Entrevista
de Montse Dopico a Regina Touceda en Praza:
“A transición da infancia ao comezo da madurez. A aceptación da incerteza como parte da vida. A rebelión, tamén, contra a inseguridade, contra a dor. E as feridas que o corpo vai gardando. Son algunhas das claves de Deriva, o poemario co que Regina Touceda vén de gañar o Premio Pérez Parallé. A autora respondeu as nosas preguntas por correo electrónico.
– Praza (P): Por que o título de deriva? Parece representar algo como unha viaxe á deriva, sen rumbo.
– Regina Touceda (RT): Si, considero o libro como unha especie de viaxe a través do pouco que levo de vida e como todo ao final volve ao punto de partida aínda que queiras escapar del.
– P: Dixeches que era como unha viaxe introspectiva, dividida en varias partes. Por que esa estrutura en partes? Que é cada unha?
– RT: A primeira parte fala sobre a infancia e a adolescencia, do que supón medrar cun nó na gorxa. Penso que moita xente da miña xeración se pode identificar con iso; fomos nenos, pero non moito, e non como os de antes. Medramos nunha etapa transitoria no que o mundo mudaba demasiado rápido pero non a nosa contorna, polo menos nun primeiro momento.
A seguinte etapa corresponde a unha leve madurez. O feito de irse, de voar. De crer que nas cousas sinxelas que a idade adulta (ou pseudo adulta) como o amor o feito de convivir contigo mesmo pode ser doado, e non é así. Hai que seguir aprendendo a medrar, dunha maneira tan ferinte como na adolescencia.
Por último, está a memoria. Coller todos os anacos do teu pasado e presente e querer darlle un sentido, buscar os porqués, sobre todo os das situacións máis ferintes, que ao fin e ao cabo son as que máis nos marcan. (…)”
A picante Cea das Letras deu a coñecer a nova gañadora do Certame de Poesía Erótica, Medos Romero
Desde
Que pasa na Costa:
“O Certame de Poesía Erótica Illas Sisargas é un certame único en España. De aí que a 14ª edición deste certame convocado pola A. C. Caldeirón, sexa todo evento, que merece unha emocional Cea das Letras para dar o veredito. O pasado venres tiña lugar esa simbólica cea, que ademais de presentar o libro editado da obra gañadora o ano pasado, serve para coñecer a nova gañadora.
A obra escollida foi Peixes que esvaraban ao unísono, de Remedios Fernández, que toma o relevo de Mario Regueira como gañador do certame. Así o ditaminou, entre as 33 obras presentadas, o xurado composto Tamara Andrés, Mario Regueira e Leticia Varela, concelleira de Cultura do Concello de Malpica.
Segundo este, “a proposta contén unha visión plural do amor, apoiada na ambigüidade dun eu poético que consegue sobordar o tópico da parella de namorados para ofrecer interpretacións poliédricas e deshinibidas da paixón”. (…)”
Compostela: Gala dos Premios da música e da poesía galego-portuguesas aRi[t]mar
Bases do 29º Certame de Narracións Breves Manuel Murguía
Betanzos: presentación de O sentido do infinito, de Manuel Miragaia
Xosé Manuel Sánchez Rei: “Esta proposta de edición levouse a varias institucións galegas e restáronlle mérito”
Entrevista
a Xosé Manuel Sánchez Rei en Sermos Galiza:
“O Cancioneiro de Cipriano T. Enciso ve a luz nos EUA. Conversamos con Xosé Manuel Sánchez Rei (A Coruña, 1973), profesor titular na Universidade da Coruña na área de Filoloxía Galega e Portuguesa, co gallo da publicación da obra pola editora The Edwin Mellen Press.
(…) A querenza de Cipriano T. Enciso pola literatura oral
Cipriano Torre Enciso (A Coruña, 1902 – Madrid, 1995) foi un xornalista e etnógrafo galego. Este persoeiro, “aínda que vinculado ao franquismo”, “tiña unha querenza pola literatura tradicional e a cultura popular”, explica a Sermos Galiza o seu editor, Sánchez Rei. Torre Enciso pasou boa parte da súa vida en Madrid, mais esta afeizón levouno a recoller, “cada vez que viña a Galiza ou a Portugal, en cada romaría, festa ou mercado”, cantares populares co afán de os compilar. “El pedía á xente que lle cantase música tradicional”. Sobre os anos 70 “xa se supón que estaba colixido a maior parte deste material”. E é que no seu legado deixou “varias pastas, varias carpetas” onde cada cantar se presentaba “transcrito en fichas de papel cebola”, separados por temáticas, quer amor, quer superstición, quer cantos de berce etc., “o que T. Enciso considerara que tiña de aparecer”, comenta Sánchez Rei. E así até 7000.
Os textos do cancioneiro: de “Ana Bolena” a “Airiños, airiños aires”
Conscientes de seren case sete mil cantares os que Torre Enciso recolleu, non é de estrañar que estes presenten unha moi diversa xénese ou procedencia. Un plus que enriquece, aínda máis, o seu legado. Poñamos como exemplo para ilustrar tal circunstancia o feito de que, entre tanto material, podemos atopar “textos que T. Enciso tirou doutros cancioneiros, tal cal, recollidos por Pérez Ballesteros ou Cabanillas”, xunto a outros textos “que son moi recentes porque foron xerados no século XX; el recolleunos en festas ou romarías. Hai tamén outros que foron popularizados na literatura galega, como é o caso de ‘Airiños, airiños, aires’, que se fixeron extremadamente coñecidos”, afirma Sánchez Rei. Deste modo, o seu editor dá conta da existencia de varias procedencias que o colector non referenciou, nin comarcal nin rexionalmente, “todo un reto para nós”, engade, pois “tratamos de facer unha edición que fose rigorosa, tendo en conta todas esas variantes dialectais, rexionais, estilísticas”. Características que ficaron plasmadas con rigorosidade nas case catrocentas páxinas destinadas ao estudo introdutorio. Por outra banda, destácase que, efectivamente, “hai cantares que remontan con claridade ao século XVIII, que se fixeron moi populares, moi coñecidos, xa recollidos por Sarmiento ou por Sobreira, e outros máis actuais, como ‘A saia da Carolina’”, que é un texto moi recente.
Á parte, e polo tipo de lingua, tamén se poden diferenciar entre os que son galegos ou portugueses, “ben como as variantes dialectais que nos indican con certa fiabilidade de que rexións da Galiza poden provir”. “Queriamos facer unha edición seria, que respectase todas as variedades lingüísticas”. Unha característica moi peculiar que incrementa o valor intrínseco á propia colectánea, pois, tal como explica Sánchez Rei, “no día de hoxe non hai ningunha obra da mesma índole que recolla textos galegos e portugueses de forma conxunta”. E iso hai que o pór en destaque. E é que, para Xosé Manuel Sánchez Rei, unha das características máis notábeis desta colección de textos tradicionais é o feito de o colector incluír textos de orixe portuguesa, os cales foron adaptados polo colector para os versionar en galego. Un feito “curioso porque os textos portugueses adaptounos á grafía galega”, é dicir “foron adaptados ao galego da época, mais formas como ‘embora’, ‘gosto’, e outras, que só se usan no galego culto, tórnanse estrañas na lingua popular e insinúan con clareza estarmos perante textos da outra marxe do Miño”. Tamén subliña a circunstancia de incorporar cántigas datadas en diferentes períodos históricos (séculos XVIII, XIX, e XX), trazos que, no seu conxunto, entre o número de poemas e a súa diversa procedencia, fan deste cancioneiro un dos máis importantes de todos os publicados até a actualidade. (…)”
Decisión do xurado do IX Premio de Erotismo Narrativas quentes
“O
xurado deste premio tomou as seguintes decisións:
1- Deixar deserto o Premio deste ano.
2- Aconsellar a Edicións Positivas non publicar ningunha das propostas presentadas na edición deste ano 2019, pois, ao parecer deste xurado, non responden á calidade literaria nin á calidade lingüística necesaria para seren publicadas.
3- Asemade, o xurado, a petición desta editora, aconsella pasar o premio a bianual ou suprimilo despois de ser este o segundo ano que queda deserto.
En Santiago de Compostela, 1 de decembro de 2019″
Arantza Portabales: “Quixen facer unha homenaxe explícita a esas novelas de Agatha Christie que tanto me fascinaron cando era nena”
Entrevista
de Montse Dopico a Arantza Portabales en Praza:
“(…) – Praza (P): O título, Beleza Vermella, refírese a unha obsesión transmitida, nunha familia, de xeración en xeración, dunhas mulleres a outras. Relacionada co conflito entre a vida e a arte, co medo a non ter abondo talento… Como xorde a idea desa familia e que quixeches retratar a través dela?
– Arantza Portabales (AP): A idea nace da imaxe da nena asasinada nunha poza de sangue que inmediatamente asociei á obra da escultura marinense Celeste Garrido. Nese intre souben que o arte estaría vencellado a esta historia. Esa era a idea inicial, pero o certo é que todo ese mundo subterráneo que latexa no fondo da novela, e que tan ben describes, non foi buscado. Si que quería poñer o mundo da arte como o escenario que envolvese a historia. E ao final todo xurdiu de xeito natural.
O conflito entre a vida e arte obsesióname, na medida en que eu tamén o vivo na miña vida diaria. Por outra banda, supoño que a novela axudoume a amosar ese síndrome do farsante que todos en máis ou menos medida agochamos. Eu son unha persoa tremendamente perfeccionista en todas as facetas da miña vida, o que me fai vivir coa tensión de non estar sempre á altura das expectativas. Supoño que trasladei iso aos meus personaxes. Pero xa che digo que non foi buscado.
– P: O núcleo da historia, en realidade, son dúas irmás xemelgas. A súa relación de “amorodio”, como din elas mesmas. O máximo amor e a máxima conexión (e dependencia), mais tamén o medo a ser peor ca outra. Ao ler, pensaba que podía ter un fondo de historia de competitividade entre mulleres, ese tópico patriarcal. Que quixeches apuntar a través delas?
– AP: Realmente parecíame moi atractivo que dúas persoas moi idénticas por fóra fosen completamente distintas por dentro, nas súas aptitudes e nas súas actitudes. Non o formulei coma unha rivalidade. De feito, para unha das dúas a relación é de admiración e dependencia. Ao final unha representa o mundo pragmático, real e cotiá que nos asolaga. A outra representa o mundo dos soños, da utopía, da creación artística sen baixar e poñer os pés no chan. Son o yin e o yang. Dúas pezas que encaixan perfectamente para compoñer un todo. Un Sancho e un Quixote. Un mundo real e un mundo ideal.
Lía fai xirar todo o seu conflito sobre esa decisión. Constantemente volve a ese aeroporto onde tomou unha decisión que non só cambiou a súa vida senón a dos demais membros da súa familia. E séntese responsable. Tamén é certo que non se arrepinte. A súa arte demándalle egoísmo, e coido que fai un exercicio de honestidade brutal. Non é unha muller de medias tintas. Toma unha decisión e non se arrepinte. E é certo que estas actitudes non se entenden na sociedade. No momento en que alguén se aparta das normas establecidas chega o xuízo social. Lía está por riba diso e revélase.
– P: Mais é unha historia chea de conexións entre os personaxes. E unha desas conexións é a perda dun fillo/a. Varias veces sae a idea de que para iso non hai nin nome. Que ten este libro de reflexión sobre iso?
– AP: Sempre digo que a maternidade aprendeume o significado real da palabra medo. Se tiña que amosar un crime e a dor dos que o rodean, o peor escenario posible parecíame o dunha filla morta. O asasinato é un acto antinatural. A morte dun fillo tamén. As dúas cousas xunguidas parecíame que sublimaban o horror. (…)”
Compostela: palestra “Antón Fraguas e a recuperación da nosa cultura”, por Manuel Vilar
A poesía galega arriba en Oxford da man de Chus Pato
Desde
Sermos Galiza:
“Era o día da miña execución / movíame con facilidade, podía mesmo embarcar / lembraba todos os códigos. Así comeza un dos poemas de Un libre favor (Editorial Galaxia, 2019), o último traballo da poetisa Chus Pato.
A obra soou no Queen’s College da Universidade de Oxford -fundado no século XIV polo capelán Robert de Eglesfield- tanto en versión orixinal como en inglés no recital protagonizado pola académica da lingua e a súa tradutora, Erin Moure.
It was my execution day / I moved with ease, could even embark / I remembered all the codes, respondeulle a tamén poeta, de nacionalidade canadense mais con orixe galega.
O acto estivo enmarcado na programación da residencia sobre escrita internacional e tradución do Queen’s College, que incluíu outras actividades protagonizadas por ambas as dúas autoras.
O público tamén puido gozar da declamación de Secesioín-Incession, á que se sumou Alba Cid, lectora de galego na Universidade de Oxford e responsábel do centro John Rutherford Center for Galician Studies. A docente leu, asemade, un poema de Atlas, a súa vindeira publicación.
Un “gran recital”
Chus Pato, en declaracións para Nós Diario, define o evento no auditorio do Queen’s College de Oxford como «un gran recital».
«O acto -explica a poetisa- comezou coa lectura dun poema en galego de Alba Cid. Logo -prosigue- veu o recital de Un libre favor, que aínda non está publicado en inglés, o que foi como unha especie de presentación do libro alí. E, finalmente, concluímos cunha rolda de preguntas do público».
A escritora engade que a súa estadía en Oxford «prolongouse catro días», grazas ao convite do Departamento de Tradución, e apostila que durante ese tempo ela e Erin Moure protagonizaron «moitas máis actividades» alén do recital do Queen’s College.
«Por exemplo, impartimos unha clase cos alumnos de Alba Cid no Centro John Rutherford, na que falamos de poesía ou tradución», afirma.
O de Oxford non foi o primeiro recital internacional compartido por Pato e Moure. En 2015 converteuse na primeira figura das letras galegas en rexistrar súa voz na Woodberry Poetry Room da Universidade de Harvard.”
