Entrevista 
a María Canosa, en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Cando ti estabas a dar os teus primeiros pasos literarios xurdiu o “Batallón Literario da Costa da Morte”. Que supuxo para ti este movemento?
– María Canosa (MC): Foi unha época moi fermosa, moi activa. Supuxo decatarse de que non camiñabas soa, senón que había unha morea de xente espallando palabras e sentimentos canda ti, e facéndoo da maneira máis natural, que era o que me gustaba a min de todo iso. O lirismo mesturado polas rúas, nos colexios, nos bares…
– NG: Por moito que teñan que ver entre si a enxeñaría e a literatura, que supón maior pracer para ti, acabar o deseño dunha obra de enxeñaría ou o enxeño e remate dunha obra literaria?
– MC: Son sensacións difíciles de comparar. Rematar unha obra de enxeñaría é poñerlle punto a un esforzo conxunto de moita xente, e de moitos anos de estudo, e de moitas disciplinas que se unen. É a satisfacción do traballo rematado, do deber cumprido… e tamén a frustración ás veces de non ser totalmente libre para facelo doutro xeito, sempre suxeito aos presupostos.
O proceso de creación literaria remata nunha exposición ao lector, nun espirse e expoñerse aos demais. Que teñas máis ou menos medo depende moito do tipo de obra e do xénero, e tamén do satisfeito que quedes ti mesmo co resultado final. Hai obras que só as escribo para quitarme de enriba iso que me molesta… e sei que xamais van saír do caixón. Aí sinto un alivio grande. Outras veces é ansias porque as lea outra persoa e che diga que pensa delas… Unha obra literaria unha nunca sabe cando a acaba… Para min é un pracer manter encontros nos colexios, porque os rapaces xa “machacaron” o libro, a historia, os personaxes… e teste que enfrontar ás súas críticas, obxeccións, frustracións… A obra segue medrando… Eu aprendo moito deles, e os meus libros, tamén. (…)
– NG: Escribir para lectoras e lectores de pouca idade supoñemos que supón un reto e ao mesmo tempo un respecto… Como consegues conectar con este tipo de lector sen lle quitar o gusto pola lectura e ao mesmo tempo mergullalo na trama? E á hora de elixir un tema?
– MC: Escribir para nenos impón respecto, por moitos motivos. Eles son o noso futuro, e potenciais lectores. Buscar un tema que lles guste para que se acheguen aos libros, é complicado, pero moito máis o é desenvolvelo ao seu nivel. Hai que deixar atrás moitos prexuízos para volver converterse nun neno, ter esa inocencia nos ollos e no corazón, e a imaxinación en cada poro da pel. Non é sinxelo. É espirse, tamén, en certo modo.
A estrutura é especial. Sinxela, con frases comprensibles, pero sen repetir vocabulario, e dispoñendo retos tamén. Por que non usar palabras que descoñecen? Polo contexto quizais xa descubran o seu significado, e senón, preguntarán. Pero isto hai que dosificalo. Os nenos son moi listos! E debemos escribir para eles tendo isto en consideración. Coas lecturas tamén medran, descobren, aprenden… Conxugar todo isto e vestilo de fantasía, ilusión, maxia… require de moito coidado e traballo.
Dáme moita mágoa que non se lle dea á literatura infantil o valor que merece. Non é un subxénero. É un xénero, con maiúsculas.
– NG: E xa non digamos á hora de crear versos para estas idades…
– MC: A poesía imponme moito, para calquera idade. Para maiores porque é tan íntima… que descubrirse así ante o mundo… hai que botarlle valor! E para nenos, véxoa tan necesaria! Se xa é difícil que os nenos lean, non digamos poesía. Quizais porque a concepción clásica da poesía, que é fermosísima, non era tan intuitiva para os nenos. O que eu pretendo cando escribo poemas para cativos é precisamente esa proximidade. Que os pequenos saiban que a poesía está arrodeándonos en cada recuncho da nosa vida. A poesía é pechar os ollos, e sentir, no máis profundo. Iso é poesía. E para os nenos, a poesía ten que poder tocarse case coas mans, que é o que lles gusta a eles, a comprensión das cousas, dos versos, dos poemas. Gustaríame que tivesen aprecio á poesía, por sentila natural. (…)”
María Reimóndez, un compromiso exemplar
Entrevista
a María Reimóndez en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Realizaches bastantes traducións ao noso idioma, sobre todo do alemán e do inglés. Non botas de menos que a nosa literatura, especialmente a contemporánea, estea pasada a outros idiomas e que noutros países puidesen ver o noso excepcional momento literario actual? Non se debería apostar en firme desde a nosa administración por esta exportación literaria?
– María Reimóndez (MR): Dixen xa algunha vez que considero o meu traballo como tradutora un dos activismos máis importantes porque ter a capacidade de mediar a palabra doutras é unha responsabilidade magnífica. É evidente que para un sistema literario coma o noso, totalmente invisibilizado xa dentro da súa propia comunidade, contar cunha plataforma de visibilización fóra é fundamental para que se nos traduza. Se non te ven, non te traducen. As poucas traducións que hai do galego a outros idiomas son resultado do activismo de tradutoras e tradutores amantes da nosa lingua que suplen un traballo institucional sempre pendente e que é agora máis urxente ca nunca. Dito isto, cómpre sinalar tamén que o que escribimos debe de ser realmente singular e de calidade porque a pesar das invisiblidades somos quen de traspasar fronteiras. (…)
– NG: Son cada vez máis as voces (sobre todo de mulleres) que claman contra do machismo lingüístico existente (María Xosé Queixán, Aurora Marco, ti mesma…) Que ten que ocorrer para que dunha vez por todas se intente atallar este problema lingüístico? Teremos que agardar a que tamén mude esta nosa sociedade contemporánea?
– MR: Non hai cambio social sen cambio na linguaxe. As dúas cousas van da man. Eu non son de agardar, son máis de facer. Creo que se as persoas deixásemos de agardar e tomásemos máis as cousas nas nosas mans o mundo funcionaría mellor. Niso os feminismos son sempre un exemplo porque non só poñen o dedo na chaga do sexismo e a desigualdade senón que ofrecen alternativas. Agora está na man de cada quen poñelas en marcha porque mentres sigamos conceptualizado a sociedade en masculino malamente as mulleres imos chegar a ningún lado. (…)
– NG: Que ten que ocorrer para que unha muller que aparece como personaxe secundario nunha obra túa pase a ser protagonista noutra novela?
– MR: Non creo que teña que ocorrer nada en particular, cando unha escribe sabe moito máis do que acontece no mundo da novela das que finalmente acaba contando. Por iso ás veces hai cousas que unha precisa contar dende outra óptica, porque as creou e as precisou para a primeira novela. Aínda así, se cadra se te refires ao Ciclo dos Elementos no que me atopo inmersa neste momento, é importante explicar que o xermolo creativo non foi «dar vida a personaxes secundarias» senón crear un universo literario no que cada historia encaixe coas demais, como nun enorme crebacabezas. É un desafío ben grande pero tamén divertido e espero que resulte para as lectoras tan interesante como para min é escribilo. Ademais da posibilidade que me dá de estar un longo período de tempo convivindo con personaxes que cada día me descubren cousas novas.
– NG: Na túa visión de entre o rural e o urbano, coincides co “Grupo Nós” en que o galeguismo realmente reside no rural?
– MR: Non, para nada. De feito odio calquera idealización do rural. Tamén do urbano, vamos, que odio as idealizacións en xeral. Creo que son daniñas e contraproducentes. Como muller creo que a vida é complicada en calquera sitio e que o importante é o sentido crítico. Non me gusta, iso si, a percepción despectiva de clase con respecto ao rural que existe nas sociedades urbanas. Esa falta de respecto cara aos coñecementos e formas de vida que nos conformaron en gran medida e que, máis importante aínda, nos deron e dan de comer. Eu non vexo isto con distancia, teño a fortuna de vir dunha familia que ten unha parte na montaña e outra parte na cidade (de Lugo). O galeguismo reside, finalmente, en calquera persoa que crea que como pobo estamos avogadas a ser algo máis ca escravas doutros poderes e tentar imitalos. En calquera que pense que Galicia é un lugar diverso pero que ten que ter unhas bases de convivencia comúns, a máis vital delas é a lingua. Nesa idea cabe o rural, o urbano, o «transnacional» e todas as súas facianas intermedias. (…)”
Mecanoscrito de Uxío Novoneyra: “erguer a copa pola lingua e a terra”
Desde
o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica:
“A devoción que sinto pola obra de Uxío Novoneyra lévame a traer un día como o de hoxe, grazas á xenerosidade da Fundación que leva o seu nome, un mecanoscrito que o autor courelao subscribiu o 19 de novembro de 1989. Ese día, no Auditorio de Galicia compostelán, dentro dos actos programados para o Galeusca que organizaba a AELG, Novoneyra deu lectura este texto baixo o título de “intre-brindis”.
O discurso, ditado inicialmente baixo a esixencia dunha formulación de saúdo e agradecemento, conclúe cunha reivindicación en forma poética baixo a perspectiva da precisa unión dos pobos, apuntando asemade ao necesario respecto á vida na propia na terra, ao necesario respecto ás linguas de cada territorio: “seguras non amenazadas” nun contexto de concordia que, naquel momento, semellaba posible. Apelo a ese espírito, hoxe e sempre, para as cousas que realmente importan: o traballo e a lingua entre algunhas outras.”
Postais literarias
Desde o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“Hai tradicións literarias que esmorecen. É o sino dos tempos. Unha das máis vizosas e que máis alegrías ten dado ás nosas letras é a dos envíos de postais de nadal contendo poemas. Houbo épocas en que foron moi frecuentes e, entre os vellos galeguistas, circulaban estas felicitacións preparadas en imprenta e adornadas con fermosas ilustracións.
Como homenaxe aos que fixeron grande esa tradición, recupero, pola Noiteboa, unha desas postais enviada como felicitación en 1961. O remitente e artífice da mesma foi o xurista Roberto González Pastoriza (Moaña, 1898-Vigo, 1985), amigo que foi de Castelao e Bóveda, un dos conselleiros na redacción do Estatuto de Autonomía nos tempos da República e persoeiro significado na vindicación política e legal da nosa identidade. O destinatario era o avogado e escritor Ramón González-Alegre (Vilafranca do Bierzo, 1920-Vigo, 1968), tamén el moi vinculado aos círculos galeguistas vigueses da Posguerra, importante activista cultural que promoveu voceiros fundamentais daquel tempo como a revista Alba ou a colección poética do mesmo nome.
A postal recolle tres poemas debidos ao propio González-Alegre, Celso Emilio Ferreiro e mais María do Carmo Kruckenberg. Van acompañados dunha simbólica ilustración da autoría do fillo mozo do remitente, Roberto V. González-Pastoriza Sanjurjo. (…)”
Até o 31 de decembro, Concurso para poetas de 18 a 30 anos para participar na antoloxía Emergente – Novos Poetas Lusófonos
Desde o Portal Galego da Língua:
“O escritor Samuel Pimenta lançou um concurso para poetas dos 18 aos 30 anos para a participação na antologia Emergente – Novos Poetas Lusófonos. A iniciativa é uma parceria com a editora Livros de Ontem e os trabalhos podem ser enviados até 31 de dezembro.
«Iniciativas como esta, viradas para jovens poetas, são pouco recorrentes no âmbito da Lusofonia. Por isso pretendemos seleccionar até 12 jovens poetas emergentes de todo o universo lusófono e reuni-los numa publicação anual. Queremos que a Emergente tenha uma voz plural e que seja representativa do português que se fala em todo o mundo», explica Samuel Pimenta.
Face às dificuldades que muitos jovens poetas encontram em afirmar-se no mercado editorial, a antologia Emergente pretende criar um espaço de oportunidade e de reconhecimento que possibilite a projeção nacional e internacional dos seus participantes. «Independentemente do local onde residam os poetas, a única condição é expressarem-se em português, qualquer que seja a sua variante». (…)”
Cuestionario Proust: Tomás González Ahola
Desde
o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Tomás González Ahola:
“1.– Principal trazo do seu carácter?
– A explosividade.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A resistencia inquebrantábel ás adversidades.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Unhas cuncas e unhas palabras.
4.– A súa principal eiva?
– Son moitas e están todas igualadas, como os microbios no corpo do señor Burns.
5.– A súa ocupación favorita?
– Todo o que sexa novo para min.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Unha casa de madeira e unha lista interminábel de vidas que experimentar.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Converterme nun lánguido.
8.– Que lle gustaría ser?
– Pirata, por suposto.
9.– En que país desexaría vivir?
– En calquera no que puidese ser ditador.
10.– A súa cor favorita?
– O da borraxeira nas mañás.
11.– A flor que máis lle gusta?
– Se existise, unha que ulise a churrasco e soubese a polbo.
12.– O paxaro que prefire?
– «Dixo o corvo: Nunca máis».
13.– A súa devoción na prosa?
– Lovecraft, London, Milton, Aldiss, Le Guinn…
14.– E na poesía?
– Lucrecio, Milton, Pound.
15.– Un libro?
– O Kalevala.
16.– Un heroe de ficción?
– Agardo selo algún día.
17.– Unha heroína?
– A que consiga aturarme toda a vida.
18.– A súa música favorita?
– Todo o que lembre a elásticos vermellos e parches de Kiss.
19.– Na pintura?
– A de parede, se me deixan meter man e enzoufarme.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Calquera persoa feita a si mesma sen cachos dos demais.
21.– O seu nome favorito?
– O do inmencionábel Cthulhu.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A preguiza.
23.– O que máis odia?
– A languidez e os lánguidos.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Calquera que se considerase do lado do ben.
25.– Un feito militar que admire?
– Son individualista de máis para os admirar.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Sempre dubido entre invisibilidade e raio da morte nos ollos.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Nunha liorta rueira contra o segador.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Encirrado.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Xunto con «tolerancia», desterrei hai tempo esa palabra do meu vocabulario.
30.– Un lema na súa vida?
-Como dicían os Iron Maiden: «Run, live to fly, fly to live, do or die».”
Maceda: homenaxe nacional a Francisco Carballo, o sábado 27 de decembro
Desde
Sermos Galiza:
“(…) A homenaxe do 27 de decembro terá lugar no Salón Multiusos de Maceda ás 17:00 horas, e está organizada polo Concello de Maceda. Ademais do alcalde Xabier Oviedo, intervirán o portavoz nacional do BNG -organización na que militou desde a súa fundación- Xavier Vence, o presidente da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, Cesáreo Sánchez Iglesias, o presbítero Manuel Peleteiro, o ex-alcalde de Maceda Bieito Seara, a súa sobriña Milagros Calvo máis o editor e xornalista Xan Carballa e o investigador Santiago Prol, autores do libro de conversas con Francisco Carballo publicado por A Nosa Terra, xornal e editorial ao que estivo intensamente vinculado. Na homenaxe ademais de diversas actuacións musicais proxectarase o vídeo “Francisco Carballo, sempre no corazón”, no que se recollen imaxes e intervencións. Á homenaxe pódense adherir entidades, organizacións e persoas que deberán comunicalo ao Concello de Maceda para seren reseñadas no acto. (…)”
Betanzos: presentación de Contos do mar de Irlanda, de Xurxo Souto
Becerreá: XXIII Noite Poética A Pipa 2014 con Manuel Forcadela
Xan Carballa: “Francisco Carballo é unha das figuras máis relevantes do nacionalismo”
Entrevista de Carme Vidal a Xan Carballa en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Participa na homenaxe do sábado en Maceda. Convoca a figura ampla e xenerosa que era Carballo?
– Xan Carballa (XC):
Ten esa vontade. En vida fixéronselle varias homenaxes e esta quere ser un acto de recoñecemento a todo o que el foi. As intervencións buscarán tocar todos os perfís. Xavier Vence falará do seu compromiso político, a familia estará representada pola sobriña, Cesáreo Sánchez visitará a súa faceta como escritor e home de letras e eu recollerei o seu papel no asociacionismo cultural, no xornalismo e de nucleación do grupo de historiadores que el promoveu. O concello de Maceda é quen organiza e, ademais do actual alcalde, Bieito Seara afondará na relación do concello con Carballo, de cando se lle fixeron distintos recoñecementos como veciño que era, entre eles, darlle nome á biblioteca. Santiago Prol, que se encargou da organización, conducirá o acto e lerá as distintas adhesións que se están a recibir.
– SG: Como valoraría a dimensión da figura de Francisco Carballo?
– XC: Sen dúbida é unha das figuras máis relevantes do nacionalismo e do cristianismo progresista. Ten tamén un valor fundamental como investigador da historia da Igrexa e a Idade Moderna ao igual que como promotor do intento de aglutinar a vontade de difusión da historia de Galiza. Nunha entrevista de 2007 falábame de destecer relato falso do poder e ese era o obxectivo das súas investigacións. Era un historiador contracorrente, autor dunha investigación rigorosa mais tamén ben contada. Humanamente, era un home dunha sociabilidade enorme, un dos modelos que se podía utilizar porque era quen de poñerse en todos os rexistros. Sendo un intelectual mostrábase como un cidadán comprometido.
– SG: Nos obituarios escritos arredor del, a palabra “xeneroso” foi a máis repetida.
– FC: Nas moitas horas de entrevistas que lle gravamos, estes días topei ao azar cun texto no que dicía que lle emocionaba o recoñecemento que atopaba nos que con el compartira a vida mais que non lle importaba a proxección pública. Non busca cartos nin fama mais si ese recoñecemento dos seus. Dicía que non botara a semente nas pedras senón no rego e que, felizmente, medrara. (…)”
