Desde
Nós Diario:
“Unha das repercusións máis evidentes para o sector editorial atópase, como no resto de actividades económicas, no mantemento do traballo a distancia. A xestión organizativa das novas dinámicas laborais é o que absorbe neste momento a Xerais, segundo nos conta o seu director, Fran Alonso.
“No noso caso é moi difícil, porque empregamos ferramentas técnicas moi complexas”, explica, mais moitas das empregadas non dispoñen das conexións á rede adaptadas ás necesidades dos programas e contidos que manexan. “As dificultades técnicas obrígannos a cambiar plans”, confesa Alonso, “a adiantar unhas datas e adiar outras”. A adaptación ás circunstancias está a ser o que define estas xeiras.
“Malia que se nos permite traballar, non podemos facturar”, explica con claridade e contundencia Francisco Castro, director de Galaxia. As dúas principais fontes de ingresos da industria, librarías e centros de ensino, permanecen pechadas. Así as cousas, “só temos gastos”, recalca.
Xosé Ballesteros, director de Kalandraka e presidente da Asociación Galega de Editoras, contempla tamén con desacougo a situación das 40 socias desta última entidade, das que moitas son microempresas que enfrontarán a crise con maiores dificultades.
Porén, para alén das propias editoras, Ballesteros insiste na situación de persoas que as arrodean traballando como autónomas en diversos labores, desde corrección até maquetación, para as que se xeran dúbidas entre a parálise da actividade, acolléndose ás axudas do Estado, ou continuar con ela para evitar repercutir negativamente noutras empresas que si seguen en marcha. Son problemas que terán que abordar nos próximos días, nesta situación insólita e inesperada.
Desde Galaxia, observan os acontecementos con “moita preocupación”, afirma Castro. “Mentres vemos que se promoven medidas urxentes para paliar o efecto económico, ningunha delas vai dedicada ao sector cultural”, denuncia, cando o Produto Interior Bruto xerado por este eido ronda o 2,4%, tal e como reivindicaba hai uns días a Asociación Galega de Profesionais da Xestión Cultural.
Paradoxalmente, están tendo especial repercusión “agora que estamos confinados”, opina Castro, os esforzos de cantantes ou cineastas por partillar as súas obras. “A cultura é moi importante, menos cando se trata de considerala desde unha perspectiva industrial”, reivindica o escritor, aludindo ao total esquecemento administrativo dun sector para o que se calculan perdas abisais.
“Isto é unha industria”, insiste tamén Ballesteros, confirmando que vai atravesar unha “situación crítica nas próximas semanas ou meses”. Con todo, o director de Kalandraka chama a “non caer en que as axudas van ser a panacea”, pois o horizonte é conter a “hemorraxia económica”, voltar canto antes á normalidade.
Xerais revela que, desde a comunicación, apostarán en desenvolver unha estratexia de redes que, polo momento, aínda están “comezando a deseñar”. Laiovento, que ofrece todo o seu catálogo en liña, tamén apunta que poden reforzar as redes sociais, pero o seu responsábel, Afonso Ribas, insiste en que “non é ese o lugar idóneo para vender libros”.
Igualmente, desde Galaxia puxarán por “incentivar a venda online”, procurando manter un mínimo de actividade. Porén, esta porcentaxe, segundo revelan as estatísticas estatais da venda dixital ás que Castro nos remite, “non chega ao 4% da facturación total do sector, incluíndo os grandes grupos”. A marxe aquí é, se cabe, máis cativa. “As vendas a nivel dixital no libro galego son anecdóticas”, coincide co resto de persoas consultadas Ballesteros.
Se cadra Kalandraka foi a máis rápida en ofrecer unha reposta online. Desde a pasada segunda feira comezaron a alimentar de contidos a canle Kalandraka TV, con “contos contados” para amenizar a reclusión das máis pequenas. É unha aposta en “acompañar as persoas” durante o confinamento, explica Ballesteros, encargado de narrar a primeira destas achegas, mais trátase de “contido en aberto” que non vai xerar remuneración de ningún tipo. Doutra banda, a campaña que a Asociación Galega de Editoras tiña preparada de animación á lectura, “Mergúllate, le en galego”, terá que saír en dixital.
“Un dos nosos principais problemas é o libro educativo”, explica Alonso. Este tipo de publicacións teñen que estar listas nuns prazos determinados, que nestes momentos se atopan nese limbo difuso e imprevisíbel que depende do desenvolvemento da situación e da recuperación da actividade docente. “Se se ralentiza o noso ritmo de traballo, se non damos cumprido cos nosos plans, é posíbel que non cheguemos a tempo”, advirte.
Por iso a prioridade nestes tempos de urxencia é manter a maquinaria funcionando, coa vista posta en analizar durante os próximos días a estratexia de venda ou as vías de recuperación. Ballesteros considera que, a nivel xeral, vai afectar máis a outros eidos da industria. En todo caso, obriga a reformular os plans editoriais. “Traballamos cun ano de anticipación”, explica, unha previsión coa que é difícil xogar na situación actual de incerteza.
Os esforzos, en xeral, céntranse en manter a actividade “o máis próxima á normalidade posíbel”, confirma Alonso. Castro tamén chama a atención sobre a necesidade de “avanzar na produción” para estar listos cando a emerxencia sanitaria remate. Trátase de que “os custos e o golpe sexan o máis levadeiros posíbeis”, entende Ballesteros.
Na saída deste “proceso de hibernación”, preocúpalle especialmente ao último a situación das librarías, que ficarán moi danadas. Por iso, chama á unidade e solidariedade. A Gala do Libro Galego, que quedará posposta até finais de ano, vai apuntar a “unir forzas” dentro do sector para facer fronte á crise que se aveciña.”
Arquivos da etiqueta: Nós Diario
O festival “Alguén que respira!” transfórmase en “Poesía contra coronavirus”
Desde
Nós Diario:
“O festival “Alguén que respira!”, unha referencia na axenda dos encontros poéticos peninsulares, ía ter lugar do 18 ao 21 de marzo, que é cando se celebra o Día Mundial da Poesía. Agora, nesas mesmas datas, a web manterá unha programación permanente baixo o lema “Poesía contra coronavirus”.
O festival, desta maneira, trasládase do Teatro Principal de Compostela a internet e en aberto para que toda a poboación poida acceder a el. Consistirá na publicación dunha serie de audios coa lectura de poemas por parte das persoas presentes no programa.
Nel figuran, entre outras, Mercedes Peón, Manolo Rivas, Antonio Barahona, Pablo Fidalgo, Chus Pato, Celso Fernández Sanmartín, Lupita Hard, Lara López, Pau Vadell, Beatriz Chivite ou Miguel Azguime. O equipo artístico e técnico do Respira!, así como os seus organizadores, explican nun comunicado que agardan que esta crise sanitaria “sexa atallada da maneira rápida” e lamentan “a dramática situación de angustia que viven os miles de afectados e a sociedade en xeral”.”
Xurxo Borrazás: “A literatura é a que menos se está adaptando aos tempos”
Entrevista
de Manuel Veiga a Xurxo Borrazás en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Levas anos reclamando que se escriba máis desde as marxes. Usaches a metáfora de que a portería está no centro pero hai que atacar polas bandas. Pero a min un editor díxome: “Eu non teño problema en editar libros así, sempre que haxa público”. É dicir, é viábel esa literatura?
– Xurxo Borrazás (XB): Creo que non, visto así. Supoño que as miñas vendas son tales que non me estrañaría que un día un editor me reclame danos e prexuízos. Pero iso depende do que queira o editor, se quere compensar libros que se venden moito con outros que fornecen outras cousas. De todos modos, eu non creo que escriba libros raros nin transgresores. Son libros se cadra pouco habituais no sistema literario galego. Pero pódoche citar centos de libros que se editan en todo o mundo e que son realmente transgresores. En todo caso, en Brevedume, moitos son chistes, algúns rozan o refrán e hai cousas que oín nas tabernas.
– ND: Fuches cualificado moitas veces de autor experimental. Pero no experimentalismo e na literatura postmoderna non hai tamén ás veces certa pedantería intelectual e, noutros casos, talvez incapacidade para facer unha obra de formato convencional e ao mesmo tempo profunda e interesante?
– XB: Un é fillo das súas lecturas e momentos. Hai momentos para todo. Pero iso sería como dicir que a arte abstracta revela incapacidade para pintar paisaxes realistas. Hai pintores abstractos que fan un bodegón para demostrar que tamén saben pintar así. A min a novela realista resúltame allea, non forma parte do meu tempo. As artes e as ciencias van da man. Son fillas da mesma época. Hoxe non tería sentido A educación sentimental.
– ND: O orixinal de Brevedume era moito máis longo. Que pasou?
– XB: Cando llo presentei ao editor díxome que o reducise á metade. Fíxeno e xa me parecía unha barbaridade. Quizais debido á vaidade do autor, tómalo como unha ofensa. Cando o presentei de novo dixéronme que o volvese reducir á metade. Pareceume imposíbel, pero fíxeno e quedou mellor. É unha lección que se recibe do xornalismo. Unha vez mandáronme recortar un artigo e vin que ao facelo quedaba máis claro. O texto non é sagrado, pódese modificar. Eu lin moito de música e de pintores, comentaba moito da vida dos artistas, todo iso quedou fóra. Tamén había cousas persoais, ao estilo dun diario, pero tamén quedaron fóra. Non o lamento. Cioran fixo textos pequenos, Aira fai novelas de cincuenta páxinas, como aquelas de vaqueiros de Estefanía. É suficiente. Un formato como o de Brevedume fai que, cando revisas, te formules sempre a idea de quitar, nunca a de engadir que é o que pasa coas novelas. (…)”
Inma López Silva: “A literatura pode amosar non o que é, senón o que podería ser”
Entrevista
de Daniel Salgado a Inma López Silva en Nós Diario:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Cal foi o pulo inicial para escribir O libro da filla?
– Inma López Silva (ILS): Antes de ter argumento ou unha historia, atopei unha idea. Eu quería falar da épica da verdade e a mentira, esa foi a idea inicial. Viña da novela anterior, Aqueles días en que eramos malas (2016), en que todo o mundo minte, ou minte nalgún momento. Comecei a ler moito sobre o asunto, pero sen ter unha historia. Até que un día contactou comigo un home preso que coñecera nunha visita ao cárcere. E pediume vernos nun permiso para contarme a súa historia. É a que se conta no principio da novela: un home cumpre condena por violar a súa filla e defende que é inocente. Vin claro que había unha historia para contar, pero foi un pouco máis profundo. Atopeime a min mesma confrontada con esa épica da verdade e da mentira sobre a que viña pensando, sen máis ferramentas que decidir crer ou non crer a esa persoa. Decateime de que o que quería contar non era a historia concreta de intriga, senón esa disxuntiva: cando temos que tomar esa decisión, que é política e de responsabilidade cidadá. A quen queres crer e onde queres colocas a túa responsabilidade sobre a verdade e a mentira.
– SG: É por iso que unha das protagonistas é xornalista, pola relación que ten ese oficio coa verdade, a mentira e a realidade?
– ILS: Vin moi claro desde o primeiro momento que o xornalismo era o espazo que me permitía canalizar todo iso. Pero se repara, a personaxe é xornalista pero o que se conta é o enfrontamento da súa acción laboral e a súa vida persoal. Eu quería colocar esas cuestións no espazo íntimo, no espazo onde todas e todos nós temos capacidade. Iso explica que a xornalista tomase a decisión que toma no seu ámbito laboral. A diario todos batemos coa necesidade de tomar ese tipo de decisións. Cando cedemos ese ámbito de responsabilidade persoal é cando agroman os totalitarismos a través das fake news e da propia mentira persoal, de se amparar nas convencións e na definición do éxito público ou colectivo. A novela tamén quere contar que, canto máis libres somos, máis incómodas estamos. O xornalismo permitíame isto, á parte de que quería facer unha homenaxe a un determinado tipo de xornalismo. O que aparece na novela aparece como salvargarda de certos valores da liberdade, da democracia, se me apuras. (…)”
A AELG proclama a Rosalía errante contra o odio e o medo
Artigo
de Daniel Salgado en Nós Diario:
“”Os dous, da terra lonxe / andamos e sufrimos, ¡ai de min! / Mais ti tan sóio te recordas dela, / i eu, dela e mais de ti. // Ambos errantes polo mundo andamos / i as forzas acabando van. / Mais, ¡ai!, ti nela atoparás descanso, / i eu tan sóio na morte o hei de atopar”, escribe Rosalía de Castro no poema Tan sóio, case na fin do impresionante Follas Novas (1880). Deste poema extraeu Daniel Asorey a idea e a inspiración para redactar o Manifesto da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG) no Día de Rosalía de Castro 2020. Ao longo desta fin de semana, o texto lerase en innúmeros actos de conmemoración do 183 aniversario do nacemento da poeta.
“Eu sempre escribo das mesmas cousas, e obsesióname a idea da necesidade do ser humano de marchar”, explica Asorey a Nós Diario, “e neste contexto de persecución dos migrantes, de xenofobia e coa irrupción moi forte da ultradereita, pensei que había que escribir contra ese bulldózer do odio e do medo”. O discurso comeza co verso “ambos errantes no mundo andamos” -escollido como palabra de orde para a programación da AELG na efeméride- e afirma: “Logo, a muller aquela, desafiando leis masculinas, sentenciou: Toda a terra é dos homes e das mulleres. Toda a terra”.
“Aproveito que Rosalía de Castro é marabillosa e serve para case todo”, sinala Asorey, “e así falar contra o medo que espalla a ultradereita e de que cada un debe escoller a súa identidade”. Esta última cuestión está directamente relacionada co seu primeiro libro de poemas, Transmatria (Xerais, 2019, premio Johán Carballeira o ano anterior).
“Foi evidente entón que ela xa non precisaba apelidos. Sería sempre Rosalía, e había sinalar futuros e denunciar dores e inxustizas. Errantes no mundo”, continúa o Manifesto, “a súa palabra inzou poderosa, precisa, contundente. Outra vez os vaivéns da fertuna / para lonxe me arrastran, afirmou, así que axiña entendemos que os camiños nos igualan e os tránsitos nos fan humanos”. A errancia e o nomadismo contra o dereito de sangue que adoitou defender historicamente a reacción, vén dicir o escritor, que pretende conxurar a ameaza neofascista.
“Cada un e cada unha debe buscar o seu camiño, e todas somos errantes”, entende Asorey, que no texto di: “Camiñamos. Marchamos. Fuximos. E no medio do desamparo, da dor da partida, do mundo deixado e do degoirado, Rosalía amosou o desconsolo de migrar e o afliximento de ficar. Tamén nos aprendeu a ollar, a saber, a ser. Dende entón a nosa voz foi para semore palabra de muller. No éxodo infinito. A nosa voz errante no mundo”.
A AELG encarga cada ano a escritura do texto polo Día de Rosalía a un autor ou autora. “Para min foi unha honra moi grande que pensasen en min, cando hai xente moito máis valiosa que podería facelo mellor”, asegura. Contra o seu tramo final, o manifesto exprésase así: “É difícil imaxinarnos sen Rosalía, como é difícil alentar sen ar ou vivir sen auga. É difícil entendérmonos sen nos saber errantes. Fagamos vivos os seus versos en cada persoa que foxe, en cada ser humano que chimpa un muro, que se bota ao mar, que decide o seu futuro e a súa identidade libremente […] Errantes no mundo e sempre libres!”.”
Gonzalo Hermo: “De non ter atopado un marco espacial e temporal, seguiría sendo só poeta”
Entrevista
de Irene Pin a Gonzalo Hermo en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Aínda que os poemarios parten dunha experiencia biográfica moi forte, a poesía tende a abstracción. No caso desta narrativa [Diario dun enterro], acontece ao contrario, todo parece moi identificábel. Dá vertixe espirse desa maneira?
– Gonzalo Hermo (GH): O certo é que non me sinto moi espido. Sei que se está lendo así e para min é marabilloso porque implica que o xogo autoficcional que propoñía funciona. Pero eu non me sinto nu porque non son Xacobe, é algo que teño moi claro. Agora ben, que se lea nesa clave dálle unha dimensión interesante á novela.
– ND: No final, perfílase a orixe do libro como que o Xacobe-autor vai escribir algo arredor da vivencia do enterro. Nunha entrevista, vostede dicía ser “un narrador frustrado”. Por que se decantou pola prosa?
– GH: Levo desde moi longo intentando escribir narrativa de maneira paralela á poesía. Contra o que moita xente propón arredor da inexistencia dos xéneros, eu creo neles e penso que ofrecen a posibilidade dunha comunicación literaria diferente (refírome á poesía e á prosa). Sempre os quixen aproveitar, o que acontece é que no caso da narrativa nunca encontrei o marco. Faltábame achar unhas coordenadas temporais e espaciais nas que situar os temas dos que quería falar. Se conseguín escribir esta novela foi porque as atopei: unha fin de semana, practicamente longa, e un enterro. Se non dese con ese marco, seguramente seguiría sendo só poeta. Esa é a chave.
– ND: O protagonista confesar ter escrito o seu último poemario por diñeiro, para presentalo a un premio. Hai tamén aí unha identificación persoal?
– GH: Non, nunca escribín un libro de poesía por cartos e paréceme un pouco iluso querer gañar diñeiro a través da poesía, por desgraza. O que se presenta aí é unha reivindicación, que parte do autor, de que o emprego literario e cultural ten que ter unha compensación económica, precisamente porque é un traballo. Ás veces parece que as persoas que nos dedicamos á cultura vivimos do aire e non é así. Penso que o modelo neste eido mudou nos últimos anos. A xente da miña xeración ten moi claro que quere ser profesional. Outra cousa é que as condicións do sistema nolo permitan.
– ND: Cal considera que é o sentimento principal que atravesa Diario dun enterro?
– GH: Penso que é unha certa estrañeza. O protagonista está moi marcado polo feito de vivir en dúas realidades que son moi diferentes. Ademais, hai unha certa sensación de estranxeiría en relación á familia, porque non acepta o rol que se lle asigna dentro dela. Isto concíliase, paradoxalmente, con certo sentido do humor ou necesidade de desdramatizar as situacións. (…)”
O tránsito da literatura galega cara ao inglés
Entrevista 
de Daniel Salgado a Jonathan Dunne en Nós Diario (foto: cedida):
“As cifras resultan elocuentes. Cando a editorial Small Stations comezou a traducir literatura galega ao inglés, en 2009, só había 29 libros galegos nesa lingua. Once anos despois, son 105. Corenta e seis deles viron luz en Small Stations, a editorial con sede en Sofía (Bulgaria) que dirixen Jonathan Dunne e Tsvetanka Elenkova. Os seus títulos están dispoñíbeis, explican, “a través de 39.000 librarías a un prezo razoábel” e cobren o arco temporal que vai, por caso, de Rosalía de Castro a Teresa Moure e pasa por Celso Emilio Ferreiro, Lois Pereiro ou Anxos Sumai.
Dunne estudou filoloxía clásica na Universidade de Oxford. “Quería modernizar o meu coñecemento aprendendo algunha lingua románica”, relata a Nós Diario vía correo electrónico, “e acabei en Lugo. Atraíame a súa muralla romana e o verde da paisaxe”. Non foi alí onde aprendeu galego, pero si algunhas das súas singularidades gramaticais: xa en Barcelona discutiu duramente cunha profesora de castelán sobre a existencia ou non do pretérito perfecto. “Nunca o escoitara durante un ano de estancia en Lugo”, di. Decidiu coñecer as razóns profundas daquela distorsión: anotouse en clases de galego co escritor Camilo Valdeorras. Así descubriu ademais todo un continente, o da literatura galega.
“Creo na tradución como metáfora da vida. As cousas pasan a través de nós, non somos os seus autores”, responde á pregunta de por que dedicar tantos esforzos ao labor, “e creo que é moi importante a comprensión e a apreciación entre culturas. Sempre quixen situarme nese punto”. Como proba do atinado das súas teses, a recepción especialmente cálida de dous volumes de Small Stations: New Leaves (Follas Novas, 2016) e Galician Songs (Cantares Galegos, 2013) de Rosalía de Castro en versión da poeta canadiana Erín Moure.
“A edición en inglés de Cantares Galegos tardou 150 anos en aparecer!”, afirma Dunne, “e as de Moure foron as primeiras edicións completas en inglés de poemarios galegos da autora” (…)”
A República como historia de amor
Entrevista
de Daniel Salgado a Francisco Castro en Nós Diario:
“Emilio Varela é un doutor ilustrado. preocupado polo progreso social e os ideais republicanos. Ramón Gándara, un poeta inédito a quen, desde cativo, criou Varela. Igual que á súa filla Ana e a outro rapaz adoptado, Darío Rocha, despois militar alzado contra a democracia en 1936. Neste cadrado político sentimental, situado no imaxinario pazo de Vila Flavia naquel ano de Atila, sucede o núcleo da trama de Tantos anos de silencio (Galaxia, 2020), a novela coa que Francisco Castro (Vigo, 1966) quere afondar “na horríbel aldraxe que para as vítimas supón a súa ocultación” e, ao tempo, refutar discursos sobre que “non pasou nada” ou que “os dous bandos eran iguais”.
“Non é unha novela sobre a Guerra Civil. Creo que vou comezar así todas as entrevistas”, explica Castro, en plena promoción do libro, a Nós Diario, “a Guerra Civil é o marco, o escenario onde acontece a historia que conto”. E que, engade, ten un obxectivo claro: “Demostrar que a violencia, concretamente a violencia contra as mulleres, e mais concretamente a violencia contra as mulleres que pensan e son libres, é sempre a mesma”.
Os paralelismos aos que se refire o escritor e tamén director xeral da Editorial Galaxia aparecen na obra en diferentes planos temporais. Os sucesos de Vila Flavia no verán do 36 conectan coa actualidade a través da profesora Ánxela, que participa nunha excavación da Asociación pola Memoria Histórica no pazo. “E que sofre o seu propio inferno de violencia, o terrorismo machista”, di.
“O fascismo é sempre unha reacción contra a liberdade, sempre é o mesmo”, teoriza Castro, “e isto evidénciase no caso do patriarcado e na existencia, ao longo da historia, de leis concretas para reprimir a liberdade das mulleres”. Ou, acrecenta, no caso dos pobos que queren realizar un referendo de autodeterminación. “Cando alguén, colectiva ou individualmente, reivindica seguir o seu propio camiño, agroma o fascismo a dicir que non”, afirma.
A andamiaxe narrativa de Tantos anos de silencio é, porén, o terríbel triángulo amoroso que compoñen Ramón, Ana e Darío. Con certo aire melodramático e doses de intriga, empurra a novela cara á súa resolución. “O amor é un dos elementos cruciais en todos os meus libros”, considera, “que son xa 19. O amor e a liberdade, sempre estou escribindo sobre o amor e a liberdade”. Esténdese: “Ao cabo, o dereito dos pobos á liberdade ten moito que ver co amor. E a de Tantos anos de silencio é unha fermosa historia de amor. Como a República representa unha historia de amor”.
Contra algunhas opinións críticas, que se fixeron singularmente audíbeis hai algo máis dunha década, Francisco Castro non compoarte que haxa demasiada literatura galega sobre a Guerra Civil. “Tampouco creo que haxa moitas novelas negras ambientadas en Vigo, como comeza a dicirse agora”, anota, “sinxelamente creo que os escritores escribimos sobre o que representa o espírito do noso tempo”. E, para Castro, no espírito do tempo actual flota o fascismo. A empezar por Vox, formación de ultradereita “que se identifica cos vencedores do 36″.”
Fran Alonso: “Necesitamos que a Xunta nos acompañe nas nosas accións”
Entrevista
de Héctor Pena a Fran Alonso en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Cal é o estado de saúde de Xerais a día de hoxe?
– Fran Alonso (FA): É bo. Acabamos 2019 razoabelmente ben, e eu son optimista e positivo con respecto ao futuro. Tamén hai que ver como vai evolucionando ese futuro, non só con respecto á editorial, senón a todo o libro galego, porque é certo que ás veces cando vemos as cifras de vendas, e non falo da facturación, senón do número de exemplares, é desacougante. Hai libros excelentes que teñen unas vendas baixísimas, o que nos devolve á realidade e fainos ver en que contexto nos movemos e a forma en que nos acolle a sociedade á que nos diriximos, o que nos remite, ao problema da lingua.
– ND: Incidiremos nese punto máis a fondo na entrevista coa directiva da Asociación Galega de Editoras, da que vostede forma parte, e que publicaremos no suplemento Sermos Galiza, mais, considera que a falta de apoios por parte dos poderes públicos, en xeral, e da Xunta da Galiza, en particular, está a acabar lentamente co sector?
– FA: O apoio á lingua é vital, porque os nosos libros están en lingua galega, e se non hai falantes en lingua galega, evidentemente non vai haber lectoras en galego. Logo, resulta fundamental, tamén, a cuestión do acompañamento. Necesitamos que a Xunta nos acompañe nas nosas accións. Non se trata só dunha cuestión económica, senón tamén de acompañamento moral, intelectual… Se queremos avanzar necesitamos, tamén, estar avalados polas nosas institucións. E hai outro punto que me parece moi importante: falo do apoio arredor do ámbito do libro en lingua galega, ás librarías que poñen o libro galego nos escaparates, á crítica e aos medios de comunicación que apostan pola lingua e polo libro no idioma. É dicir, hai que acompañar, tamén economicamente, non tanto ás editoras, senón a toda esa contorna que necesitamos para desenvolver o noso traballo e para achegar o libro galego o público. Eu estiven hai anos en Gales, e as diferenzas son abismais. Chama a atención o intensísimo apoio que tiñan no ámbito promocional a todo o mundo do libro en lingua galesa. Iso é algo que nunca se fixo aquí e que debemos reclamar con forza.
– ND: Conserva Xerais a súa autonomía con respecto a Anaya?
– FA: Si, absolutamente. O que nos piden é que a editorial non dea perdas, que sexa rendíbel, pero iso xa o sabemos por nós mesmos, porque hoxe en día unha editorial que dea perdas non é viábel. Polo demais, temos absoluta independencia para elaborar o noso plan editorial e tomar as decisións que nos parezan oportunas. Hoxe en día hai unha concentración importante no mundo editorial, mais Xerais ten o seu propio espírito desde a súa fundación, e non ten por que cambiar.
– ND: A derradeira pregunta toma un cariz un pouco máis persoal. Na súa web, Fran Alonso segue a definirse como escritor, mais vai para dous anos que non actualiza con novidades a sección Libros. Que queda do escritor? Foi fagocitado polo editor?
– FA: En boa parte si, foi fagocitado (ri). Nestes case dous anos o meu nivel de dedicación foi tan intenso que non fun quen de facer nada. O cambio foi un proceso complexo que requiriu unha dedicación importante, porque como é algo que non esperaba obrigoume a deixar de lado todo o labor creativo, mais espero no futuro poder recuperar o Fran Alonso escritor.”
“Novoneyra en Estados Unidos: ecopoetry”
Artigo
de Daniel Salgado en Nós Diario:
“Uxío Novoneyra (O Courel, 1930-Compostela, 1999) cantou o mundo onde este se chama O Courel. A súa poesía é unha intensificación máxima da atención á materia, e no Courel dos tesos cumes a materia é o mundo. Os Eidos, cuxa primeira edición data de 1955 pero que foi evoluíndo, arrequecendo, despregándose en sucesivas variantes, condensa a súa ollada. É ademais a base The Uplands: Book of the Courel and other poems, o volume traducido pola canadiana Erín Moure que leva Novoneyra ao ámbito anglosaxón. Publica a editorial estadounidense, de Texas, Veliz Books.
“Para min a poesía de Novoneyra é unha poesía con moita resonancia a esta beira do Atlántico, onde nos últimos anos falamos de ecopoetry”, explica Moure a Nós Diario vía correo electrónico, “e tamén da conexión coa terra dos pobos autóctonos”. A etiqueta ecopoesía está a adquirir fortuna crítica e editorial, en paralelo ás mobilizacións globais de alerta contra a mudanza climática. Aí encaixa Novoneyra, segundo a tradutora, aínda que nunha perspectiva máis ampla e politicamente radical: “Eses pobos autóctonos sufriron a colonización europea e seguen a reivindicar o seu dereito de vivir e de custodiar a terra, gobernarse a si mesmos fronte á destrución industrial da sociedade capitalista”.
“Moito que dicirnos”
Esta lectura exterior sobre Novoneyra abre portas críticas que exceden certos lugares comúns. “É un poeta que ten moito que dicirnos”, di Moure, “aquí tamén hai montes, tradicións e cultura popular rural. Hai traballos e hai historias. O seu minimalismo, a súa atención á palabra exacta, ofrecen riqueza ás poetas de América do Norte”. Pero fíxoo nunha lingua propia sintetizada a partir do galego do país courelao.
“Foi un reto tremendo e un pracer ao mesmo tempo crear unha voz para Novoneyra”, expón, “que leva sotaque canadiano dentro do gran mundo inglés. É unha pequena lingua, mais, como a de Novoneyra, é grande”. A invención de palabras foi unha das tácticas usada por Moure en The Uplands, “algo que non é tan difícil dado o substrato xermánico do idioma inglés”. Así foi pasando o “sentido marabilloso do ritmo, a súa música” do poeta ao universo saxón. (…)”
