As Polafías fan 10 anos

As Polafías son un proxecto da Sección de Literatura de Tradición Oral da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG), coordinado polo vogal de Literatura de Tradición Oral, Antonio Reigosa, e que conta coa colaboración de diversas asociacións e co patrocinio de institucións públicas. A primeira das 33 Polafías que se desenvolveron neste período de dez anos por todo o país tivo lugar o 16 de novembro de 2007 na Serra de Outes.
A palabra Polafía é un neoloxismo referido ás reunións ou veladas de carácter festivo con contidos literarios e musicais, e ten como obxectivo primordial o de poñer en valor e rescatar do esquecemento o valioso patrimonio oral, literario e musical.
O termo Polafía quere reunir no seu significado o mellor dos diferentes matices e acepcións de vellas palabras (polavilas, fías, fiadas, fiandóns, seráns,…) con semellantes contidos. A principal diferenza, en canto ao desenvolvemento, daquelas xuntanzas de antigo co desta nova proposta é que agora podemos, e debemos, axudarnos das novas tecnoloxías, desde os aparellos de gravación, que favorecen o arquivo e estudo do recompilado, ata o uso de novas tecnoloxías, caso de internet, que poden contribuír a unha ampla difusión deste patrimonio. Todos estes contidos están recollidos aquí.
O formato das Polafías require a presenza dun mantedor, divulgador ou especialista que introducirá e comentará as principais características das pezas e xéneros literarios amosados, dun recitador de poesía anónima ou de autor de feitío popular; dun músico/a, que interpretará romances, coplas ou cantares de raiceiras tradicionais. Sen embargo, o elemento humano transcendental e imprescindible no desenvolvemento de cada Polafía constitúeno os homes e mulleres, narradores/as, cantadores/as, romanceadores/as… etc, veciñas e veciños de cada lugar onde se desenvolve a Polafía, pois eles e elas son os auténticos protagonistas, os que xenerosamente transmiten o seu saber.

As Polafías e os Premios “Mestras e Mestres da Memoria”
A iniciativa Premios “Mestras-es da Memoria” -un recoñecemento que se concede anualmente a dous informantes de literatura popular por toda unha vida de dedicación exemplar á transmisión oral de saberes e valores da nosa cultura popular tradicional- xurdiu naturalmente do proxecto Polafías, pois considerouse que, ademais de recoller e poñer a disposición da sociedade esa sabedoría das persoas informantes, e seguindo as recomendacións da UNESCO, o alicerce básico sobre o que construírmos sentimentos de identidade pasa por identificar e recoñecer publicamente aqueles homes e mulleres que posúen en grao sumo os coñecementos e técnicas precisas para interpretaren ou recrearen determinados elementos do noso Patrimonio Cultural Inmaterial.
Así, a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG) a través da súa Sección de Literatura de Tradición Oral, vén organizando desde o ano 2013 a Gala dos Premios Mestras e Mestres da Memoria,  para recoñecer esas persoas como tesouros humanos vivos, homes e mulleres que estiveron atentos para recibir dos seus predecesores a herdanza cultural, que logo reciclan e recrean, adaptándoa e actualizándoa con xenerosidade para, por fin, transmitiren todos eses saberes herdados aos que veñen detrás.
En 2013 foi recoñecido o labor de  Manuela Cortizo Medal (Manuela de Barro ou Manuela das Marianas), que reside en Cerdedo, e de Ángel Rivas Veiga, da Pontenova; en 2014 destacouse o traballo de Elba Requeijo, de Abadín, e Xavier Blanco, de Moaña, por toda unha  vida de dedicación exemplar á transmisión oral de saberes e valores da nosa cultura popular tradicional; polas mesmas razóns e xa en 2015 foron considerados Mestra e Mestre da Memoria Josefa Arias Castelo, de Vilalba, e Emilio Pérez Álvarez, “Emilio do Pando”, do concello da Fonsagrada, igual que a Dolores Macías Pose e Mini e Mero en 2016. En 2017 outorgouse este recoñecemento ás Pandeireteiras da Alén, Beariz (Orosia e Alsira Gil Ramos e Ólida Diz Ramos) e a Serafín Mourelle Bugallo, da Coruña.

As Polafías en cifras
Ao longo destes dez anos as 33 Polafías permitiron conseguir un total de 776 vídeos, que suman un conxunto de 40 horas de gravación a 248 informantes e divulgadores/as, e a 39 grupos de música ou teatro.
O número de visualizacións que alcanzaron eses vídeos é xa de 709.000, o que supón unha media de máis de 900 visualizacións por vídeo.
A estes datos habería que engadir os contidos gravados en entrevistas realizadas na propia casa das Mestras e Mestres da Memoria, o caso de Ángel Rivas Veiga, Elba Requeijo Barro, Emilio do Pando, Josefa Arias Castelo, Dolores Macías Pose e Serafín Mourelle Bugallo, de modo que se suman deste xeito outros 124 vídeos (para un total de 900) e outras 5 horas de gravacións catalogadas e transcritas (para un conxunto de 45 horas).
O proceso de catalogación de todos eses contidos deu como resultado un total de 70 xéneros, de entre os que destacan pola súa cantidade os relativos a poesía, historia oral, contos, romances, lendas, coplas, pezas musicais, poesía popular, muiñeiras, memoria oral, xotas e regueifas.

As Polafías e o ensino
Todo este traballo de recoñecemento e divulgación da literatura de tradición oral reforzouse en 2015 coa creación de dúas unidades didácticas para a Educación Secundaria Obrigatoria (ESO), A literatura popular nas Polafías, da autoría de Xosé Manuel Varela Varela e Patrimonio vivo: Mestras e Mestres da Memoria elaborada por Antonio Reigosa.

O texto continúa aquí.

O Roteiro compostelán de Isaac Díaz Pardo, de Esperanza Mariño Davila, na web

O Roteiro compostelán de Isaac Díaz Pardo fai un percorrido polos espazos vivenciais e creativos de Isaac Díaz Pardo na cidade de Santiago de Compostela. Con Esperanza Mariño Davila como guía, podemos coñecer os lugares clave na vida compostelá de Isaac, conectando sobre todo as épocas republicana e democrática (adolescencia xunto coa madurez e ancianidade), así como salientar a súa importancia literaria, infravalorada.

Polafía en Muíños (Ourense)

En 2016 tivo lugar a Polafía en Muíños co título Historias de arraianos. En 2017 analizouse o material videográfico, que xa está á túa disposición na Sección de Literatura de Tradición oral da AELG completamente catalogado e transcrito, aquí.

A Coruña: II Xornada da Sección de Literatura Dramática: O papel da literatura dramática no proxecto dun teatro nacional, o sábado 2 de decembro

A II Xornada da Sección de Literatura Dramática da AELG, baixo o título O papel da literatura dramática no proxecto dun teatro nacional, que terá lugar o sábado 2 de decembro no Quiosco Afonso (Xardíns de Méndez Núñez), na Coruña, é unha actividade da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, co apoio do Concello da Coruña.

PROGRAMA

12:00 h. A Literatura Dramática galega na actualidade
Encontro-asemblea das dramaturgas e dramaturgos que forman parte da AELG, así como doutras persoas non pertencentes á AELG que estean interesadas neste ámbito artístico e literario.

18:00 h. O proxecto da Sala Beckett de Barcelona. Obradoiro internacional de dramaturxia e a importancia da autoría teatral nun país como Catalunya.
Clase maxistral a cargo de Toni Casares, director artístico da Sala Beckett de Barcelona.

Os actos serán abertos a todas as persoas interesadas.

A xornada está coordinada por Afonso Becerra de Becerreá, Vogal de Literatura Dramática da AELG.

Entrevista a Toni Casares no Diario Cultural

Desde o Diario Cultural da Radio Galega:
“”A nosa participación no fenómeno do auxe da dramaturxia contemporánea en Catalunya ten que ver con darlle confianza ao creador”
Toni Casares, dramaturgo e director da Sala Beckett / Obrador Internacional de Dramatúrgia participa na II Xornada da Sección de Literatura Dramática da Asociación de Escritoras e Escritores Lingua Galega. Pode escoitarse aquí.”

Crónica videográfica da X Xornada de Literatura de Tradición Oral. Palabras con memoria: topónimos, ditos, frases, nomes… con historia (II)

A X Xornada de Literatura de Tradición Oral. Palabras con memoria: topónimos, ditos, frases, nomes… con historia, é unha actividade da AELG, co apoio da Deputación Provincial de Lugo e a colaboración da Asociación Sócio-Pedagóxica Galega.
Para recuperar e actualizar esa memoria, nesta décima edición da Xornada de Literatura de Tradición Oral –da man de coñecidas/os especialistas en toponimia, onomástica, lexicografía ou fraseoloxía–, decidimos evocar a memoria das palabras que, tanto se as usamos coma se non, aínda están impresas no noso mapa emocional. Porque unha parte decisiva da nosa persoal e particular historia está rexistrada na alma das palabras.
Con esta iniciativa da súa Sección de Literatura de Tradición Oral, a Asociación quere dar continuidade a unha colaboración coa Deputación de Lugo que pretende darlle a importancia que merece a esta parte fundamental da literatura e que axuda a converter a capital lucense nun referente neste ámbito. A xornada tivo lugar o sábado 21 de outubro de 2017 no Salón de Actos da Deputación de Lugo.

Aquí pode verse a crónica videográfica completa, da que publicamos hoxe estes vídeos:

Presentación da conferencia de Mª Rosario Soto Arias, por Isidro Novo:

Conferencia: Presenza de valores antropolóxicos, etnográficos e míticos na fraseoloxía, por María Rosario Soto Arias:

Presentación da conferencia de Gonzalo Navaza, por Isidro Novo:

Conferencia: Toponimia e lendas, por Gonzalo Navaza:

Mesa redonda: O abecé do noso ADN simbólico-cultural, con Isidro Novo, Mª Rosario Soto Arias e Gonzalo Navaza:

Palabras con misterio: O Latín dos canteiros, con Antonio Reigosa, Marcos Escudero e Isidro Novo.

Crónica videográfica da X Xornada de Literatura de Tradición Oral. Palabras con memoria: topónimos, ditos, frases, nomes… con historia (I)

A X Xornada de Literatura de Tradición Oral. Palabras con memoria: topónimos, ditos, frases, nomes… con historia, é unha actividade da AELG, co apoio da Deputación Provincial de Lugo e a colaboración da Asociación Sócio-Pedagóxica Galega.
Para recuperar e actualizar esa memoria, nesta décima edición da Xornada de Literatura de Tradición Oral –da man de coñecidas/os especialistas en toponimia, onomástica, lexicografía ou fraseoloxía–, decidimos evocar a memoria das palabras que, tanto se as usamos coma se non, aínda están impresas no noso mapa emocional. Porque unha parte decisiva da nosa persoal e particular historia está rexistrada na alma das palabras.
Con esta iniciativa da súa Sección de Literatura de Tradición Oral, a Asociación quere dar continuidade a unha colaboración coa Deputación de Lugo que pretende darlle a importancia que merece a esta parte fundamental da literatura e que axuda a converter a capital lucense nun referente neste ámbito. A xornada tivo lugar o sábado 21 de outubro de 2017 no Salón de Actos da Deputación de Lugo.

Aquí pode verse a crónica videográfica completa, da que publicamos hoxe estes vídeos:

Inauguración. Álvaro Santos Ramos, deputado:

Inauguración. Cesáreo Sánchez Iglesias, presidente da AELG:

Presentación da conferencia de Xulia Marqués Valea, por Antonio Reigosa:

Conferencia: Os sinais de identidade na tradición oral: breve achegamento dende o sistema antroponímico galego, por Xulia Marqués Valea:

Presentación da conferencia de Isidro Novo, por Antonio Reigosa:

Conferencia: Orfanato para ágrafas: Palabras ao ventimperio, por Isidro Novo:

Mesa redonda: Saber o seu nome sen perder a súa voz, con Xulia Marqués Valea e Isidro Novo:

XIV Curso de Formación. A LIX. Relacións texto-imaxe. Literatura e Memoria: Carlos Casares no ensino

O XIV Curso de Formación. A LIX. Relacións texto-imaxe. Literatura e Memoria: Carlos Casares no ensino terá lugar do 10 ao 11 de novembro de 2017. A AELG colabora neste curso coa Universidade de Santiago mediante o patrocinio da Secretaría Xeral de Política Lingüística.

O presente curso ten como finalidade formar e informar sobre Carlos Casares como educador e escritor de Literatura Infantil e Xuvenil. O obxectivo é salientar a importancia das súas obras na formación lectora no Ensino Infantil, Primario e Secundario e demostrar que son imprescindíbeis na planificación da educación literaria. Esta formación está xeralmente excluída, ou pouco ofertada, nos planos de estudo dos graos, malia a súa transcendencia en ámbitos básicos como a formación e comprensión lectora e escrita.

Convocan:

  • Universidade de Santiago de Compostela. Instituto de Ciencias da Educación. Grupo de Investigación LITER21
  • Xunta de Galicia. Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria.Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades
  • Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega

Carga docente: 10 horas (a homologación ten que solicitarse individualmente unha vez rematado o curso á Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria como formación permanente do profesorado)

Datas de realización: 10 e 11 de novembro de 2017

Lugares de celebración:

Requisitos de acceso: mestres, profesorado de Ensino Secundario e Bacharelato, bibliotecarios. Calquera persoa interesada no tema

Matrícula: ata o 9 de novembro de 2017

Pagamento:

  • Prezo: 15 €
  • Nº de conta para efectuar o ingreso: Banco Santander (ES40-0049-2584-9022-1400-2210)
  • Concepto: Workshop/Seminario – “Literatura e Memoria. Carlos Casares no ensino”
  • Prazos de pagamento de matrícula: un único prazo

Número de prazas: 150


 

Programa

Venres 10 de novembro

Lugar de celebración: Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades (Rúa de San Roque, nº 2, 15704, Santiago de Compostela)

16,30-17,00
Recollida do material

17,00-17,15
Inauguración: Secretario Xeral de Política Lingüística, directora do Instituto de Ciencias da Educación, director da Biblioteca Afundación e directora do curso

17,15-18,15
Literatura e Memoria.
Sara Reis da Silva (CIEC-IE-UMinho) e Blanca-Ana Roig Rechou (ICE-USC)

18,15-18,30
Descanso

18,30-19,00
Planificación cultural e educativa. Proxecto Galaxia: de Ramón Piñeiro a Carlos Casares
Armando Requeixo Cuba (CRPIH)

19,00-19,45
Carlos Casares no ensino, o seu labor como mediador docente e a súa obra para os máis novos
Mar Fernández Vázquez (ICE-USC)

19,45-21,30- A función da ilustración na obra de Casares. Taller de ilustración: Achega a propostas artísticas contemporáneas que poderían ilustrar as obras de Casares
Olalla Cortizas Varela, Cristina Trigo Martínez e Guillermo Calviño Santos (ICE-
USC)

Sábado 11 de novembro

Lugar de celebración: Biblioteca Afundación (Rúa Frei Rosendo Salvado, 14-16, 15701, Santiago de Compostela)

9,30 -10,00.
Carlos Casares tradutor
Ánxela Gracián (USC)

10,00-10,45
As obras de Carlos Casares no ensino infantil e primario. Unha proposta didáctica
Marta Neira Rodríguez (ICE-USC)

10,45-11,00
Descanso

11,00-11,45
As obras de Carlos Casares no ensino secundario. Unha proposta didáctica
Eulalia Agrelo Costas (ICE-UVigo)

11,45-13,45
Carlos Casares a través da ollada doutros creadores (Marilar Aleixandre; Concha Blanco; Carlos Labraña e Xosé Antonio Perozo)
Carmen Ferreira Boo (ICE-USC) e Isabel Mociño González (ICE-UVigo)

13,45-14,00
Clausura: representante da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega,
directora do Instituto de Ciencias da Educación, director da Biblioteca Afundación e directora do curso

Entrega de certificacións

Información

Universidade de Santiago de Compostela Instituto de Ciencias da Educación (ICE)
Telf. 881814470/881814475/881814478

ice.secretaria@usc.es
blanca.roig@usc.es
Universidade de Vigo/Universidade de Santiago de Compostela
Marta Neira Rodríguez
marta.neirarodriguez@ceu.es marta.neira@usc.es
Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG)
oficina@aelg.org
Biblioteca Afundación Telf. 981 59 34 67 biblio.santiago@afundacion.org

Colaboran

  • Biblioteca Afundación
  • Rede Temática  “As Literaturas Infantís e Xuvenís do Marco Ibérico e Iberoamericano” (LIXMI)
  • Centro de Investigación de Procesos e Prácticas Culturais Emerxentes (CIPPCE) – USC
  • Asociacións: ANILIJ-ELOS; ELOS-GALICIA

Directoras
Blanca-Ana Roig Rechou e Ana María Porto Castro
Instituto de Ciencias da Educación. Universidade de Santiago de Compostela

Coordinación e Secretaría

  • Rocío García Pedreira, Instituto de Ciencias da Educación. Universidade de Santiago de Compostela
  • Marta Neira Rodríguez, Universidade de Santiago de Compostela/Escola Universitaria CEU de Maxisterio de Vigo
  • Isabel Mociño González, Instituto de Ciencias da Educación. Universidade de Santiago de Compostela – Universidade de Vigo – Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades

Ourense: Ciclo de Literatura Infantil e Xuvenil. O Teatro e as súas potencialidades na educación infantil, con Sabela Gago

A AELG colabora co Ciclo de Literatura Infantil e Xuvenil. O Teatro e as súas potencialidades na educación infantil ao abeiro do convenio coa Secretaría Xeral de Política Lingüística.

Na Sala multiusos Emilia Pardo Bazán do Edificio Facultades do Campus As Lagoas (Ourense). Todas as sesións comezan ás 18:00 h.

Entrada libre.

Inscrición (gratuíta) para recibir un diploma de asistencia (12 horas) en imocino@uvigo.es

Para alumnado de Ciencias da Educación, alumnado do Campus Universitario de Ourense, mestres/as en activo e público en xeral.

O Ciclo, coordinado por Isabel Mociño (Facultade de Ciencias de Educación, Campus de Ourense – Universidade de Vigo), conta coas seguintes conferencias:

7 de novembro | Sabela Gago | Literatura infantil e dramatización.

Obxectivos
• Dar a coñecer estratexias, recursos e ferramentas para achegar o teatro e a dramatización á infancia e adolescencia.
• Divulgar experiencias e producións de Literatura Infantil e Xuvenil galega da man das propias creadoras/es (autoras/es, ilustradoras/es), aspecto fundamental entre futuros docentes da Educación Infantil e Primaria.
• Reforzar as carencias dos currículos académicos en materias específicas para o traballo coa literatura dramática e a representación na etapa da Educación Infantil e Primaria.
• Desenvolver coloquios/conversas coas creadoras/es participantes (autoras/es textuais, da ilustración, escenógrafas/os, directoras/os…) para contrastar as liñas de creación das persoas participantes coa percepción que os usuarios/consumidores teñen da súa produción.
• Valorar as potencialidades do teatro e as súas múltiples dimensións na práctica docente e na formación da infancia.
• Tomar conciencia entre o alumnado, mediadores e público en xeral da importancia de coñecer a literatura para os máis novos, saber recomendar as obras de calidade e, sobre todo, aquelas que promovan valores en positivo, entre eles a literatura dramática.
• Visibilizar a produción e potencialidades da literatura dramática para a infancia e adolescencia, incidindo en criterios de selección coherentes e acordes ao coñecemento da evolución histórica destas producións.
• Valorar o papel dos docentes e a escola como dinamizadores, programadores e normalizadores culturais.

Crónica fotográfica do Paseo pola Coruña Literaria con Xabier P. DoCampo

Estas son algunhas das fotografías do Paseo pola Coruña Literaria do sábado 4 de novembro, con Xabier P. DoCampo. A crónica fotográfica completa pode verse aquí.