Crónica videográfica da IV Xornada de Literatura Dramática (III)

A IV Xornada da Sección de Literatura Dramática. Cartografías da palabra en acción foi unha actividade organizada pola AELG coa colaboración da Asociación Sócio-Pedagóxica Galega, co patrocinio do Concello da Coruña, Deputación Provincial da Coruña e CEDRO, e a colaboración da Universidade da Coruña.

Aquí pode verse a crónica videográfica completa, da que publicamos hoxe os seguintes vídeos:

– Festival Pezas dun teatro do porvir. Santa Inés, pola Compañía A Feroz.

– Festival Pezas dun teatro do porvir. Mal Avenida, por Fernando Epelde.

– Festival Pezas dun teatro do porvir. Grada Família, por Marta Figueiredo (Portugal).

Tiago Alves Costa: “Espero que este livro seja acima de tudo uma proposta de revolução”

Entrevista de Daniel Amarelo a Tiago Alves Costa no Portal Galego da Língua:
“(…) – Portal Galego da Língua (PGL): Ao longo de todo o livro [Žižek vai ao ginásio] parece que a forma ganha a batalha contra o conteúdo. Lemos e importamo-nos mais com como se sente e como se passam as cousas do que com o que se sente e o que se passa. Achas que nestes tempos de desmaterialização – do trabalho, dos relacionamentos, até do corpo – a poesia vai sair prejudicada ou fortalecida? Qual o papel da poesia na nossa contemporaneidade?
– Tiago Alves Costa (TAC): A poesia será sempre um meio de revigorar uma época, seja ela qual for. Neste momento e mais que nunca a poesia é uma urgência. Sob o limiar da falência das palavras, neste espetáculo diário de humilhação, expostos aos olhares dos outros à procura da melhor pose, a poesia é uma linha de fuga contra o delírio dos nossos dias. Ainda sem distinguir se somos personagens ou pessoas – nós somos os protagonistas, dizem os lemas publicitários – a poesia surge como um elemento transfigurador deste tempo narcísico, onde o Eu se assume numa clara posição de centralidade não dando espaço ao “outro”, aos outros, à diferença, ao estranho; daí surgem também os discursos xenófobos, que aliás, já pendem sob as nossas cabeças.
– PGL: Qualquer leitora deste livro terá reparado, no fim, em que é até certo ponto uma obra meta-literária, que brinca com muito humor com o próprio papel do poeta, o seu lugar no mundo, o seu habitus. Que relação tens com o poema? Como surgiram estes aqui presentes, que conformam o Žižek?
– TAC: Tenho uma relação com o poema que vai do desejo à rejeição. A maioria das vezes não nos damos bem, ou, talvez, façamos de conta que não nos conhecemos, como se fossemos duas pessoas que se cruzam na rua e se olham, conheço-te de algum lado. Eu fico a olhar para ele, ele fica a olhar para mim, há uma tentativa de aproximação, imaginamos que qualquer coisa de singular poderá acontecer, e, de repente, afastamo-nos. Os poemas de Žižek vai ao ginásio seguem um fio condutor de Mecanismo de Emergência, são fruto da investigação que tenho desenvolvido nos últimos cinco anos e que se traduziram nestes dois livros que a Através Editora teve a enorme coragem de publicar; é um processo que passa por escavar na própria imprevisibilidade das coisas, no quotidiano, nos fenómenos comuns, farejando a vida numa tentativa de demolir-me a mim mesmo e revolucionar silenciosamente o meu modo de ver o mundo. (…)
– PGL: Aquilo que se impõe à (imagem de) liberdade parece percorrer sibilinamente o corpo deste livro-sistema nervoso. Qual é o fundamento político último desta tua obra?
– TAC: Gosto muito dessa tua definição de livro-sistema-nervoso. Quanto a esta questão, a Agustina Bessa-Luís tinha uma frase que me tem acompanhado ultimamente: Um país fabricado em miséria, é um país condenado à política. A poesia é uma forma de expressão cultural, sendo perfeitamente concebível o uso de uma estética poética para traduzir um conjunto de inquietudes políticas que invariavelmente marcam a minha obra. Espero que este livro seja acima de tudo uma proposta de revolução, ou até mesmo um último reduto de liberdade.
– PGL: Afirma-se no prólogo, após citar um dos poemas mais brilhantes do livro, que “as palavras contêm tudo: a denúncia e a citação, o relato e as suas feridas”. Escreve-se contra a linguagem, através da linguagem ou apesar da linguagem?
– TAC: Escreve-se sobretudo contra as amarras da linguagem. A própria leitura de poesia pode convocar um deliberado mal-entendido ou potenciar um conflito na linguagem ou mesmo ações que estourem com a domesticação da palavra que vive ao serviço do poder, seja ele qual for. Pensar a poesia também é mudar de posição relativamente à própria linguagem, ou como diria Gaston Bachelard, não olhar sempre da mesma maneira para as palavras; apesar da linguagem.”

Culturgal 2019: actividades literarias destacadas do 30 de novembro

Do 29 de novembro ao 1 de decembro, no Pazo da Cultura de Pontevedra, terá lugar o Culturgal 2019.

As actividades literarias destacadas do programa para o 30 de novembro son:
11:30 h. Espazo Libros. Scórpio. AGAL. Presentación da lectura continuada e colectiva do libro Scórpio, de Ricardo Carvalho Calero, que terá lugar en Compostela ao redor do 17 de maio de 2020.
11:30 h. Carpa. Amil presenta Popsía. Novo disco que verá a luz en 2020 cunha escolma de poetas galegos e galegas dende o medievo até os nososdías, en clave de música pop, swing e folk. Con Antón Torroncho, baixista, Miguel Paz, batería e coros, Carlos Fandiño, piano, e Fran Amil, guitarra acústica e voz.
12:00 h. Espazo Libro. Herba de namorar de María do Cebreiro. Galaxia. Presentación do último poemario de María do Cebreiro, acompañada polo xornalista e tamén poeta Daniel Salgado.
12:30 h. Espazo Libro. “A maternidade na novela actual, distintas perspectivas”. Baía Edicións e Consorcio Editorial Galego. Coas escritoras Eli Ríos, Emma Pedreira e Rocío Leira.
12:30 h. Stand Kalandraka. Pablo Otero asina Parece unha formiga.
13:00 h. Espazo Libro. Presentación do libro Ardora, de Beatriz Maceda, gañadora do II Premio de Narración Xuvenil María Victoría Moreno, editado por Urco Editora. Concello de Pontevedra. Coa autora, Carme Fouces, concelleira de Cultura de Pontevedra, Denís Fernández Cabrera, de Urco Editora, Begoña Llácer Moreno e Pedro Ferriol Suárez, filla e viúvo de María Victoria Moreno, respectivamente.
13:30 h. Espazo Libro. Presentación do libro gañador do Premio «Balbino» de Relatos. Edicións Fervenza. Con Pablo Nogueira, Armando Requeixo e Roberto Nogueira.
13:30 h. Tabú, unha obra orixinal de Carmen Conde. Dezdedez en colaboración con Tarabela Creativa. Carmen Conde, coa música en directo de Nastasia Zürcher, narra historias de mulleres galegas reais de bisbarras rurais de entre 70 e 95 anos que falan das súas primeiras experiencias (sexuais, ir ás festas), eses tabús que por fin son desvelados en escena.
16:30 h. Espazo Libro. Aira Editorial presenta na Feira dous proxectos: a edición ilustrada por Miguel Robledo do clásico da literatura universal Frankenstein, con tradución de Samuel Solleiro. Ademais, o libro infantil Teño dereitos, que recolle os principais dereitos humanos cun enfoque apropiado para os primeiros lectores, ilustrado tamén por Miguel Robledo. Participan o editor César Lorenzo Gil e coa avogada Elvira Souto.
16:30 h. Carpa. Canta, miña pedra, canta. Homenaxe a Antonio Fraguas, de Xoán Curiel, publicado por Galaxia. Un espectáculo familiar ao redor dos relatos populares e cancións recollidas por Fraguas. Recomendado entre 6 e 12 anos.
16:45 h. Espazo Foro. Colección Makakiños: Contos con pictogramas para romper as barreiras da incomunicación. Kalandraka e Asociación BATA de Tratamento do Autismo. Cos ilustradores Alicia Suárez e Marc Taeger, e Mónica Santos, da Asociación Bata.
16:45 h. Espazo Infantil. Ola!, son un bicho bóla! Apiario. Presentación do novo álbum infantil Ola!, son un bicho bóla!(colección Niño de Abella), destinado a primeir*s lector*s, escrito por Elvira Ribeiro e ilustrado por Noe Caamaño. Contacontos coa autora e debuxo en directo a cargo da ilustradora.
17:00 h. Púrpura. Hércules de Edicións. Presentación da nova colección coa tradución ao galego de libros feministas de autoras actuais de todo o mundo. Coa editora, Laura Rodríguez Herrera; a secretaria xeral da Igualdade, Susana López Abella; e as tradutoras, María Alonso Seisdedos e M.ª Fe González Fernández.
17:30 h. Espazo Libro. Pippi Mediaslongas, de Astrid Lindgren: Faladoiro co tradutor David A. Álvarez. Nenas e nenos de todo o mundo pasamos horas inesquecibles de lectura coas aventuras e as extravagancias de Pippi Mediaslongas, do seu mono señor Nilsson e do seu cabalo. Desde 2017, tamén en galego. Kalandraka Editora.
17:30 h. Espazo Infantil. A gotiña viaxeira. Edicións Fervenza. Presentación do conto infantil con música ao vivo e audiovisuais. Con Toño Núñez, Armando Requeixo, Ánxela Gracián e Miguel Anxo Macía.
17:45 h. Espazo Foro. Presentación de María Vinyals, a muller do porvir. Alvarellos Editora. Presentación do ensaio do historiador Diego Piay coa peripecia vital da feminista María Vinyals, unha vida de novela da derradeira habitante do Castelo de Soutomaior. Co autor, o editor Henrique Alvarellos e a presidentada Deputación de Pontevedra, Carmela Silva.
18:00 h. Conversa entre “El Hematocrítico”, autor de Rapunzel con piollos, e Ledicia Costas, autora de Conexión Macarrón, sobre “O humor na literatura infantil”. Xerais.
18:00 h. Stand de Galaxia. Sinatura de A casa xunto ao volcán, de Xosé Ricardo Losada.
18:00 h. Stand Kalandraka. Grupo Chévere asina Eroski Paraíso.
18:15 h. Espazo Infantil. Viaxes gatunas. Xerais. Contacontos-obradoiro a cargo de Eva Mejuto e Víctor Rivas, autores do álbum Dez gatiñas viaxeiras. De 4 a 8 anos. Nesta actividade seguiremos moi de preto unha viaxe chea de aventuras, catastróficos incidentes e moito moito humor. As crianzas farán, no remate da sesión, unha artística e felina proposta plástica para levar un bo recordo desta singular viaxe gatuna por Galiza. Aberto, sen inscrición previa.
18:30 h. Stand Xerais. Sinatura de El Hematocrítico e Ledicia Costas.
18:30 h. Stand Xerais. Sinatura ilustrada de Ramón D. Veiga e Iván R., autores de A araña que lles tiña medo ás arañas.
18:45 h. Espazo Libro. Presentación dos premios Torrente Ballester de Narrativa, 900 de Xabier López, Raíña Lupa de Literatura Infantil e Xuvenil, O grupo de An Alfaya, e Miguel González Garcés de poesía, Ningunha tortilla é mala de Eli Ríos. Presenta: Xurxo Couto, deputado de Cultura. Deputación da Coruña.
18:45 h. Stand Xerais. Sinatura ilustrada de Eva Mejuto e Víctor Rivas.
19:00 h. Stand Xerais. Sinatura de Quokka Moka, de María Solar.
19:00 h. Stand Xerais. Sinatura de Amador Castro Moure, Rosa Aneiros e Emma Pedreira.
19:00 h. Stand de Galaxia. Sinatura de Castelao. Construtor da nación. Tomo I. 1886-1930, de Miguel Anxo Seixas Seoane.
19:00 h. Stand de Barafunda. Cristina Corral Soilán asina exemplares de Don Ferretín Ferretón e o seu Cadelo Lambón.
19:00 h. Debate arredor do libro A morte de Galicia. Xerais. Un libro que desmonta a ideoloxía caracterizada por agochar a emigración e culpar os vellos e as mulleres da pronta “morte de Galicia”. Participan: Isidro Dubert, Antía Pérez Caramés e Melchor Fernández. Presenta Fran Alonso.
19:00 h. Conta comigo. Editorial Bululú. Un taller dematemáticas a través do álbum ilustrado Conta Comigo. Todo o mundo ten unha paixón. Para a protagonista desta historia son as matemáticas. Con Miguel Tanco, autor. A partir de 6 anos. Aberto, sen inscrición.
19:15 h. Espazo Libro. Be Water literatura ecofeminista. Conversa arredor da novela ecofeminista Be Water, de Antía Yañez, que serve como presentación da nova editora Cuarto de Inverno. Coa autora e Andrea Jamardo Seijo, editora.
19:30 h. Amani de Miguelanxo Prado. Retranca Editora / O Garaxe Hermético. A Feira acolle apresentación do álbum ilustrado do prestixioso autor de banda deseñada coa súa participación acompañado de Kiko da Silva, editor.
19:30 h. Sinatura de Isidro Dubert.
19:45 h. Premios Xerais 2019. Conversa de Ana G. Liste con Amador Castro Moure, autor de Shanghai a Barcelona (Premio Xerais de Novela 2019); Rosa Aneiros, autora de Xelís, o guieiro das botellas de mar (Premio Merlín de Literatura Infantil 2019) e Emma Pedreira, autora de Os corpos invisibles (Premio Jules Verne de Literatura Xuvenil 2019).
19:45 h. Espazo Infantil. A fraga do meu avó. Mamá Cabra. A fraga do meu avó está chea de árbores, animais e vida, pero agora vese rodeada de eucaliptos e de xente que tenta cortala. Para concienciar da problemática dos bosques autóctonos e dos espazos naturais, nace este traballo, cheo de poesía, música e ilustracións para chegar ao corazón de todos e de todas.
20:00 h. Stand da Libraría Paz. Tamara Andrés asina exemplares de Irmá paxaro, publicado por Cuarto de Inverno.
20:00 h. Stand de Galaxia. Sinatura de Troglo & Dita de Alfonso Barreiro.
20:30 h. Espazo Libro. Conversa entre Gonzalo Hermo, Premio de Narrativa Breve Repsol 2019 con Diario dun enterro e Berta Dávila, Premio García Barros 2019, con Carrusel. Presenta Carlos Lema, director de edicións de Galaxia.
20:30 h. Entrega do premio Nortear de Relato Breve e lanzamento da convocatoria de 2020. O programa Nortear conta, entre as súas actividades, cun premio literario destinado a mozas e mozos de entre 16 e 36 anos, de Galicia e da rexión norte de Portugal. Con Anxo M. Lorenzo, director xeral de Políticas Culturais, Xosé Lago García, director da Agrupación Europea de Cooperación Territorial Galicia Norte de Portugal (GNP-AECT), João Ribeiro da Silva, xefe de Divisão da Direção Regional de Cultura do Norte de Portugal, e Sabela Varela Fernández, gañadora do premio de relato breve 2019. Xunta de Galicia.

A Coruña: Xornada da Sección de Literatura Dramática. Cartografías da palabra en acción, o 23 de novembro

A IV Xornada da Sección de Literatura Dramática. Cartografías da palabra en acción é unha actividade organizada pola AELG coa colaboración da Asociación Sócio-Pedagóxica Galega, co patrocinio do Concello da Coruña, Deputación Provincial da Coruña e CEDRO, e a colaboración da Universidade da Coruña.

As Xornadas da Sección de Literatura Dramática da AELG naceron con vocación de poñer en foco unha das manifestacións artísticas máis senlleiras e estratéxicas dun sistema literario e dunha cultura de seu.
A Literatura Dramática, na súa evolución estilística a través da historia, configúrase como un xénero multiforme onde a palabra artella partituras de accións destinadas aos palcos da imaxinación lectora e, de ser posible, ao xogo dos palcos teatrais. Máis que de filoloxía deberiamos falar de dramaloxía, no sentido de que os parámetros fundamentais de composición da literatura dramática especulan coa arte da acción (drama, etimoloxicamente significa acción). Falar da palabra en acción, e do movemento que esta pode implicar, leva o xénero da Literatura Dramática a mesturarse coa poesía, a deseñar pezas paisaxe, a poñerlle texto á danza ou ao circo e, por suposto, a representar historias con personaxes que fagan de espello dos aspectos máis candentes da actualidade.
A Literatura Dramática é un filón de alto potencial, que en Galiza segue a manterse case no esquecemento. Por iso cómpre deseñar encontros e actividades que exploren e poñan en valor a Literatura Dramática Galega actual, enfocada nas súas múltiples virtudes de cara ao Ensino, porque no Ensino, con maiúsculas, está o futuro.
Por outra banda, un dos elos fundamentais desta IV Xornada é servir como viveiro e estímulo para as creadoras e creadores que, nestes momentos, están a escribir ou a bosquexar algún tipo de peza para os palcos. Cómpre facilitar, visibilizar, abrir espazos de encontro para compartir eses procesos de creación e para atopar unha complicidade e un diálogo que poida potenciar esas pezas en construción. Coa alegría dun nacemento, celebrámolo a xeito de festival e chamámoslle Pezas dun Teatro do Porvir, Galiza + Portugal, que, para este 2019, ampliamos a 6 proxectos que serán amosados e compartidos en público. Ademais, queremos procurar o diálogo coas inquedanzas que, neste ámbito, podemos compartir coas dramaturgas e dramaturgos de Portugal, reforzando os lazos de irmandade que se remontan á orixe común da nosa lingua. Para promover as sinerxías e o diálogo, abrimos, neste II Festival Pezas dun Teatro do Porvir, Galiza + Portugal, a unha proposta do país veciño.
Así pois, nesta IV Xornada de Literatura Dramática 2019. Cartografías da palabra en acción, preténdese mostrar a presenza da literatura dramática galega na actualidade, tanto no ámbito do ensino como a través doutras canles de comunicación como a edición ou a programación teatral. E, por outra banda, facilitar os procesos de creación en curso, no marco galego, en relación co portugués, colaborando no seu impulso.

Terá lugar o 23 de novembro de 2019 no Espazo Normal (Paseo de Ronda, 47 –como chegar-) | A Coruña, con entrada libre.

Inscrición 
Está solicitada a homologación ante a Consellaría de Educación, Universidade e Formación Profesional por 8 horas, e a matrícula é preferente para socios/as da AELG e da AS-PG (por orde de inscrición).
Hai dúas modalidades de inscrición:
1. Para o profesorado do ensino non universitario e futuros/as ensinantes do ensino non universitario, a matrícula, gratuíta, farase desde o 21 de outubro até o 21 de novembro a través da web da Asociación Sócio-Pedagóxica Galega.
2. Para as persoas que non estean nesas circunstancias ou que non lles interese o certificado homologado, deberán incribirse dirixíndose á secretaría técnica da AELG desde o 21 de outubro até o 21 de novembro a través do correo oficina@aelg.org ou o teléfono 981 133 233 (de luns a venres, en horario de 9:00 a 14:30), e a Asociación de Escritoras e Escritores emitiralles un diploma acreditativo de asistencia.

PROGRAMA

Mañá
09:45 Apertura da III Xornada.
10:00 Mesa redonda A literatura dramática nas aulas.
Presentación e moderación: Olivia Pena.
Participan: María Vilariño e Manuel F. Vieites.
11:15 Mesa redonda A difusión da literatura dramática hoxe.
Presentación e moderación: Carlos Labraña.
Participan: Inma Doval e Manuel Xestoso.
12:30 Aula maxistral a cargo de Fernando Matos Oliveira​.
Aberta a todas as persoas interesadas. O autor, cun amplo coñecemento como estudoso e crítico da dramaturxia portuguesa contemporánea, falará sobre o papel da literatura dramática na configuración dunha cultura diferenciada e os camiños da dramaturxia portuguesa de onte a hoxe, mantendo posteriormente un coloquio co público presente.

Tarde
Entre as 16:30 e as 20:30 Festival Pezas dun teatro do porvir. Procesos abertos de escrita dramática.
Convocatoria aberta a 6 proxectos de escrita dramática ou dramaturxia, individuais ou colectivos, de dramaturgas/os que estean a escribir algunha peza nova ou que teñan unha peza recente e queiran abrila ao público, achegando un fragmento ou mostra desta. Entre os 6 proxectos, poderá seleccionarse tamén un proxecto portugués, para comezar a facilitar un intercambio e un diálogo entre as inquedanzas da creación actual galega e portuguesa.
O funcionamento deste festival consta dunha exposición ou mostra dun fragmento da peza ou da peza enteira, no caso de ser breve. Xusto despois, haberá un tempo complementario para un breve debate ou conversa ao seu respecto.
As presentacións faranse no formato que cada dramaturga/o ou equipo de dramaturxia considere máis axeitado á peza ou fragmento da peza que vai amosar.
No breve debate posterior ás presentacións búscase coñecer a reacción do público, nun diálogo que, quizais, poida servir para enriquecer, por parte da/o dramaturga/o ou equipa de dramaturxia, o acabado desas pezas en proceso.

Coa coordinación de Afonso Becerra de Becerreá, Vogal de Literatura Dramática da AELG, e Cilha Lourenço Módia, da Universidade da Coruña.

Iniciados os traballos de restablecemento do lectorado de lingua galega na Universidade Estadual do Ceará (Brasil)

A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, representada polo seu presidente, Cesáreo Sánchez Iglesias, e máis o profesor da Universidade de Santiago de Compostela, Jakson Renner Rodrigues Soares, que participou en representación da Universidade Estadual do Ceará (Brasil), mantiveron o luns 11 de novembro unha reunión co Secretario Xeral de Política Lingüística, Valentín García Gómez. Nesta reunión acordouse iniciar os traballos para o restablecemento do lectorado de lingua galega no Centro de Estudos Galegos da Universidade brasileira.

A Universidade Estadual do Ceará é a universidade pública máis destacada do Nordeste brasileiro e conta con 24.000 alumnas e alumnos. Está situada en Fortaleza, na capital do estado, que destaca polo potencial cultural do seu turismo litoral. Millóns de persoas acoden todos os anos ás praias e paraxes de Ceará, así como aos festivais e outros eventos que teñen lugar na rexión. No marco dunha colaboración coa USC, a UECE acolleu en maio deste ano a Semana das Letras Galegas, que contou coa presenza de Uxía Senlle e Cesáreo Sánchez Iglesias. En outubro deste mesmo 2019, unha representación de alumnado desa Universidade e a AELG realizaron unha ofrenda floral conxunta no Panteón de Galegos Ilustres a Rosalía de Castro.