Xosé Luís Mosquera, escritor: “É moi difícil non ser un híbrido, non mesturar o mundo que somos e o mundo no que vivimos”

Entrevista de Laura Veiga a Xosé Luís Mosquera Camba en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Cal foi o xerme de Trece maneiras de mirar un almanaque?
– Xosé Luís Mosquera Camba (XLMC): É unha pregunta complicada porque, supoño, a meirande parte da xente que escribimos acabamos por vérmonos metidos en algo que non sabemos como comezou. É algo que te arrastra e que vai tirando mentres sexas quen de seguir.
O que xera que escribas sobre algo adoita ser azaroso, ás veces é algo que ves ou que escoitas, outras veces é unha idea, algo que te atrae ou unha irritación. Este texto está vinculado a un poema do autor norteamericano, Wallace Stevens, titulado Trece maneiras de mirar un merlo. É un poema que sempre me pareceu moi fondo e interesante para volver sobre el. Reflexiona sobre o paso do tempo, o efémero, o amor… E nun momento determinado acendeuse un camiño por aí e acabou sendo este texto. É o único que podo dicir.
– ND: En moitas ocasións, dese xerme orixinal ao que acaba sendo hai moita evolución.
-XLMC: Evidentemente. É un tópico entre autores e autoras que falan dos seus procesos creativos: contan como é o propio texto o que te arrastra e que ti vas descubrindo. Ti es como o primeiro lector dese texto que se vai descubrindo. Tamén che fai dar voltas e voltas e por iso todo acaba mudando. (…)”

Antonio M. Fraga, escritor eumés: “A protagonista está baseada en Alfreda Noncia Markowska”

Entrevista a Antonio Manuel Fraga en Diario de Ferrol:
“(…) Como escorrentar un lobo trata a emoción do medo e a maneira de enfrontarse a ela para evitar que chegue a paralizarnos. Con este fin, o texto segue a historia de Noncia, unha muller de etnia xitana que vive na Polonia ocupada polos nazis. Este é o último libro de Antonio M. Fraga, que acaba de presentar en Pontedeume, ilustrado por María Brenn.
A obra, editada por Cuarto de Inverno, encádrase na literatura xuvenil, un campo no que o autor é especialista, aínda que non é o único que practica. Así pois, esta peza diríxese aos lectores a partir de certa idade, que se atopan arredor desa ponte entre a infancia e a adolescencia. Non obstante, tal e como concreta Fraga, “sempre penso na literatura infantil como a que tamén poden ler os nenos”, posto que aínda que se dirixa a un público a partir de certa idade, neste caso os 11 ou 12 anos, non existe ningún límite.
A historia comeza en Polonia no ano 1944, en plena Segunda Guerra Mundial coa súa protagonista, Noncia, que ten un permiso de traballo para traballar no ferrocarril. O punto de partida é que ela a aproveita este posto para rescatar a dous pequenos irmáns xudeus que foran enviados a un campo de concentración, aos que acolle na súa casa. Noncia axuda aos dous nenos a vencer o medo que sinten pola situación que están a vivir, co relato dunha “incrible aventura, con moitos tintes fantásticos, que viviu cando era nova e percorría, os camiños de Europa do leste acompañando ao tabor xitano ao que pertencía”, resume Fraga.
Esta narración traslada aos personaxes e ao lector ao corazón do bosque de Białowieża. O autor explica que nese emprazamento, o carro da familia de Noncia “abandona a caravana para perseguir a uns cabalos tarpáns”, que son unha particular especie extinta que habitaba naquel espazo. Desa maneira chegan a “unha vila secreta agochada no medio do claro dun bosque, que se chama Polana Wilków, que significa claro de lobos”, continúa. Neste lugar, que é o fogar dos Neuri, unha poboación de características moi especiais, “Noncia debe aprender a mirar o medo cara a cara”, relata o escritor.
Este artellou a narración seguindo dúas premisas fundamentais. En primeiro lugar, “apetecíame facer unha historia relacionada co folclore eslavo, con ese territorio de Europa do leste e máis con ese tempo determinado do século XX”, apunta Fraga. Así mesmo, “un dos puntos de partida foi o de tratar o medo e as formas de combatelo”, explica. Ademais, o escritor quixo mesturar a realidade coa fantasía “e que esas dúas historias funcionasen como un espello”, xa que moitas das situacións que Noncia relata aos nenos, “teñen moito que ver coa historia persoal deses dous irmáns e do que están vivindo”, argumenta. (…)”

António Gil: “Biqueira era doutrinalmente mais radical que Carvalho”

Entrevista de Víctor Giadás a António Gil Hernández no Portal Galego da Língua:
“(…) – Portal Galego da Língua (PGL): O livro recolhe as ideias de V/Biqueira em diversos âmbitos. Fica hoje algo de V/Biqueira no pen­samento atual galego?
– António Gil Hernández (AGH): Para o comum das pessoas e mesmo das associações, acho que as ideias biqueiranas ficam esque­cidas, se nalgum momento foram conhecidas, e ignoradas. Porém, há pessoas, como José L. Dopico Orjais, que se preocuparam com o conhecimento e expansão da pessoa e ideias de Biqueira, tam­bém e mesmo familiar, através, por exemplo, da esposa Ja­cinta Landa e familiares, hoje mexicanos. Aí está o volume e CD que recolhe as canções (galegas, portuguesas e extremeñas) que Jacinta manteve vivas na memória.
Tempos atrás, estudiosos do krausismo (Ángel Porto Ucha e Purificación Mayobre) também se preocuparam com o conhecimento de Biqueira como protótipo do krausismo na Galiza e Portugal.
– PGL: Para quem deveria ser uma leitura imprescindível?
– AGH: Depende dos textos, dos artigos. Cumpre dizer que bastantes dos artigos ou série de artigos que Biqueira escreveu são consultáveis na rede, mormente no Boletim da Institución Libre de Enseñan­za. Eu tenho recolhidos no volume Obra Seleta todos os artigos publicados em ANT. Neste de Através, Poemas e Ensaios, retomo alguns deles.
Interessantes para os especialistas são os textos, abundantes em proporção aos anos que Biqueira vi­veu, sobre psicologia, pedagogia e mesmo filosofia; transcrevo alguns traduzidos para português (galego) neste mesmo volume, Poemas e Ensaios.
– PGL: Estamos no centenário da morte de Viqueira e, ligando com a pergunta anterior, achas que ainda im­porta a sua figura 100 anos depois?
– AGH: Sem dúvida. Por exemplo, a sua proposta, esclarecida, da criação de uma faculdade ou, antes, universidade galega, verdadeiramente galega, em que a cultivação do idioma “próprio” seja primor­dial. Ou a criação de estabelecimentos educativos de “formação profissional” adequados às necessi­dades da sociedade galega. Ou apenas (?), referida aos processos comunicativos na Galiza, a prática do idioma coerente com a meta que Biqueira resumiu: “Viver no português é viver no mundo”, en­quanto se afastar do português equivale a morrer como idioma e como comunidade singelamente humana. Esta é ideia forte que Castelão explicou generosamente no Sempre em Galiza. (Não para­doxalmente esta “bíblia do nacionalismo galego” pode ser considerada expansão das ideias e escri­tos de Biqueira sobre o Galego e a Galiza. (…)”

Entrevista a Paula Carballeira sobre Ubasute

Entrevista a Paula Carballeira en Nós Televisión arredor de Ubasute:
“Hai linguas que só teñen unha palabra para o abandono, pero iso non quere dicir que non haxa diferentes maneiras de deixar para sempre algo, a alguén. Pouco importa que intentes cambiar de espazo, que creas que indo ao Xapón conseguirás afastar a culpa. Non existe un lugar no mundo onde fuxir de ti, e mesmo as pantasmas acoden cando as chamas, con poesía ou cos recordos. Ademais, no teatro, tamén as pantasmas cobran vida diante dos nosos ollos. A entrevista pode verse aquí.”

Vigo: actividades do 3 de xullo da Feira do Libro 2024

Arantza Portabales: “Que haxa rapazada que le en galego significa que non teñen medo de achegarse á lingua”

Entrevista de Laura Veiga a Arantza Portabales en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Que significa para vostede recibir este premio?
– Arantza Portabales (AP): Eu só escribo para que alguén o lea. Saber que a xente dos clubes de lectura me está escollendo a min é marabilloso; e, en concreto, nos clubes dos centros escolares, cuxa función é a promoción da lectura. E despois está a segunda parte, porque eu sempre que podo intento ir e compartir con eles o que lles supuxo a lectura, e é unha experiencia moi agradábel. A rapazada é súper sincera: ás veces din que un libro non lles gustou ou que non lles gusta ler, pero moitas outras veces tamén me din que lles encantou, que o pasaron moi ben lendo, e esa é unha sensación moi boa. E sabes que é verdade porque tampouco teñen nada que perder.
Moitas veces parece que temos a sensación, como a tiñan os nosos pais con nós, de que antes era mellor, que agora non len e que están todo o día co móbil. Como se nós non estivésemos. E ademais non é certo: a rapazada le e moita incluso escribe. Para min, este é o premio do público, do “boca orella”.
Tamén é moi importante o que vai nos libros, e para min a novela negra, como dicía Domingo Villar, é unha escusa para entrar no debate de moitas cousas. Desde estas historias podemos tratar a violencia de xénero, o abuso sexual ou o perigo das redes sociais.
– ND: Tendo esta experiencia, como percibe a situación da lectura entre a mocidade?
– AP: Penso que é a mesma que a das persoas adultas. O móbil cómenos moitísimo tempo, a todas. E o máis preocupante é que nós estamos dispostas a renunciar a el. Ao final eu, cando era nena, tiña unha televisión con dous canais, un coa misa e o outro cunha carta de axuste durante 22 horas ao día. Non viaxábamos, non tiñamos internet. Os libros eran esa ventá para o mundo, eran o único que tiñamos. Agora iso perdeuse porque a oferta de ocio é moito máis ampla. Hai que esforzarse moito para que atopen a maxia da lectura.
O outro día estiven nun club da ONCE no que dixeron algo que me pareceu totalmente certo: “A literatura é moi especial, porque nun libro entramos todos en igualdade de condicións. Os que ven e os que non”. A literatura permítenos sentir, e por iso tamén as emocións dos libros son superlativas –cando un sofre, sofre moito–. A literatura supón unha conexión coa parte máis racional e intelixente do ser humano, fai que non nos durmamos. Temos que defendela a capa e espada, e por iso é tan fundamental o labor que fan as bibliotecas escolares. (…)”