Entrevista a Paula Carballeira en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Como naceu As alumnas?
– Paula Carballeira (PC): A obra xorde porque unha compañía, Culturactiva, me pediu unha peza que falase da muller e da época franquista. Eu, por circunstancias dese momento, empecei a pensar no importante que era a educación, e comecei a investigar. Coñecía de nome a María Barbeito, pero faltábame saber todo o que fixera no contexto no que se insería: a Segunda República, os avances educativos que se intentaron poñer en marcha daquela, sobre todo no relacionado coas mulleres. A partir de aí, desa documentación, pero sen perder a perspectiva de que era unha obra de teatro, que tiña que ter unha compoñente lúdico, xa que en escena é fundamental xogar coas palabras, coas situacións, pensei claramente en dous personaxes. Non antagónicos, porque pensei que sería bonito ter dúas alumnas amigas, que na vida tomaron diferentes camiños aínda que non antagónicos, porque son alumnas de María Barbeito. Unha sigue, con todas as dificultades, o camiño da mestra, mentres que á outra a vida lévaa por outros lugares. Iso permítenos abrir a visión aos distintos camiños de determinadas mulleres nesa época.
– LVG: O foco está posto nelas…
– PC: Igual que se deixamos de contar contos, se non hai transmisión, eses contos desaparecen, na educación é o mesmo. As alumnas teñen non só esa responsabilidade de transmisión, senón de transformación. Si que me parecía axeitado poñer o foco niso. Neste caso, son dúas alumnas inventadas, teñen a compoñente da ficción, que considero que é moi importante e dá liberdade para a escrita. Se te baseas en personaxes reais está aí a súa biografía, sempre hai a ficción queda máis restrinxida. Crear estas personaxes permitíame falar do que eu quixese da forma que eu quixese, encarnar determinado tipo de camiños en Elvira e Rosa.
– LVG: O xurado destacou da obra premiada que é un eloxio do maxisterio que fomenta a dúbida e persegue o debate.
– PC: Efectivamente, si. Creo que a marabilla do maxisterio é a de crear espírito crítico. Dar as ferramentas para que as persoas poidamos defendernos, poidamos cuestionar, poidamos dubidar, ter curiosidade. Se cho dan todo feito, se impiden que ti tomes as rendas da túa opinión, estamos nunha vía moi dirixida. Pero creo que o maxisterio ten que abrir camiños e non pechalos. (…)”

Paula Carballeira, Premio Nacional de Literatura Dramática 2023

Publicado o 4 Setembro 2023 por asociacionescritoras-es

Desde Nós Diario:
“A escritora fenesa Paula Carballeira Cabana vén de ser galardoada co Premio Nacional de Literatura Dramática de 2023, concedido polo Ministerio de Cultura e Deporte, pola súa obra As alumnas (Galaxia), a proposta do xurado reunido esta sexta feira. O premio está dotado con 30.000 euros.
O xurado destacou a obra da autora galega “por ser un eloxio do maxisterio que ensina sobre a dúbida e o debate”, así como “polos seus valores dramáticos, a riqueza de matices e pola recuperación dunha muller referente para o ensino galego, símbolo da educación moderna, igualitaria e transformadora que propoñía a II República”.
Aliás, o xurado quixo poñer en valor como “a autora, a través dunha investigación rigorosa, propón ao público un texto que homenaxea a todos os mestres e ao modelo de escola laica, libre e dunha pedagoxía avanzada”.
O premio recoñeceu na súa pasada edición Josep Maria Miró Coromina, uníndose a unha ampla lista de galardoados, entre os que se atopan Pablo Remón, Guillem Clua, Alberto Conejero, Yolanda García Serrano, Alfredo Sanzol, Juan Mayorga ou Angélica Liddell, entre outros.
O xurado desta presente edición estivo presidido por María José Gálvez Salvador, directora xeral do Libro, do Cómic e da Lectura do Ministerio de Cultura e Deporte; e como vicepresidenta actuou Almudena Hernández de la Torre Chicote, subdirectora xeral adxunta da Subdirección Xeral de Promoción do Libro, a Lectura e as Letras Españolas do Ministerio de Cultura e Deporte.
Como vogais actuaron Aurora Gloria Egido Martínez, proposta pola Real Academia Española; Celia Pereira Porto, pola Real Academia Galega; Maria Aitzpea Goenaga Mendiola, pola Euskaltzaindia; Gabriel Sansano Belso, polo Institut d’Estudis Catalans; Maria Josep Marín Jordà, pola Acadèmia Valenciana da Llengua; Francisco Domínguez Matito, pola Conferencia de Reitores das Universidades Españolas (CRUE); Nieves Rodríguez Rodríguez, pola Asociación Colexial de Escritores de España-Asociación de Autores de Teatro (ACE-ATT); Luis Alberto de Cuenca y Prado, pola Asociación Española de Críticos Literarios; María del Carmen del Riego de Lucas, pola Federación de Asociacións de Xornalistas de España (FAPE); Isabel Ortega Sánchez, polo Centro de Estudos de Xénero da UNED; Juana Natividad Escabias Toro, polo Ministerio de Cultura e Deporte, e Josep Maria Miró Coromina, autor galardoado na convocatoria de 2022.”

“Héctor Pena recolle nun libro a historia do fútbol feminino en Galicia”

Publicado o 31 Agosto 2023 por asociacionescritoras-es

Desde A Movida:
“(…) Héctor Pena lembra sentir interese por primeira vez polo fútbol feminino grazas a un videoxogo da Nintendo 64 que lle agasallaran: o Mia Hamm Soccer. Para a súa desgraza, o xogo de orixe americana non era compatible coa súa consola europea, pero serviulle para descubrir á lenda do futbol estadounidense Mia Hamm. Tamén grazas á súa parella, moi futboleira, medrou nel o interese por este deporte moitas veces esquecido a nivel mediático: “A evolución é radicalmente positiva. Hai unha diferencia abismal repecto hai 20 anos en canto ao apoio social e institucional, patrocinios, nivel das xogadoras… Non é algo illado. Canto máis apoio tes máis nenas practicarán fútbol, máis ensanchas a base e máis talento xurdirá no futuro”, explica.
Segundo el, os tres grandes equipos da nosa historia son o Karbo, gran dominador do fútbol estatal nos anos oitenta que desapareceu por falta de apoio do Deportivo, con quen se fusionou; El Olivo, equipo vigués que foi o primeiro conxunto galego en xogar na primeira división estatal en 2011 e que desapareceu en 2018; e o Deportivo, que ata o ano pasado xogaba na primeira división e actualmente milita na segunda categoría estatal.
Nesta Historia do fútbol feminino en Galicia hai unha grande ausencia, que é a do Celta. Malia que nos oitenta absorbeu ao Mayador, o segundo equipo máis importante de Galicia tras o Karbo, o clube celeste nunca demostrou moito interese neste ámbito. De feito, actualmente o Celta é o único equipo de primeira divisón sen sección feminina xunto con Xetafe e As Palmas: “Penso que o día que se produza o cambio xeracional na cabeza do clube —todo apunta a que Mariam Mouriño substituirá ao seu pai Carlos na presidencia do Celta— non creo que tarde moito en dar ese paso. É algo natural. A escusa que ofrecía Carlos Mouriño sobre a ausencia de instalacións suficientes xa non vale, pois o Celta ten campos e técnicos dabondo para adestrar categorías femininas”, di o xornalista de Nós Diario.
Para ilustrar este sinsentido, Héctor conta que o outro día chamoulle a atención unha imaxe durante a visita ao museo do Celta: “Hai un mosaico cos rapaces da canteira e no centro hai unha nena. Esa nena cando medre non vai poder xogar coa súa camiseta, vai ter que facer as maletas e ir xogar a Friol, a Lugo ou fóra de Galicia”, engade o autor dos libros Historia del Trofeo Teresa Herrera e Os nosos: futbolistas e adestradores que defenderon as cores do Celta e do Deportivo.
Seguindo nesta liña temática, este mesmo ano publicou na editorial Xerais o libro xuvenil A pioneira, unha obra histórica de ficción onde unha das protagonistas está inspirada en Irene González. Esta foi unha gardameta coruñesa que nos anos vinte do século pasado xogou, ente outros, no F. C. Barcelona e tivo que facer fronte ás críticas e prexuízos da sociedade do seu tempo, que non consideraban o fútbol como algo “apropiado para as mulleres”. Na vida real Irene morreu moi nova a causa dunha doenza, pero na novela “continuamos con ela no contexto da Guerra Civil. É unha historia de mulleres en tempos de represión“, conclúe. (…)”