Francisco Rodríguez: “Neste país o que hai é moita desmemoria histórica”

Entrevista a Francisco Rodríguez en Sermos Galiza:
“(…) Falamos con Francisco Rodríguez, un dos autores do monográfico Rebeldía galega contra a inxustiza: Salcedo, Oseira, Nebra, Trasancos, Sofán e Sobredo. Rodríguez escribe o capítulo ‘A revolta de Trasancos de 1918’, uns feitos aínda descoñecidos en grande medida, embora a súa importancia. “Nas revoltas pola carestía de 1918 en Barcelona participaron 500 mulleres. En Ferrol, con moita menos poboación, foron máis de 500. E con cortes de accesos e asaltos a trens, o que non se deu en ningún outro sitio”.
– Sermos Galiza: Como explica que uns feitos desta gravidade, cun número tan importante de mortes, puideran estar practicamente 80 anos agochados tanto na historia de Galiza como na memoria popular da comarca?
– Francisco Rodríguez: Dáse pouca importancia na historia de Galiza ao que é historia política, é dicir, os fenómenos sociais entendidos desde a súa dimensión ideolóxica e contestataria; interesa dar a imaxe de Galiza como país resignado. Nese esquema xeral para a historia de Galiza de ocultación, de agochamento, hai tres cuestións específicas neste caso particular.
Primeiro: todo o que acontece nesta comarca dentro da historia xeral de Galiza é moi pouco considerado, pártese do prexuízo de que isto é menos Galiza ou, se queres, que é unha finca do Estado español.
En segundo lugar, e derivado disto, Ferrol non pode relocer na historia de Galiza nin de España nada máis que naquilo que o coloque como apéndice de España.
E en terceiro lugar, a represión brutal que se deu e que acaba converténdose en autocensura social. Hai que ter en conta que houbo un golpe militar que afondou máis no esquecemento. Na II República ergueuse en Sedes un monumento aos mártires da Revolta de Trasancos e cando chegou o franquismo iso destrúese, o que acrecentou o temor que xa había.
Pero tamén teño que dicir que queda xente, pouca, que por tradición ou memoria familiar quedoulle a idea de que algo grave pasara, de que houbera mortos. (…)”

Concha Castroviejo. Arelas de liberdade, creación audiovisual gañadora do II Premio Xohana Torres

Desde o Concello de Santiago de Compostela:
“(…) O alcalde de Santiago, Martiño Noriega, presidiu o acto no que se deu a coñecer o fallo do II Premio Xohana Torres de ensaio e creación audiovisual e se presentaron as bases da terceira edición. Este galardón recuperouse o ano pasado con motivo do Día Internacional das Mulleres grazas a un convenio coa USC, mantendo a esencia pola que se creou e orientándoo á recuperación da memoria histórica das mulleres de Santiago de Compostela.
O acto foi conducido pola concelleira de Igualdade, Desenvolvemento Económico e Turismo, Marta Lois, quen quixo lembrar a poeta, falecida o ano pasado, coa lectura do seu poema “Sueiro”. Nesta edición de 2017 presentáronse dous traballos audiovisuais, Supergalegas, baixo o pseudónimo de María Pita, e Concha Castroviejo. Arelas de liberdade, baixo o pseudónimo de Flavio. O xurado acordou, por unanimidade, outorgar o premio Xohana Torres na modalidade de creación audiovisual á obra titulada Concha Castroviejo. Arelas de Liberdade, tendo en conta a calidade e guión do traballo, as entrevistas realizadas, a incorporación de datos biográficos que supoñen un recoñecemento histórico e, xa que logo, polos méritos creativos, técnicos e documentais que concorren na obra. O premio, que está dotado de 2.500 euros, é para os autores Aurora Marco e Pablo Ces.
Aurora Marco recoñeceu que “este traballo feito co meu fillo busca devolver a entrega das mulleres pola loita feminista”, ao mesmo tempo que definiu a Concha Castroviejo como unha muller con “moito talento”. Pablo Ces agradeceu ao Concello “pola convocatoria dun premio que é tan necesario como oportuno, porque o cambio que debe producirse facémolo entre todos e todas”. (…)”

Entrevista a Vítor Vaqueiro

Entrevista a Vítor Vaqueiro en Ideas.gal:
“(…) – Ideas.gal (I): Qual é o papel que deveriam ter na sociedade a cultura, nomeadamente a literatura e a fotografia?
– Vítor Vaqueiro (VV): Pois deveriam jogar os roles que lhe são próprios: serem meios de expressão cultural como quaisquer outros, formularem perguntas e interpelarem a sociedade, quer no plano individual, quer no coletivo; procurarem a interação, como dizia dantes, entre a nossa Singularidade e a Universalidade que supõe ou supus o conjunto de culturas existentes no planeta, algumas já desaparecidas; darem conta, do ponto de vista cultural, do estado da questão —que, quase sempre, é a questão do Estado—; esforçarem-se por criar novas Linguagens, novas Poéticas que explicassem o tempo presente, para o qual cumpriria arriscar, romper, formal e conceitualmente, com os velhos paradigmas e formular o Novo, porque se a sociedade vive na mudança, a cultura também deve viver nela, atitude que exigiria fugir da repetição e de fórmulas já falecidas, construir novos trilhos e compreender que a verdadeira informação e o verdadeiro avanço se achou historicamente e segue a se achar na ruptura, na fenda, na interrupção, na descontinuidade; fazerem leituras não óbvias, tentando expressarem a realidade de maneira oblíqua, procurando e contribuindo à aparição dum público exigente, rebelde e combativo. Todas estas cousas, ao meu ver, estão a se fazer em grau mui restrito, oferecendo-se uma cultura pouco cobiçosa, como ocorre, aliás, nas culturas da nossa contorna nas que a repetição e a falta de idéias é notável e onde os agentes culturais se deixam levar por um caminho perigoso, norteado basilarmente polo vetor econômico, polas obras de fácil digestão, pola incompreensível, do ponto de vista democrático, censura ortográfica, aspetos todos eles com certeza esperáveis numa época de crise que não é só econômica, mas política (corrupção), democrática (direitos e liberdades em devalo, xenofobia), cultural (esterilidade criativa) ou ética (o dinheiro como única magnitude).
– I: Que modelo cultural em sentido amplo estimas interessante para o presente e futuro?
– VV: Quase se deduz da resposta anterior o modelo cultural no que acredito: um modelo cultural democrático, em que todos os comportamentos e decisões tivessem em conta o interesse geral, da maioria, mas —e isto é muito importante— que considerasse a existência de minorias e que não se guiasse só polos aspetos quantitativos, porque nesse caso estaríamos perante isso que conhecemos como a ditadura da maioria que, como a história e o presente nos indicam, não sempre tem razão. Um modelo cultural que desejasse, de maneira sincera e não só de “peteiro”, erguer o nível cultural do conjunto da população e não procurar, como ocorre agora, inibir a capacidade crítica da gente para, desta maneira, atingir a perpetuação no poder. Um modelo cultural, em resumo, que considere a cultura como uma ferramenta de conhecimento, de interpretação e análise da realidade, de enriquecimento pessoal e coletivo, de dispositivo para caminhar no sentido duma sociedade mais justa, mais livre e mais igualitária.”

Vigo: crónica fotográfica do acto do Día de Rosalía de Castro 2018

Estas son algunhas das fotografías do acto do Día de Rosalía de Castro 2018 en Vigo, que tivo lugar o sábado 24 de febreiro pola tarde, en colaboración coa A. C. O Castro. A crónica fotográfica completa pode verse aquí.