Ramón Caride: “A literatura galega ten grandes obras pero non unha novela de nivel de consumo con referentes propios”

EntrevistaRamón Caride de Montse Dopico a Ramón Caride en Praza:
“(…) – Praza (P): Dis neste libro [Flash Black 13] que o fantástico non é paralelo ao cotián, que non está por enriba nin por debaixo, senón conectado, tanxente. Por que?
– Ramón Caride (RC): Vivimos nunha dimensión de rutina, de monotonía. Pero iso sucede só no plano de aparencia. Cada persoa ten a súa percepción do mundo, e a fantasía é un modo de velo. Quero dicir, que de maiores perdemos o sentido da marabilla que teñen os nenos. Non nos decatamos de que todo é abraiante. Pois aos que conservamos esa certa inxenuidade da mirada, iso non nos pasa. E iso é a literatura fantástica: ver o que hai detrás. Porque o que nos contan da realidade é unha ficción, un invento. Que é a prima de risco? Ou a Troika? Iso é literatura, ficción, personificacións do que goberna a nosa vida. Pois a xente acepta eses mitos como se fosen realidades. E despois chócalle que alguén fale de mundos paralelos. Nun mundo no que, por exemplo, o diñeiro non é real, pois a economía é un número nun programa informático. (…)
– P: Hai tempo que se tenta facer literatura para todos os públicos e non só grandes obras. Mais tamén hai, na actualidade, un debate sobre a “normalización”. Hai que facer certos tipos de literatura para cubrir ocos?
– RC: Cada escritor ten que facer a literatura que quere e que lle sae. En calquera sitio, ten que haber literatura que funcione a varios niveis, e aquí temos, como dicía, grandes obras, pero non unha literatura de nivel de consumo con referentes propios. Da mesma maneira que precisamos un audiovisual máis potente con referentes galegos. O poder político bloquea esta forma de expresión, é verdade. O diñeiro público é movido por persoas cunha determinada orientación ideolóxica. O modelo da televisión é o Luar. Programas para xente maior, do rural… Unha serie como Matalobos non quixeron mantela porque falaba do narcotráfico e daba “mala imaxe”. A televisión debera ter programas que transmitan a idea de que o galego é unha lingua para todas as idades. Mais se a programación que hai á xente nova non lle di nada…
– P: Comentas que é máis fácil reeditar cousas de xénero negro que de literatura fantástica. Tamén porque o policial está un pouco como de moda, supoño. Mais é curioso o que dis, tendo en conta desde a tradición de relato fantástico ata Cunqueiro ou toda a literatura que agochou a crítica ao franquismo baixo o fantástico. Daquela, ser “realista” era unha rareza.
– RC: Xusto hoxe estou coa xente de Urco, que se gaña a vida editando literatura fantástica en galego. Para a xente nova, o fantástico é referente. Mira o cinema, que ben funciona nel a fantasía e a ciencia-ficción. Na literatura galega hai unha infravaloración do que non sexa realista. Se un libro fai socioloxía, ou fala da diglosia, ou da represión do 36… xa se valora máis, independentemente do seu valor literario. Fernando Cimadevila ten unha triloxía, a de Basilius Hoffman, que está funcionando moi ben coa xente nova. Pero como non é literatura realista non se lle dá moita importancia. Este tipo de libros están a atraer lectores para o galego, mais a crítica non se de decatou do que está a pasar. (…)
– P: Algo máis que queiras contar sobre Flash-Black 13?
– RC: É como un repertorio do fantástico. Recolle moitas liñas: ciencia-ficción, distopía que fai crítica social, terror… Falta o conto tradicional de medo. Son relatos eu creo que tecnicamente bos, de distintos estilos. Un libro variado, que fala da realidade de distintas maneiras.”

Compostela: presentación de Dende o conflito, de María Reimóndez

OMaría Reimóndez mércores 4 de marzo, ás 20:00 horas, na Libraría Lila de Lilith (Rúa Travesa, 7) de Santiago de Compostela, preséntase Dende o conflito, de María Reimóndez, publicado en Xerais. No acto participan, xunto á autora, Montse Dopico e Manuel Bragado.

Xabier López: “Os boxeadores foron os primeiros e auténticos heroes, deportivamente falando, da clase obreira”

EntrevistaXabier López de Montse Dopico a Xabier López en Praza:
“(…) – Praza (P): A vida que nos mata desenvolvíase na Segunda República. Olympia Ring, 1934 tamén. Desta volta, interesáronche sobre todo a revolución de Asturias do 34 e a proclamación do Estado catalán. É a etapa do “bienio negro”: a represión política, a censura, a Lei de Vagos e Maleantes… Tivo algo que ver a escolla desta época co intento de destacar, precisamente, a época menos progresista da Segunda República?
– Xabier López (XL): Resístome a crer que a historia sexa cíclica -iso sería realmente terrible- pero penso que existen certas cousas que cómpre non esquecer: entre elas, que cando comezaron a respirarse aires de cambio neste país -e por extensión en toda España- sempre apareceron movementos políticos dentro do propio sistema dispostos a dinamitar as cativas conquistas do progreso. Á II República non a liquidou o Alzamento do 18 de xullo; o principio da fin chegou co programa de “goberno” desenvolvido pola dereita radical vitoriosa nas urnas en novembro de 1933: a amnistía prometida aos partícipes do golpe de estado de Sanjurjo, a paralización da reforma agraria, o restablecemento de relacións coa Santa Sede e a revisión da política de laicidade e as súas consecuencias prácticas (entre elas, póñase por caso, a que limitaba que fose o Estado quen pagase o salario do clero)… Por non falar do “desinterese”, cando non da aberta belixerancia, que amosaron a respecto das reivindicacións dos territorios diferenciados con ou sen autogoberno, como era a esas alturas o noso caso. Ademais, literariamente falando, todo “paraíso corrompido” ofrece unha chea de posibilidades ben interesantes.
– P: En que se basea ese “revival” do xénero negro ao que parece que estamos a asistir? Que ten que ver co tempo de crise económica, política..? Por que ese interese, tamén, pola novela histórica (algo tiña diso O caderno…)?
– XL: Xa case é un lugar común dicilo, pero a novela negra negra é un perfecto calidoscopio da sociedade que a produce. E por suposto que seríamos ben inxenuos se nos cremos que non houbo quen vivise xa as nosas “crises”. Chamámoslle “novela histórica” (pola ambientación, e todo iso) pero a verdade é que, de analizármolas polo miúdo, pouco mudaron as cousas dende os anos trinta do século pasado: cando menos na mentalidade e nos problemas que se formulaban. E pode que ata nas respostas. (…)
– P: O teu protagonista é un boxeador galego, que ademais é membro do Partido Galeguista. Fíxome pensar en Sangue sobre a neve, de Manuel Forcadela: un boxeador, crónica negra, retrato dunha cidade e dunha clase social… Como xorde este personaxe?
– XL: Ben. Tanto Manuel Ramírez Castro, O Camión, coma o Martell, non deixan de ser abstracción de todos aqueles mozos da época que vían no boxeo unha maneira de saír adiante, deixando atrás as máis das veces un entorno cheo de penurias. Durante un tempo, os boxeadores chegaron a gañar máis cartos ca os futbolistas. Dalgún xeito, foron os primeiros e auténticos heroes, deportivamente falando, da clase obreira. Co Camión, non obstante, propúxenme rachar o estereotipo para botarlle máis “pementa” ao asado, se podo dicilo así. O púxil pontevedrés non só é militante do Partido Galeguista: falamos dun mozo que é amigo dos libros, que ten estudos de bacharelato, que escribe poesía, que planifica ao milímetro os seus adestramentos e as súas dietas… Sempre me gustaron os perfís aparentemente contraditorios. (…)”

María Xosé Queizán: “Non estou en contra da fantasía, pero si dos que puideron contar cousas e non o fixeron, desprezando o realismo”

EntrevistaMaría Xosé Queizán de Montse Dopico a María Xosé Queizán en Praza:
“(…) – Praza (P): Na túa visita a Punta Arenas, en Chile, viches unha boneca que che fixo pensar na de A Esmorga de Blanco Amor. Como foi?
– María Xosé Queizán (MXQ): Fun a Punta Arenas dúas veces. A primeira visitei o cemiterio que mandou construír Sara Braun. Despois regresei coñecendo xa mellor a cidade e sabendo máis dos que ían ser os personaxes da novela, que son colonizadores do século XIX. Punta Arenas é un lugar con moita historia. Foi alí onde Magalhães abriu o camiño para pasar ao Pacífico. Despois foi un penal, -que inspirou a miña anterior novela Meu pai vaite matar-, e despois chegaron os colonizadores, que eran xente con moito ollo para os negocios e moita capacidade para buscar a vida. Fun ver a casa de Sara, que aínda que o arquitecto era francés tiña algo da arquitectura inglesa: un boínter, que ademais neste caso estaba exento. Alí estaba a boneca. Vina e tiven a convición de que era a boneca de Blanco Amor. Como sabía que Blanco Amor estivera alí… (…)
– P: A Blanco Amor tamén lle reprochas que non fose quen de deslindar a opresión de clase da de xénero.
– MXQ: Blanco Amor non era feminista, senón máis ben o contrario. Pero é verdade que cando fala da opresión da clase obreira, decátase de que as mulleres son peor tratadas, teñen que traballar máis… Non ve a misoxinia, a opresión de xénero, pero é certo que por exemplo en A Esmorga as mulleres non saen mal paradas. As mulleres prostituídas non están desprezadas: son mulleres enteiras… Tamén aparece a moza violada… (…)
– P: A novela tamén ten bastante de relato da decadencia dun estamento social, -o que queda da nobreza-, e de ascenso da burguesía. O pai de Aurelio Andrada é conservador. Os avós, socialistas, coma el.
– MXQ: Si, son os restos do Antigo Réxime, fronte ao ascenso da burguesía. Para contar isto, ademais, non me servía falar de nós. Porque aquí a burguesía que houbo eran os cataláns que se instalaron nas Rías Baixas, os maragatos e casteláns que chegaron a Ourense… E iso foi determinante para o futuro da lingua. Que sexamos un país de pequenos propietarios rurais tivo consecuencias para o avance económico, social e cultural. (…)”

Suso Lista: “No mar habería que facer unha revolución, igual que na terra”

EntrevistaSuso Lista de Montse Dopico a Suso Lista en Praza:
“- Praza (P): Contas nun dos relatos que escribes [Salseiros] o que che sae, sen pensar moito antes. Por iso esa frescura…
– Suso Lista (SL): É que non tiña ordenador na casa. Ía escribir, despois de traballar, ao local da Asociación de Veciños, e tiña moi pouco tempo antes de que pechasen. Ás veces ía xa no coche pensado un tema, pero nada máis. Non había planificación ningunha. As fotos servíanme de punto de partida, e escribía o que a foto me suxería.
– P: Creo que foi Manuel Lourenzo, que che daba aulas de teatro, outro dos de que te animaron a publicar…
– SL: El foi o primeiro, de feito. Xa antes de que eu tivese o blog. Eu ao principio o que escribía eran os contos que me contou miña avoa e cousas así. Manuel Lourenzo animábame moito, e así comecei a escribir máis cómodo. Sempre che gusta que a xente tan importante lle guste o que fas… Tamén Manolo Rivas: foi outro dos que me dicían que escribise… Aínda que eu non son nada vaidoso. Creo que o importante é que te divirta escribir, e eu paseino moi ben escribindo estes relatos. Se non te divirte, non ten sentido. Entendo que Suso de Toro decidise abandonar, por iso. (…)
– P: Cando se fala de mestura de realidade e ficción saen os tópicos: realismo máxico, Cunqueiro… Mais se cadra non é máis que a tradición de literatura oral, que é así.
– SL: Si, claro. É o tipo de historias que escoitabas. Ademais, eu non lera a Cunqueiro cando comecei a escribir. Despois lin As crónicas do Sochantre e quedei fascinado. Desde entón leo en galego sen problema. Como dicía antes, eu ao principio lía en castelán. De feito, comecei cando estaba embarcado como mariño mercante. Lía as novelas de vaqueiros de Estefanía. Despois xa comecei a ler outras cousas… Mais si, creo que á xente o que lle gusta, cando lle contan historias, é imaxinar. E eu tento escribir así, como se me estivesen contando a min unha historia. Despois, cada salseiro ten a súa gotiña…
– P: Nos relatos saen moitos temas relacionados contigo e con Corme. Como a túa loita pola pesca sustentable.
– SL: É un tema que sempre me preocupou, e máis cando fun patrón maior da confraría. É que no mar habería que facer unha revolución, igual que na terra. O mar é unha riqueza inmensa, e é incrible que a xente non poida vivir del e teña que marchar. Corme tivo case 5.000 habitantes no 1945. Agora somos uns 1.000. Teriamos que comezar de cero. Non é “deixar vivir”: hai que cumprir a lei, estar quietos cando é necesario, porque o mar ía agradecelo: a pesca, o marisqueo. Agora o que temos é un pobo case baleiro. Nós somos cinco irmáns e quedamos por aquí, e o traballo que hai é este: o mar. Aínda que sexa precario. E por suposto non defendo a precariedade. Mais temos que respectar o mar. (…)”

Xosé Neira Vilas: “A miña identidade galega naceu aos poucos meses de chegar a Bos Aires”

EntrevistaXosé-Neira-Vilas-150x150 de Montse Dopico a Xosé Neira Vilas en Praza:
“(…) – Praza (P): A emigración é protagonista de boa parte dos seus libros. Temos que mudar a imaxe dominante sobre este fenómeno? Puido ser un drama familiar, mais tamén unha oportunidade para moita xente de fuxir do caciquismo, ter máis liberdade, acceder á cultura…
– Xosé Neira Vilas (XNV): A emigración trouxo a Galicia 317 escolas e moitas cousas boas máis. Foi un factor de progreso para Galicia e non só unha desgracia. A xente nova marchaba para América… e si que é verdade que alí atopaban unha liberdade que aquí non tiñan. As primeiras escolas os emigrantes fixéronas alí, e foi alí onde moita xente puido estudar, ademais de ter oportunidades de desenvolverse profesionalmente que aquí non había. (…)
– P: Aos 20 anos emigrou a Bos Aires. Dixo que descubrira Galicia en Bos Aires, ao ler e estudar…
– XNV: E non só iso. A Biblioteca do Centro Galego foi moi importante. Pero nós tiñamos, ademais, o privilexio de recibir, nos centros galegos, clases, e en galego, de historia de Galicia, de lingua, de xeografía, de arte, de economía… algo impensable aquí. E os nosos mestres chamábanse Luís Seoane, Rafael Dieste, Lorenzo Varela, Blanco Amor… No Centro Galego de Bos Aires había ademais un bibliotecario, Luís Ares, que nos foi xuntando aos mozos emigrantes. Así formamos as Mocedades Galeguistas, o periódico Adiante… Despois participei en moitas iniciativas para difundir o libro galego: fundamos a editorial Follas Novas, fixemos exposicións por América… (…)
– P: Vostede investigou tamén a prensa galega da emigración. As cifras son abraiantes.
– XNV: A prensa galega de Cuba foi moi numerosa e tivo unha gran calidade. De 1878 a 1960 editáronse 71 publicacións da emigración. Con títulos como El Eco de Galicia, Follas Novas, A Gaita Gallega que foi o primeiro totalmente en galego… (…)”

Eduard Velasco: “É un mito a idea de que as culturas ‘periféricas’ do Estado español se comprenden entre si”

EntrevistaEduard Velasco de Montse Dopico a Eduard Velasco en Magazine Cultural Galego:
“Di Eduard Velasco que, para el, a escrita é como unha festa, unha celebración. E iso nótase no poemario co que vén de gañar o Premio de Poesía Pérez Parallé, Ruído de trens. Versos -testemuño do lugar. Das sensacións. Dos encontros. Dos afectos. Procurando, sempre, o ritmo. E a palabra xusta. Falamos con el deste libro e do seu traballo como divulgador da cultura catalá en Galiza e da cultura galega en Cataluña.
– Montse Dopico: Por que lle chamaches ao libro Ruído de trens?
– Eduard Velasco: Vén dos versos que cerran un dos primeiros poemas: “o ruído dos trens / co que me tapo / son faros cruzándonos os corpos / pola estrada da noite”. Nos últimos dous anos traballei con moita intensidade nun proxecto fotográfico que rematou nunha exposición titulada ‘A casa de Cereixa’. Un vello compañeiro, o Xoel, volveu habitar a casa dos seus avós, a Casa do Izquierdo, que é unha vivenda tradicional da parroquia de Cereixa, na Pobra do Brollón. A casa levaba máis dunha década parada sen xente e el reabriuna. No proceso de devolverlle a vida colaboramos ou participamos amigos e amigas. Nesa casa fomos felices e creamos un espazo para a conversa, para a lectura, para a creación, para a fuxida… Nas fotografías quixen reflectir ou gardar a memoria desas experiencias.
Unha das imaxes tituleina “O camión do leite”; nela, vese unha fiestra coa primeira luz do amencer que ten as cortinas iluminadas coa luz dos faros dun camión. A casa está situada a rentes da estrada e cando pasan os camións, ou os coches, treme toda. Ese cuarto sempre o tiveron reservado para min, e na cama onde morreu o bisavó do Xoel pasei moitas noites, algunhas de insomnio e medo e outras de amor e de palabras, sempre co ruído dos camións estremecendo a fiestra ao pasaren veloces por esa recta longuísima. Despois estiven un tempo vivindo nun edificio, en Portugal, que estaba entre o mar e as vías do tren. Cada vez que pasaba un tren e sentía o ruído desde a cama parecíame que seguía no cuarto de Cereixa. Eses trens pasando convertéronse no símbolo das mensaxes, ou das viaxes de ida e volta, que cruzaba cunha persoa que comecei a coñecer na cama dese cuarto. (…)”

Eva Veiga: “A poesía, a cultura, axúdanos a construír o mundo, sempre que esteamos dispostos a cambiar”

EntrevistaEva Veiga de Montse Dopico a Eva Veiga en Praza:
“(…) – Praza (P): A frecha azul do teixo estaba marcado pola ausencia. A distancia do tambor tamén, pero doutra maneira. Cal é a relación entre os dous libros?
– Eva Veiga (EV): Sempre hai continuidade entre os libros porque veñen da túa biografía, da túa reflexión sobre a vida. Neste caso si hai unha continuidade en canto á ausencia, pero nun sentido diferente. No libro anterior a ausencia é a dor e a linguaxe como ámbito seu: a linguaxe como capacidade para traer a presenza. En A distancia do tambor xa non é a ausencia da nai: aínda que, claro, algo tan radical como a perda da nai vai estar sempre. Pero aquí é máis ben a infancia como lugar “inocente”, no sentido de estar a descubrir o mundo. É o que sempre andamos a buscar, porque é inexplicable, porque toca a cerna da vida.
As experiencias radicais achégannos a ese núcleo adoito inaccesible da vida, ao máis dentro do corpo… A poesía permítenos a distancia para contemplar os feitos, pero o que pretende é volver ao ritmo, -que trae a emoción-, a ese lugar, a esa experiencia. Neste libro son fundamentais as mulleres. As nais, as avoas,…, as mulleres que nos aleitaron, que nos transmitiron, -sobre todo elas-, a tradición, o canto. E o canto é o primeiro. As mulleres son, ademais, as grandes vítimas da historia. E o que eu quero é a loita por deixar de selo, a asunción desa responsabilidade. (…)
– P: “A nunca segura posibilidade de saír con vida/ do túnel das palabras”, di outro poema. En A distancia do tambor tamén está a palabra como conflito.
– EV: Porque a palabra axuda a ver, revela, pero tamén oculta. A linguaxe está contaminada, trae moito lixo que hai que limpar. Hai palabras que foron cargadas con significados espurios. As grandes palabras de sempre están a ser utilizadas para dicir o contrario do que significan. Ademais, hai prostituidores da palabra profesionais. Por iso a palabra ten que ser limpada, posta ao servizo de si mesma, do significado que lle corresponde. Se as palabras están contaminadas, tamén o está o pensamento. Un exemplo é o machismo: é incríbel que a xente nova siga a ser machista. En relación con iso, hai que limpar a palabra amor. Se non entendes o que é o amor, estás perdido porque vas confundirte na vida. Ao meu modo de ver, o estado da palabra, e en especial o da palabra poética, ten que ser crítico e asemade de emerxencia. (…)
– P: Salientabas antes a importancia da poesía como xeito de expresar a emoción. A túa poética alicérzase niso: a emoción, as sensacións… E eu, en definitiva.
– EV: Non coñezo outra forma de ser veraz que contar algo a través de min, o cal non significa que non escoite aos outros. As sensacións, as emocións, son testemuño de ti mesmo, aínda que a través delas buscas expresar algo máis universal. De todas maneiras, a min o que máis me interesa é a creación de imaxes. A imaxe é como o contacto das almas felices de falaren, como dixo alguén.
– P: É verdade iso de que decidiches ser poeta tras escoitar un poema recitado na escola?
– EV: Totalmente. Tiña catro anos e a mestra leu un poema na escola. Foi unha experiencia tan radical, -se cadra a máis radical da miña vida-, que quedei totalmente abraiada. Era unha metáfora da transformación, dun verme de seda. Quedei absolutamente noqueada. A mestra explicoume o que era a poesía. E eu cheguei á casa e díxenlle a miña nai que quería ser poeta. Ela riu e dixo que os poetas morrían pobres. Pero a min non me importaba… Desde entón teño esa necesidade de escribir. Se cadra tamén por iso recito co grupo Ouriol…”

Alfonso Pexegueiro: “A sociedade está fundamentada sobre o maltrato e sobre a violencia”

EntrevistaAlfonso Pexegueiro de Montse Dopico a Alfonso Pexegueiro en Praza:
“(…) – Praza (P): Comezaches Lapsus no 1977. Como foi ese proceso tan delongado?
– Alfonso Pexegueiro (AP): Empecei na primavera no 77, en París, si, estando en Rompente. O tema da infancia é unha constante na miña poesía e deste libro cheguei a pensar que me ía salvar… Mais non é así, ningún libro nos salva. O proceso detívose, retomeino anos máis tarde, houbo xente que leu o libro… Pero había algo que non me cadraba. É que é tan delicado ese mecanismo do absurdo onde se vai descubrindo a realidade falsa que nos impoñen, que me vin desbordado. Ademais, eu penso que o libro constrúese a si mesmo e que nós temos que prestarlle atención á escrita, escoitala. Pasoume con Hipatia: ía ser unha novela e converteuse en poesía. Con Lapsus o que pasou foi que o ano pasado, en novembro, vin que o libro quería saír. Envieillo a David Souto, e así foi. Eu creo que a humanidade está en débeda coa infancia. Sempre trato o tema do conflito pais-fillos, pero nunca o fixera desta maneira tan clara. (…)
– P: Ademais do poder e da violencia, na túa poética está moi presente o medo, o desexo, a escravitude, o exilio…
– AP: O do medo é porque sempre tiven moitos medos. Identifiqueime con Chagall cando dixo que era moi medoso. Porque me transmitiron moitos medos: que a vida non paga a pena… E tiven que deconstruír todo iso. Desde o consciente pouco podemos facer: se cadra entreter. Einstein dicía, en relación con isto, que a distinción entre presente, pasado e futuro é unha ilusión. Eu creo que vivimos nun presente continuado. O poeta ten que estar no pasado e no futuro construíndo o presente. Nos meus libros tento suspender o tempo. Lapsus é, nese sentido, como un libro cubista. Cada catro frases adopta unha perspectiva distinta. A perspectiva desprázase. En realidade sacrificamos a infancia a un futuro que non existe, que cando chega vemos que non era. Algo de eternidade hai en nós. Xogan con nós e co medo á morte, que non ten que ser boa nin mala…
– P: Iso do tempo coméntalo en relación coa Historia, que escribes con maiúsculas moitas veces. Que é a Historia na túa obra?
– AP: A Historia é a gran mentira. A Historia que nos transmiten os historiadores é a do tempo medido. O poeta está entre a historia do tempo medido, a historia interior, a historia persoal, e a historia que quedou colgada, detida. A Historia é mentira, por iso digo en Dados blancos que a Historia é a resistencia ao humano e á ética. A Historia é a sociedade-lei, a lei inxusta, porque unha lei sen ética é unha lei moi dubidosa. A Historia conta o visible, pero hai unha parte invisible que queda oculta, que impide que se constrúa a Historia desde o amor, a liberdade, os soños… Tamén é o corpo maltratado. Como as místicas, os místicos. A culpa terxiversa o desexo, e leva a castigar e torturar o corpo. Temos que construír unha historia desde a liberdade do corpo, o amor, o encontro, o que o poder decapitou. Pensar que o corpo e a alma son unha unidade, -e separalos foi outro erro-, que o corpo non é o pecado. Que non hai maldade orixinaria, senón só represión que construíu o puritanismo. O desexo tamén está en mans do poder. O poder inflinxiu en nós as cicatrices que nos lembran quen é o amo, creadas polas feridas da culpa.”

Alberto Ramos: “Thatcher está moi viva en San Caetano, nos ministerios, nos concellos… e dependerá de nós darlle un enterro digno, ou mellor indigno”

EntrevistaAlberto Ramos de Montse Dopico a Alberto Ramos en Praza:
“(…) – Montse Dopico (MD): O libro [Máscaras rotas de Sebastian Nell] é, basicamente, unha entrevista. Deformación profesional?
– Alberto Ramos (AR): Veu antes a idea da entrevista que o propio personaxe, Sabastian Nell. A idea era xogar coa forma, coa estrutura, e pareceume interesante mesturar técnicas xornalísticas: a entradiña reportaxeada na que presento os personaxes e a situación e despois a entrevista, que ten tamén moito de teatro… O personaxe ía ser, en principio, un fotógrafo de longa carreira que comezase na Transición, que ía rexeitar un Premio Nacional… Pero ao final decanteime por cambiar, por viaxar ao ámbito inglés, porque teño unha querencia especial co teatro e Inglaterra é o país de maior tradición teatral, no que as artes escénicas gozan da maior respectabilidade… Niso, hai un forte contraste co que pode suceder aquí.
– MD: Porque aquí o teatro non é igual de respectado?
– AR: O valor que se lle dá aquí ao teatro e á cultura en xeral, non ten que ver co que se lle dá en Inglaterra nin noutros moitos países. Que un actor británico diga, como fixo Derek Jacobi, que se cadra as obras de Shakespeare non eran del, é algo que sae nos medios e que ten unha repercusión social. Aquí non lle importaría a case ninguén. Claro que no libro falo do bo que pode vir de Inglaterra, mais tamén do malo, que non é pouco. (…)
– MD: Sebastian Nell é unha xoia: machista, homófobo, clasista, está cheo de soberbia… Diso que chaman antiheroe, polo menos.
– AR: Pode ser un antiheroe, si. Mais o seu gran defecto é que é extremadamente humano, de forma superlativa. Aos seus defectos, elevados á máxima potencia, tamén o foi levando a súa evolución vital. Acaba por ser o retrato do declive, un histrión, unha parodia. Non quero dicir que o personaxe sexa só iso, parodia, mais si creo que canto máis tempo pasa máis nos convertemos en parodia de nós mesmos. Sebastian Nell non deixa de ser unha persoa soa, triste e miserable, que chegou a estar como está polas decisións que tomou na vida, guiado por instintos humanos como a ambición, a soberbia, a prepotencia. Tamén polas cousas que lle acontecen nesta vida e que ninguén pode controlar. (…)”