Arquivos da etiqueta: María Victoria Moreno

A Pontevedra de María Victoria Moreno

Publicado o por

Artigo de Daniel Salgado en Sermos Galiza:
“Os escenarios de vida dunha escritora axudan a explicar a súa obra. E viceversa. Algo así defende a xornalista Montse Fajardo, autora de O escalón de Ulises. A Pontevedra dos afectos de María Victoria Moreno, a mestra que escribía libros (Concello de Pontevedra). “Intentei pescudar na súa vida e ao pescudar na súa vida, comprendes moi ben a súa obra”, di Fajardo.
María Victoria Moreno (Valencia de Álcantara, Cáceres, 1939 – Pontevedra, 2005) chegou á cidade onde morreu en 1963. Alí atopara traballo o seu primeiro marido. Ela preparaba oposicións. Aprobaríaas dous anos máis tarde, o que a levaría a unha decisiva estadía en Lugo. Pero volveu ás ribeiras do Lérez en 1967. Agás un pequeno período en Vilalonga, xa nunca abandonaría Pontevedra.
“As chiscadelas á cidade e á súa xente son continuas nos seus libros”, explica a Sermos Montse Fajardo (Vilagarcía de Arousa, 1973), “pero sobre todo aparecen as persoas, antes que Pontevedra”. Pon un exemplo: “Carlos Godoy era o director do instituto Torrente Ballester e o seu amigo. Sempre contaba que quixera ser bombeiro. En Guedellas de seda e liño (1999) sae Carlos Godoy, xefe de bombeiros”.
Tamén na súa célebre Anagnórise (1988) aparece unha profesora que fuma e conduce moi ben. Na mencionada Guedellas de seda e liño, unha rapaza que se relaciona con alguén que consome drogas. A tentación autobiográfica irrompe así, aos anacos, disfrazada. Non é o caso das súas pezas poéticas, compiladas postumamente por Xavier Senín en Elexías de luz (2006). (…)
Como parrafadas botaba no escalón de Ulises que dá título ao traballo de Montse Fajardo. A expresión ten correspondencia real: no barrio de Campolongo, nos anos 80, María Victoria Moreno adoitaba pasear a cadela. “Xuntábase con nenas e nenos aos que lles mercaba larpeiradas e cos que sentaba nunha escada para lles contar a historia de Ulises”, lembra a xornalista, para quen a anécdota encerra elementos de categoría: “Era quen de converter calquera lugar nunha aula e dar clase en calquera lugar. Engaiolaba os alumnos”. (…)”

María Victoria Moreno e a problemática cultural galega

Publicado o por

Artigo de Daniel Salgado en Sermos Galiza:
“(…) “María Victoria Moreno fora finalista do premio Café Gijón, en Madrid. Tiña futuro como escritora en castelán, na xeración do realismo social”, esténdese Ánxela Gracián (Castroverde, 1968), “mais abandonouno todo para traballar por Galiza e polo galego. Ese compromiso aínda me emociona”.
Moreno batera coa “problemática sociolingüística e cultural” no seu primeiro destino como docente. Alí entrará en contacto, relata, con Xesús Alonso Montero, o seu xefe de departamento e militante do Partido Comunista. “El introduciuna nos problemas deste país”, sinala a biógrafa. Destes e doutros episodios trata Doce cartas a María Victoria Moreno (Hércules de Ediciones), a súa achega ao coñecemento da autora de Elexías de luz.
“Eu sempre fun lectora de Moreno e, desde que me mergullei máis a fondo, admiradora”, explica, “esta foi unha obra por encarga. Comezou dirixida ao público infantil pero ao final colleu máis profundidade. A editorial clasificouna para maiores de 12 anos”. E escolleu a forma novelada porque era “o rexistro en que podía dar o mellor”. “Non a coñecera en vida e non tiña datos diferentes do que outros investigadores. Así podía ademais permitirme ir pasando polas diferentes etapas históricas en que viviu, desde o ano 39”, di.
Gracián, tradutora e escritora prolífica de literatura infantil, estudou vida e releu obra de Moreno (Valencia de Alcántara, Cáceres, 1939 – Pontevedra, 2006). “Penso que non se está a facer abondo fincapé no seu compromiso coa literatura infantil”, aduce, “aínda se pensa nesta como unha literatura menor. Mais María Victoria Moreno puxo o seu talento ao servizo dela”. E deu algúns froitos inexcusábeis.
Guedellas de seda e liño (1999) é aínda a obra que a ánxela Gracián lle parece máis salientábel. “Amosa un pulso narrativo inmenso, malia non ser unha novela pechada. Hai homenaxe ao barroco de Otero Pedrayo e ao realismos social ou a Luis Martín Santos”, expón, “e abre moitas liñas temáticas”. Se Anagnórise (1988) foi o seu título máis recoñecido, e lectura de cabeceira para varias xeracións de adolescentes, a propia Moreno prefería “a ollada tenra do can en Leonardo e os fontaneiros (1986)”.
A María Victoria Moreno de Doce cartas -que leva ilustracións de Antonio Seijas- tamén ilustra a volución social e política do Estado español. E tampouco agocha certa amargura, tal e como conclúe Gracián: “Houbo comentarios crueis. Perdonábanselle menos cousas por ser muller. Como cando se di que ten pouca obra. Mais ela tamén se dedicou ao ensino, que era vocacional”.”

A Coruña: actividades en torno ao Día das Letras Galegas 2018

Publicado o por

“O Concello da Coruña rende homenaxe nas Letras Galegas á escritora María Victoria Moreno cunha programación “que pon en valor a cultura de proximidade”. (…)
A partires do luns 14, e até o sábado 19, o goberno local promoverá unha serie de iniciativas que inclúen a lectura pública da obra de Moreno desde o balcón do Pazo de María Pita, un concerto no Campo da Leña con grupos galegos, diversas propostas abertas a todos os públicos nas bibliotecas municipais e unha programación específica elaborada, en común, coas librarías de proximidade da Coruña. (…)”
Aquí pode descargarse a programación completa. (…)
Ás iniciativas que se desenvolverán durante toda a semana nas librarías súmase tamén a lectura pública colectiva, desde o propio balcón do Pazo Municipal de María Pita, da obra da autora homenaxeada nesta edición.  (…) A proposta, tal e como recordou Sande, comezará ás 12.00 horas deste xoves desde o balcón, “sempre que as condicións meteorolóxicas así o permitan. Se non é posible, trasladarase, como o ano pasado, ao salón de Plenos”, explicou o edil. As persoas que queiran intervir na lectura poderán facelo, previa inscrición, a través do correo concellaria.cultura@coruna.es
O concelleiro de Culturas, Deporte e Coñecemento tamén salientou as actividades que a rede de Bibliotecas Municipais está a realizar durante todo o mes para o fomento da lectura en galego, “e que referendan o seu carácter de excelencia e de compromiso coa promoción da cultura”. Así, do luns 14 ao sábado 19, todos os centros ofrecerán préstamo ilimitado de materiais en galego, ademais de acoller, na súa meirande parte, mostras bibliográficas que renden homenaxe á María Victoria Moreno así como outras autoras e autores de referencia da literatura galega.
Xa o día 15, a biblioteca dos Rosales acollerá un encontro -a partires das 18.30 horas -coa escritora Emma Pedreira, que vén de gañar o IV Premio Internacional de Poesía Jovellanos coa súa obra Lista da compra da viúva, que presentará o vindeiro martes. As actividades abertas á veciñanza completaranse co concurso #selfieLetrasGAL, unha proposta a través da cal as Bibliotecas Municipais convidan á cidadanía a compartir a súa lectura favorita en galego na rede social Instagram, a través dos cancelos #recomendamosBMC e #selfieLetrasGal -e etiquetando ás bibliotecas na foto, co perfil @bibcoruna-, e que dará a posibilidade de gañar un lote de libros. As bases completas da iniciativa pódense consultar no web www.coruna.gal/bibliotecas.
Ademais, a biblioteca do Centro Ágora está a promover o ciclo Eloxio da Diversidade, dentro da liña de traballo cos centros de ensinanza na súa área de influencia e que inclúe unha ampla programación arredor da efeméride. Desde o 9 maio, e até o día 29, preto de 200 mozas e mozos de bacharelato, ESO, e de ciclos formativos participarán, activamente, en actividades que inclúen visitas á Real Academia Galega, ao Servizo de Normalización Lingüística do Concello da Coruña e da Deputación, ou ao Teatro Colón -nun evento teatralizado e protagonizado pola figura de María Casares-, entre outros espazos.
Tamén durante a noite do mércores 16, o Campo da Leña acollerá un concerto especial co gallo do Día das Letras Galegas, que contará coa participación de diversos grupos de orixe galega, “con música crítica e aspectos máis que interesantes”, segundo apuntou Sande. Así, ás 22.00 horas, O Leo i Arremecághona subiranse ao escenario, para dar paso, contra ás 23.15 horas, á banda The Tetas Van. Finalmente, Terbutalina pechará a sesión cunha actuación que comezará contra ás 00.15 horas da noite.”

O nacemento de Árbore e a aventura da María Victoria Moreno editora

Publicado o por

Desde a Real Academia Galega:
“Cando a finais dos anos 80 Carlos Casares decidiu poñer en marcha unha colección de LIX dentro da editorial que dirixía, xa existía algún proxecto co mesmo público obxectivo no ecosistema do libro galego, pero perduraba a necesidade de iniciativas destinadas ao público novo, sobre todo en “dous banzos importantísimos”: por unha banda, o dos primeiros lectores e lectoras e, por outra, o xuvenil, sinala David Otero. Árbore integrou estes elos e os intermedios nunha mesma colección na que, identificados con distintas cores, se presentaban os títulos recomendados por tramos de idade, seguindo unha idea e un formato nos que tamén foron esenciais as achegas de Pilar Sampil e Manuel Janeiro no labor de deseño, apuntan Otero e García Teijeiro.
Desde o principio, os tres codirectores entenderon a idea que buscaba Galaxia: potenciar os autores e autoras galegos nun momento en que o libro infantil e xuvenil na lingua propia se nutría en boa medida de verter ao galego outros autores e autoras do resto do Estado español e europeos de prestixio. “Queriamos ter o mellor en Árbore”, resume Antonio García Teijeiro. “Máis que descubrir carreiras, buscabamos xente de calidade. Recordo, por exemplo, que Paco Martín, que xa gañara o premio Nacional de Literatura Infantil e Xuvenil, publicou connosco Lembranza nova de vellos mesteres, ou o primeiro libro de Alberto Avendaño, O gato metido nun saco, e Anagnórise, da propia María Victoria, que é un libro de referencia”, repasa. El mesmo, Premio Nacional de LIX en 2017, publicou nesta colección o seu primeiro libro de narrativa, A chave dos soños, e tamén viron a luz neste selo outros de David Otero.
Anagnórise foi un dos libros presentados aquel 16 de xuño de 1988 en Vigo. Inauguraba a liña salmón de Árbore, a dedicada áo público xuvenil, con grande éxito: entre 1988 e 2004 chegou ás 16 reimpresións. María Victoria Moreno foi tamén a autora doutro volume emblemático desta colección, con outras 16 reimpresións: Mecanoscrito da segunda orixe de Manuel de Pedrolo, que verteu ao galego desde o catalán, unha das linguas que dominaba tras estudar bacharelato en Barcelona e licenciarse en Filoloxía Románica. “Foi un traballo de tradución realmente extraordinario”, valora David Otero.
Os ollos do dragón de María Ángels Gardella, As mazás da prosperidade de Hans Christian Andersen e Isto que ves é o mar de Gabriel Janer Manila tamén dan conta nesta etapa do bo traballo de María Victoria Moreno como tradutora, pero o cometido fundamental do equipo directivo de Árbore consistía na lectura e valoración dos orixinais sobre os que despois discutían. “As xuntanzas que tiñamos para decidir que había que publicar ou non desenvolvíanse nun ambiente de moi boa sintonía, nunca houbo un choque, cada un defendía as súas posturas desde o punto de vista literario”, asegura Antonio García Teijeiro. “Os criterios de María Victoria eran moi ben aceptados polos demais, porque realmente tiña un olfacto lector especial, tiña moi claro o que debía ser a literatura para nenos e nenas, mozos e mozas. Ela primaba, evidentemente, que houbese unha boa historia, pero sobre todo a pulcritude lingüística e a calidade literaria”, engade. (…)”

Pontevedra: presentación do monográfico Renacer á descuberta das palabras. María Victoria Moreno

Publicado o por

Porriño: actividades destacadas da Feira do Libro do 11 ao 13 de maio

Publicado o por

O domingo 13 de maio finaliza a Feira do Libro de Porriño (na Rúa Ramón González), organizada pola Federación de Librarías de Galicia, con horarios de 11:00 a 14:00 h. e de 17:00 a 21:00 h., cos seguintes actos literarios destacados dentro do seu programa para estes días:

Venres 11
– 19:00 h. Presentación e concerto de Oviravai, co seu último traballo: As andanzas de Paio, publicado en Galaxia.

Sábado 12
– 18:00 h. Actividade infantil: Teatro na mochila, con Anxo Moure.

Domingo 13
– 12:30 h. Actuación infantil Cantares das Letras, de Rosalía a María Victoria Moreno, de Luís Vallecillo.
– 19:00 h. Ledicia Costas asina exemplares de As peripecias de Extravaganzza Pérez e outros libros.
– 20:00 h. Falando de libros con… Clara do Roxo.