Entrevista 
a Miro Villar en La Voz de Galicia:
“- La Voz de Galicia (LVG): Vostede xa escolmara en 1995 unha antoloxía de López Abente. ¿Que engade Bretemada ao conxunto da súa obra?
– Miro Villar (MV): Complementa perfectamente a súa variedade temática. Trátase dunha obra cunha visión máis política e, ao mesmo tempo, máis histórica do feito galego. Na presentación en Muxía, Ferrín dixo que era un libro de poemas fondamente nacionalista. No tempo en que o escribiu López Abente participaba nas Irmandades da Fala, que entón abandonaban o culturalismo para configurarse como opción política. O que non cheguei a dilucidar aínda é a razón pola que permaneceu inédito, quizais porque no 23 empezou a ditadura de Primo de Rivera, aínda que segundo Ferrín iso non foi óbice para que se realizasen importantes iniciativas culturais.
– LVG: ¿O uso dos mitos en Bretemada vincula a Abente con Pondal alén do seu parentesco?
– MV: É certo que hai un vencello, non só de parentesco familiar, aínda que sen quitar iso que di, neste libro máis que a pegada pondaliana está a de Ramón Cabanillas e Na noite estrelecida. Pero non era algo exclusivo de López Abente, senón que estaba no ambiente poético no que se movía, formaba parte do humus.
– LVG: Ferrín destaca o emprego a fala da súa terra, a Costa da Morte, que eleva de variantes dialectais a lingua de ouro.
– MV: O mar está presente na súa obra. Sempre que se fala de poesía e mar se pensa en Manuel Antonio, pero tamén está presente na de López Abente, que tamén era un poeta do mar, só que dende unha perspectiva distinta. Manuel Antonio víao como mariño mercante, mentres que Abente está máis próximo á xente do traballo no mar e iso nótase no léxico. O propio Risco, en Nós, chamouno o poeta do mar.
– LVG: Dedicóuselle o Día das Letras do ano 1971, pero aínda hai moito que pescudar nel.
– MV: Penso que o Día das Letras non debe ser un punto final, senón un punto e seguido. Abente tivo a desvantaxe de que foi homenaxeado cando os estudos literarios en galego non estaban tan desenvolvidos. Gustaríame que hoxe se estudase con máis profundidade porque seguro que o situaba noutra dimensión.”
Arquivos da etiqueta: La Voz de Galicia
Rianxo: presentación de Poñente, de Pere Tobaruela
O 
venres 27 de xaneiro, ás 20:30 horas, no Auditorio de Rianxo (Rúa Autores da Rianxeira, s/n), preséntase o libro Poñente, de Pere Tobaruela, publicado en Xerais. O acto, coorganizado pola editora, o Concello de Rianxo, La Voz de Galicia e a Asociación Cultural Barbantia, contará coa participación de Ana Isabel Boullón, Manuel Bragado, Xesús Laíño, Carlos Mosteiro, Adolfo Muíños e o propio autor, e será completado cunha actuación musical a cargo de Antón Alcalde e Iago Hermo (da Escola de Música de Rianxo). Ese mesmo serán inaugurarase a exposición Castelao Vive. Esculturas de Nuco Losada.
Xosé Luís Franco Grande: “Alégrame ter sido un elemento de concordia e non de discordia”
Entrevista 
a Xosé Luís Franco Grande en La Voz de Galicia:
“- La Voz de Galicia (LVG): ¿Como se sente ante este recoñecemento?
– Xosé Luís Franco Grande (XLFG): Un pouco sorprendido e preocupado porque é unha experiencia nova. O que me alegra é que sexa unha distinción da miña terra. Dáme satisfacción. Sobre todo o feito de que foi un acordo adoptado por unanimidade. Alégrame ter sido un elemento de concordia e non de discordia. (…)
– LVG: Opinaba vostede hai uns anos que a creación literaria estaba nun momento de vulgaridade total. ¿Mellorou a cousa?
– XLFG: É que cada vez que falo diso a xente ponse enferma. A miña opinión non vai cambiar a realidade, que é a que é. Pode que sexa eu o que está trabucado e as cousas van mellor, aínda que eu non o vexo por ningures.
– LVG: Acaba de nos deixar Díaz Pardo e Paco del Riego fíxoo hai pouco mais dun ano. ¿Hai relevo desta xeración cun perfil intelectual tan elevado?
– XLFG: Hoxe predominan os técnicos sobre os humanistas e iso xa se perdeu coa Xeración Nós. Pero é un cambio universal, non só de Galicia. Hoxe é imposible ter unha visión global e profunda das distintas ramas do saber. Unha cousa é estar informado, e outra, ter coñecemento real e profundo das cousas. Hai que peneirar todo moi ben para non caer en trampas. (…)
– LVG: ¿Como ve a marcha da Academia Galega na actualidade?
– XLFG: Hai moito que non vou pola Academia. Non me fai moita ilusión. Estou un pouco á marxe de todo iso. Tanto me dá estar dentro que estar fóra. Hai xente que está matándose por entrar, non sei para qué. Déixolles o meu posto na RAG cando queiran. Estaba máis a gusto nos tempos de Paco del Riego, nos que había máis cordialidade e sentido de comunidade. E non estou criticando nada de agora. Só é que eu antes sentíame máis a gusto na Academia.”
Eva Moreda: “A miña última novela marca certa madurez, evolución”
Entrevista 
a Eva Moreda en La Voz de Galicia, desde Xerais:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Naceu na Veiga e emigrou. A Veiga é como un tempo distinto é unha novela sobre emigración. Aínda que non sexa autobiográfica…
— Eva Moreda (EM): Non é autobiográfica pero hai varios detalles da miña vida, a parte de Londres e a da Veiga, en forma de flashbacks.
— LVG: ¿Como está sendo a resposta dos lectores ante esta novela?
— EM: Bastante boa. En xeral tivo críticas boas. Tamén estou moito en redes sociais, Facebook e Twitter, e xente que, sen coñecerte de nada, me escribiu para dicir que lles gustara…
— LVG: En canto aos libros que xa ten editado é…
— EM: O sexto. Tampouco é que marque un cambio de sentido, ou un xiro de 180 graos pero retoma temas que tratara, como o da emigración. Houbo xente que mo comentou, e penso o mesmo, que marca unha certa madurez, evolución respecto a obras anteriores; a técnica literaria está máis traballada, a forma de traballar os temas. (…)
En canto se lle pregunta a Eva Moreda polas súas novas incursións ou proxectos a nivel literario, esta é a súa resposta: “Hai un tema que me gustaría tratar. Estou facendo os meus experimentos: literatura infantil e xuvenil. Tamén teño os meus libros favoritos de cando era nena. En parte porque de pequena sempre lía moito e se conseguira interesar a alguén pequeno pola lectura sería unha grande satisfacción para min. Hai o debate de se este tipo de literatura é de categoría distinta á de adultos, en que se diferencia, se trato un tema que tamén podería tratar nun de adultos”.”
Xavier Alcalá: “Aquí mandan os de sempre, como din os perdedores de Fábula“
Entrevista 
a Xavier Alcalá en La Voz de Galicia:
“- La Voz de Galicia (LVG): Trinta anos despois da primeira edición, ¿como atopou Fábula e que cambios ve en vostede como escritor neste tempo?
– Xavier Alcalá (XA): Fábula foi editada en galego seis veces, antes de aparecer en castelán. Eu sempre releo e retoco as miñas vaidades. Por tanto, nun caso de long-seller coma o desta novela, non dou esquecido o texto. Está claro que hai unha evolución nas miñas teimas: pasei da «collage» que se nota en Fábula, Nos pagos de Huinca Loo e Tertúlia (nesta, moitísimo) á linealidade da triloxía Evanxélica memoria, ou na da miña próxima novela, Verde oliva. Antes confiaba na «intelixencia do lector». Agora teimo con ser lineal e explícito: deben ser os anos de docencia na universidade…
– LVG: O libro publicouse en 1980 e algunhas afirmacións de personaxes sobre Franco podían causarlle problemas, sabendo hoxe o que podería ter pasado no 23-F. ¿Era consciente de que se podía producir esa involución?
– XA: Esta pregunta pon o dedo na chaga. Verdadeiramente foi unha insensatez publicar a novela nesa altura (escribina en tres meses) porque a Transición en España pechara en falso. De feito, colleunos en pleno trauma do golpe de estado aínda a presentar a novela. Houbo unha escena dura, que dá para novelar, logo do 23-F no escritorio do alcalde da Coruña, daquela Domingos Merino. Salvámonos por pouco… (…)
– LVG: A novela sae agora en castelán. ¿Como ve a percepción fóra da literatura galega?
– XA: Hai algo que me parece un absurdo: que en Madrid pensen que escribimos en «subvencionado», que o que non se escribe en castelán é algo de broma. Por iso é tan importante o paso que deu Pulpbooks, porque en Galicia hai moita materia literaria ben tratada. Ora, se hai ese prexuízo do nacionalismo español, lancémonos a outros mercados libres del. E, se o texto en papel non se difunde, pensemos nos novos soportes. Eu ando niso.”
Celso Emilio Ferreiro, cen anos de resistencia poética activa
Artigo 
de Camilo Franco en La Voz de Galicia:
“A pesar das confusións biográficas, Celso Emilio Ferreiro naceu hai cen anos, un 4 de xaneiro de 1912, concretamente ás catro da tarde, horas antes de que, segundo a súa avoa, houbese fenómenos estraños no ceo. A literatura xogou, desde ese momento de feitos estelares, un papel fundamental na vida de quen, segundo os especialistas, foi un dos escritores galegos máis populares. Coincidindo con este centenario, o Parlamento Galego declarou este 2012 como ano dedicado a conmemorar a figura do escritor de Celanova, que cargou toda a súa vida poética coa responsabilidade de ser poeta civil. Celso Emilio Ferreiro Míguez naceu o 4 de xaneiro de 1912. O seu pai tardou dous días en inscribilo no rexistro civil e por este motivo nalgunhas biografías aparece a data do 6 de xaneiro como a do seu día de nacemento. A perspectiva dos poetas novos sobre a obra de Celso Emilio resúmea María do Cebreiro, asegurando que o escritor volveu «imprevisiblemente antes desta conmemoración e quizais o mellor dela sexa que nos obrigue a relelo». Para a escritora, a poesía de Ferreiro «conecta cun momento de incerteza e precariedade e a súa lectura pode ser moi produtiva na circunstancia actual». Máis que conectada coa súa poesía, María do Cebreiro encontra ligazón entre o autor de Celanova e os poetas que comezaron despois do 2000, «como Daniel Salgado».”
Antón Patiño: “Para chegar a Lois hai que ter a intensidade que el tiña”
Entrevista 
a Antón Patiño en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Despois de todo un ano de falar de Pereiro, ¿cales son as chaves para chegar a el?
– Antón Patiño (AP): Hai que ser fieis á súa identidade. Para chegar a Pereiro hai que ter a intensidade que el tiña para todo.
– LVG: ¿O formato dicionario favorece ese achegamento?
– AP: É axeitado porque pretendo achegar a Lois desde diferentes perspectivas. É un achegamento á súa obra e á súa circunstancia, pero tamén é un xeito de explicar o impacto das mutacións do mundo na segunda metade do século XX. É, ademais, unha achega á miña xeración. O dicionario respecta a simultaneidade das influencias nas 320 entradas que ten. Incorpora material de Piedad Cabo, a que foi a súa compañeira, que completa a visión sobre Lois.
– LVG: ¿Quedan cousas por dicir sobre o escritor?
– AP: Un poeta como Lois Pereiro non se esgota nunca. O carácter da súa obra está blindado conta a xibarización ou contra o esquematismo. É unha obra que nace dun proceso de subtracción e polo tanto mantén vivo o enigma, esas zonas de penumbra luminosa. Pereiro resiste calquera proceso de banalización.
– LVG: ¿No seu caso, quédanlle cousas por dicir sobre o poeta?
– AP: Unha vez que entregue o texto da miña intervención no congreso, creo que cumprín un ciclo de explicar a Lois Pereiro desde a miña proximidade xeracional, pero tamén desde a fascinación pola súa obra, pola súa relación con outras obras.”
Camilo Franco: Pereiro, o heterodoxo integrado
Artigo de Camilo Franco en La Voz de Galicia:
“Méndez Ferrín sentenzou ao finalizar o Congreso da Real Academia Galega que todos «os anos non podemos ter un Lois Pereiro». A valoración do presidente da RAG explica a circunstancia, coreada desde algúns ámbitos, de que este Día das Letras Galegas saíuse do patrón e levou a celebración a sectores sociais e culturais que permaneceran alleos a ela.
Para o presidente da Academia, as celebracións demostraron a «potencia da cultura galega e súa variedade». Admite Ferrín a singularidade e a versatilidade das actividades celebradas este ano e o atribúe á calidade poética «dunha figura que, como dixo Gimferrer, é unha das grandes da poesía en Europa, conectado ás correntes do seu tempo».
Para Manolo Rivas, compañeiro en algúns dos colectivos poéticos nos que foi incluído o poeta, «a enerxía despregada pola sociedade galega arredor de Pereiro ao longo deste ano demostra non só que a poesía de Lois está moi viva e ten capacidade de conectar coa sociedade agora, tamén explica que hai moita xente disposta a participar e a utilizar a obra de Lois para facer outras cousas». Unha enerxía social que, segundo Rivas, «non vai haber recortes que poidan parala».
Tanto Ferrín como Rivas dan por boa a descrición de Pereiro como heterodoxo e os dous académicos da lingua consideran lóxico o proceder da institución lembrando a un autor pouco académico. Ferrín considera que a RAG non fai «as cousas porque si Pereiro foi unha elección axeitada, como todas as da Academia, aí están os resultados». Para Rivas, o éxito deste ano dedicado a Pereiro demostra que a «Academia está atenta ao que pasa na rúa».
Para o irmán do escritor, o xornalista Xosé Manuel Pereiro, «foi un ano sorprendente, primeiro pola cantidade de actividades e logo pola variedade». Engade o irmán do escritor que hai que ter en conta «a variedade de propostas que foron nacendo arredor da obra de Lois, fosen libros, películas, discos, teatro ou concertos». O periodista explica que a polémica arredor da elección de Pereiro «só demostra o interese que hai polo autor e pola celebración». Para o irmán do poeta, o carácter diverso e pouco académico da súa obra «foi unha das circunstancias decisivas para que este fose como foi». O propio xornalista sinalou na Academia que o Día das Letras «pode elevar ou tombar a un autor». Considera que no caso do seu irmán «non hai perigo do segundo».
Para algúns críticos, a obra de Pereiro «ten solventados os riscos de institucionalización». Explícao Olivia Rodríguez, quen sinala que o proceso de «canonización de Pereiro xa comezou no ano 85 e ao longo deste ano recibiu un pulo definitivo». Explica tamén que a obra «non quedou esgotada neste ano».
Mercedes Queixas pide aproveitar o resultado deste ano para «repensar o canon literario en Galicia e non perder de vista o ensino nin o funcionamento que poidan ter determinadas obras na escola».”
Achados dous poemas inéditos de Celso Emilio Ferreiro
Artigo 
de Xesús Fraga en La Voz de Galicia:
“O 2012 será un ano destacado para os moitos lectores de Celso Emilio Ferreiro (1912-1979): a celebración do seu centenario e do cincuentenario da aparición de Longa noite de pedra conforman un marco de actividades conmemorativas que deberían traducirse no mellor coñecemento dun dos poetas galegos máis populares, pero do que aínda quedan facianas por descubrir. Así o pon de manifesto o crítico Ramón Nicolás, especialista na obra de Celso Emilio, nunha ampla análise que publica mañá o suplemento Culturas de La Voz, e que sinala algunhas «necesidades perentorias»: «A catalogación definitiva dos fondos existentes nos arquivos familiares» e «teimar na divulgación da súa obra entre nós e abrir outras vías para proxectar a súa obra internacionalmente». Que a obra de Celso Emilio segue a dar sorpresas exemplifícao o achado de inéditos, como os que publica hoxe este xornal, Mozo e O atraco. O primeiro é totalmente inédito e está na liña de Prá mocidade (en Viaxe ao país dos ananos) e O revolucionario (en Cimenterio privado). Ramón Nicolás dátao a comezos da década dos setenta. «En O mozo hai un ton imperativo, unha sorte de guía de actuación do que un mozo concienciado debería facer, impregnado de motivos da política internacional do momento; pero a ese mozo pídelle que non confunda, semántica e significativamente pobo con masa, e a recriminación ten moitas lecturas», explica o crítico. «É probable que esta fose a primeira versión que logo reelaboraría, pero lido cos ollos de hoxe goza, nunha parte non desdeñable e facendo abstracción da época histórica na que o escribiu, dunha actualidade sorprendente», engade. En canto a O atraco, apareceu na revista Correo de Galicia, en Bos Aires en 1969, pero non foi incluído na edición de hai uns anos da Poesía galega completa, xa que Nicolás coñeceuno despois de editar o libro. O especialista enmárcao nas experiencias xurdidas «ao abeiro da súa expulsión da Hermandad Gallega de Caracas e céntrase na imposición dese pensamento único nunha inequívoca clave de denuncia».
Resulta imposible non relacionar ambos os dous poemas inéditos con feitos tan actuais como o movemento dos indignados. De igual modo, Longa noite de pedra, malia chegar aos cincuenta anos, é un libro «cheo de actualidade», segundo Nicolás, ademais de ocupar un lugar «fundamental na poesía galega de todos os tempos». «Proporcionoulle celebridade, musicáronse ducias de poemas do libro, reeditouse innumerables ocasións, abriulle o camiño aos lectores peninsulares mais tamén foi, indirectamente, responsable dunha lectura unívoca da súa obra e agocha outras facetas creativas, coido que moi relevantes nel, como a narrativa», conclúe.”
Luís González Tosar sobre Celso Emilio: Luz do canto contra a sombra
Artigo 
de Luís González Tosar en La Voz de Galicia:
“O ferreiro, símbolo clásico do demiurgo, era un ser capaz de forxar o cosmos todo porque conxugaba forza e poder. Figura temible, esta, sen chegar a deus, podía arremeter contra a divinidade ou contra os individuos, asegún. Na nosa tradición foi oficio moi respectado, fornecedor das ferramentas de labranza, tiradentes e destrutor implacable nos seus arrautos de ira. Celso Emilio, O Celso, como lle chamaban os amigos certos, foi ferreiro completo: «Amou os homes, e a forza asoballante do seu desexo levouno a querer transformar a historia, a asaltar o Pazo dos Ceos, a loitar para cambiar de base o mundo: desde Celanova, desde Galicia». Así o definiu Xosé Luís Méndez Ferrín, con quen o poeta compartiu camaradaxe, país, dialecto e as intimidades que só os amigos verdadeiros saben gardar.
Eu trateino a partir do seu regreso de Venezuela, 1973. Lérao antes, despois de asistir a unha actuación musical dos seus poemas no cine parroquial de Santiago de Vigo, 1969. Funo ver logo a Madrid e recibiume cos brazos abertos. Lembro que me levou ao seu apartamento, en Atocha, tiña a máquina de escribir pousada nunhas caixas de madeira, unha soa cadeira e o colchón no piso, sen somier. Mais nada. O que pasaba é que a Ferreiro Míguez tíñano marcado. Daquela, os cainitas bichicomas arremetían contra el pola mínima. Pero calquera que se achegase a fondo á súa obra, falareivos de min anque me doan/as escuras raíces dos meus soños, descubría nel moitas e diversas voces engaiolantes, auténticas: a tenrura, a infancia perdida, a emoción, a terra nai, a carraxe, o desengano, a sátira (Arístides Silveira). En todas brillaba o mestre liberador, a palabra intensa, valente. (…)”.
