O Facho, sobre Apelidos Galegos-Portugueses.
Arquivos mensuais: Febreiro 2012
“Rosalía era a voz dos silenciados, das maltratadas, da lingua, era a voz que falaba por todos”
Desde
Praza:
“Este venres cúmprense exactamente 175 anos do nacemento de Rosalía de Castro e para celebralo a Asociación de Escritores en Lingua Galega organizou un feixe de actividades de todo tipo e en todas as direccións, animando ademais á cidadanía a agasallar un libro en galego e unha flor. Dende hai semanas, ademais, foilles remitindo aos concellos de todo o país solicitudes para que os plenos municipais aprobasen mocións declarando este 24 de febreiro como Día de Rosalía de Castro. (…)
Como salienta Mercedes Queixas, os actos organizados nacen con vocación de ser moi “sociais” pois “a obra de Rosalía está concibida para o pobo, para a sociedade galega”. O obxectivo é “achegar a obra de Rosalía todos os galegos, sobre todo os máis novos, que hoxe coñecen unha Rosalía que non foi a que estudamos durante moitos anos. Os estudos de diferentes investigadores nos últimos anos fóronnos colocando ante unha Rosalía moito máis auténtica, con maior personalidade, unha muller culta, loitadora, vangardista…, algo moi diferente a aquela Rosalía simple, chorona, populista…, que outras xeracións estudamos”.
Queixas afirma que “Rosalía tiña un país na cabeza que non era a que daquela había e ela ergueuse convencida como a voz do pobo, dende unha posición consciente de certo prestixio ou con maior facilidade para chegar á sociedade. Era a voz dos oprimidos, dos silenciados, das maltratadas, das nunca valoradas, das invisibilizadas, das mulleres, da lingua, era a voz que falaba por todos”. E conclúe: “precisamos voces que nos recorden que non existe aínda o equilibrio para a sociedade, nin para o xénero, nin para as linguas, que hai unha lingua propia e oficial que segue sendo invisibilizada e marxinada”. (…)”.
Rosalía, máis viva que nunca
Reportaxe
de Camilo Franco en La Voz de Galicia:
“(…) Os actos centrais das homenaxes á escritora terán lugar en Santiago con dos puntos de atención. O acto convocado pola Fundación Rosalía de Castro realizarase na capela do Hostal dos Reis Católicos, espazo que no ano de nacemento da poeta, 1837, era un hospital. Nese mesmo espazo, segundo as biografías, foi bautizada Rosalía de Castro e este é o motivo de que a conmemoración principal saia por primeira vez da sede da fundación en Padrón. Unha circunstancia que disgustou á veciñanza da vila por máis que a presidenta da fundación, a tamén escritora Helena Villar Janeiro, sinalou que era unha decisión relacionada co carácter especial da celebración.
Lectura e cancións sobre poemas serán o eixo central das celebracións. En primeiro lugar, no acto do Hostal, que se iniciará ás sete da tarde, pero tamén haberá lecturas e poemas no acto que se fará de xeito expandido por toda Galicia, organizado pola Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, e que terá como centro dos actos o Panteón de Galegos Ilustres. Nese espazo, a homenaxe de carácter participativo comezará arredor das seis da tarde. A lectura estendida realizarase nas principais cidades galegas e tamén en boa parte das vilas.
Un pouco máis lonxe, terá lugar outra homenaxe que tamén está relacionada coas primeiras horas de vida da escritora. Está convocada polos veciños de Conxo, ás oito menos cuarto, na Praza de Vigo, cunha ofrenda floral e un recital de Marilar Aleixandre e Anxo Angueira. O acto terá lugar no monolito que lembra a casa desa localidade na que naceu a escritora tal día coma hoxe. (…)”
Santiago: presentación de Diáspora, de Neves Soutelo
O 
luns 27 de febreiro, ás 18:30 horas, na Biblioteca Ánxel Casal (Avenida Xoán XXIII) de Santiago de Compostela, preséntase o libro Diáspora, de Neves Soutelo, publicado en Acha Escrava Editora.
A nación literaria e a literatura en clave nacional
Reportaxe en El País:
“O nacionalismo galego ten unha fundación literaria e máis diverxencias contemporáneas coa literatura, sobre todo desque tocou poder. Un escritor pode ser marxinado, pero é raro que traduza ese silencio expresivo como un xeito de dicirlle “se non está contento, que marche”. O que non pode é ser expulsado do sistema literario nin escindirse del. Nun escenario de ruptura do nacionalismo político aleado na marca BNG durante os últimos trinta anos, críticos e escritores propoñen liñas de fuga para entender a relación entre a ideoloxía auroral e o campo literario. Moi trabada, como en todas as culturas que aínda loitan pola supervivencia, o que sempre alimenta o indicíbel. O que se di pero non se asina. (…)
A traxectoria de Xosé Luís Méndez Ferrín, o máis parecido a un escritor nacional —o secretario xeral da UPG, Francisco Rodríguez, apúxolle algunha vez o sonsonete a Lois Diéguez—, daría para tracexar unha historia apócrifa do canon literario en Galicia. Con alusións idealistas —a Ilustración en Galicia—, Ferrín nega que o discurso literario suplantase algunha vez o histórico: “Desde María Francisca de la Isla ou Cornide, o discurso literario en Galicia sempre foi comprometido e autónomo”.
Dende outra xeira, para Dolores Vilavedra habería que empezar por Rosalía. “É na súa obra onde se insire unha idea de nación a escala humana”. A autora do último manual histórico de literatura galega menciona o “obrigado divorcio”, tras a guerra, “entre o discurso literario e o de reivindicación nacional”. Sobre o papel, é o pouso da Nova Narrativa o que permite, avanzados os 70, “debuxar un escenario de diversidade”. “Hai un sector de público que demanda unha literatura coa que identificarse ou satisfacer ese pulo nacionalista, cun sector do nacionalismo ortodoxo que premia este traballo, e hai un sector da sociedade á que non lle interesa nada iso en termos literarios”. (…)
Santiago: ingreso de Henrique Monteagudo na Real Academia Galega
O 
sábado 25 de febreiro, ás 12:00 horas, no Paraninfo da Universidade de Santiago (Facultade de Xeografía e Historia, Praza da Universidade), terá lugar o acto oficial de ingreso de Henrique Monteagudo na Real Academia Galega. O seu discurso leva por título Facer país co idioma, e será respondido pola académica Rosario Álvarez Blanco.
A Coruña: homenaxe a Rosalía de Castro na A. C. Alexandre Bóveda
O
venres 24 de febreiro, na Asociación Cultural Alexandre Bóveda (Rúa Olmos, 16-18, 1º) da Coruña, terá lugar unha homenaxe a Rosalía de Castro, en conmemoración do 175º aniversario do seu nacemento. A partir das 20:00 horas, Pilar García Negro dará unha charla sobre a súa figura e César Morán rematará o acto lendo poemas da autora.
Unha escolma da voz de Ánxel Fole
Desde Cultura Galega:
“En 1997, a Real Academia Galega celebrou a figura de Ánxel Fole no Día das Letras Galegas. O Arquivo Sonoro de Galicia do Consello da Cultura Galega homenaxeou nese ano a figura de Fole, escolmando anacos de entrevistas feitas por Margarita Ledo, Carlos Casares, ou conferencias do propio Fole, e que constitúen unha auténtica retrospectiva da súa vida, narrada por el mesmo.”
Henrique Monteagudo: “O nacionalismo quixo apropiarse da normalización, foi un erro desastroso”
Entrevista 
a Henrique Monteagudo en El País:
“(…) – El País (EP): Boa parte das enerxías no combate contra o decreto destináronse a crebar ese monopolio do nacionalismo, tanto a nivel discursivo como a nivel organizativo. Deron resultado?
– Henrique Monteagudo (HM): As estratexias contra o decreto foron derrotadas. Cando defendín publicamente o informe Por un proxecto de futuro para o idioma galego, do Instituto Galego de Estudos Autonómicos (IGEA), estaba a ver unha contradición notable no nacionalismo. Como se podía defender a convivencia sen recoñecer a realidade lingüística de Galicia? Eu puxera esa condición: asumir o bilingüismo como realidade e como estratexia. A reacción do nacionalismo ortodoxo ao informe pareceume irracional e excesiva. Demostroume que os que se opuñan a unha renovación do discurso estaban á defensiva. Decatábanse de que o barco facía auga e disparaban contra todo o que se movía. A Mesa fixo unha tentativa de remudar, pero deu marcha atrás. Quen se acorda agora de Queremos galego? (…)
– EP: A Real Academia Galega ten un dobre discurso. Fai causa colectiva do seu financiamento, buscando a complicidade dos medios, pero non rende contas publicamente. No caso das mulleres demostrou ser pouco permeable ao que lle pedían as impulsoras do manifesto O xogo das cadeiras, que vostede asinou, pero dentro tampouco se revolveu nada. É iso un reflexo da cultura galega?
– HM. A RAG é unha destas institucións encargadas de gardar esencias, e as esencias poden ser un lastre. A mellor xustificación para reclamar financiamento é ofrecer un servizo e ser eficaz, e aí temos o caso clamoroso do dicionario [sen actualizar dende 1997]. Iso implica pasar dunha corporación de notables con funcións case rituais a unha institución operativa. En que medida reflicte o que hai fóra? A RAG necesita incorporar as distintas correntes da cultura galega na súa viveza, moitas veces contraditoria, e esforzarse en ser equilibrada. Cómpre evitar as tentacións de enclaustrarse e privilexiar certos sectores. Hai que saber xestionar as contradicións.
– EP: Dá a sensación de que a asignación de cadeiras responde máis á reprodución dos grupos de poder realmente existentes no seu plenario que ao que acontece fóra. Por que ingresan xeógrafos e non os escritores e as escritoras máis vendidos ou máis gabados pola crítica?
– HM. A RAG necesita reforzar a súa parte literaria, que está un pouco frouxa. Hai unha serie de voces da miña xeración e dos maiores e as maiores da miña xeración que deberían estar aí. (…)”
Debate entre Jorge Coira e Rubén Ruibal: “A cultura é o que vertebra a existencia diso que chamamos Galicia”
Debate entre Jorge Coira e Rubén Ruibal en Praza:
“(…) – Praza (P): Con todo este tema da crise, parece que agora non nos podemos permitir a cultura. Parece que esa mensaxe callou, que hai que recortar en cultura, que non queda outra…
– Rubén Ruibal (RR): Calla porque o repiten continuamente. A cultura como produto non é algo tanxible. Somos así de burros, como non podemos tocar unha obra de teatro parece que nos la suda. Na maquinaria da opinión pública é un discurso que se dá por real. Tamén habería que preguntarnos que fixemos os da cultura respecto a iso. No caso do teatro, mentres os políticos decidían facer máis e máis infraestruturas para facer teatro, parece que ningún dos profesionais chegou a pensar que a esas infraestruturas había que darlles un uso e que iso era máis difícil que construílas.
– Jorge Coira (JC): Está presente esa idea de que a cultura é prescindible, unha idea é incrible formulala dese xeito. Sen dúbida o noso non é un dos sectores primordiais a nivel de estado. O primordial é a sanidade e a educación. Iso é sagrado. Pero o noso sector está despois, coma todo o resto. Non me parece menos importante que os automóbiles. Non o digo porque me dedique a isto. Por suposto, penso que sería terrible que se deixasen de facer automóbiles e que se perdesen postos de traballo. Como tamén é terrible que se perdan empregos na cultural. Creo que precisamos coches, pero tamén bens culturais para alimentar o espírito. Pode soar forte iso de alimentar o espírito, pero a todos nos gusta o cine, as series, o teatro… Non é algo para entendidos nin para unha minoría selecta, non.
– P: Tampouco nos podemos permitir unha Consellería de Cultura? Parece que esta Xunta sempre levou sempre unha política de perfil baixo coa cultura, de rebaixarlle a categoría cada vez que podía e agora, directamente, elimina a Consellería de Cultura…
– RR: É insistir no discurso de que é algo prescindible. Entrou unha brigada de demolición para todo. Parécelles completamente prescindible tanto cultura como a lingua. Pois que se decidan! Que a brigada de demolición entre tamén na Xunta! Para que queremos este goberno? É unha brigada de demolición que chegou e dixo: “Imos acabar con todo isto”. Así de resumido. (…)
– JC: A cultura no sentido máis amplo da palabra é o que vertebra a existencia diso que se chama Galicia. Compartimos todos unha cultura, un idioma… Dá moita pena que se lle dea tan pouca importancia. Tamén é certo que nos toca pelexar por conseguilo. Loitar por conseguir maior recoñecemento. Loitar. É o que hai.”
