Rafa Vilar: “Escribir poemas para a infancia é un reto literario”

Entrevista de Carme Vidal a Rafa Vilar en Sermos Galiza:
Animalario estrafalario é o terceiro libro que o escritor dedica ás crianzas, após Acuarelas e Patente de corso. Trátase dun catálogo de cen animais aos que lle dedica cadanseu poema. Animalario estrafalario é o segundo libro publicado en e-pub por Sermos Galiza e que está ao dispor na loxa de Sermos Galiza.
– Sermos Galiza (SG): Cunha sólida traxectoria literaria que comezou hai máis de vinte anos, como se produce o encontro co público lector infantíl?
– Rafa Vilar (RV): Como escritor supuxo un reto. É un cambio na maneira de escribir, os destinatarios son outros, rapaces e rapazas. O primeiro libro que publiquei puiden testalo antes nas aulas e resultou unha experiencia moi grata. Iso animoume a continuar escribindo para esa idade. A compensación é ter un público espontáneo. Ademais, entendía que había pouca poesía infantil en galego escrita neste tempo e a vontade de responder a esta necesidade tamén me animou. A receptividade foi grande. (…)
– SG: Que aporta a poesía á infancia?
– RV: Por unha parte, satisfacción, se conseguimos darlle algo que lle guste, logo versatilidade no uso da lingua. Enriquece non só polo vocabulario senón tamén polas estrutura. A estas idades a recepción é fácil, a poesía chégalles sen grandes dificultades. Con rima e moito xogo interno non teño dúbida de que contribúe á adquisición da linguaxe.
– SG: Animalario estrafalario ve a luz en edición dixital, que supón para vostede como autor?
– RV: Os formatos dixitais ofrecen importantes posibilidades para a literatura. Non son catastrofista con respecto ao libro en papel mais vai ter que coexistir con outros formatos e cómpre ter en conta que hai xente que xa se está alfabetizando dixitalmente. Para min publicar en dixital abre outras portas á difusión.
– SG: Tamén é certo que o soporte tenlle que ser familiar. Vostede foi autor dun dos primeiros blogues literarios en galego, pioneiro en botar man da rede como ferramenta de difusión cultural.
– RV: Son dos que nunca lle puxo reparos á experimentar coas novas tecnoloxías e mesmo tratamos de incorporalas ao noso discurso literario. O formato dixital é máis barato, máis accesíbel entón para a xente, e pode chegar a públicos de todo o mundo.”

Rosa Aneiros: “Nos 70 había polo menos conciencia de que había que loitar. Agora a sociedade parece rendida”

Entrevista de Montse Dopico a Rosa Aneiros en Praza:
“Leo é unha moza que decide iniciar, soa, unha viaxe. Ao seu xeito, é unha rebelde que busca o seu propio camiño en contra da vontade dos demais. Aínda que, no seu periplo, vai aprender máis de si mesma que dos lugares que visita. Así é a protagonista da nova novela de Rosa Aneiros, Ámote Leo A (Xerais). Unha muller na procura da liberdade. Como tantas outras das personaxes da autora, coa que falamos nesta entrevista.
– Praza (P): Tiñas desde o principio a idea de facer unha triloxía?
– Rosa Aneiros (RA): Non. Comecei a escribir e, ao ir desenvolvendo a historia, vin que non tiña traza de acabar nun só libro. Nun principio pensei que ía precisar dous libros e ao final acabaron sendo tres. Hai xente que planifica moito a estrutura das novelas. Eu fágoo só mentalmente e, neste caso, a idea inicial sobre a extensión fóiseme das mans. Cabía a posibilidade de renunciar a partes, pero eu sempre prefiro seguir o ritmo da propia historia e despois, se é necesario, recortar. Evidentemente, é máis arriscado, tanto para min como para a editorial, presentar unha novela en tres volumes. Cando rematei presenteille a novela a Xerais para que eles decidisen. E optaron por publicala así tamén podían recomendarme que resumise… Pensa que xogo coa vantaxe de non estar atada por condicionantes como os que teñen os autores de super ventas. Eu conservo a liberdade para escribir o que quero, guiada pola paixón da escrita e nada máis. E a editorial ten a liberdade de decidir se o publica ou non. (…)
– P: Falando de voltas atrás, o teu relato sobre a ditadura portuguesa en Resistencia ten partes que poderían lerse como de actualidade. Porque non só está a haber retrocesos en dereitos sociais. Tamén en liberdades públicas. É como volver aos 70, antes da morte de Franco. Compartes esa sensación?
– RA: É que estamos a volver aínda máis atrás dos anos 70. Hai unha ideoloxía profundamente reaccionaria que se mantivo e agora se manifesta con máis énfase. E son moitas cousas: as liberdades públicas, o dereito de manifestación, o dereito de folga… Din que é a xente a que exerce a violencia, pero non falan da violencia estrutural, da violencia que bota a xente da súa casa ou que impide que os fillos coman no comedor escolar. Nos 70 polo menos había unha conciencia de que había que loitar. Agora a sociedade parece rendida. Daquela había unha violencia e unha reacción, agora só queda a violencia estrutural, que é negada. A iso contribúe una terrible manipulación da linguaxe e da realidade.
– P: No teu traballo en centros, que percepción tes da actitude do alumnado cara ao galego? Se cadra é un tema que nin se formulan se o libro lles gusta.
– RA: É habitual que che pregunten por que escribes en galego. Pero tamén o é que che pregunten canto cobras por libro. Non ten tanta importancia. Si é verdade que, neste libro, a protagonista vai cambiando de país, e eu non vou especificando nada sobre a lingua de comunicación. Si hai unha reflexión dela no sentido de que ao falar galego, castelán e inglés pode ir a calquera parte. Pero os lectores e lectoras non preguntaron polo tema do galego, parece que o aceptan con naturalidade. E iso faime sentir optimista. (…)”

Cuestionario Proust: Manuel Bragado

Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Manuel Bragado.

“1.– Principal trazo do seu carácter?
– A paciencia, aínda que tamén a perdo.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A vontade e a tenrura.
3.– Que agarda das súas amizades?
– A sinceridade e a lealdade.
4.– A súa principal eiva?
– A dispersión, quizais por pretender facer máis do que o tempo permite.
5.– A súa ocupación favorita?
– Ler e escribir.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Viaxar polo mundo coa miña muller e a miña filla.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Perdelas.
8.– Que lle gustaría ser?
– Síntome un privilexiado por realizar o traballo de editor.
9.– En que país desexaría vivir?
– No que teño a fortuna de vivir.
10.– A súa cor favorita?
– Azul celeste.
11.– A flor que máis lle gusta?
– A camelia.
12.– O paxaro que prefire?
– A andoriña.
13.– A súa devoción na prosa?
-Ademais dos narradores e narradoras que edito, Rafael Dieste, Carlos Casares, Anxo Rei Ballesteros, Nélida Piñón, Bernardo Atxaga, Julio Cortázar, Ian McEwan, Margaret Atwood, Tabucchi, Jean Echenoz, Thomas Bernhard, Enrique Vila-Matas, Eduardo Mendoza, Isaac Rosa, Rafael Chirbes e moitos e moitas máis…
14.– E na poesía?
– Federico García Lorca, Ramiro Fonte, Antonio Gamoneda, José Ángel Valente…
15.- Un libro?
– Nunca hai un só libro. Marcáronme moito algúns dos que lin na adolescencia e que sei non revisitarei. Ao longo da vida cada lector percorre un camiño de lecturas único e irrepetible. O último libro que me entusiasmou foi O livro das horas de Nélida Piñon.
16.– Un heroe de ficción?
– Un dos moitos detectives literarios que admirei.
17.– Unha heroína?
– Hélène Jans, a protagonista de Herba moura de Teresa Moure.
18.– A súa música favorita?
– Gosto da MPB, conta con xenios como Paulinho da Viola ou Antònio Carlos Jobim.
19.– Na pintura?
– Aposto pola plástica galega, Colmeiro, Antón Pulido, Menchu Lamas, Antón Patiño, Antón Sobral, Guillermo Monroy, Xosé Freixanes, Fino Lorenzo …
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Os heroes anónimos, como o persoal educativo e sanitario ou todas as persoas que se ocupan dos coidados persoais a outros seres humanos.
21.– O seu nome favorito?
– María.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– Respecto os hábitos doutras persoas, aínda que non soporto os comportamentos que supoñan abuso.
23.– O que máis odia?
– Incomódame a intransixencia e o fanatismo.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– A de todos os ditadores.
25.– Un feito militar que admire?
– Creo que ningún.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– O don de linguas, do que carezo.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Consciente e acompañado polas persoas que me queren.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Esperanzado.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Esa vaidade “tan humana”.
30.– Un lema na súa vida?
– “Aposta pola hipótese máis favorable en cada momento”.”

Cuestionario Proust: Carlos G. Reigosa

Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Carlos G. Reigosa.

“1.– Principal trazo do seu carácter?
– Empatía con humor.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A enteireza.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Que me correspondan.
4.– A súa principal eiva?
– A dispersión.
5.– A súa ocupación favorita?
-Escribir.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Que a realidade non me estrague os soños.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Perder os meus. Perder a memoria.
8.– Que lle gustaría ser?
– Escritor.
9.– En que país desexaría vivir?
– No que vivo.
10.– A súa cor favorita?
– Vermella.
11.– A flor que máis lle gusta?
– A do toxo, amarela.
12.– O paxaro que prefire?
– A rula.
13.– A súa devoción na prosa?
– Onte, Dostoievsky e Rulfo. Hoxe, Kafka e Cunqueiro. Mañá, quen sabe!
14.– E na poesía?
– Bob Dylan, que a canta.
15.- Un libro?
Crime e castigo.
16.– Un heroe de ficción?
– Don Quixote.
17.– Unha heroína?
– Medea (a de Eurípides).
18.– A súa música favorita?
– O jazz.
19.– Na pintura?
– Goya.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Sócrates.
21.– O seu nome favorito?
– Clariria (que xunta os das miñas fillas).
22.– Que hábito alleo non soporta?
– O que máis abunda: o cinismo.
23.– O que máis odia?
– O que non podo comprender.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Ningunha. O que quero é que non volva.
25.– Un feito militar que admire?
– A paz.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Unha vontade de ferro.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Tarde e sen dores.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Activado creativo.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Os sensuais, porque moitas veces me parecen virtudes.
30.– Un lema na súa vida?
-Intentalo sempre.”

Cuestionario Proust: Xavier Alcalá

Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Xavier Alcalá:

“1.– Principal trazo do seu carácter?
– A curiosidade por todo.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A coherencia.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Non as ter que cultivar.
4.– A súa principal eiva?
– A impertinencia.
5.– A súa ocupación favorita?
– Escribir.
6.– O seu ideal de felicidade?
– A saúde de corpo e mente.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Ser cego.
8.– Que lle gustaría ser?
– Escritor.
9.– En que país desexaría vivir?
– No impaís en que vivo.
10.– A súa cor favorita?
– A do mar.
11.– A flor que máis lle gusta?
– As flores parécenme ridículas.
12.– O paxaro que prefire?
– A aguia.
13.– A súa devoción na prosa?
– As historias que foron ou puideron ser certas.
14.– E na poesía?
– A completa, ou sexa: con rima.
15.- Un libro?
O Crime do Padre Amaro.
16.– Un heroe de ficción?
– O Capitán Nemo.
17.– Unha heroína?
– Walkíria (dunha novela que estou a escribir).
18.– A súa música favorita?
– A de Vinícius de Moraes.
19.– Na pintura?
– Velázquez.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– O piloto Vilariño.
21.– O seu nome favorito?
– Luís.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A repetición de chistes.
23.– O que máis odia?
– Que non me entendan cando digo as cousas claras.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Franco (“Cerillita”).
25.– Un feito militar que admire?
– A batalla de Midway.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Cantar ben.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Lendo.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– A ansia de facer.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– A falta de intelixencia.
30.– Un lema na súa vida?
– Vivir para escribir.”

Cuestionario Proust: Fina Casalderrey

Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Fina Casalderrey:

“1.– Principal trazo do seu carácter?
– Sentimental, romántica e creo que de fiar.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A bondade.
3.– Que agarda das súas amizades?
-Que nunca estean lonxe aínda que haxa quilómetros por medio.
4.– A súa principal eiva?
– Doulle demasiadas voltas ás cousas.
5.– A súa ocupación favorita?
– Descubrir anaquiños novos do mundo en boa compaña.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Inspirar profundamente, botar o aire amodo e, mesmo cos ollos pechados, estar confiada, con ganas de sorrir.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Sobrevivir a un fillo.
8.– Que lle gustaría ser?
– Fada sabia e bondadosa, con poderes para cambiar algunhas cousas.
9.– En que país desexaría vivir?
– No país de Nunca Máis (aquí, pero sen inxustizas, guerras…).
10.– A súa cor favorita?
– Hoxe, azul (ceo e mar).
11.– A flor que máis lle gusta?
– As rosiñas que nacen espontáneas nos valados, polo recendo.
12.– O paxaro que prefire?
– Se é para me volver paxaro eu, a aguia, se é para contemplar, a curuxa. Gústame ver o seu corazón reflectido no rostro.
13.– A súa devoción na prosa?
– Non son de devoción única: Delibes, José Luis Sampedro, Castelao.
14.– E na poesía?
– Miguel Hernández, Manuel Álvarez Torneiro
15.- Un libro?
La catedral y el niño, de Eduardo Blanco Amor.
16.– Un heroe de ficción?
Ramón Lamote.
17.– Unha heroína?
– Lisbeth Salander.
18.– A súa música favorita?
– Blues para escoitar, boleros para cantar, clásica para relexarme, silencio para pensar…
19.– Na pintura?
– De hoxe, Carmen Pernas (aínda non todo o coñecida que merece). A súa pintura é poesía en cores.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Meu pai.
21.– O seu nome favorito?
– O do fillo, o da filla, porque cando alguén anuncia que chegan, inconscientemente, algo me muda por dentro.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– Que sempre cheguen tarde a unha cita acordada.
23.– O que máis odia?
– O da hipocrisía.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Nerón, Hitler, Franco…
25.– Un feito militar que admire?
– Sei dun Xeneral de División, amigo da infancia, que por querer darlle un aire novo ao Corpo, por ser dos que avogaba polo de “adeus ás armas”, por defender á muller… sufriu cambadelas abondo. Admiro o que fixo, por iso o lembro (finou) como un “capitán de conto”.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– O do paraugas amarelo que aparece en Merlín e familia, e dominar todas as linguas do mundo.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– De vella e dun ataque de risa, quizais. A verdade é que, cando de nena, me dixeron que ás tres da tarde chegaría a fin do mundo, funme aterrorizada a durmir a sesta, para que a morte me pillase soñando, e sigo a pensar o mesmo.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Contáxiame bastante o estado de ánimo da miña xente.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– A ignorancia que abrolla da falta de oportunidades.
30.– Un lema na súa vida?
– Vagariño, que levo présa.”

Xulio Pardo de Neyra: “Aposto por un nacionalismo galego rigoroso, fóra do roteiro indecente que criticamos no españolismo”

Entrevista de Marcos Pérez Pena a Xulio Pardo de Neyra en Praza:
“(…) – Praza (P): Por que Margarida a da sorrisa d’aurora é “o primeiro conto infantil galego de autor”?
– Xulio Pardo de Neyra (XPN): Aínda que eu mesmo xa expliquei que foi Risco quen, de xeito anónimo, en 1921 publica O Rei avarento, o primeiro conto infantil da nosa traxectoria cultural –eu mesmo editeino e nun volume analicei o seu tempo mercé ao Servizo de Publicacións da Universidade de Compostela— ; con efecto, Margarida a da sonrisa d’aurora é “o primeiro conto infantil galego de autor”. Publicouse por Nós en 1927 e mesmo poderiamos apuntar que é simplemente o primeiro se consideramos que nese 1921, o propio Evaristo Correa Calderón e o voceiro nacionalista en que tan ben se lle trataba, A Nosa Terra, anuncian a inminente saída do contiño A Princesa do Sorriso d’Ouro.
– P: Resultan interesantes as relacións e o interese que nese tempo esperta o galeguismo en moitas persoas próximas ás vangardas. A que cres que se debeu?
– XPN: Evidentemente, a Galiza das vangardas históricas e, especialmente, a Galiza da Época Nós que tan ben define Carlos Baliñas, é o momento auroral en que, por vez primeira, a nación se constitúe como tal entidade. Daquela, e por iso é tan importante, cando se produce a institucionalización do nacionalismo –falo da I Asemblea Nacionalista de 1918, celebrada en Lugo— , a Galiza chega á maioría de idade. Non é estraño, pois, que un fato de vangardistas, con Correa á cabeza, decidise agasallar á cultura galega coas primeiras probas da estética máis rompedora de entón. E, en boa lóxica, naqueles tempos onde a formación comezaba a se estender a máis capas dunha sociedade pechada e inzada polo levitismo máis reaccionario, chegou a xoves que, conscientes da súa pertenza a unha comunidade como a galega, se deixaron engaiolar polos ismos tan en boga naqueles anos. Evidentemente, daquela ser galeguista, ser nacionalista, podía implicar ás veces e en casos compromiso coa renovación, apertura e ilusión polo descoñecido, piares básicos no desenvolvemento de todas as persoas e os grupos. (…)”

Parlamento das Letras: Manuel Veiga

Entrevista de Armando Requeixo a Manuel Veiga no seu blogue, Criticalia:
“(…) – Armando Requeixo: ¿Que cres que lle falta aínda ás nosas letras e que lle sobra definitivamente?
– Manuel Veiga (MV): A maiores do que todo o mundo xa sabe, creo que deberiamos aproveitar a crise para mellorar. A técnica facilitounos demasiado todo e hoxe temos unha crise de sobreprodución, tamén en canto a títulos literarios. Penso que as dificultades presentes representan unha boa oportunidade para que os autores traballemos máis e presentemos mellores textos. Vexo que a xente escribe moi rápido. Posto que non imos renunciar ao ordenador para volver á pluma de ave, aí vai un consello que me fago, en primeiro lugar, a min mesmo: profundemos máis e repasemos máis antes de ir correndo ao editor. (…)
– AR: ¿Cal é a túa valoración do noso presente literario?
– MV: Ía dicir que mediocre, pero cando leo os analistas literarios doutras épocas sempre comprobo que se refiren ao seu tempo como mediocre, aínda que sexan coetáneos de Flaubert, de Faulkner ou de Proust. Así que calo a boca para non caer nese defecto tan xeneralizado do presentismo. (…)”

Pedro Feijoo: “Adriano é un Hannibal Lecter do país”

Entrevista de Ramón Nicolás a Pedro Feijoo no seu blogue, Caderno da crítica:
“(…) – Ramón Nicolás (RN): Como se concibiu esta novela [A memoria da choiva]?
– Pedro Feijoo (PF): O proceso foi longo, vén xa de moi atrás. Sempre sospeitei que en Rosalía había moito máis do que se contaba e supoño que comecei a darlle voltas hai ben de tempo. Sempre pensei que hai páxinas e páxinas sobre o Inferno de Dante e nós temos ese inferno aquí.
A raíz da publicación de Os fillos do mar brindóuseme a oportunidade de ter certa tranquilidade e paz para abordar este proxecto que se estendeu ao longo de algo máis de dous anos.
– RN: O proceso de documentación para a elaboración da novela sospéitoo longo e intenso…
– PF: Cousas deste tipo xa non é que non se poidan facer sen documentarse senón que hai que ser moi insistente con moita xente…. Alonso Montero ou Axeitos axudáronme moito a establecer contactos e obter información. Era complicado porque, ademais, sendo Rosalía quen é resulta incrible a pouca información que hai…, por exemplo: se quería rañar na árbore xenealóxica era como ter un crebracabezas coas pezas moi afastadas e o labor consistía en ir dun sitio a outro e facer preguntas incómodas… Todo este traballo previo, en xeral, púidome levar seis meses intensos de dedicación case exclusiva. (…)”