Ribadavia: presentación de Alejandro Viana. Un galego á fronte do rescate dos refuxiados republicanos, de Roberto Mera

Entrevista de Antón Escuredo a Miro Villar en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Como chega á obra de Florencio Delgado Gurriarán?
– Miro Villar (MV): A min sempre me interesou a poesía da emigración e do exilio. Penso que é unha débeda que aínda temos pendente. Están a saír estudos mais hai moito que facer nese terreo. A Florencio cheguei, fundamentalmente, da man do profesor Alonso Montero nun curso de doutoramento sobre Guerra Civil e literatura galega. Tiña o costume, neses cursos, de chegar cuns libros e falaba de autores que non estaban no currículo.
Despois coincidiu que o meu primeiro destino docente foi no Barco de Valdeorras e alí profundei máis no interese por toda a súa obra. Alí preparei unha palestra para o Instituto de Estudos Valdeorreses do que saíu un artigo que foi a cerna deste libro.
– ND: Cal é a razón de que non se tratara antes o exilio galego en México?
– MV: Hai moitos estudos sobre o exilio americano, sobre todo nucleado ao redor da Arxentina. Ten que ver con que alí estaba o núcleo do galeguismo, entre eles un persoeiro como Castelao que concitaba ao seu redor todo o galeguismo militante na altura. Probabelmente tamén habería unha maior comunicación entre ese exilio e o que se denominou exilio interior.
O exilio mexicano ten nomes moi importantes. Ademais de Delgado Gurriarán ten poetas pouco coñecidos, como Serafin Ferro que morreu novo. Tamén hai cineastas como Carlos Velo ou músicos como Jesús Bal y Gay. Coido que México estaba chamado a aparecer nas Letras Galegas cando xa se tratou, dalgunha maneira, o exilio na Arxentina. Haberá que pescudar no de Uruguai, Chile e Paraguai, máis pequenos e con voces importantes.
– ND: A obra de Delgado Gurriarán vai parella coa súa biografía?
– MV: É indubidábel. Poderiamos estabelecer tres etapas claras. Hai un Florencio de preguerra, outro da guerra e un máis da posguerra. Na primeira mesmo confesa que está moi na liña dunha das correntes de vangarda daquela época, o hilozoísmo de Amado Carballo, e confésase debedor da súa obra.
Logo hai un Florencio combatente que publica nas revistas antifascistas cando xa está exiliado, despois dunha fuxida desde Valdeorras cara a zona republicana e nos primeiros anos do exilio. Poemarios como Cancioneiro da loita galega, aínda que os textos estean asinados con seudónimo, sabemos que son da súa autoría.
Ten esa musa cívica, combatente, antifranquista, republicana. Despois, a partir de 1963 co seu gran libro Galicia infinda e todos os que virán con posterioridade, hai un Florencio máis plural, que trata todos os temas. Dialoga cos nosos poetas, como Rosalía e Curros, mais tamén coa poesía simbolista que incorpora toda a cultura mexicana do exilio que xa está vivindo. Ten os que chamou “poemas mexicanos” que incorporan moito da cultura indíxena, mesmo coas súas voces. Temos un poeta máis poliédrico, con moitas caras e que coñece moito máis o oficio. (…)”

Entrevista a Alberte Momán en Cosmoversus

Publicado o 10 Marzo 2022 por asociacionescritoras-es

Entrevista de Marcos A. Palacios a Alberte Momán para Cosmoversus:
“(…) – Cosmoversus (C): Na túa literatura móveste entre a prosa e a poesía. Tamén o artigo.
– Alberte Momán (AM): Cando escribo busco fórmulas que me permitan distanciarme das etiquetas. De feito, as últimas críticas que recibín dos meus dous últimos libros de poemas trataban aos textos como relatos breves. Non me gusta limitar os conceptos a un canon, a unha estrutura ríxida ou a unha suposta universalidade definida, en gran medida, por criterios extra literarios. Dende o meu punto de vista, a arte, neste caso literaria, debe posuír un importante compoñente de experimentación e a autoría debe correr o risco de equivocarse coa fórmula empregada. A conquista do bestseller, na miña opinión, consiste en eliminar da literatura todo o risco e, por tanto, aumentar a distancia entre o libro como produto de mercado e a arte.
En canto ao artigo, é algo que tento evitar. É certo que na miña bitácora persoal opino sobre diferentes acontecementos ou, simplemente, reflexiono sobre temas de actualidade, pero iso débese máis á miña responsabilidade como individuo político, que a unha necesidade real de escribir artigos. Debido á miña profesión, como enxeñeiro técnico agrícola, en ocasións pídenseme artigos técnicos sobre a miña especialidade, as emendas cálcicas. Son artigos que realizo como obriga e cos que non sempre me sinto cómodo.
Noutras ocasións, sinto a necesidade de mostrar os motivos polos que escribo, ou definir aspectos que nos meus libros non se esclarecen, por exemplo a relación entre o concepto de micro novela psycobilly e a socioloxía.
– C: Moitas das túas novelas teñen unha compoñente fetichista e sadomasoquista. Herdanza dalgún gusto literario ou cinéfilo?
– AM: Durante a adolescencia lin a Sade, Lautréamont, Apollinaire, antes de dedicarme ao dadaísmo e o surrealismo posterior. Teño que recoñecer que, naquel momento, non comprendín a magnitude daquelas obras. Centrábame en partes rechamantes que coincidían coa miña necesidade de chamar a atención por medio da provocación. O que, desde un punto de vista político, non demostraba máis que un baleiro ideolóxico, moi propio das distintas subculturas ou culturas urbanas de diferentes épocas, non de todas, por suposto. Co tempo, coñecín a Leopold Sacher-Masoch e, con el, un ensaio de Deleuze sobre o sadismo e o masoquismo, o que marcou definitivamente o meu interese polo tema. Non tanto sobre o que sucede nas sesións de bdsm, senón nos motivos que levan ás persoas a realizar determinadas prácticas. Hai xa algúns anos, empecei a frecuentar diferentes foros, procurando testemuños que me axudasen a comprender as motivacións últimas na realización de determinadas prácticas.
Até o momento, non cheguei a ningunha conclusión, pero gústame relacionar estas prácticas coa tendencia decadente das relacións sociais que se centran na cousificación e a sexualización destas, como alivio do mal que provoca a frustración diaria. Unha alternativa a esta tendencia sería centrar a atención nunha sociedade politicamente activa que cuestione o seu papel dentro da estrutura. Unha sociedade crítica sería insostible para o sistema, polo que o estado, como brazo armado dos lobbies económicos, desvía a atención cara a outros aspectos máis asépticos da vida social. (…)”