Desde
a revista Palavra Comum:
“(…) – Palavra Comum (P): Que é para ti a literatura?
– Marcelino Fernández Mallo (MFM): Algo así como unha segunda oportunidade, a opción de revisitar a realidade e reinterpretala, revivila a partir dos criterios que espontaneamente che dite o teu propio pensamento.
– P: Como entendes o processo de criação literária?
– MFM: Enténdoo alleo a clichés, modas, convencións ou presións dun mercado ou dunha industria. Enténdoo, xa que logo, dun modo algo inocente. Mais para min, doutro xeito deixa de ser creación literaria e tórnase outra cousa. (…)
– P: Que caminhos (estéticos, de comunicação das obras, com a sociedade, etc.) estimas interessantes para a criação literária hoje -e para a cultura galega, em particular-?
– MFM: Todo o que represente innovación, incluso intención de tal, coido que debe ser tido especialmente en conta. Isto respecto á estética ou á forma. Respecto ó contido, eu procuro buscar sempre unha temática con raigame social e mesmo con vontade de transcendencia, unha narración que abra novos espazos para a reflexión sobre unha realidade determinada. En calquera caso, non deploro tampouco as propostas cun carácter máis, digamos, comercial. Hai cabida para tódolos xéneros e as opcións estéticas con tal de que a obra amose unha calidade e un traballo dignos de consideración.
– P: Como ves a literatura galega hoje?
– MFM: Véxoa con preocupación. Coido que estamos incorrendo nun risco grave de retroceso e, dende logo, de tempo perdido, pois mentres que os escritores ofrecen creacións de alto mérito, xa for en novela, poesía ou ensaio, o colectivo lector semella ignorar ou menosprezar o valor desas obras que son, ademais, heteroxéneas en estilo e fondo. (…)”
Arquivos mensuais: Xaneiro 2016
“María do Cebreiro, cando os cambios se convirten en poesía”
Entrevista 
a María do Cebreiro en BuscandoaNessie, por Beatriz Gutiérrez Caneda:
“(…) – BuscandoaNessie (B): Cal cres que foi a obra que mellor acollida tivo por parte da crítica?
– María do Cebreiro (MC): Bueno, eu tiven a sorte e a desgraza de ter un primeiro libro moi sonado. O estadio do espello foi un libro que naquel momento chamou moito a atención. Probablemente de tódalas miñas obras é a que ten igual máis reseñas. Non estou segura, falo de memoria. Pero é unha obra que tivo unha acollida crítica eu creo que clamorosa e a min iso afogoume un pouco. Afogoume un pouco naquel momento. Non moito pero tiven, mira, antes falábache de que tampouco pasaría nada se deixase de escribir porque eu daquela estiven do 98 que saíu a obra ao 2002 que foi cando gañara o accésit do Esquío con Nós, as inadaptadas, non é moito pero son tres anos, tres, catro sen publicar. E despois os ritmos sempre foron máis curtos. E eu creo que foi por iso. Foi porque para min resultou unha experiencia un pouco abrumadora. (…) hai unha parte de min que claro que se sentiu moi contenta de que ese libro tivese esa resposta pero logo outra parte de min… Por iso sempre pensei na responsabilidade que temos como escritores e como críticos coas persoas que empezan a escribir. Eu creo que hai que ser moi coidadoso porque é moi sensible… (…)
– B: Podemos dicir entón que escribes cando algo te inspira?
– MC: Si e non. A ver, tamén o mito da inspiración tamén é certo que ten moi mala fama e (…) parece que agora se leva máis dicir que en realidade non é a inspiración que é o traballo. E eu aí tamén son un pouco discordante. Eu non creo na inspiración en estado puro, é dicir, para que haxa iso que chamamos inspiración antes ten que haber moito traballo invisible e eu penso que é un traballo do que ás veces un non é consciente. Ó mellor é un traballo consistente en que un leu, en que un pensou, en que un sentiu e a túa cabeciña vai procesando iso e de repente un día sae. Sae nun chorro, nun fluxo. Porque a verdade é que si son moito de escritura rápida e bastante torrencial. A min os poemas case me veñen xa como quedan. Sei que hai outras maneiras de escribilos igual de lexítimas e con resultados seguramente mellores pero o meu modo é moi ese.
– B: Ese momento no que sae todo iso, podemos consideralo logo como algo provocado pola inspiración?
– MC: Si, esa torrenteira ó mellor si podo velo como algo de inspiración. Se a pregunta é o que hai detrás dos procesos de escrita, para min si que é certo que o que soe haber detrás é movementos da vida, cambios da vida. (…) O último libro que escribín foi como froito dun accidente que me tivo na casa seis meses. (…) estiven moito tempo inmobilizada entón foi de novo unha experiencia límite que che fai ter como que agarrarte ás palabras para darlle sentido e para reconfigurarte. Ás veces pode ser un amor, pode ser unha experiencia dun namoramento, o que dispara algo como un cambio… Eu sempre o vexo como experiencias límite nalgún sentido. Experiencias que te descolocan, que te cambian de onde ti estás e entón te agarras á linguaxe para darlles forma.
– B: Aínda que o “eu poético” non sexa unha voz autobiográfica, ao escribir poesía involúcraste máis no que escribes? Se é así, cústache dar a coñecer as túas obras poéticas?
– MC: Pois a ver, dis dúas cousas nas que estou bastante de acordo. Tamén é verdade que o consenso máis aceptado, e nos nas nosas clases en filoloxía sempre llo dicimos, é que non hai que confundir o “eu lírico” co do autor, é unha insistencia que temos nós. Pero logo, non hai que esquecer que a poesía, sobre todo dende o XIX está moi ligada á emotividade e ademais é como é lida. (…) Eu podo dicir que non ten nada que ver pero hai aí un pacto de lectura que fai que a xente vaia sentir que eu estou hai de algunha maneira. E eu xa non escapo diso. Igual escapaba cando empecei a escribir, agora non. Agora vou máis a corpo descuberto e ademais confírmoche que si, que na miña escritura, sobre todo na última hai moito xogo co autobiográfico. E un xogo asumido, e si, a min cústame porque ademais son unha persoa que igual que son aberta a moitos niveis tamén me considero pudorosa e reservada noutros, nos que ó mellor para min son máis esenciais ou me poñen máis en xogo. Pero asúmoo como parte do risco que temos que correr. (…)”
Andrea Maceiras: “A literatura xuvenil é hoxe un dos xéneros que máis dinamiza o sector”
Manuel Monge: “Escribín un libro para combater a dereita e para o rearme político e ideolóxico”
Entrevista
a Manuel Monge en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Por que di que Indecencias e corruptelas é un libro de combate?
– Manuel Monge (MM): Trata de cousas que non se poden dicir nin divulgar. A explicación do porqué deste secuestro é que aparecen nomes e apelidos que están implicados. Aquí pódese falar en abstracto pero cando dis que a corrupción é unha forma de goberno e concretas os concellos –no libro aparece unha referencia a 35 concellos da Galiza, todos eles gobernados polo PP con sentenzas en firme ou procesos xudiciais abertos por corrupción- non e fácil de publicar. Este é un libro para combater a dereita, no que dou información que pode contribuír ao rearme ideolóxico e político. A base para o facer é que haxa información, ter argumentos para rebater o que din… E hai que facelo con datos e exemplos; desmontar moitos discursos que, a forza de se repetir, acaban asumidos como propios, como o feito de que é mellor o ensino privado que o público.
– SG: Cal é obxectivo da obra?
– MM: Que aumente a indignación. A indignación é algo novo e non o é. Moitos levamos 50 anos indignados e militando. E esa indignación de antes tiña un custo moito maior que a de agora. Hai 40 anos significaba organizarse politicamente e dar a cara, o que implicaba multas, acabar no cárcere e perder o posto de traballo. (…)”
Pedro Feijoo: “Neste país parece que ten que ser toda a literatura ultrasesuda, transcendental e superseria”
Entrevista
de Montse Dopico a Pedro Feijoo en Praza:
““Eu non pretendía facer unha grandísima novela, senón unha novela de risa”. Así explica Pedro Feijoo o que é Morena, perigosa e románica (Xerais), o seu último libro, unha comedia de enredo sen máis pretensión que a de entreter. Non é, precisamente, a súa mellor obra, e el sábeo. Mais tamén reivindica que non toda a literatura ten que ser superseria.
– Praza (P): A idea non partiría do roubo do Códice…?
– Pedro Feijoo (PF): Non. A idea primaria veu nunha época na que eu estaba lendo moitos libros e vendo moito cine de roubos, de plans maxistrais para roubar. A miña primeira idea era que os protagonistas pegasen o pao en Caixanova, pero alguén lembroume que, claro, alí xa non había nada que roubar porque xa o levaran todo. Esa novela xa a escribira moi ben xente coma Rodrigo Rato. Seguín, así, dándolle voltas ao que poderían roubar unha panda de desgraciados co plan máis absurdo posible…
– P: Unha das posibilidades que estudan é roubar o Botafumeiro da catedral de Santiago. Por que a desbotaches?
– PF: A todas as posibilidades das que falan nesa parte deilles voltas, si. Dante dilles cousas absurdas como que poden roubar o Cristo da Vitoria, secuestrar a Messi… O do Botafumeiro gustábame pero, claro, despois do Códice xa me estragaron a historia. Por iso foi de delirio en delirio ata a Moreneta. Como a miña compañeira, Marta, é de Cataluña… acabei dando nela. (…)”
Dores Tembrás: “Se algo podo dar, son as miñas palabras”
Entrevista
de Ana Abelenda a Dores Tembrás en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Dores Tembrás escribe sobre o que non di.
– Dores Tembrás (DT): Quizais sobre o que non se di. É a tensión coa linguaxe a que mantén ao poeta en vilo. Traballar nese gume, na senda do que non se pode dicir, é un desafío. Magnético.
– LVG: Dicir o que non se pode dicir é mesmo unha contradición.
– DT: O silencio é pura potencia en poesía. Pero o silencio non como ausencia de palabra, senón como presenza de silencio. Eu quero producir o silencio na escrita.
– LVG: Semella difícil…
– DT: Foi algo que aprendín cando fixen a tese [sobre Alejandra Pizarnik]. Pizarnik é unha das autoras que producen con éxito o silencio. Hai distintas maneiras de facelo. Unha pode ser cando remata a lectura dun texto. Cando traballo cos meus alumnos, digo «¿que perseguimos? Producir o sen alento. Iso». Despois conséguese ou non no poema, pero dende logo téñoo como luz.
– LVG: Sabe se o consegue?
– DT: O autor sempre sabe o que consegue no texto. Non sempre de modo inmediato. Ás veces tes que deixalo repousar e volver a el para saber se esa faísca que intuíches se conserva, para ver se o sen alento se produce.
– LVG: Todos os poetas son nenos, di.
– DT: Si! Porque son capaces de poñer a linguaxe do revés con total naturalidade. Non o perseguen, é algo natural… ata que se perde. Nalgún momento o fío se corta. Nótoo porque traballo con nenos de distintas idades. Non é mesmo unha nena de 11 que un rapaz de 14. Hai un momento no que esa vía de experimentación coa linguaxe se penaliza. Ou, máis que iso, deixa de alentarse.
– LVG: Descoida o sistema educativo potenciar o talento ou as calidades artísticas?
– DT: A arte é algo que non se asocia ao prestixio. O que se cotiza é a ciencia pura. Está en alza un enxeñeiro, alguén que fai informática, Camiños… Pero non hai interese en que se asocie a arte co prestixio.
– LVG: Por que?
– DT: Pode supoñer unha transformación a nivel profundo. Nun traballo artístico estás continuamente cuestionando. Como artista buscas o cambio, se non estás morto. Hai un proceso de desacomodación permanente. Pero é o que move o mundo. O que nos ten en procura permanente. Está na condición do artista ser inconforme permanentemente.
– LVG: Cal é o papel do artista na sociedade?
– DT: Ten tantos papeis…! Os artistas son os que van dez, vinte anos por diante. Eles amosan que non todo transcorre pola autoestrada asfaltada.
– LVG: É crear camiñar polo lado salvaxe?
– DT: … E ver a onde te leva. Podes non chegar a ningures. Podes chegar a un deserto. Podes chegar a un oasis.
– LVG: ¿Son as palabras importantes en si mesmas ou están ao servizo da mensaxe?
– DT: As palabras son sagradas. Di Octavio Paz: «Somos as nosas palabras». Cando lle pides a alguén que escolla unha palabra, é definitivo.
– LVG: Como descubrimos a verdade das nosas palabras, que ás veces menten?
– DT: Procurando. Eu persigo e persigo. Sen imposturas. Se algo podo dar son as miñas palabras. Un tarda tempo en atopalas. O resultado dese proceso de procura é a obra.”
Antón Riveiro Coello: “A literatura non trata de pechar os feitos, senón de poñer en cuestión o establecido”
Entrevista
de Montse Dopico a Antón Riveiro Coello en Praza:
“(…) – Praza (P): A cultura serve de nexo entre Janis e Constantino, entre Janis e o pai, entre Janis e a moza do pai… E o libro [Os elefantes de Sokurov] está cheo de homenaxes: cinema, literatura, música…
– Antón Riveiro Coello (ARC): A cultura é fundamental no libro, si, é o punto de conexión entre os personaxes principais. Son todos, dalgunha maneira, creadores, artistas. Hai tamén unha conexión entre a cultura de masas e a alta cultura. Dunha banda, a cultura como lugar de trascendencia, como algo que axuda a comprender a complexidade da vida. Doutra banda, a cultura de masas, máis pasiva e submisa, fronte á cultura máis crítica e activa. O mestre de Sokúrov, Tarkovski, dicía que a arte incide sobre todo na alma da persoa e conforma a súa estrutura espiritual. Os personaxes afrontan a arte coa ollada da vida e a vida coa ollada da arte. Tamén coa estética das sombras, a néboa, a dúbida e a indefinición sobre a existencia que se ve en Sokúrov.(…)
– P: Ademais de con Constantino, o seu compañeiro, maior ca ela, Janis ten unha relación especial coas señoras ás que coida por unha banda, e con Nela, amiga da infancia que perdera, pola outra. No medio destas relacións atopa como o seu equilibrio, que é un equilibrio de afectos.
– ARC: Janis sente, por un lado, certa frustración, porque non pode traballar no que quere. Prepara oposicións e escribe crítica de cine, pero non vive diso, senón de coidar as vellas. Pero tamén ten un carácter práctico e interésase de verdade pola vida das señoras e polos seus conflitos, que derivan da vulnerabilidade e dos problemas que temos na vellez: a dependencia, a perda de seres queridos… A amizade de Nela é unha desas cousas da infancia que sempre quedan. E Janis ten tamén unha parte de solidariedade con ela. Interesábame salientar iso porque o tópico sobre a xente nova é que son hedonistas, que teñen complexo de Peter Pan…. e eu creo que non, que é unha xeración máis solidaria do que puido ser a miña. (…)
– P: Volves, tamén, a través da historia do pai de Constantino, a un tema que xa trataches varias veces: a guerra civil e as feridas que deixou, herdadas polas xeracións seguintes.
– ARC: Esta é unha novela ambientada no 2012, pero é inevitable falar da guerra civil se falas de xente da miña idade e dos seus pais. A literatura non trata, ademais, de pechar os feitos, senón de poñer en cuestión o establecido. Constantino busca redimir a seu pai, e con el a si mesmo. E iso que co pai, que os maltratara a el e á súa nai, case non ten ningún vínculo emocional. Non hai perdón se non hai arrepentimento. E Constantino séntese responsable de transmitir o arrepentimento do pai, que este expresara coa infelicidade e a violencia. O pai fixera algo terrible que o perseguiu toda a vida. E, como lle pasou a moita xente da banda dos vencedores, non foi quen de pedir perdón e pagou as consecuencias. A novela reflicte tamén a realidade dos silencios: as cousas da guerra que as familias ocultaron, que non lles contaron aos fillos. Mais saber a verdade axuda a medrar.”
Compostela: Implícate 2016
Veu visitarnos… Cristina Corral Soilán
Entrevista
a Cristina Corral Soilán en Fervenzas Literarias:
“(…) – Fervenzas Literarias (FL): Cales foron as motivacións que a levaron a escribir?
– Cristina Corral Soilán (CCS): Coido que concentro dúas características que temos @s poetas, son unha persoa sensible e que ten o fondo desexo constante de comunicar co exterior. As lecturas foron e son a semente, pero as ganas de expresar o que se sinte son o lume que dá a candela.
Cando fago obradoiros poéticos con crianzas e adolescente sempre represento a poesía como unha ola grande de caldo (galego!) onde hai unha serie de ingredientes que se cociñan a lume moi lento, dentro dos ingredientes da ola sempre hai unha boa presa de sentimentos, e que non falten nunca… iso é que nos mantén vivos, sentir.
– FL: E a dirixir esa escrita cara ó público infantil?
– CCS: Na miña casa sempre me contaron moitos contos cando era nena. Pedía, como se piden as cancións na gramola e meu pai abría a súa caixa mental e de aí saían os seres imaxinarios que me arrolaban antes de durmir. Cando eu comecei a escribir fíxeno para adultos, pero pola miña profesión última (son profesora) o contacto cos colexios e os institutos levoume a ver o pouco que se agarimaba nalgúns plans de estudos a poesía. Contar en verso pareceume un bo xeito de animar aos máis novos a achegarse a ela, porque non coñezo a ningún/unha nena que non deveza por escoitar unha historia.
– FL: Que é o que busca transmitir coa súa literatura?
– CCS: Na literatura infantil e xuvenil sobre todo ganas de ler, e valores, eses que tan escasos andan ultimamente e que nunca están de máis na cabeciña e no corazón d@s máis cativ@s.
Na literatura para adultos sentimentos, que tampouco sobran nada. (…)
– FL: Que significa para vostede o oficio de escritora?
– CCS: Significa poder contarlle ao mundo como se ve a vida dende a miña perspectiva, un luxazo coma poucos.
– FL: Cales son as principais dificultades á hora de entregarse a este labor?
– CCS: Que son das que prende en canta silveira hai. Ando sempre metida en mil proxectos o que me impide moitas veces sentarme e coller o lapis. Levo tempo dándolle voltas a unha novela xuvenil, pero non chega o momento en que sentar a escribir…
– FL: Que é o mellor e o peor de se dedicar a escribir para o público infantil e xuvenil?
– CCS: O mellor: o contacto coa xente nova, tanto coas crianza como coa xente adolescente, teñen tanto que ofrecer…
O peor: a invasión dos contos prefabricados (tipo Disney) que fan que grandes propostas non acaden os resultados que deberían pola súa calidade e no caso da xuvenil a negativa inicial ao achegamento a literatura. Tampouco é doado atopar editor/a sempre, as institucións que deberían apoiar á industria editorial seica andan enredadas con asuntos máis importantes que a cultura e a educación… xa ve vostede como anda o mundo! (…)”
Xabier P. DoCampo, Pedro Feijoo, Inma López Silva, Manuel Lourenzo González e María Reimóndez en inglés
Desde Tendencias Galicia Confidencial:
“A Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria amplía o portal web da literatura galega en inglés con cinco novos escritores e escritoras, a través de fragmentos traducidos das súas obras máis representativas, que se complementan con información biográfica e a sinopse do libro.
Co obxectivo de seguir promovendo a proxección internacional das letras galegas a través da rede, o Portico of Galician Literature incorpora unha mostra en inglés de obras de Xabier P. DoCampo, de Pedro Feijoo, de Inma López Silva, de Manuel Lourenzo González e de María Reimóndez. Cada escritor e escritora conta cunha foto e biografía en inglés, xunto cunha sinopse das obras O libro das viaxes imaxinarias, Os fillos do mar, Memoria de cidades sen luz, Atl e Pirata, e mais a tradución de 40 páxinas de cada un destes libros. (…)”
