Premio honorífico dos músicos para Dorothé Schubarth

Desde Sermos Galiza:
“Segundo a directiva de Músicos ao Vivo Schubarth é merecedora deste galardón “polas súas novidosas achegas metodolóxicas, a súa xenerosidade, a súa condición de muller intrépida e empoderadora doutras mulleres, así como o insuficiente coñecemento do alcance do seu legado por parte da sociedade galega”. Recolleráo na gala de entrega dos IV Premios Martín Códax da Música, o vindeiro 3 de maio no Pazo da Cultura de Pontevedra.
Hai case corenta anos chegaba a Galiza de vacacións Dorothé Schubarth. Alguén lle falara da riqueza do noso folclore, sen esquecer referirlle a pobreza característica do noso país. A viaxeira era autora de destacados traballos sobre a música popular europea e, movida pola vocación, comezou a buscar as escasas recompilacións que existían no noso país sobre o tema. Ante esa insuficiencia, non o dubidou e comezou un traballo de colleita que se iría ampliando e enleando até dar lugar, seis anos máis tarde, á publicación do Cancioneiro Popular Galego, a máis importante recompilación do noso folclore musical, coñecida como a biblia da música popular galega.
Dorothé Schubarth desempeñaba desde 1971 a cátedra de harmonía e contrapunto na Academia de Música de Lucerna, en Suíza. Desde este posto desenvolvera unha intensa tarefa de investigación da música popular europea, dedicándose especialmente á zona dos Balcáns e do Cáucaso, así coma aos cancioneiros de Alemaña e de Francia. A partir deste material elaborou o volume O Canto Popular en Europa, que analizaba as formas que adoptaba a música do pobo ao longo do continente, e que foi publicado en 1978. Nese mesmo ano, chegou a Galiza e comezou a súa colleita segundo entrou no país, polo Cebreiro. Os seus coñecementos sobre a cultura musical galega e sobre a nosa lingua eran mínimos, e axiña se fixo evidente que precisaba de alguén para comprender os temas e transcribilos. Deste xeito entrou en contacto con Antón Santamarina, catedrático de Filoloxía Galega en Santiago de Compostela. (…)”

Bases do XVI Certame de Relato de Aventuras Antón Avilés de Taramancos

1. Poderán concorrer ao Certame de Relato de Aventuras todas as persoas, maiores de idade, de calquera nacionalidade, cun único traballo en galego de temática libre que sexa inédito, encadrado no relato de aventuras.
2. A obra, cunha extensión entre 70.000 e 100.000 caracteres, presentarase por cuadriplicado en exemplares separados, mecanografados por unha soa cara, debidamente grampados, cosidos ou encadernados sen firma e cun lema e utilizando o sistema de plica.
3. O prazo de admisión dos orixinais rematará o día 7 de abril de 2017.
4. Os traballos serán remitidos ao enderezo: Concello de Noia. Rúa Rosalía de Castro, 2 – 15200, Noia (A Coruña)
5. Estabelécese un único premio de 3.000 euros, ademais dunha escultura conmemorativa do artista noiés Alfonso Costa, e a publicación da obra gañadora por parte do Excmo. Concello de Noia. O importe do premio estará suxeito á lexislación fiscal vixente. O premio está consignado na partida 334.48003, atopándose retido o crédito necesario.
A entrega do premio realizarase mediante transferencia bancaria ao gañador/-a, que deberá achegar ao Concello de Noia a certificación emitida polo banco correspondente á súa conta. Unha vez presentada a certificación, o Concello disporá de dez días hábiles para a realización efectiva do pagamento.
6. O xurado terá todas as facultades para a decisión do premio, que poderá quedar deserto, para interpretar as bases e a súa decisión será discrecional e baseada en criterios de valoración literarios e lingüísticos. Estará composto polo alcalde do Concello de Noia, ou persoa na que delegue, que actuará como presidente, un membro da revista de creación literaria e cultural Casa da Gramática do IES Virxe do Mar de Noia, un traballador/a municipal que actuará como secretario/-a sen voto e tres vogais, nomeados/-as entre persoas de recoñecido prestixio no eido das letras galegas. O xurado emitirá publicamente o seu veredicto o día 19 de maio de 2017.
7. Os traballos non premiados serán devoltos, previa solicitude, e os restantes serán destruídos transcorridos vinte días desde a data do veredicto do Certame. Non poderán participar neste certame os autores premiados en edicións anteriores.
8. Estabelécese que a Editorial Toxosoutos publicará a obra galardoada renunciando os autores/as aos dereitos da primeira edición, tanto en galego como noutros idiomas de posible publicación por parte da devandita editora.
9. O feito de concorrer ao Certame implica a aceptación destas bases.”

O cubil das letras de… Concha Blanco

Desde Lermos.gal:
“Eu vivo nunha casa e aínda que moitas persoas pensan que iso é unha sorte, un privilexio (máis espazo, menos ruído…) non pensedes que está exento de problemas. No meu caso é así, pois non teño un só recanto para min. Teño dous. Un na planta baixa e outro no primeiro andar, que os uso segundo as circunstancias.
Se é un traballo de creación fágoo no espazo do baixo, pois eu escribo os orixinais á man. É un lugar amplo, con moita luz, tranquilo. Convivo nel cunha morea de libros, cun ordenador case xubilado e con varias esculturas feitas por Manolo, o meu home.
Para o resto do traballo que a literatura esixe prefiro o segundo recuncho, este no que me vedes na imaxe, máis pequeno, arrodeada de máis libros, máis esculturas, cadros, fotografías, recordos… Ademais ten unha ventá na que case tocan as pólas varudas do carballo da horta, onde agora está pendurado o bambán de Aniña, a neta.
E logo onde está o problema?
Pois… que aínda tendo nos dous sitios material por duplicado, obrígame a subir e a baixar escaleiras varias veces ao día.
(Unha boa maneira de facer exercicio, agora que o penso. Daquela … non é tan malo!)”

Teresa Moure: “O futuro convida a centrar os nossos esforços na tarefa de dar cabo do Apartheid ortográfico, de procurarmos um público sem prejuízos, de ganharmos espaços”

Entrevista a Teresa Moure no Portal Galego da Língua:
“(…) – Portal Galego da Língua (PGL): Vens de dar começo a um blogue pessoal de crítica literária, A tecer aranheiras. Ti própria diz fazê-lo “quando blogues já não estão na moda, quando ninguém tem tempo para ler”, fazendo um apelo à resistência. De que jeito pode a crítica, hoje, edificar uma resistência?
– Teresa Moure (TM): A cada dia que passa mais sou persuadida pela ideia de que fica pouco tempo para um certo tipo de literatura. O pessoal devora textos on-line, mas acha não ter um momento propício para outros formatos mais clássicos. Nesse sentido, é possível que a palavra resistência se module mais uma vez entre nós. O meu objetivo consiste, portanto, em tecer uma rede de cumplicidade entre criador@s que ainda tentamos construir mundos ou enviar mensagens para o público, embora tantas dificuldades. A tecer aranheiras concentra-se especialmente em livros invisíveis pelo seu género (poesia, ensaio), ou pela temática e o estilo; livros pouco divulgados nos meios convencionais ou declaradamente proscritos do núcleo oficial da cultura. Tem muito de subversão, de denúncia dos circuitos diminutos da crítica neste país, e também muito de brincadeira pessoal.
– PGL: Do mesmo ponto da crítica (que é sempre, mesmo em sentido inverso, também o da instituição), qual achas que é o estado das letras reintegracionistas? Quais os seus caminhos mais fecundos em clave de futuro?
– TM: Toda a literatura galega é um produto contrapoder por definição. Assim nasceu, como uma reivindicação nacional, e dalguma maneira esse é seu perfil caraterístico, visto que continua a ser vetada na maioria das montras das livrarias. Num tal contexto, a literatura galega reintegracionista constituiu mesmo as margens das margens. Porém, nos últimos tempos, timidamente, e devido a circunstâncias externas a seus criadores, parece visualizar-se um bocado. Como tais produtos literários, as criações em normativa reintegracionista têm a garantia duma vontade de língua, que é um motor importante nesta arte. O futuro convida a centrar os nossos esforços na tarefa de dar cabo do Apartheid ortográfico, de procurarmos um público sem prejuízos, de ganharmos espaços. A qualidade e as vontades de tantas criadoras e criadores não podem ser inúteis. (…)
– PGL: Bolcheviques (1917-2017), livro coordenado por ti e editado por Através e Xerais, vem de ser escolhido como um dos melhores ensaios do ano pelos leitores de Fervenzas Literarias. Agora que têm passado já umas semanas desde a sua aparição, e que começaste a fazer lançamentos da obra, como avalias a experiência?
– TM: Os volumes de Bolcheviques, um único livro com duas editoras, constituem uma experiência sem precedentes na nossa história editorial e bastante esquisita em qualquer lugar. As grandes editoras dum país pequeno e culturalmente ocupado por outra língua decidem uma política sem fendas: só publicam numa normativa isolacionista, rejeitando as possibilidades económicas e a difusão internacional que teria a ortografia histórica. Em consequência, no lado escuro, xorde uma alternativa editorial para dar voz à dissidência, por assim dizer. Perante uma tal situação, quando alguém quer organizar um volume de autoria coletiva sobre determinado tema, vai bater com que os autores e autoras especialistas de facto escrevem em normativas diferentes. Uma resposta possível, que também não é assim tão imaginativa, consiste em propor que cada autor(a) utilize a normativa da sua preferência e que o livro seja editado por duas editoras, que podem manter, desta maneira, as suas políticas ortográficas. Utilizei no prólogo a metáfora do rei Salomão com certa ironia. Desta vez, o Salomão decidiu partir a criança, a metade para cada mãe. Pretendíamos visualizar assim que, quando existir vontade, é possível procurar a via. A minha esperança é que no futuro imediato apareçam mais projetos onde a convivência das normativas dê nas vistas, experimentando com novas fórmulas. Porque nós, reintegracionistas, queremos lá estar, na cultura galega; não fazer parte dum grupo de exílio forçado.
Num sentido diferente, acho muito engraçado que seja eu (nem militante dum partido comunista, nem historiadora) a coordenadora. Ter escrito um romance sobre Inessa Armand e Lenine deu-me hipótese de partilhar opiniões políticas e históricas com boa parte da esquerda deste país. No ano passado fui convidada a participar num Comité para a celebração do centenário da revolução russa e lá propus que o meu contributo poderia consistir em publicar um livro. Eis o livro. (…)”

Antón Riveiro Coello: “As obras de Carlos Casares foron unha ponte entre a tradición e a modernidade”

Entrevista a Antón Riveiro Coello na Real Academia Galega:
“(…) – Real Academia Galega (RAG): Que características pensa que definen mellor o legado de Carlos Casares?
– Carlos Casares (CC): O seu legado creativo é fantástico. Como escritor, era versátil, e del pódense destacar moitos aspectos, o principal era a súa individualidade, que el defendía, afastándose de grupos como o da Nova Narrativa onde estaban outros escritores como Méndez Ferrín, Mourullo ou María Xosé Queizán, máis decantados por unha liña de ton simbólico e experimental. Carlos gustaba de desmitificar o escritor e rexeitaba o elitismo hermético. Apostou claramente polo realismo. E a oralidade é un aspecto crucial na súa literatura, chea de naturalidade e dunha atmosfera coloquial. Carlos foi quen de trasladar toda esa frescura e espontaneidade da narración oral ao relato máis culto, é dicir, escolleu o realismo e vestiuno coas técnicas narrativas máis anovadoras do século XX.
Outra característica importante de Carlos é que escribe na procura dun público amplo e popular, talvez arrimándose á mesma preocupación de Cesare Pavese que non era outra que abrir a posibilidade de facer accesible a cultura a todas as capas sociais, unha cultura con raíces no pobo. “O contacto cos lectores para min debe ser sempre condición esencial á literatura”, dicía Carlos. E era doado crelo porque a luminosa transparencia da súa prosa ía nesa procura de chegar ao lector. Unha depuración impecable, onde el mesmo rexeitaba a presenza do escritor e teimaba na idea de que o estilo non se debe notar. E, certamente, el acadábao coa súa prosa, aparentemente sinxela, sempre ao dispor da historia que contaba.
Outra particularidade do Carlos escritor sería esa reivindicación da inocencia, desa ollada infantil que bota sobre o mundo e que está presente na meirande parte da súa obra. Carlos no fondo era un neno grande, que quería seguir contemplando todo coa ollada da infancia. Salientar tamén o seu talento natural para ese humor que funciona como curación e contrapunto para a violencia e os conflitos. (…)
– RAG: Que pegada coida que deixou na cultura galega?
– ARV: Poucas persoas concitaban tanto cariño e admiración en todos os eidos da sociedade como acontecía con Carlos. E ese respecto serviulle para atraer á causa galega persoas que, de primeiras, estaban en contra ou desconfiaban dela. Carlos, como home de altura que era, aceptou as teses de Ramón Piñeiro e tocou poder con fórmulas conciliadoras que axudaron a establecer puntos de encontro con sectores que estaban nos antípodas do que el pretendía. Non se puxo á contra, senón que mesmo emprestou a súa figura para a institución cultural do país. Sen el é imposible comprender todo o que se conseguiu. De feito, co paso do tempo e as circunstancias actuais, o seu valor non deixa de medrar na ausencia. Estou seguro de que, se vivise, tratariamos de buscar nel unha resposta para a situación cultural tan alarmante en que nos atopamos neste intre. (…)”

Ramón Villares, doutor honoris causa pola Université Rennes 2

Desde a Real Academia Galega:
Ramón Villares Paz, foi investido doutor honoris causa pola Université Rennes 2 (Francia). O catedrático de Historia Contemporánea da Universidade de Santiago de Compostela recibiu esta distinción nunha cerimonia solemne na que pronunciou un discurso sobre a Bretaña na cultura galega.
A institución gala reserva esta distinción para as “personalidades de mérito eminente, que se destaquen nos dominios da ciencia, da educación e da cultura, posuidores dun currículo de gran proxección internacional”. A profesora de lingua e literatura española contemporáneas Christine Rivalan-Guégo foi a encargada de pronunciar o discurso de eloxio dirixido ao profesor Villares nunha cerimonia na que recibiu o mesmo recoñecemento Carlo Ginzburg.
Ademais de destacado historiador, Ramón Villares é presidente do Consello da Cultura Galega desde 2006 e foi reitor da USC. Con anterioridade a esta nova distinción, foi nomeado doutor honoris causa polas universidades de Buenos Aires (1992) e Minho (2015).”

“O cuarto de Berta Dávila”

Desde A Sega:
“Querida Virginia,
Este é o lugar onde me sento a escribir desde hai pouco tempo, antes fíxeno noutra mesa e noutra casa. A diferencia doutros espazos que tiven, este é un lugar creado para escribir, e iso quere dicir que non invadín, como outras veces, lugares que se axeitasen ao traballo literario, senón que fixen nacer un espazo cálido onde escribir historias. A finais de xaneiro púxenlle grilandas de luz e para cando chegou febreiro comezou a parecerme ben que o meu fillo fixese trazos de cor sobre a madeira da mesa. Crear un lugar para min non significa que non permita que outros seres o visiten de vez en cando.
Teño un fillo que vai facer dous anos e escribo estas liñas sentada nunha cadeira onde colga o seu abrigo verde e unha bufanda gris que trouxen de París hai algúns anos. O que quero dicir con isto, supoño, é que os dous temos o mesmo dereito a conquistar os espazos e os tempos da casa coas nosas prendas de amor e de abrigo, e que até o de agora conviven sen estorbarse os meus libros e cadernos con animais de peluche, comidiñas de xoguete e pezas de puzzle perdidas. Isto non é sempre doado: o libro coa poesía completa de Anne Sexton ten nunha esquina as marcas dos primeiros dentes do meu fillo, que non é quen de discriminar sempre cales son os obxectos que non cómpre levar á boca.
Coido que ata agora sempre tiven un cuarto propio para escribir, ou cando menos no que poder pecharme do mundo exterior para abrir outro inventado, pero case nunca estiven cómoda en ningún deles, e por iso preferín a escrita sen paredes: corrixín compulsivamente unha novela en distintas terrazas no verán de 2013, espallei poemas pola alfombra da sala de estar, pechei capítulos na cama baixo o edredón e mesmo traballei nun poemario durante meses no corredor da casa. (…)”