Entrevista de X. C. Garrido a Manuel Cabada Castro

Desde Sermos Galiza, suplemento de Nós Diario:
“- Sermos Galiza (SG): Lembra cando tomou conciencia de ser galego, co que iso supoñía de pertenza a unha identidade negada e de disonancia coa identidade asignada, e como o experimentou ao longo da súa vida lonxe da terra, e mesmo á volta a esta?
– Manuel Cabada Castro (MCC): Coido que para min esa conciencia comezou a alborexar fóra da Galiza e sobre todo estando por primeira vez durante unha longa tempada (catro anos consecutivos de 1961 a 1964) estudando a licenciatura en Teoloxía na capital do Tirol, en Innsbruck (Austria). Daquela era eu un mozo entre os 26 e 30. Eramos alí de moitos sitios. Non só había alemáns ou austríacos, norteamericanos ou suramericanos, algúns ingleses, senón tamén compañeiros pertencentes ao propio Estado español pero de diferentes lugares, cataláns e sobre todo vascos que por distintas razóns (tamén políticas) foran enviados polos seus responsábeis relixiosos a diversos lugares de América do Sur. Entre eles estaba, por exemplo, Ignacio Ellacuría, que –como é ben sabido– tras os seus estudos en Innsbruck volveu a terras americanas e foi eliminado alí ignominiosamente xunto con outros compañeiros (como Segundo Montes, do que fun estrito compañeiro de curso e tamén de fútbol universitario, como así mesmo no tranquilo e sosegado xogo de dominó…). De vascos había un bo grupiño e acabei por entenderme ben con eles, naturalmente non na súa lingua, mais si co seu modo franco e amigábel de eles se comportaren. Tiñan amor á súa lingua e gustábame como se expresaban nela ou entoaban afervoadamente os seus cantos. Eu era consciente de que pola miña parte dispuña tamén dunha lingua propia, mais descoñecía o porqué da súa situación subalterna e dos seus sobresaltos e violencias históricas que só bastante despois chegaría a coñecer (naquela época ao franquismo aínda lle quedaban anos por diante…). Cando tras o período austríaco fun doutorarme de 1967 a 1969 en Filosofía a Múnic a miña ferida galega continuaba a precisar de atencións e alí tiven a sorte (ben lonxe da patria na que tal lingua xurdira) de me poder dedicar, como libre complemento dos meus estudos filosóficos, a asistir a unhas clases que levaban como título “galego-portugués” na mesma universidade da capital de Baviera onde estaba a realizar o meu doutoramento. Por iso, ao comezar no outono de 1969 a miña docencia filosófica na universidade Comillas de Madrid e algúns anos despois tamén na Complutense, o tema galego permanecía quizais algo aletargado, mais presente. En realidade a miña estadía en Madrid foi ben longa (arredor de corenta anos) e a Galiza, a miña patria, non estaba normalmente en realidade debaixo dos meus pés senón a varios centos de quilómetros de distancia. Á miña volta de Alemaña cheguei ademais a saber e non sen dificultade (pois a sombra do silencio sobre acontecementos máis ou menos próximos á guerra civil española era moi alongada e tal silencio era norma non escrita pero ben real) que un irmán do meu pai, o que sen o ter coñecido chamabamos familiarmente “tío Pepe”, fora ademais de poeta en lingua galega, un dos fundadores do Partido Galeguista a finais de 1931. Esta circunstancia levaríame a investigar e a publicar despois dous libros e outros escritos que para min (e tamén seguramente para outros) foron en boa medida verdadeiros descubrimentos. Algo similar ocorrería coa historia e os documentos pertinentes relacionados cunha festa tan popular como a Rapa das Bestas da miña parroquia natal de Sabucedo (A Estrada). Pois cumpría revestir de dignidade un acontecemento popular que, como tantos outros existentes en Galiza, pertencen á propia comprensión do país e tamén, polo tanto, de nós mesmos. De non ser así, o seu descoñecemento afondaría aínda máis no noso subconsciente autodesprezo. E non é xa preciso engadir que tales traballos debían ser escritos e publicados na lingua propia do país en que tales acontecementos ocorreran ou aínda ocorren. (…)”

Manuel Esteban: “Este libro é unha volta de porca a ese inevitable descenso de Carlos Manso aos seus infernos”

Desde Xerais:
“Televigo emitiu unha entrevista co escritor Manuel Esteban sobre o libro: A vinganza dos homes bos, publicado por Xerais na colección Narrativa. A entrevista pode verse nesta ligazón, a partir do minuto 14.00″.”

Ledicia Costas: “Tiña pendente escribir unha historia sobre vampiros”

Desde Xerais:
“Televigo emitiu unha entrevista coa escritora Ledicia Costas sobre o libro: Vampira de biblioteca, ilustrado por Víctor Rivas e publicado por Xerais na colección Merlín.
A entrevista pode verse nesta ligazón, a partir do minuto 12.00″.”

“Versos para gozar do silencio”

Desde La Opinión:
“O verán de 2018, os autores Eva Veiga e Baldo Ramos decidiron confinarse no mosteiro de Oseira para levar a cabo un diálogo poético entre ambos. Dous anos despois, presentan o resultado baixo o título de Quérote canto, un poemario publicado pola Editorial Galaxia que retrata a experiencia vivida polos dous escritores, na que o silencio e a natureza son os elementos protagonistas. “Este é un libro introspectivo que indaga no silencio da escritura poética e que presta moita atención a aquelas cousas simples que nos rodean. Aquí, o elemental cobra toda a importancia que non lle damos no noso día a día”, sinala Veiga.
A orixe desta peculiar colaboración xurdiu hai xa tres anos, cando Baldo Ramos lía a última obra de Veiga, Soño e vértice (2016). Nese intre, o de Celanova decatouse de que a súa forma de facer poesía tiña certas similitudes coa da autora, e propúxolle levar a cabo esta experiencia conxunta: “Sentín moita afinidade ao ler as súas poesías, porque ambos facemos reflexións sobre a linguaxe e o silencio como un refuxio do mundo. Comenteille a idea de colaborar, e pareceulle estupendo”.
Pero, por que escolleron o mosteiro de Oseira? Segundo Ramos, a intención era atopar un lugar “afastado do ruído” e “fora do común” e Veiga, que debido á súa traxectoria na televisión xa coñecía este mosteiro medieval de Ourense, o tivo claro. “Estivera alí nalgunhas gravacións, e recordaba que a xente fora moi agradable e tolerante. Decidimos irnos durante tres días e, sen dúbida, o lugar foi determinante á hora de escribir, tanto pola presenza da natureza como pola tranquilidade”, engade a escritora. Pese a compartir espazo, os autores evitaron o contacto durante a súa estadía: querían escribir simultaneamente, pero sen que ningún dos dous coñecera os pensamentos do outro. “Centrámonos na experiencia da reclusión, trabamos amizade con algúns dos irmáns que estaban interesados no proxecto e participamos nos oficios monacais, pese a que ningún dos dous somos relixiosos. A experiencia foi incrible, e o resultado sorprendente”, conta Ramos. Cando regresaron ás súas casas e se enviaron os textos, atopáronse con coincidencias inesperadas.
Conta Veiga que, pese a non comunicarse, ambos acadaron “unha gran connivencia”. O fenómeno foi tal que decidiron publicar os textos sen autoría, e nin sequera aqueles que coñecen a poética dos dous escritores souberon identificar de quen era cada un dos poemas, pois todos tiñan moito que ver. “Ao final démonos de conta de que na vida sempre prestamos atención ao que está lonxe, descoidando o próximo. Neste libro reivindicamos a importancia de darnos tempo e de deixar de correr”, conclúe a autora.”

“A poesía foi unha forma de situarme no mundo e unha actitude fronte ao tempo e o lugar que me tocou vivir” — entrevista con Alberte Momán Noval

Entrevista de Silvia Penas Estévez a Alberte Momán en Urutau:
“(…) – Urutau (U): A poesía é unha forma de ver o mundo?
– Alberte Momán (AM): Para min, a poesía foi unha forma de situarme no mundo e unha actitude fronte ao tempo e o lugar que me tocou vivir. Primeiro significou un medio para coñecerme a min mesmo, para atopar un lugar, e só co tempo conseguín transcender ao eu e comezar a mostrar a miña propia visión do mundo. Pero, dende logo, a poesía, dende o meu punto de vista, foi moito máis que unha simple forma de ver o mundo. É case unha forma de ser. Non me vexo a min mesmo como un poeta que escribe poesía, as cousas que escribo vivinas previamente, son unha extensión de min mesmo.
– U: Cando escribes pensas nunha lectora/lector imaxinaria/o? O que escribes vese afectado por iso?
– AM: Cando comecei a escribir, facíao a modo de terapia, non por prescrición facultativa, senón debido a unha necesidade de expresar as cousas que doutro xeito non era capaz. Precisaba reafirmarme nas pequenas verdades que me sostiñan cada día. Polo tanto, na realidade nunca houbo un lector ou lectora potencial ao que dirixirme. De feito, non lia o que escribía, nin para corrixilo. Moito do que fun deitando polo mundo adiante son primeiras versións que nin me molestei en reler pasado o tempo.
Dende hai uns anos, si releo e corrixo, tamén me dirixo a alguén, sempre próximo que me inspira e me incita a escribir sen ser realmente consciente de que estou tentando realizar unha fotografía subxectiva da súa persoa. Este feito si inflúe no que fago, obrígame a establecer unha conexión moi íntima con outra persoa e a poñerme no seu lugar en calquera situación. Require un proceso demorado, tamén precisa de observación e o resultado, malia que continua ser impulsivo e breve, como o psychobilly, obrígame a dubidar de min, derrubar as certezas que tiña asentadas e que me serviron para manterme en pé nos anos máis difíciles. Iso plásmase no que fago, queda reflectido, posiblemente, dun xeito non moi visible pero si presente. (…)
– U: Este libro, Non venal (editora Urutau, 2020), en concreto como xurdiu? Onde ou en que dirías que ten o seu xermolo?
– AM: Este libro ten unha protagonista real. Unha persoa á que me aproximei e á que pretendín interiorizar, inicialmente só co propósito de coñecela mellor. Co tempo fun percibindo a necesidade de crear unha ficción ao redor do que esta persoa me suxería. Non se pode dicir que sexa unha historia baseada en sucesos reais, como eses horribles filmes de sobremesa, pero si que hai moito de real no que se conta. (…)”