Entrevista
a Rosa Enríquez na Plataforma de Crítica Literaria A Sega:
“(…) – A Sega (S): Cantas veces te chamaron “rapaza” nun contexto literario profesional?(valen sinónimos: moza, chica, rapariga, nena, nenita…)
– Rosa Enríquez (RE): Non só no ámbito dá cultura. Tamén no traballo. Sempre o fíxeron homes.
– S: Escribes para mulleres, sobre “temas de mulleres” ou a crítica falou da túa obra como “literatura feminina”?
– RE: Adoitan incluírme entres “as poetas”. Interésame todo o relacionado coa violencia que temos que aturar. Supoño que cren que me interesa porque son muller. É coma se a eles isto non lles afectase … Houbo un que me dixo “deixa eses temas”. (…)
– S: Cantas veces te chamaron poetisa (se escribes poesía)?
– RE: Moitas. (…)”
Arquivo da categoría: Entrevistas
Questionário fou(cinha): María Solar
Entrevista
a María Solar na Plataforma de Crítica Literaria A Sega:
“(…) – A Sega (S): Cando escribes se tes fill@s? De onde sacas o tempo?
– María Solar (MS): Cando escribes e tes fillos, e tes unha nai moi maior, e traballo fóra da escritura, e vida social… escribes cando podes. Eu aprendín a non roubarlle nunca tempo aos fillos, porque medran tan rápido que non quero perder de estar con eles, pero coa miña parella si que chego a acordos para escribir. E él enténdeo como parte de min.
– S: Escribes para mulleres, sobre “temas de mulleres” ou a crítica falou da túa obra como “literatura feminina”?
– MS: Nunca me dixeron que escribise para mulleres, aínda que o temía un pouco agora que escribín As horas roubadas, un libro dedicado ás mulleres de finais da transición que romperon as súas ataduras. Dediqueillo ás que fixeron pequenas revolucións domésticas. Porque os grandes cambios tamén dependen de moitos cambios pequenos. Pero si acontece que o gran público lector son as mulleres. As mulleres lemos mil veces máis que os homes, o que non quere dicir que teñamos que ler sobre “temas para mulleres”, iso ten unha connotación que me espanta. (…)”
Entrevista a Ramón Nicolás
Entrevista
a Ramón Nicolás na Palavra Comum:
“- Palavra Comum (P): Que é para ti a literatura (como crítico e também como criador)?
– Ramón Nicolás (RN): A literatura acompáñame, como lectura, desde a infancia e a adolescencia. Nacín nunha casa con poucos pero escolleitos libros, onde a lectura da prensa galega e estatal era algo cotián. A literatura e os libros sempre exerceron algún tipo de atracción dificilmente definible e supoño que hoxe, na miña vida, cumpre un papel tan necesario como respirar.
Algo haberá, xa nun aspecto máis particular, da necesidade de comunicarse. No ano noventa do pasado século, dun xeito un tanto circunstancial, publiquei o meu primeiro artigo na prensa sobre Celso Emilio Ferreiro –unha ousadía, supoño– pero máis adiante un espazo crítico –o “Galicia Literaria” do Diario 16 de Galicia–, ofreceume ir incorporando textos e reseñas ao suplemento. Aí comezou a vinculación coa crítica, case parella a algún ensaio que foi nacendo na década dos noventa. Unha práctica, a do ensaio, e outra, a da crítica, que sempre entendín como creación. Cada día, ao meu ver, as fronteiras entre os xéneros están máis diluídas. Na crítica respecto, dalgún xeito, a estrutura máis canónica desta…, nos últimos tempos tanto no ensaio biográfico que publiquei sobre Celso Emilio Ferreiro como n´O espello do mundo quixen quebrar algúns moldes tradicionais.
– P: Como entendes (e levas a cabo, no teu caso) o processo de criação cultural?
– RN: Son bastante anárquico respecto disto. Adoito ler cun caderno e un bolígrafo a meu carón para as críticas semanais…, por veces non resulta necesario: se o que leo me absorbe xa non o preciso e constrúo a miña lectura mentalmente. No ensaio si que cómpre ser máis metódico e a documentación previa, como dalgún xeito na narrativo, é fundamental. Malia todo, planifico escasamente.
– P: Qual consideras que é a relação -ou qual deveria ser- entre as diversas artes (literatura, música, artes plásticas, teatro, audiovisual, etc.)? Como é a tua experiência neste sentido?
– RN: Os formatos son diversos mais o obxectivo de comunicar e crear vén sendo o mesmo. Pola orientación do meu traballo crítico poucas ocasións tiven de pór en práctica o que debería ser unha feliz harmonización dun proxecto artístico nas distintas linguaxes. Ver como se transforma un ensaio ou unha novela nun booktráiler, e comprobar o resultado final desa lectura noutra linguaxe, si que me pareceu fascinante. (…)”
Entrevista a Carlos Quiroga sobre A imagem de Portugal na Galiza
Desde
o Diario Cultural da Radio Galega:
“O profesor e escritor Carlos Quiroga publica o volume A imagem de Portugal na Galiza. Pode accederse á entrevista aquí.”
Miguel Sande gaña o García Barros co relato do impacto da crise nunha familia
Entrevista
de Xesús Fraga a Miguel Sande en La Voz de Galicia:
“A crise afectou a moitas familias, traendo consigo non só dificultades económicas, senón tamén emocionais. O relato dunha quebra e o intento posterior de reconstrución é a cerna da novela coa que Miguel Sande (Pastoriza, Arteixo, 1961) gañou esta semana o premio García Barros. A candidata dá voz a unha desas familias para que os seus membros relaten en primeira persoa o seu impacto. Así, a novela estrutúrase en tres partes: na primeira, unha nai grava pequenos fragmentos en vídeo, a xeito de diario, no que recolle a quebra da familia por mor da crise. «É un mundo que se rompe», describe Sande. A segunda cede a narración á filla, que aos seus 18 anos ingresa na universidade e participa activamente de movementos cidadáns e políticos novos, moi actuais, dende os que loita por unha sociedade mellor e máis xusta. «Dese mundo que se rompe ela trata de reconstruír un mundo novo», di o autor. Pecha A candidata unha entrevista co terceiro membro, o pai, da que Sande prefire non avanzar nada máis que será un final «sorprendente» para unha obra pensada «para todo tipo de lectores, adultos e mozos». (…)”
Questionário fou(cinha): Susana Sánchez Arins
Entrevista
a Susana Sánchez Arins desde A Sega:
“(…) – A Sega (S): Cando escribes se tes fill@s? De onde sacas o tempo?
– Susana Sánchez Arins (SA): não tenho nem filhas nem tempo. há ser por isso que escrevo tão pouco e tão mal.
– S: Escribes para mulleres, sobre “temas de mulleres” ou a crítica falou da túa obra como “literatura feminina”?
– SA: alguém disse do meu aquiltadas que era um livro assim à moda, que havia ter sucesso porque estava feito para mulheres, que afinal eram as que liam. buscava ser uma louvança à minha esperteza mercantilista. semelhava uma ofensa. e era uma verdade: aquiltadas escrevim-no para as minhas sobrinhas, entre as que está o andré. (…)
– S: Cantas veces che preguntaron que escritorEs son unha referencia para ti?
– SA: seghido. e o pior é que tardei em não dar nomes de senhores, porque a realidade é que são eles os que aprendim e como os que me educaram. com nosoutras todas fui me encontrando na vida. (…)”
Questionário fou(cinha): María Alonso
Entrevista
a María Alonso na Sega:
“(…) – A Sega (S): Cando escribes se tes fill@s? De onde sacas o tempo?
– María Alonso (MA): Non teño fillas pero teño un can que pasa de min, así que cando non me dá o día, quítolle horas á noite.
– S: Escribes para mulleres, sobre “temas de mulleres” ou a crítica falou da túa obra como “literatura feminina”?
– MA: Escribo para quen me queira ler e os temas que trato eu os vexo como universais, mais comezo a pensar que ao ser escritora e utilizar mulleres como protagonistas os meus textos vanse clasificar automaticamente como literatura feminina ou mesmo xuvenil. (…)
– S: Cantas veces che preguntaron que escritorEs son unha referencia para ti?
– MA: Pois si que me pasou, si. Ou quen é o meu escritorO favorito e cousas así.
– S: Cantas veces te chamaron poetisa (se escribes poesía)?
– MA: Veño de rematar o meu primeiro poemario, así que ao tempo. (…)”
Ramón Nicolás: “As mulleres foron varridas da historia da Idade Media”
Entrevista a Ramón Nicolás no Faro de Vigo, desde Xerais:
“- Faro de Vigo (FV): Tendo en conta que unha das túas facetas máis coñecidas é a de crítico literario, estrearte como novelista é cáseque unha ousadía. ¿Que foi o que te animou a escribir O espello do mundo? ¿Como naceu esta historia que contas?
– Ramón Nicolás (RN): Na nosa tradición literaria, e noutras, creo que non son o primeiro caso que conxuga traballos creativos deste tipo. Na realidade sempre entendín tanto a crítica como o ensaio como unha faceta creativa máis, sen dúbida pola que circulei con máis intensidade nos últimos anos, iso si. As diferenzas entre a práctica da crítica e enfrontarse á creación dunha novela son evidentes, claro, e talvez a máis importante sexa que para esta última cómpre ter unha historia, ou varias, e manexar os recursos apropiados para contala…, e a deste libro asaltoume case se querelo. Participo da opinión, con todo, que a crítica tamén é un exercicio de creación aínda que o seu obxectivo sexa interpretar, orientar ou informar. A idea da novela naceu hai anos e xurdiu tras coñecer un territorio concreto como foi a igrexa de San Pedro de Ramirás nas Terras de Celanova: a única memoria conservada do que foi un cenobio feminino medieval, rodeado hoxe polas instalacións dunha residencia xeriátrica. Aí había unha metáfora vinculada co tratamento que se lle dá e deu ao noso patrimonio, tamén coa nosa memoria. Alí había unha historia que tentei contar. Talvez a darlle forma contribuíu tanto o feito de decatarme de que levaba máis de dúas décadas dedicado á interpretación doutros textos como de abordar un desafío cun proxecto se se quere de índole máis persoal. (…)
– FV: Sorprendeume algo que dixeches nunha entrevista: que as mulleres que eran abadesas na Idade Media chegaron a ostentar un gran poder. ¿Como se explica isto nunha sociedade que, agás excepcións, en xeral ignoraba ás mulleres?
– RN: Basicamente porque, ao meu xuízo, se reiterou unha única lectura do medioevo que é etnocentrista e patriarcal, onde as mulleres foron varridas e borradas da historia oficial. Isto aconteceu nalgunha medida con figuras fascinantes como a propia Hildegarda von Bingen que protagoniza boa parte da novela. Daquela…, que ía ocorrer con aquelas abadesas de conventos como o de San Pedro de Ramirás, o de San Salvador de Sobrado de Trives ou o de San Salvador de Ferreira de Pantón, todos eles conventos femininos…? O seu poder, derivado da relevancia que no seu tempo representaban as ordes relixiosas ás que pertencían, era absoluto e total, indo máis alá do que hoxe chamariamos modos de produción e de organización. A óptica coa que entendían o mundo era irrebatible, eran cabezas espirituais e señoras temporais das terras e das xentes que vivían nelas, de aí o xogo de espellos que quixen reflectir nesta novela. Fórono naquela época e fórono mesmo, no caso das monxas de Ramirás, ata despois de 1499 cando tras a reforma bieita foron anexionadas a San Paio de Antealtares en Compostela, gozando alí e mesmo despois de privilexios e prerrogativas especiais. A intención era rescatar, desde a ficción, este mundo. (…)”
Miguel Anxo Fernández: “Polas veas de Frank Soutelo flúe a retranca galega”
Entrevista
de Xesús Fraga a Miguel Anxo Fernández en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Nesta novela [Un dente sen cadáver] conflúen na trama dende a especulación urbanística á explotación de mulleres…
– Miguel Anxo Fernández (MAF): A actualidade soe marcar as tramas na procura da complicidade dos lectores, aínda que tamén evito a retórica. Intento ofrecer lecturas parellas de temas que ao tempo asoman o lado escuro da condición humana. Por desgraza a especulación mantense viva, como a violencia contra as mulleres e a súa explotación.
– LVG: A novela negra pode ser pura, paródica, para recrear un personaxe ou esculcar nos males da sociedade. ¿Cal destes factores ou outros pesan máis na serie?
– MAF: Teño moi claro que fuxo de poñer a Frank Soutelo nun púlpito para arengar ao lector con simplezas. Quédome co que teña de puro un fulano que arremete contra o peor da sociedade pero á súa maneira, mesmo saltándose as normas e ás veces entre certa confusión moral. Pero tampouco renuncio ao humor. Polas veas de Soutelo flúe retranca galega e procuro rodealo de tipos que dean un certo xogo divertido, caso do funerario de Los Ángeles, Sugar Jones, e o propio Poncio, taberneiro en Muros.
– LVG: Tres casos en Estados Unidos e outros tres en Galicia. ¿Soutelo é o que agora se denomina un emigrante transnacional?
– MAF: O seu pai foi garda de asalto na República e houbo de fuxir para rematar en Nova York, pero era amigo do gaiteiro de Soutelo, Avelino Cachafeiro; era un tipo comprometido coa cultura propia. Iso pasoullo a Frank, non así á súa irmá? Os seus casos norteamericanos teñen un ton máis de xénero, máis apegado ao cine: alí vai de tipo solitario co único apoio da súa secretaria, Pat Pérez, neta dun fragueiro lugués forrado en Oklahoma. Pero aquí atópase con amigos cos que intima, ten familia que o acolle, e iso cambia a súa perspectiva. Gusta de Galicia e viaxa moito por ela, aínda que por veces cústalle entendela. Temos menos habitantes que Los Ángeles; non chegamos ao 10 % da extensión de California. Outro tanto coa paisaxe, coa xente, e mesmo coa criminalidade. Hai un toque diferencial a salientar. (…)”
Xulio Pardo de Neyra: “Calquera obra pornográfica pode ser igual de exquisita e grandiosa que calquera aposta erótica”
Entrevista
a Xulio Pardo de Neyra en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Dis que es o autor da primeira novela pornográfica galega. Cales son os antecedentes da pornografía na nosa literatura?
– Xulio Pardo de Neyra (XPN): Dígoo, si; e non só o digo eu: mesmo algún “crítico literario” que se alporizou, escandalizado, pola miña aposta, apuntou este extremo. Con efecto, Intensa e quente é a túa humidade azul constitúe o primeiro exemplo de romance pornográfico na literatura galega, unha literatura incardinada nunha cultura especialmente atenta cara a todo tipo de manifestacións e novidades, mais por veces, e moitas, conscientemente tradicionalista e covarde debido á súa situación como espazo minorizado—e non só iso, senón que menoscabado, aldraxado e capado polo unitarismo, o centralismo e o imperialismo que, desde o españolismo, rexe non só fóra do que hoxe son as fronteiras da nosa casa—dentro do insistente proxecto, agora seica europeísta, que a sociedade galega ten aprendido dos ditados da ideoloxía española máis restritiva. Daquela, é certo —e ben rechamante contodo— que Intensa e quente sexa a primeira novela dunha literatura que, non en van e sobre todo no eido do acervo oral, conta con innúmeras probas de xorne pornográfico e que, ademais, se orientou atentamente cara á expresión do erotismo en chave literaria. Deste xeito, os antecedentes da literatura galega, como a maior parte dos nosos antecedentes culturais, áchanse na nosa traxectoria medieval: e non é nada curioso. (…)
– SG: Que persegues coa publicación de Literatura galega e pornografía?
– XPN: Perseguir non persigo nada. Gozo co meu traballo e, como crítico e analista literario, gozo con todos e cada un dos proxectos aos que me entrego, ben sexa o estudo da literatura infantil galega, o do vangardismo histórico da Galiza do novecentos, o da literatura barroca ou, por caso, o do tratamento da imaxe da muller acuática no espectro de literaturas europeas. Con este último ensaio, portanto, amais de encher una afección persoal —sempre dixen que son un grande amante da pornografía en case todas as súas direccións, canles e formatos— tratei de reflexionar sobre da liña temática pornográfica que habita na literatura da Galiza de todas as épocas. O que ocorre é que, tras terme eu posicionado publicamente no grupo dos e das pornógrafas —algo do que me sinto especialmente honrado—, este novo ensaio meu, que vén ser o trinta e tantos dunha serie iniciada aló por 1988 cando tan só era un adolescente; preocúpase dun tema proscrito na sociedade do noso Occidente—porque seica foder fódese, mais como que non se debe dicir cando, onde, con quen e como se fai—, o da esculca na dimensión literaria pornográfica galega. E se o considero como adoito xulgar todos os meus traballos, con Literatura galega e pornografía penso que podería contribuír á normalización da pornografía na nosa sociedade, en especial na literaria por suposto; a indicar outravolta a importancia de analizármonos nós mesmos e mesmas, a apostar de novo polo estudo do que ninguén antes afrontara e, en consecuencia, a dignificar o estudo da literatura galega, e facelo amais nuns especialísimos, por desgrazados, momentos. (…)”
