Entrevista de Montse Dopico a Armando Requeixo en Praza:
“Xosé María Díaz Castro non é só Nimbos. Non fora publicada nin a terceira parte da poesía en galego do homenaxeado no Día das Letras do 2014. E, dela, só Nimbos xerou un impacto crítico importante. Un dos maiores expertos na súa obra -se non é o maior-, Armando Requeixo, recuperou os dous poemarios de xuventude do autor, os ata entón inéditos Follas verdes e Follas ô aire, nun volume no que tamén recolle Nimbos, Nascida d’un sono e poemas soltos e non compilados, alén dunha escolma epistolar. Neste libro, Xosé María Díaz Castro. Poesía galega completa (Galaxia), Requeixo reivindica o Díaz Castro “poeta de denuncia que arremete contra a pasividade da sociedade galega” e contra a “penosa realidade migratoria do pobo galego”.
– Praza (P): Divides a obra de Díaz Castro en tres etapas. A primeira iría do 31 ao 36, con Follas verdes e Follas ô aire (dos que salientas o maxisterio rosaliano, paisaxismo mindoniense e pegada da lírica francesa). Achegaríase entón á Escola Poética do Seminario de Mondoñedo e ao Ruralismo. En que aspectos?
– Armando Requeixo (AR): Díaz Castro, nesa altura, comparte moitos trazos característicos da Escola Poética do Seminario de Mondoñedo e, tamén si, do Paisaxismo Humanista, Neovirxilianismo ou Ruralismo, como a súa ampla formación humanística, a escolla da paisaxe mindoniense como escenario poético, a procedencia rural que permea na escrita, presentar textos formalmente moi elaborados e, polo xeral, sometidos á disciplina métrica e procurar a dignificación do idioma a través da reivindicación do popular e o dialectal como propicia arxila poética, extremos todos que, en efecto, cumpre a poesía do autor. (…)
– P: A segunda etapa abrangue do 36 ao 47. Desta fase son o Caderno-Borrador Manuscrito e o Caderno-Borrador Mecanoscrito, ou o poema Mediodía. Tamén Nascida d’un sono e El cántico de la Ciudad. Aumenta neles o ton confesional e tamén de celebración do cotián, de lugares, de xentes. De que maneira a sinxeleza, as métricas clásicas… adiantan Nimbos?
– AR: Os ensaios cada vez máis dúctiles de metros e fórmulas rítmicas preanuncian a mestría que neste eido alcanzou en Nimbos, do mesmo xeito que o recurso a certas temáticas, motivos e mesmo solucións estilísticas están na base das ensaiadas no poemario de 1961.
– P: A terceira etapa abrangue do 47 ao 90. Son Nimbos e poemas publicados en revistas como Alba, Dorna, Xermolos ou Amencer, ou en escolmas como a de Fernández del Riego. Nimbos tivo un proceso de creación moi longo. Por que?
– AR: Porque o poeta, cando Francisco Fernández del Riego en 1956 lle escribe por vez primeira pedíndolle un poemario para Galaxia, non ten materiais suficientes que o convenzan para compor un volume de versos. Ese feito fai que demore máis do esperable en publicar o libro, pois a súa situación vital (afastado en Madrid), familiar (coas obrigas que supuñan os fillos que entón comezaron a nacerlle) e profesional (cos moitos compromisos tradutores que tiña que atender nos organismos que traballou e, fóra deles, coas editoras coas que colaboraba) dificultaron que reunise en menos tempo poemas abondos para conformar un libro que, ao final, acabou publicándose con tan só trinta e dúas composicións, das cales catorce foran reaproveitadas de entre as xa aparecidas na prensa periódica ou antoloxías. (…)”
Xosé María Díaz Castro: Euskal Herría ao fondo, por Xosé Estévez
Artigo de Xosé Estévez en Sermos Galiza:
“O Día das Letras Galegas deste ano 2014 foi dedicado a Xosé María Díaz Castro, autor de Nimbos e poeta da Lus. Abondaron deica agora as colaboracións, conferencias, artigos, documentais, libros e toda clase de actividades encol das diferentes facianas da súa polifacética personalidade. Mais foron dabondo escasos os que trataron dous temas: a xeira de Manuel María na canonización, espallamento e acollemento de Díaz Castro no universo literario galego e as súas vinculacións con Euskal Herria. A este segundo asunto vou dedicar as liñas seguintes. (…)
Na obra recentemente publicada pola editorial Galaxia, Poesía galega completa, inclúese correspondencia entre Díaz Castro e outros dous persoeiros galegos, Francisco Fernández del Riego e Ramón Piñeiro, que amosa unha rolda de vencellos filoeuscaros de Díaz Castro. (…)
Mantiña correspondencia co esgrevio filólogo vasco, Koldo Mitxelena, daquela profesor en Salamanca, por medio de Ramón Piñeiro, xebre amigo do vasco e compañeiro de estadía no cárcere a finais do anos 40, presos a causa de activades clandestinas relacionadas co Galeusca e as conversas ca ANFD. No arquivo de Koldo Mitxelena non se atopan esas cartas, pero si un exemplar da primeira edición de Nimbos, datado en 1982.
Coñecía e gustaba da poesía, a semellenza de Koldo Mitxelena, dun grande vate vasco, Xabier Lizardi, seudónimo do zarauztarra José María Aguirre. Impresionou a Díaz Castro o seu poema elexíaco “Illeta” (funeral), que forma parte dun quinteto titulado “Biotzean min dut” (Dóeme o corazón), que Lizardi escribira en memoria da súa avoa materna, Klementina Belauntzaran, finada en 1930. Non é de estrañar que Díaz Castro conectase ca poesía de Lizardi, pois existen moitas analoxías entre os dous: a acción destrutiva do tempo e da morte, o amor polo entorno xeográfico máis próximo (estacións, animais, plantas, a beleza da natureza), sentimento telúrico de comuñón ca Terra, desexo de altura e de luz, visión cristián da existencia, resignación dolorosa e esperanza na transcendencia.
En 1960 Ramón Piñeiro pediulle o envío dun poema seu para incluílos nunha escolma de poesía española contemporánea, a pedido do D. Ramón Martínez López, que impartía docencia desa materia na Universidade de Austin, en EEUU. Díaz Castro mandoulle algúns poemas seus para que Ramón Piñeiro escollera o máis axeitado e engadiulle o citado poema de Xabier Lizardi, Illeta(funeral). (…)”
Bilbao: presentación de Fóra do muro, de Eladio Medel
O sábado 24 de maio celebrouse unha tertulia literaria con autores vascos na cafetería La Granja de Bilbao, coa presentación, entre outros, do libro Fóra do muro, de Eladio Medel, obra gañadora do XVI Premio de Poesía O Grelo de Vilagarcía de Arousa.
Cuestionario Proust: Henrique Dacosta
Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Henrique Dacosta:
«1.– Principal trazo do seu carácter?
– Pesimismo. Pertinacia tamén, naquilo que me implico de motu proprio, ou porque mo piden.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A afabilidade e a prudencia, e seren agradecidas, se o caso o require.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Lealdade e franqueza.
4.– A súa principal eiva?
– Ser despistado e algo rosmón.
5.– A súa ocupación favorita?
– Viaxar e escribir.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Vivir sen ter que traballar (no traballo convencional) e dedicar o tempo a esoutras actividades máis edificantes como a escrita.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– A morte dun ser moi querido. Ficar incapacitado de maneira que tivese que depender doutros.
8.– Que lle gustaría ser?
– Recoñecido polo que fago.
9.– En que país desexaría vivir?
– Australia talvez.
10.– A súa cor favorita?
– Azul.
11. – A flor que máis lle gusta?
– Rosa talvez.
12.– O paxaro que prefire?
– O xirín se cadra, ou o chasco, non sei ben.
13.– A súa devoción na prosa?
– Eça de Queirós, Alejo Carpentier, Vargas Llosa, Ivo Andrić…
14.– E na poesía?
– Rosalía, Pessoa, Machado…
15.– Un libro?
– El siglo de las luces, A ponte sobre o Drina, Conversación en la Catedral, O crime do Padre Amaro…
16.– Un heroe de ficción?
– Astérix/Obélix, Leo Caldas, Mario Conde (de Leonardo Padura)…
17.– Unha heroína?
– Xerezade, a Mai da familia protagonista de As uvas da ira, Isabel de Barreto (heroína tamén na vida real), a rapaza ou moza que dá inicio e remate aos Cantares gallegos…
18.– A súa música favorita?
– O jazz: Oscar Peterson, Stéphane Grappelli… O pop/rock: REM, U2, Police/Sting… Músicas do mundo e cantautores: José Afonso, Luis Pastor…
19.– Na pintura?
– A pintura flamenga en xeral, Velázquez, Caravaggio, o impresionismo…
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– José Saramago, José Luis Sampedro, José Afonso… Hipatia, Rosalía, Concepción Arenal, Hildegart…
21.– O seu nome favorito?
– Catarina.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– O incivismo e a má educación, endémicos na nosa sociedade actual.
23.– O que máis odia?
– A mediocridade con pretensións do contrario, e a falsidade.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Hitler, Stalin, Franco…
25.– Un feito militar que admire?
– A Revolução dos Cravos.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Don de xentes.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Mentres durmo, sen enteirarme.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– A saudade e a introspección.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
-A ignorancia, porque é moi atrevida (ou porque é o último que se perde, sendo máis mordaces).
30.– Un lema na súa vida?
– O que non é agradecido non é ben nacido.”
Susana Sánchez Arins: “Estou a fazer o meu pequeno contributo para despirolizar a AGAL”
Entrevista a Susana Sánchez Arins no Portal Galego da Língua:
“(…) – Portal Galego da Língua (PGL): Várias escritoras impulsastes um espaço de crítica na rede, A Sega, onde conviveis autoras que tendes diversos pontos de vista sobre língua. Que tal está ser a experiência?
– Susana Sánchez Arins (SSA): A experiência d’A Sega é para mim definível com duas palavras: aprendizagem e alegria. Somos críticas literárias que partimos de dous pontos em comum: a galeguidade e o feminismo. E mesmo nessas partilhas somos mui diferentes, como bem indicas, ainda que eu não considero que tenhamos diversos posicionamentos linguísticos mas diferentes estratégias normalizadoras.
O grupo, que funciona de maneira virtual, em vez de viver essa diversidade como uma problemática, vive-o como riqueza. Aprendemos muitíssimo umas das outras. E passamo-lo mui bem. Quando abro a conta do gmail, fago-o com um sorriso e pensando a ver se alguma segadora escreveu algo… Assim é um gosto! Temos experiências, vitais, formativas, profissionais, mui diversas e cada vez que temos que fazer alguma cousa entre todas, de maneira colaborativa, nascem matizes, facetas e brilhos que nenguma das nossas individualidades poderia aportar sozinha. Num espaço assim, a diversidade linguística também não é vivida como problema. Levamos um ano de funcionamento e eu só sei que me sinto mais sábia e melhor acompanhada que antes. (…)
– PGL: És uma mulher de interior, mas conheces excecionalmente bem a cultura marinheira. Considerando a tua experiência, tens a impressão de que existem duas Galizas, uma, ou muitas?
– SSA: Que conheço mui bem a cultura marinheira duvido… Admito que sou curiosa e gosto de fazer parte dos lugares onde vivo. E habitar uns anos a Arousa deu-me possibilidade de aprender muito das minhas vizinhas. Descobrim uma parte da minha língua e da minha cultura que me eram desconhecidas, mas em que pudem entrar sem problema porque contava com as chaves que me dava a minha rural galeguidade. Uma das minhas amizades carcamãs vem de fazer a viagem inversa e também não encontrou problemas. Obtém a mesma felicidade entre as abelhas da Terra de Montes que entre as bateias do Salnês. Por isto não acredito que haja duas Galizas, penso que há quase tantas como paróquias. E isso é uma maravilha. Temos uma cultura enormíssima e dá gosto pensar que sempre, algures, resta algo por aprendermos de nós mesmas. (…)”
Compostela: presentación do número 108 da revista Peonza, dedicada a Agustín Fernández Paz
O martes 27 de maio, ás 19:30 horas, na Biblioteca Novacaixagalicia (Rúa Frei Rosendo Salvado 14-16) de Santiago de Compostela, preséntase o número 108 da revista Peonza, dedicada a Agustín Fernández Paz. No acto intervirán algunhas das persoas que participan na revista: Xabier P. DoCampo, Xavier Senín, Isabel Soto, María Jesús Fernández, Martin Pawley e Miguelanxo Prado, sendo o cerre do mesmo a cargo do proprio Agustín Fernández Paz.
Fallo do II Certame de Poesía en Lingua Galega Manuel María
“Hoxe, 24 de maio, na Casa Galicia en Gipuzkoa fíxose público o fallo do II Certame de poesía en lingua galega Manuel María. O xurado composto por Xosé Estévez, Paulo Lema, Rocío Dourado e Miriam López como secretaria sen voz nen voto acordaron que os premiados foran os seguintes:
1º premio: Cruz Martínez Vilas (Vigo). Obra: O lánguido ocaso dunha dalia.
2º premio: Pura Tejelo (A Coruña). Obra: Éramos deuses entre a herba seca de agosto.
3º premio: Tito Pérez Pérez (A Coruña). Obra: Despece.
Compostela: presentación de Unha rosa encarnada, de Robert Burns, traducido por Raúl Gómez Pato
O martes 27 de maio, ás 20:30 horas, no Grândola (Cardeal Payá, 18) de Santiago de Compostela, preséntase Unha rosa encarnada, de Robert Burns, publicado por Positivas. No acto participará o tradutor, Raúl Gómez Pato, Ryan McAllister, escocés e asesor para a tradución e o texto orixinal, e Héctor Lorenzo, quen ofrecerá algunha versión musical dos poemas do autor escocés.
Vigo: actividades destacadas do luns 26 de maio na Feira do Libro
O luns 26 de maio continúa a Feira do Libro de Vigo (na Praza de Compostela), con horarios de 12:00 a 14:00 h. e de 17:30 a 22:00 h., cos seguintes actos literarios destacados para eses días:
– 19:00 h. Presentación do libro Recinto gris, de Ledicia Costas, publicado por Xerais. No acto, xunto á autora, participan Marcos Calveiro e Helena Pérez.
– 19:30 h. Sinatura de Elena Gallego Abad na caseta da Libraría Pedreira.
– 20:00 h. Presentación do libro E logo, temos razóns para ser nacionalistas?, de Henrique del Bosque Zapata, publicado por Xerais. Xunto co autor, participarán no acto Carme Adán, Braulio Amaro e Manuel Bragado.
Vigo: actividades destacadas do sábado 24 e domingo 25 de maio na Feira do Libro
Os sábado 24 e domingo 25 de maio continúa a Feira do Libro de Vigo (na Praza de Compostela), con horarios de 12:00 a 14:00 h. e de 17:30 a 22:00 h., cos seguintes actos literarios destacados para eses días:
Sábado 24
– 13:00 h. Contacontos O soño de Esther, a cargo de Miguel Ángel Alonso Diz, actividade promovida por Nova Galicia Edicións.
– 21:00 h. Presentación do libro Sangue 12, de Cris Pavón, publicado por Urco Editora.
Domingo 25
– 20:00 h. Presentación do libro Espelho de mim mesma, de Cruz Martínez, con limiar de Moncho Iglesias Míguez e ilustracións de Luís Viñas, publicado por Círculo Edições.