Diana Varela Puñal: “Sempre é necesario que a xente lea máis, e particularmente poesía”
Entrevista
a Diana Varela Puñal en Que pasa na Costa:
“(…) – Que pasa na Costa (QPC): Es avogada de profesión e convertécheste, tamén, nunha grande escritora. Que foi antes, a vocación literaria ou a profesional?
– Diana Varela Puñal (DVP): Sempre tiven claro que quería ser escritora, de feito é das poucas cousas das que nunca dubidei. A profesión de avogada escollina porque certamente gústame o exercicio da avogacía como modo de vivir, pero a miña vocación é a literaria. (…)
– QPC: Na túa última publicación, Non, amor, decidiches transformar varias das composicións da obra en pezas audiovisuais. Ti mesma tes afirmado que o fixeches co fin de conectar coas xeracións máis novas.
– DVP: A poesía é música, por iso coido que a video-poesía non é ningún invento novo, senón usar as tecnoloxías das que dispoñemos para facer o que sempre se fixo, que é recitar poesía. Os troveiros de antano facíano con outras ferramentas, pero no ano 2019 o razoable e empregar os medios dos que hoxe dispoñemos; o cal non implica que os medios tradicionais non sirvan, senón que son perfectamente combinables. Iso por non falar do necesario que é atraer e animar á xente nova a que lea poesía.
– QPC: Neste sentido, cres que é necesario que haxa máis lectores de poesía?
– DVP: Si, sempre é necesario que a xente lea máis e particularmente máis poesía. Iso exercita o pensamento reflexivo, a interpretación, que son ferramentas poderosas contra a frivolidade e as simpleces argumentativas. Unha sociedade cun discurso simplista é caldo de cultivo perfecto para a xustificación da violencia, a instalación do feísmo e da vulgaridade. (…)”
Vídeo da presentación en Vigo de Feminismos e literatura infantil e xuvenil en Galicia, de Montse Pena Presas
Chus Nogueira: “A poesía non debe, segundo Xela Arias, ser condescendente nin reflectir falsos equilibrios ou visións edulcoradas da realidade”
Entrevista
de Montse Dopico a Chus Nogueira en Praza:
“(…) – Praza (P): Tras salientar a dimensión “pública e comprometida” do traballo de Xela Arias como poeta, escribes que “algunhas das súas palabras a respecto da necesidade de procurar novos espazos para a poesía lembran consignas repetidas polas escritoras e escritores que comezaron a publicar a comezos dos 90”. Por que dis isto?
– Chus Nogueira (CN): Estas prácticas desenvolvidas no espazo público, que coñeceron manifestacións diversas como o recital, a exposición de fotografía e poemas ou o espectáculo poético musical (estaba a preparar un, con Fernando Abreu, sobre Intempériome) anticipan e converxen con actitudes moi estendidas nos anos 90 que se resumían ben naquela consigna de “sacar a poesía da súa torre de marfil” para levala a outros espazos menos “sacralizados”. Neste sentido Xela Arias constituíu, ao meu entender, un modelo para novas escritoras e escritores.
– P: A autora desbotou a publicación de Lilí sen pistolas ou Maldito lindo, e na vosa edición optastes por respectar as súas decisións. Polo demais, como foi o proceso de busca de todos os materiais que precisabades para facer unha edición completa? (No limiar do propio libro hai algúns agradecementos que teñen relación, supoño, con isto).
– CN: O feito de deixar fóra aqueles libros que a autora non quixo publicar no seu momento obedece, como dis, ao desexo de respectar a súa vontade. Tal determinación vese meu entender avalada polo feito de ser Xela Arias boa coñecedora do mundo editorial e unha escritora moi consciente en todo momento das súas decisións.
O proceso de procura dos materiais dispersos é debedor da axuda de moitas mans, algunhas delas recoñecidas nos agradecementos. De todas elas é de xustiza recordar a de Valentín Arias, pai da escritora e custodio dunha importante parte do seu material disperso e tamén da súa memoria. A el dedico, por telo soñado, o libro, concibido antes como unha obra reunida que completa.
A “Poesía dispersa”, sobre todo aquela publicada con anterioridade a aparición de Denuncia do equilibrio (1986), achéganos unha produción iniciática apenas coñecida na que é posíbel identificar xa trazos como a vontade de elaborar un imaxinario singular, a querenza polos escenarios urbanos ou a tensión da linguaxe.
– P: “A distancia existente entre o primeiro libro de Xela Arias” (Denuncia do equilibrio) “e a estética dominante -e canonizada- nos anos 80 suscitou unha certa incomodidade á hora de situar a escritora nas coordenadas poéticas da década”, escribes. Por que?
– CN: A incomodidade ten moito que ver coa tendencia a articular a poesía galega máis recente en décadas, así como coa identificación reducionista da “poesía dos oitenta” coa súa liña dominante na que Xela Arias, que comezou a publicar a comezos en 1982 e deu ao prelo Denuncia do equilibrio en 1986, tiña difícil encaixe. Un dos trazos máis característicos desa estética como é o culturalismo ten un peso moi escaso na obra da escritora.
Tampouco se aprecian na súa poesía tematizacións decadentistas do paso do tempo, barroquismos formais, nin o preciosismo verbal co que tantas veces se asociou coa poesía dos oitenta. É precisamente na elaboración do discurso, orientado cara á innovación polos camiños da distorsión sintáctica e o neoloxismo, onde radica ao meu ver a principal distancia a respecto dos poetas da xeración na que debera integrarse de maneira natural. (…)”
Vigo: coloquio “Falemos do feminicidio”, con Carme Adán e Inma López Silva
Nace Leite Edicións para descubrir novas voces no panorama literario galego
Desde
Cultura Galega:
“Pablo Rodríguez e Afra Torrado acaban de presentar Leite Edicións, un novo selo que parte da filosofía da autoedición e que busca a implicación dos autores en todo o proceso da elaboración do libro. Centrado polo momento no ámbito da poesía, o proxecto pretende achegar novas voces ao panorama literario do país e atender a propostas alternativas que consideran non atopan oco en editoras convencionais. Canda a obras dos promotores, o proxecto inicia a súa actividade con poemarios de Lucía Cernadas, C. Ermitas e de Arancha Nogueira. Ademais do lanzamento de libros, o novo selo sinala tamén o seu interese pola poesía transmedia e a videopoesía e permite o acceso a moitas das súas obras en liña. Os responsables da editora apuntan tamén que están abertos a publicar no futuro narrativa ou ensaio.”
A Coruña: presentación de Contos da Coruña, de Xurxo Souto, en Moito Conto
Compostela: As obras e os días. Unha homenaxe a Xela Arias
Pontevedra: presentación de O triángulo inscrito na circunferencia, de Víctor F. Freixanes
Inma López Silva: “O feminismo é un movemento atractivo porque demostra que o debate non ten por que ser excluínte”
Entrevista
de Daniel Salgado a Inma López Silva en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Que ten de singular o machismo no campo cultural?
– Inma López Silva (ILS): É singular na medida en que se trata dun espazo do que a priori non adoitamos agardar machismo. Porque é un ámbito que consideramos politicamente correcto, en que todos somos sensíbeis e progresistas. Presuponse unha tendencia á comprensión da igualdade. Pero non é así e ten lóxica que non sexa así. Porque o patriarcado é unha estrutura que abrangue todo, e o mundo da cultura é mundo. Iso conta o libro: aínda que non esteamos dispostas a crer a priori que moitos dos comportamentos son machistas, ou que tentemos xustificalos desde outros puntos de vista, son comportamentos machistas exactamente igual en calquera outro ámbito de relación humana.
– SG: Cuestiona, dalgún xeito, ese illamento respecto do social en que a miúdo se entende que vive a cultura.
– ILS: Claro. Aínda non hai moito que estaba nun acto cultural e un alcalde dicíame: “Uf, non sabes o machismo que hai fóra. Na cultura non hai machismo”. Non, mira, na cultura hai exactamente o mesmo machismo que noutros sitios. Para desmontar un pouco esa idea, tirei de anecdotario. Os exemplos falan por si sós. Quen os pode contar? Pois unha escritora en primeira persoa. Levo toda a vida nisto e podo dar fe. E iso que non son desafortunada: tiven un certo éxito e non vivín unha situación de agresividade extrema, casos de acoso e cousas que, evidentemente, tamén hai. (…)
– SG: Chámame señora… amosa confianza na capacidade da literatura e da escritura para modificar a realidade. Esta opinión non é a máis usual.
– ILS: Sempre crin niso, se non, non escribiría. Creo firmemente na capacidade transformadora da literatura. Na posibilidade de construír mundos alternativos. As escritoras temos unha responsabilidade: amosar a través dos mundos alternativos que creamos que hai outra realidade posíbel. Que podemos pensar desde outro punto de vista. Á parte de liberador e catártico, é didáctico. Somos nós as que podemos rachar cos estereotipos e co prestabelecido. Agora está moi de moda pola serie, pero se Margaret Atwood non escribise O conto da criada -por certo, é un texto dos anos 80, que escribiu desde un punto de vista moi diferente do de agora, contra a Administración Reagan e o puritanismo-, se ela non o escribise, probabelmente moita xente non se daría de conta do extremo onde levan determinadas actitudes. E iso só se pode facer imaxinando esa posibilidade. As escritoras podemos facelo e eu considero que debemos facelo. (…)”
