A Xunta renuncia a catro das cinco feiras internacionais do libro en que participaba

Publicado o por

Artigo de Daniel Salgado en Sermos Galiza (foto da Feira de Boloña):
“O Goberno galego cancela a súa presenza en catro das cinco feiras internacionais do libro en que viña participando. Así o publicou nunha resolución asinada polo secretario xeral técnico da Consellaría de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria Jesús Oitavén o pasado 29 de decembro.
O documento expón que a Xunta de Galiza non licitará os catro dos cinco “lotes” destinados á “organización dos actos que vai desenvolver a Consellaría nas feiras do libro internacionais que terán lugar no ano 2018” por 157.024 euros. A presenza institucional só se manterá na Feira Internacional do Libro de Bos Aires.
Nin a Feira do Libro para Cativos de Boloña -considerada a máis importante no que respecta ao libro infantil e xuvenil, en que a industria editorial galega é potente-, nin a de Barcelona, nin a de Frankfurt, nin a de Guadalajara (México) contarán co habitual posto da Xunta. A Administración suspende in media res o proceso iniciado o 28 de setembro do pasado ano e acusa “dun crecente desinterese” os axentes implicados nos certames, “fundamentalmente do sector editorial”.
Desde a Asociación Galega de Editoras (AGE), que agrupa empresas produtoras de máis do 90% dos libros que se publican en Galiza, cualifican de “falsidade” a argumentación da Xunta. “É unha vella historia”, explica o seu presidente, Xosé Ballesteros, en declaracións a Sermos Galiza, “hai tempo que lle manifestamos á Xunta que non estabamos de acordo co sistema de presenza institucional nas feiras”. De feito, o 19 de decembro -dez días antes da inesperada resolución gobernamental-, remitían unha carta ao secretario xeral de Cultura, Anxo Lorenzo, en que expuñan as súas razóns.
“A presenza e a participación activa nestas feiras ten importancia para o sector do libro galego, e consideramos que a AGE non pode continuar a ser un invitado máis no stand de Galiza”, sinalaban, “producimos máis de 90% dos libros que se publican no país, afrontamos os custos de manter o sector do libro galego vivo, mais somos espectadores do agravio comparativo”. Lamentan que “outras micro empresas”, adoito que nin sequera publican en galego, “ocupan o mesmo espazo que calquera das que máis publica no país”.
Tampouco comparten os editores que “persoas alleas ao sector, que non coñecen a súa realidade nin a do mercado internacional do libro” xestionen e atendan o stand da Xunta. “Dificilmente poden realizar o labor que o libro galego precisa neses foros tan competitivos, malia a súa amabilidade cara ao público asistente”, engadían.
A misiva da Asociación de Editores solicitaba á Secretaría Xeral de Cultura “procurar vías de colaboración que dean contas dos intereses institucionais e profesionais. Trataríase de sumar esforzos públicos e privados a fin de acudir ás feiras internacionais cun espazo colectivo compartido, ou con varios espazos contiguos, que permitan mostrar o mellor da escrita e da ilustración galega e o máis salientable da industria editorial galega, ao resto do mundo”.
Nesa mesma comunicación, que constataba a falta de interese da Xunta por atender ao diálogo sobre as súas consideracións, as empresas editoras anunciaban que asistirán á Feira do Libro para Cativos de Boloña cun posto propio, en que se “mostrarán as novidades das empresas asociadas que o desexen, desenvolveranse actividades profesionais e estará atendido e xestionado pola secretaria técnica da AGE”. E expresaban a súa intención de “valorar en cada momento as formas de participar ou non no resto das feiras internacionais programadas”.
A resposta de Cultura foi anular a súa presenza en Boloña, Barcelona, Frankfurt e Guadalajara. Só estará en Bos Aires, coa xustificación de alí existir “unha importante colectividade galega que recomenda continuar aproveitando este evento para fomentar e promover a cultura galega”.
A lei do libro e da lectura 17/2006 afirma que “a Xunta fomentará a asistencia das empresas galegas do sector do libro e dos creadores e creadoras a feiras ou exposicións que se desenvolvan fóra do seu ámbito territorial, incluídos os certames internacionais, sempre que estes teñan interese para a comercialización ou difusión das publicacións ou servizos de empresas, ou sexan de interese para o país”. A Consellaría de Cultura bórrase agora do medio e deixa o labor en mans do Instituto Galego de Promoción Económica (Igape) e das cámaras de comercio.”

“Que actitude teñen os non galeguistas coa literatura en galego?”, artigo de Manuel Veiga

Publicado o por

Artigo de Manuel Veiga en BiosBardia:
“Centrémonos, por fin, nos demais, nos que mercan un libro en galego, con maior ou menor frecuencia, e só porque lles interesa. Entre os autores que nos últimos vinte anos saltaron esa fronteira e foron máis alá do público “natural” ou “protector do galego”, encóntranse, por suposto, Manuel Rivas e Suso de Toro. Ambos, sobre todo o primeiro, grazas á súa presenza simultánea como xornalistas ou comentaristas, en medios de comunicación non galegos.
É dicir, é o salto desa fronteira real do castelán, mediante a tradución ou a presenza persoal exterior, a que axuda a superar tamén esa fronteira mental interior que frea o acceso de moitos galegos á literatura en galego. “Se os de fóra o valoran, debe ser bo”, veñen dicir, mostrando así unha suspicacia previa a respecto da literatura en galego, pode que algo de complexo de inferioridade propio, e tamén unha razón obxectiva: as traducións son un baremo válido para testar a calidade de todas as literaturas. Notemos tamén que a primeira causa, a da suspicacia, alude á falta de credibilidade dos publicistas que actúan a prol da literatura en galego e que, na súa opinión, a sobrevaloran, o cal, nalgunha medida, é certo, pois niso consiste a protección ou discriminación positiva, como se diría noutros ámbitos.
Hai un segundo grupo de persoas que acoden espontaneamente a mercar libros en galego cando falan da súa cidade, pero sobre todo cando están escritos de forma áxil e se adscriben ao xénero detectivesco, de moda e líder en vendas en todos os países da nosa contorna. Refírome aos libros de Domingos Villar e Pedro Feixoo, entre outros. É un fenómeno máis recente que mostra o atinado de certas estratexias de venda. “Fagamos libros amenos e de xénero popular para ampliar o público do galego”. Ese é o desideratum neste caso, tanto dos editores como dos propios autores que actúan en plena sintonía e, na medida dos seus recursos, con estratexias de mercado. É esta a parte na que o noso sistema literario se parece máis a un sistema normalizado.
Por último, hai outro tipo de público, o chamado público literario, competente á hora de valorar as obras de máis calidade e que escolle preferentemente obras da literatura universal traducidas ao castelán. Este público, aínda sen opoñerse á lectura en galego, non acode a ela por unha razón de prestixio. Tende a ignorar os autores internacionais traducidos ao galego –impedindo o crecemento dun mercado que si existe, por exemplo, en Cataluña– e ignora tamén os libros escritos en galego que gozan de ambición literaria.
O problema con este grupo deriva de que os mediadores culturais, editores, críticos e publicistas en xeral da literatura galega, veñen centrándose, nos últimos anos, e case en exclusiva, no colectivo anterior, na narrativa de xénero en galego, por chamarlle así, esquecendo que, ademais de vendas inmediatas, a orixinalidade e o prestixio son condicións imprescindíbeis para a subsistencia dunha literatura e polo tanto tamén unha fonte de recursos a medio e longo prazo. Algo que saben moi ben os editores que obteñen unha parte, ás veces importante, das vendas dos seus fondos de clásicos.”

Entrevistas a Marcos Abalde e Lina Pérez en Praza

Publicado o por

Entrevista de Montse Dopico a Marcos Abalde e Lina Pérez en Praza:
“Umha instantânea deste tempo: um sistema económico que nos conduze à morte social -com o desemprego- e à morte física -com a exploraçom laboral-. Deste jeito define, em poucas palavras, o dramaturgo e poeta Marcos Abalde a peça com a que ganhou o XI Premio Diario Cultural de Teatro Radiofónico, Psicofonias. A dramaturga Lina Pérez levou o premio do Público, escolhido pelos ouvintes, por Alianzas. Mas, além da coincidência no reconhecimento, ambos autores comfluem na sua opção por um tipo de teatro, o que Abalde chama “teatro-sabotagem”. Que se nega a ser amável com a opressão.
– Praza (P): Escreveste Psicofonias já para apresentar ao prêmio, adaptaste algo que tinhas feito…?
– Marcos Abalde (MA): Escrevim-na pensando nas condiçons do prémio e também na audiência da rádio.
– P: O texto é uma conversa de um casal. Vai frio. Ela volta ao trabalho antes de recuperar-se de algo que lhe aconteceu. Ele está no desemprego. Nada mais começar a ler, sabemos que fala de violência, da do mundo laboral: que exclui a uns e que trata a outros coma objectos, coma peças de uma máquina que só pode funcionar engolindo-os. Era o teu objectivo falar desse tipo de violência? Por que? Por que o frio?
– MA: A friagem da exclusom. A violência que arrepia. O mundo é bem hostil para as pessoas que vendemos a nossa força de trabalho. A peça está inspirada numha história real que aconteceu no hospital da Corunha em julho de 2012. Umha trabalhadora, obrigada a incorporar-se dumha baixa, acabou tirando-se do noveno andar.
– P: Ele dedica-se às psicofonías. Por momentos, poderia parecer até cómico. -As psicofonías de Pondal em São Amaro, por exemplo-. Mas não o é. É como um ponto absurdo que sublinha o absurdo de uma situação social -e política-. Era o objectivo? É dizer, por que o das psicofonias?
– MA: Umha noite no programa da Rádio Galega que trata destes assuntos puxerom umhas psicofonias realizadas no castelo de Doiras, em Cervantes. De maneira surpreendente os defuntinhos falavam espanhol. Sonho com o dia em que, em vez de dedicar programas de rádio e televisom ao mundo do paranormal, lho dediquem a divulgar os clássicos da emancipaçom: Marx, Luise Michel, Kropotkine, Simone de Beauvoir, Lenine, Angela Davis, Frantz Fanon, Silvia Federici ou Castelao. Talvez as nossas filhas vejam como as livrarias substituem a seçom de Autoajuda pela de Ajuda mútua. (…)
Acho que sempre falo do mesmo no meu trabalho: do absurdo ao fim e ao cabo, da falta de sentido. Dou-lhe tão pouco valor a esse lugar social, valorado pela maioria, que está presente em tudo o que escrevo”. Isso diz Lina Pérez ao fio desta conversa sobre Alianza, a peça com a que ganhou o prémio do público do certame Diario Cultural de Teatro Radiofónico. Um texto sobre os espelhos que nos devolvem a realidade que não queremos ver. Sobre a incomunicação no espaço relacional.
– P: Primeiro, perguntar-te em que andaste a trabalhar nos últimos meses, ademais de escrever esta peça. Estavas com Os cans non comprenden a Kandinsky. Como foi de funções?
– Lina Pérez (LP): Desde a estreia dediquei-me, sobretudo, a escrever. Estou a trabalhar noutra peça. Também estive com os “retoques” de Honey Rose, -com direcção e dramaturxia minha- que se estreou em junho, e agora estou a iniciar um processo de trabalho que busca um diálogo entre teatro e poesia, com Cinta Adhesiva. A poesia cénica de Silvia Penas sempre me resultou muito atraente e nisso andamos. Tenho alguma coisa mais iniciada, mas ainda não posso falar porque está nos primeiros momentos.
Os cans non comprenden a Kandinsky deu-me muitas satisfações. Não é uma peça fácil de mover porque não é o seu lugar ideal um teatro à italiana e porque a sua linguagem cénica tem esta consideração de “alternativa” -cada vez gosto menos destas palavras, a verdade. Pergunto-me, alternativa, a que? Como se tivermos que ter um centro de referência constantemente. E mesmo assim foi estreada no Teatro Ensalle , que considero um bocadinho “fogar” para mim, e passou pela Mostra de Cangas, pelo FITO de Ourense, pela Sala Montiel e pela Sala Ingrávida. E não só isso, senão que com estas funções teve muita repercussão nos médios. Pode parecer frivolidade falar de repercussão mas não é tal, para mim como teatreira é importante a visibilidade. Também foi publicado o texto na Erregueté. Enfim, muito contente. (…)”