Reportaxe 
de Santiago Jaureguízar en El Progreso:
“Álvaro Cunqueiro cumpriría hoxe 100 anos de seguir vivo, pois naceu o 22 de decembro de 1911. Ou tal vez estea cumpríndoos ao seu xeito, gozando das existencias e publicando as obras que el fachendeaba de ter vivido e publicado sen que haxa indicios.
Álvaro Cunqueiro aprendeu logo os límites da vida. O seu pai explicoulle que non debía apartarse das rúas máis céntricas e seguras do Mondoñedo no que naceu o 22 de decembro de 1911 porque os milleirais que ascendían sobre as mesmas lindes da cidade estaban inzados de comunistas sen afeitar e con chaquetas vellas que atoparían un bo agasallo de Nadal ateo facerse co fillo do boticario.
Dese xeito comprendeu que Mondoñedo era o mundo, ao xeito de Celso Emilio, e superou o cativo mapa local a base de transmutar cada obxecto das poucas rúas nas que corría ceibo e alleo ao medo en obxectos que representaban o máis acendrado de Occidente e o máis fascinante de Oriente. O desenvolvemento desta fantasía empezou polo que lle quedaba enfronte dos ollos: un almanaque ilustrado cunha Natividade de Fiemalle. «Botei horas mortas contemplando aquela pintura», confesa o escritor, que descubriu naquela representación «o meu país natal, a colina da Camba e a montaña de San Pedro de la Torre, a paisaxe cara a Viloalle e Masma… O mestre Fiemalle, dicíame eu, viu este Nacemento en Mondoñedo».
Unha mostra da fantasía como complemento da realidade é, por exemplo, a anécdota que contaba sobre o bedel do casino de Mondoñedo, sobre o que aseguraba que tiña unha melomanía de tales dimensións que sintonizaba a BBC para escoitar os concertos de Yehudi Menuhin dirixindo á London Simphony Orchestra. «Nun momento dado, o conserxe, enfurecido, soltou unha puñada sobre unha mesa ao tempo que berraba: Do sostido, animal!. (…)”.
Arquivos da etiqueta: Santiago Jaureguizar
Armando Requeixo sinala que a faciana de Díaz Jácome como xornalista truncou a de poeta
Artigo
de Santiago Jaureguízar en El Progreso:
“O profesor e estudoso da literatura galega Armando Requeixo, mindoniense coma o homenaxeado co galardón, deu a coñecer entre o público o seu libro Xosé Díaz Jácome. Poeta e xornalista, que lle valeu o premio literario Ánxel Fole promovido pola fundación Novacaixagalicia e El Progreso dende hai 24 anos. A primeira entidade estivo representada polo seu presidente, Mauro Varela, e a empresa de comunicación lucense polo seu director xeral, José de Cora, quen salientou que falaba en nome da presidenta do Grupo El Progreso, Blanca García Montenegro.
Xa dende o título, Requeixo antepón o título de poeta para Díaz Jácome, pois percibe esa xeira súa como a máis descoñecida. «Se houbese unha obra completa se lle percibiría máis como poeta», valorou o gañador, quen anima a reunir nun volume os tres libros que publicou en vida, sumándolle as creacións espalladas en numerosas publicacións e algunhas inéditas. O ensaísta indulta ao lírico no sentido que «traballou como xornalista dende 1939 a 1983, nunha tarefa que o absorbeu; viuse envolto nunha vertixe de falta de tempo para reunir obra poética para dar máis volumes para o prelo». A ese atranco sumou o da «humildade».
A maiores da súa vertente lírica, Armando Requeixo suliñou a preocupación de Díaz Jácome por embelecer os xornais coa prosa e a poesía de escritores coma Álvaro Cunqueiro, Celso Emilio Ferreiro ou os Álvarez Blázquez, cuxa presenza nas follas grandes alentou durante toda a vida. (…)”.
Durango: participación galega na Feira do Libro e do Disco Vasco
“O Culturgal, 
tras pechar a porta do Pazo de Cultura de Pontevedra, meteu na súa maleta unha escolma das propostas culturais que representan ao sector das industrias culturais galegas e viaxou cara a Durango Azoka, a Feira do Libro e do Disco Vasco. Como cultura convidada, Galicia respondeu ao convite de Gerediaga cunha mostra multisectorial que abranguen desde o audiovisual, á literatura, a música e o teatro. Para facelo, conta co apoio económico ofrecido pola Xunta de Galicia a través da Axencia Galega das Industrias Culturais. Este é o programa da presenza galega:
Domingo 4 de decembro:
– 12:00 h. Acto inaugural. Galicia somos todos. Con Antón Reixa.
– 18:30 h. Euskaraz eta galegoz. Os escritores vascos Harkaitz Cano, Leire Bilbao e Urtzi Urrutikoetxea ofrecerán un recital de poesía, no que lerán os seus poemas escritos en euskera e de seguido traducidos ao galego.
Luns 5 de decembro:
– 13:00 h. En 
Galego e Euskara, sobre Galicia e Euskal Herria. O escritor galego Darío Xohán Cabana e o euskaldún Pako Aristi, conversarán sobre o oficio de escribir e a situación da literatura en ambas as dúas linguas. Acompáñaos nos labores de moderador o doutor e escritor galego, residente en Euskadi, Xosé Estévez.
Martes 6 de decembro:
– 17:00 h. Sesión de animación con escritores vascos e galegos. Baixo o patrocinio de Gálix os escritores galegos Concha Blanco, Pere Tobaruela e Ledicia Costas, xunto cos escritores vascos Pako Aristi, Castillo Suárez e Felipe Juaristi realizarán unha sesión de animación de contos.
Martes 6 de 11:00 a 13:00 e de 16:00 a 19:00 h. e mércores 7 de decembro de 11:00 a 16:00 horas:
– Caixiña de Mistos: Un misterio para Tintimán en Durango. Por Mr. Misto Films e Santiago Jaureguizar.
Mércores 7 de decembro:
– 12:30 h. A
Asociación Escritores en Lingua Galega (AELG), cos seus homólogos vascos de EIE, participarán nunha mesa redonda sobre os 28 anos de historia de Galeusca e o seu futuro próximo. Xosé Estévez representará á AELG e Fito Rodríguez á EIE. Galeusca é un encontro anual de escritores e escritoras que reúne a representantes das literaturas galega, vasca e catalá e que organiza de forma rotativa cada unha das asociacións de escritores. No 2008 constituíuse a Federación Galeusca para establecer relacións produtivas e estables entre os creadores das tres culturas.
– 17:30 h. A empresa galega Imaxin|software e a vasca Elhuyar Fundazioa de Usurbil (Gipuzkoa) presentan o multimedia educativo ZooLoco ou Zoo Zoroa, que realizaron conxuntamente. Tras a presentación, realizarase un taller lúdico.
– 18:00 h. Mesa redonda na que Artur Trillo, representante de Talía Teatro, debaterá cun creador vasco sobre o teatro e as “linguas minorizadas”.
Xoves 8 de decembro:
– Vídeos musicais galegos, curtametraxes e o documental Digna Rabia, que mostra a historia das mulleres galegas na época franquista. Durante todo o día.
– 16:00 h. A importancia do son, por Sinsalaudio.
– 20:00 h. Concerto Acrobatak, con Ugia Pedreira, Fred Martins e Mikel Urdangarin.”
Queremos agradecer especialmente a Xosé Estévez o envío de fotos e información sobre a repercusión dos actos en diversos medios: AZOKA DURANGO 2011.
Chus Nogueira di que Álvaro Cunqueiro se recoñecía nos contadores de historias e soñadores
Artigo 
de Santiago Jaureguizar en El Progreso:
“A profesora de Humanidades María Xesús Nogueira explicou onte que Álvaro Cunqueiro identifícase fundamentalmente con dous modelos de personaxes seus: o contador de historias e máis o soñador. Nogueira foi convidada polo club Valle Inclán para falar sobre o escritor mindoniense co gallo de cumprirse o centenario do seu nacemento. A experta atendeu a dúas facetas do autor na súa exposición, que son a de contador de historias e a de creador de personaxes.
Segundo comentou, o creador mindoniense estivo sempre pivotando entre o popular e o culto, entre Galicia e o mundo, mesmo o mundo da fantasía. A respecto do seu catálogo de personaxes indicou que “unha boa parte están inspirandos en xente de Mondoñedo e outra, nas lecturas máis queridas para el da tradición literaria”. En referencia aos tipos clásicos, apuntou que “vai levándoos de libro a libro, como é o caso de Merlín ou Simbad, porque vai creando modelos”. Nesas categorías, citou tanto o contador de historias e o soñador, que identifican ao escritor na súa obra, como outros que poden ser o paxe, o viaxeiro ou os personaxes do teatro. Como contador de historias, “fai un simulacro de literatura popular, de personaxe que está contando, polo que, para moitos, entronca coa tradición oral; eu creo que entronca cun modo de contar que el reivindica como un trazo da nosa identidade”. O que si fai é “anosar personaxes para achegalos a Galicia, aínda que outras veces se mete nas coordenadas da fantasía, como con Simbad”.”
Manuel Rivas: ”A Guerra de España é a guerra de Troia, a guerra de todas as guerras”
Entrevista 
de Santiago Jaureguízar a Manuel Rivas en El Progreso:
“- El Progreso (EP): O lapis do carpinteiro fala do acontecido no 36 en Galicia, un tema constante na súa obra, tamén nos contos.
– Manuel Rivas (MR): A Guerra Civil é a guerra de todas as guerras. Non se trata dunha obsesión miña por un período. A guerra é o escenario da derrota da humanidade. Espero que non se tome como unha frivolidade, pero a guerra de España é a guerra de Troia. O que escribo está referido ao drama da guerra. Atopei as experiencias máis conmovedoras fóra de aquí, na aperta que me deu un mestre iraniano exiliado en Londres, que era o mestre de A lingua das bolboretas, ou nas caras dos espectadores que miraban a proxección desta película nun parque de Buenos Aires. Tiña que ver con eles. Cando un escribe quere chegar do local ao universal. O que une a condición humana é a estrañeza. (…)
– EP: A proposta de reunir cinco libros nun só volume é moi apetecible.
– MR: Pareceume unha proposta que respondía a certa natureza das cousas, a ver unha panorámica do hábitat que un foi creando, a enfrontarse ás propias pegadas, que poden provocar insatisfacción e tamén arrepentimento. (…)
– EP: Non vai escribir máis guións?
– MR: Non digo iso, pero, se o fago,será a partir dunha obra de literatura, como nesta ocasión. Ata que escribín a novela non puiden facer o guión. O meu hábitat é a escrita. Eu son animal solitario á hora de escribir.
– EP: Gústalle traballar en solitario para desenvolver vostede as súas ideas?
– MR: Son un animal solitario á hora de escribir; logo, partillo.”
Lugo: presentación de No papel que mudo escoita, de Baldomero Iglesias
Crónica 
de Santiago Jaureguizar en El Progreso:
“Un profesor de Dereito compostelán tiña sona de que corrixía trazando unha liña no chan e lanzando os centos de exames ao aire para que o azar decidise entre aprobados e suspensos. Mero, a metade de Mini e Mero, entregou a un azar máis controlado os 2.000 poemas que escribiu nos tres últimos anos. Imprimiunos, repartiuno o paquete en dous e confiou unha metade a Mini e outra a Alfonso Sanmartín para que cada quen escollese un cento. O resultado desa escolma é No papel que mudo escoita, o poemario que presentou onte na galería Sargadelos de Lugo e que foi editado pola Irmandade Manuel María. Mero sinalou que o lugar para a presentación non era aletorio, “pois está na rúa do Progreso, que foi a onde chegamos dende Vilalba e onde botei a infancia”. Ese Lugo de cando era neno e a figura do seu pai son os dous temas maiores do libro. O autor establece o rueiro que trazan os versos coas as rúas Nóreas ou San Pedro. Mesmo bromea destacando que “teño mesmo un poema dedicado ao carteiro que me traía as cartas da muller cando eramos mozos”. A cidade ten presenza importante no texto, aínda que logo recoñece que “sempre me tirou a natureza, polo que, cando podía, escapaba a Garabolos ou á Fervenza, que aínda eran campo”. Tamén fuxía máis aló, ata Duarría ou mesmo a Vilalba. Outro medio de fugarse era a música, que seu pai sempre fomentou, tanto porque era grande afeccionado como “porque dicía que axudaba a liberar as tensións”. No papel que mudo escoita tamén serviu a Mero para rebaixar a tensión porque a creación do libro avanzou paralelamente á enfermidade e pasamento do pai.”
Armando Requeixo reclama maior atención cara á obra de Díaz Jácome
Artigo
de Santiago Jaureguizar en El Progreso:
“Armando Requeixo articulou o seu discurso de agradecemento do premio literario Ánxel Fole sobre a base dun reiterado convite a coñecer directamente a obra de Xosé Díaz Jácome, dado que el considera que o escritor e xornalista mindoniense quedou preterido de xeito inxusto. Requeixo recibiu o galardón de mans do presidente de Novacaixagalicia Mauro Varela e da presidenta do grupo El Progreso, Blanca García Montenegro, que representaban ás dúas entidades organizadoras. O gañador avanzou nunha breve intervención improvisada pola figura e a obra do homenaxeado deixando para o final a idea que quería deixar no ánimo de todos os presentes. “Díaz Jácome era un home bo, amigo dos seus amigos”, apuntou, para engadir que se viu prexudicado pola fortuna de que eses amigos fosen “primeiros espadas”, como Álvaro Cunqueiro. (…)”
“O deputado Tabuyo mergúllase na novela negra co comisario Romero”
Entrevista
de Santiago Jaureguizar a Domingo Tabuyo en El Progreso:
‘Domingo Tabuyo sabe que a carne sueca é explosiva. “Un día informeime de que había unhas latas etiquetadas como un produto cárnico de Suecia e, en realidade, contiñan explosivos”, comenta para situar a idea lonxana que foi conformando ata que acabase sendo Svea kött (carne sueca), a novela negra que vén de publicar en Xerais. (…)
A experiencia no mar valeulle “unicamente para algúns comentarios na novela”. Utilizou moitas máis expresións “dunha parente de Sanxenxo, que emigrou a Estocolmo”. Sobre esa muller, apunta o autor que “sempre conservou as raíces galegas, pero, cando regresaba por vacacións, falaba nunha mestura de sueco e galego, que nos fixo aprender moitas palabras nesa lingua”. Este pontevedrés mantén as súas querencias e, cando decidiu escribir unha novela negra, atendeu ao seu gusto pola novela nórdica, por “tratar de cuestións que lle importan á xente”. Suecia, a narrativa e os conflitos dos colectivos humanos conflúen deste xeito en Svea kött. O protagonista que creou para afrontar esas carencias da sociedade é “un home de 50 anos que ten as súas raíces que non son dunha cidade, senón dunha vila, e que ten valores tradicionais”, como poden ser o esforzo no traballo e a raigame nun sitio. (…)’.
Ramón Villares: ”A cultura galega non se pode medir nos votos do nacionalismo”
Entrevista 
a Ramón Villares en El Progreso, por Santiago Jaureguizar:
“- El Progreso (EP): Neste momento de que se salve quen poida, os políticos están deixando de lado a cultura. Pensa que vai interesarlles esta análise?
– Ramón Villares (RV): Tratamos de darlle un aire novo á cultura: usar mellor os recursos e ser máis eficaces con menos diñeiro. É cedo para coñecer a aceptación, pero de entrada é boa. De todos os xeitos, isto depende dos creadores, dos emprendedores e tamén dos usuarios,… Tratamos de establecer un New Deal, un novo contrato que permita entender e propoñer novas pautas para a xestión da cultura a fin de modernizar os sectores e adaptalos aos tempos. As relacións persoais son moi importantes, como tamén o son a radicalidade e a creatividade individual do artista, pero o consumo cultural é un feito social. Pártese desa percepción: non hai que atender so ao que pense o creador, tamén ao que pense o usuario. Veremos se hai eco ou non, porque teñen que levalo a cabo con políticas locais e autonómicas. Hai que ser prudentes. (…)
– EP: Temos un continente que condiciona orzamentariamente toda a actividade cultural.
– RV: A Cidade da Cultura é un exemplo de iniciativa cultural lanzada sen pensar. Agora está feita e non lle imos poñer unha bomba. Ten a súa utilidade de cara ao turismo e á ordenación da nosa cultura. Hai unha competencia cercana moi dura en Porto e Avilés, polo que Galicia terá que buscar o seu nicho.
– EP: Cal podería ser o nicho dun país pequeno coma este?
– RV: Estamos no medio de dúas culturas moi poderosas, a lusófona e a hispana, pero podemos converternos en pasarela. Tamén deberiamos aproveitar as comunidades de emigrantes en todo o mundo e o Camiño de Santiago de cara a Europa.Non podemos estar a todo, haberá que elixir unhas iconas e insistir nelas. Arxentina é Borges, non sete ou oito autores. Os turistas van a Barcelona por Gaudí, e Barcelona é moito máis, pero céntranse niso.”
Diego Ameixeiras prepara outra novela negra
Entrevista de Santiago Jaureguizar a Diego Ameixeiras en El Progreso.
