Outeiro de Rei: Memoria da Chaira Enteira 2023, o 8 de setembro

O 8 de setembro, cabodano de Manuel María, coa entrega da Navalla de Manuel María a Xurxo Souto e a Suso Fernández, da Libraría Bahía de Foz. Para apuntarse a xantar, contactar ao teléfono 646413890. Organiza Xermolos.

A Irmandade Avelino Pousa Antelo recoñece Mero e Carme Varela no XI aniversario da súa morte

Desde Nós Diario:
“O auditorio Constante Liste, na Ramallosa, Teo, na comarca de Santiago, acolleu este domingo, 20 de agosto, os actos conmemorativos do XI aniversario do falecemento de Avelino Pousa Antelo.
A xornada de lembranza comezou cun “anexo”, unha homenaxe ao escritor e profesor galego Xoán Xosé Fernández Abella, só tres días despois do seu pasamento, o pasado 17 de agosto.
O escritor David Otero foi o encargado de dar a benvida ao público e de cederlle a palabra a Alfonso Blanco Torrado, quen falou en nome da Irmandade Avelino Pousa, a Asociación Cultural Xermolos e a Fundación Manuel María da Terra Chá.
Foi ao finalizar cando colleron a remuda as dúas persoas agasalladas: o músico e escritor Baldomero Iglesias ‘Mero’, a quen se lle entregaron o símbolo do Partido Galeguista do que Pousa Antelo foi militante.
Após este momento de ‘Dignidade galeguista’, a escritora, historiadora e autora teatral Carme Varela recolleu o ‘Caxato Avelino Pousa’, unha distinción que desde 2013 recibiron figuras e institucións moi próximas ao intelectual galego: Alfonso Blanco, o Concello de Teo, a parroquia de Santa María de Arzúa, Fina Casalderrey, a familia de Valentín Arias, Antón Costa Rico, a Fundación Penzol, Marica e Tereixa Campo máis Arlindo López Arias.
“Carme Varela foi unha gran colaboradora de Avelino Pousa como secretaria técnica da Fundación Castelao, fundada en 1984, grande apoio de cara a edición da obra completa de Castelao e tamén durante o ano do seu centenario en 1986”, explica a Nós Diario David Otero, para destacar que este recoñecemento non premia un currículo senón persoas da estima de Pousa Antelo.
“Durante 40 anos acompañando a Avelino fun facendo un listado de xente do seu aprecio, persoas coas que mantiña unha relación afectuosa e coas que compartía ideas”.
Tras as intervencións de Mero, Carme Varela e a familia de Pousa Antelo, o público visitou o paseo que leva o seu nome na Urbanización dos Verxeis/Oza, onde tivo lugar unha ofrenda floral que deu paso á interpretación do himno nacional galego polo gaiteiro Nubeiro.
A xornada concluíu cun xantar de irmandade que serviu tamén para celebrar o legado de Avelino Pousa, de quen Otero destaca o papel central da “Galiza como referente e o pobo como espazo de traballo para a conservación das ideas galeguistas”.
“Quedas na casa, mira que non se apague o lume”, rememorou Carme Varela no seu discurso de agradecemento. Un dito común en moitos lares da Galiza cuxa escolla gabou David Otero.
“É o resumo perfecto do que viñemos facer hoxe aquí no XI aniversario da morte de Avelino: axudando a que o lume de Avelino, o lume da Galiza, da idea galeguista non se apague”.”

Teo: VIII edición do Caxato de Avelino

O 20 de agosto, ás 12:00 horas, na Auditorio Constante Liste da Casa do Concello de Teo, a Irmandade Avelino Pousa, xunto coa Irmandade Manuel María e a A. C. Xermolos, farán recoñecemento do VIII Caxato de Avelino ás irmás Marica e Tereixa Campo, pola íntima afectividade, amizade e lealdade a Avelino Pousa Antelo, pois este recoñecemento de cada ano baséase precisamente na valoración de afecto, relación limpa e lealdade á persoa de Avelino, polo que se fan ben merecentes de tal honra. A profesora e escritora Pilar García Negro será a mantedora deste acto.
Posteriormente irase ao Paseo Avelino Pousa na Urbanización Os Verxeis, para realizar unha ofrenda floral no monolito que alí hai en honra de Avelino Pousa.
Dos agasallos a recibir por quen se recoñecen, un deles, o caxato, é obra do escultor Valdi e o outro consiste nun gravado de Héitor Picallo.

O XIV Hectómetro Literario estará dedicado a Miguel Anxo Fernán-Vello

Desde El Progreso:
“O monólito que Xermolos e a Irmandade Manuel María colocarán no Paseo dos Soños de Vilalba, deseñado por Valdi, aludirá ás súas raíces chairegas e ás facetas de escritor e de músico
O escritor e editor Miguel Anxo Fernán-Vello, natural de Cospeito, é o elixido pola Irmandade Manuel María e a Asociación Cultural Xermolos para dedicarlle o XIV Hectómetro Literario do Paseo dos Soños de Vilalba.
“É un gran poeta da Terra Chá”, asegurou o coordinador de Xermolos, Alfonso Blanco, que considera necesaria esta homenaxe para saldar unha “débeda” cun autor cuxa poesía encaixa perfectamente co espírito desta iniciativa. “El cae ben no proceso creativo do Rañego e do Magdalena, porque é un cantor da auga e un amante da natureza, transmite as súas vibracións a través da súa obra”, destaca.
Dende as entidades promotoras desta homenaxe, coa que tamén colabora o Concello de Vilalba, salientan o labor de Fernán-Vello como editor en Espiral Maior, que fundaba en 1991, a súa achega a numerosas actividades culturais ou a súa colaboración co Festival de Pardiñas, do que foi pregoeiro en 1988.
Alfonso Blanco lembrou ademais os seus vencellos con Manuel María e con Xosé María Díaz Castro. De feito, dende que o Concello de Guitiriz creou un premio de poesía en lembranza do poeta vilarego, Fernán-Vello exerceu de xurado nas catro edicións celebradas -está convocada unha quinta- e a editorial Espiral Maior foi a encargada da publicación dos poemarios gañadores.
A xornada de homenaxe, na que estaba previsto que intervisen os escritores Darío Xohán Cabana -un dos referentes da lírica chairega para Fernán-Vello xunto a Manuel María-, Xulio Valcárcel e Luz Campello, ademais de Xulio Xiz, estaba fixada inicialmente para o 18 de abril, pero tivo que adiarse por mor do estado de alarma. Agora está pendente de que se fixe unha nova data para un programa que incluirá unha mesa redonda, unha comida de confraternidade e a inauguración do Hectómetro Literario número 14 do Paseo dos Soños, cun deseño de Xosé Díaz Val, ‘Valdi’.
A escultura, elaborada en aceiro corten, reproduce un libro aberto no que o seu autor trata de recoller a traxectoria de Fernán-Vello. “Ademais de ser escritor e editor, tamén ten a carreira de música”, lembra Valdi.
Unha das páxinas leva unha caricatura do homenaxeado e un anaco dun poema sobre a auga. Na outra folla reprodúcense unha guitarra, instrumento no que se formou Fernán-Vello; o contorno da Lagoa de Cospeito, en alusión ás súas raíces, e un pentagrama, coas dúas primeiras notas do Himno Galego, “que se escapa da páxina, porque a súa traxectoria segue”, precisa o artista. (…)
Miguel Anxo Fernán-Vello amósase moi agradecido á organización e a Alfonso Blanco por pensar nel para formar parte “dun paseo literario no que están moitos amigos meus, é un honor estar ao carón deles”. “Sentín unha ledicia especial, porque estou marcado humanamente e esteticamente pola Terra Chá, aí están as miñas raíces”, di.
O autor recoñece o Paseo dos Soños coma unha idea “moi fermosa” ao unir literatura e natureza, unha temática moi presente na súa obra sobre a Terra Chá. Confía en poder cumprir a débeda con Manuel María, que lle pedira un libro sobre a Terrá Chá, e publicar conxuntamente todos os poemas que lle dedicou.”

Discurso de entrega e recepción da navalla de Manuel María, por Xosé Estévez

Desde Sermos Galiza:
“Cando oín por teléfono a voz clara e diáfana do “pregoeiro da luz”, Alfonso Blanco, co fin de comunicarme que fora elixido para entregarme a navalla do Manuel María e ingresar nesta enxebre confraría da Navalla, Santa Compaña e Alba de Gloria dos bos e xenerosos, sentinme moi honrado e orgulloso de pertencer á tribo chairega dos pacíficos navalleiros/as e a formar parte da nación dos galaicos. Pero, sobre todo, pois “de ben nacidos é ser agradecidos”, o meu corazón vibrou de inmensa gratitude. Gratitude, pois, para Alfonso, para a Irmandade Manuel María e para a Asociación Xermolos.
Quixera agradecer a presencia de bos amigos e amigas da Terra Cha, da Coruña, de Monforte, de Lugo, da Fonsagrada, de Quiroga, onde os viños son sedentarios e os bebedores nómades. Tamén os vidos doutros recantos deste noso País, que tanto precisa de verdadeiros patriotas, un sentimento de identidade, que vai con nós alí onde nos encontremos, pois “Galiza somos nós: a xente e máis a fala. Se buscas a Galiza en ti tes que atopala”. Os que fomos obrigados a sachar o barbeito da emigración fachendeamos sen complexos de ser galegos de nación, o que non nos impide abrirnos a solidariedade coa patria que nos doou pan, traballo, agarimo e familia.
Recordo tamén a todos e a todas as que gozaron deste santo grial navalleiro, as últimas, Moncho Valcarce, in memoriam, e a amiga Branca Rodríguez Pazos. Hoxe dela recibo esta credencial con lámina de Eneko, enfeitizada coa ferroviaria e  irónica presentación do bo amigo Paco Martín, a quen debo dicirlle que o profesor Lamote imparte tamén clases en Oiartzun nunha variante chairega do éuscaro. Afágame recibila na compaña de Xabier DoCampo. A Xabier dabondo cedo “lle petaron na porta pola noite”, pero coido que xa resolveu “o misterio das badaladas” e goza da casa da luz”, onde nos veremos na celestial memoria da chaira enteira. Todas/os participaron dalgún xeito desta liturxia de comuñón, rito irmanador de xantar en común unión con queixo, pan e viño. Prisciliano prefería leite e, aínda que son priscilianista confeso e malia que un galeno insensible prohibiume as bebidas inebriantes, non acredito nesta faciana, si noutras, do gran disidente do século IV, que procuraba a volta a un cristianismo evanxélico auténtico e afirmaba no crismón da Ermida: ”Aurum tibi vile est, argenti pondera caedant; melior est quod propia felicitate nites” (o ouro é vil para ti, abátase a prata. Mellor é o que brillas pola túa propia felicidade). E non serán resaibos priscilianistas o sol e a lúa, inseridos no mango da navalla de Consuelo Casanova, a quiroguesa, que deixou en herdanza ao seu neto, Manuel María? (A luz ressuscitada, 1984):
“Miña pequena, querida, preciosa navalliña
de marfil, prata, corno de cervo
e moi excelente aceiro cortador,
no lombo levas estas letras.C C.,
iniciais daquela miña avoa, chamada
Consuelo Casanova Neira, A Quiroguesa,
sombra esvaída na lembranza miña.
Tes gravada, no mango ben luído,
o sol e máis a lúa, símbolos
do mundo astral e da vida xenerosa,
que en nós latexa, corre, brinca e canta…”.
A navalla, que hoxe me entregades, pode servir para unha prosaica tarefa “in extrema necesitate”, a de calibrar a fondura do unto de algún desalmado, pero sobre todo ten unha función simbólica, transmitir os valores que Manuel María representaba: respecto, humor san e amable, trato cordial, coherencia, integridade, honestidade, xenerosidade, sobriedade franciscana, humanismo liberador, vitalismo contaxioso, acolledora hospitalidade, compromiso social e patriótico, comportamento ético, actitude de servizo, procura da unión e da concordia, nobreza de espírito, comprensión integradora, aprecio polo propio sen desprezo do alleo, aposta pola variedade, que é a riqueza do mundo, e coñecemento e amor inmenso polo País. Na casa da Saleta e do Manuel cumpríase o que di o frontispicio do pazo Arizmendi Enea de Oiartzun: “Hemen sartzen dana, bere etxean dago” (Todo o que entra eiquí, está na súa casa).
A navalla reparte anacos de emoción fraternal para compartir os alimentos naturais e espirituais, necesarios para a vida, unha vida compartida cos demais, que articule células de convivencia nos distintos chanzos da sociedade, coa finalidade de facer país, un país cada vez máis solidario, libre, xusto, soberano e orgulloso da súa identidade nacional. Hai que desterrar dunha vez por todas o complexo do colonizado e suprimir do noso vocabulario e das nosas actitudes dous refráns que circulan acotío e súan resignación e egoísmo por todos os poros da sociedade, sometida a un capitalismo consumista e individualista : “Éche o que hai” e “Cada un vai ó seu, menos eu que vou ao meu”. Non acreditemos no determinismo histórico. Temos azos para a revolta e para cambiar o sistema co noso libre albedrío. A única loita que se perde é a que se abandona.
Antes de nós houbo persoeiros que foron mestres e guieiros. Temos moitos espellos en que mirarnos, devanceiros que sementaron ideas e levaron unhas vidas exemplares. Uns ben próximos a este ritual e a estas terras, Avelino Pousa ou Díaz Castro, outros clásicos, fachos acesos sempre aos hai que volver, seguir, ler e reler: Manuel Murguía, Otero Pedrayo, Plácido Castro, os irmaos Villar Ponte, López Cuevillas, Paz Andrade, Vicente Risco, tamén Risco. E por suposto, Rosalía, Alexandre Bóveda, Castelao e Manuel María. Os catro últimos son os meus constantes referentes e Manuel María é a empática simbiose de todos eles.
Que máis vou dicir de Manuel María, neste décimo quinto aniversario do seu pasamento!! Foi o meirande amigo que tiven nesta vida, un verdadeiro irmao. Cantas veces lembro as viaxes por Galiza e por Euskal Herria, as estadías e conversas en Hernani, en Monforte, na casa familiar de Outeiro, en Quiroga, na Coruña. Sempre volvía ao torrón natal co cobizoso desexo dunha vizosa lectura, co corazón latexando de emoción patriótica, co espírito gozoso de amizade, co ánimo fornecido coa miña escolla vital e cos anaqueis da cabeciña debida e competentemente asentados no seu auténtico lugar. Na miña xa provecta existencia houbo tres fendas vitais, que deixaron maltreito o meu corazón: a morte do meu pai en 1987, a de Manuel María no 2004 e a da miña filla Alda no 2006.
Manuel María prologou un libro meu e dedicoulle á miña familia un libro enteiro, Sonetos ó Val de Quiroga, e varios poemas.  Son moi parcial deste.
SONETIÑO ó carballo que o noso amigo PEPE ESTEVEZ, quirogués e historiador, levou dende Carballido da Terra Cha a Oiartzun de Guipuzkoa, pra trasplantalo nun eido da súa pertenencia e da súa dona MARIBEL GOÑI”.
“Carballo de Carballido:
na Terra Cha tes nación
e levas no corazón
un puro amor trascendido!
Non deas nunca ó olvido
idioma, patria e canción
que o teu nativo torrón
queda, sen ti, dolorido!
Asume un novo destiño
plenamente. E sen espera:
faite luz, símbolo e siño!
Ti non eres un calquera:
dille en galego ó Pepiño
que che adeprenda o euskera!”
Manuel María. Abril do 1997. Ano de Anxel Fole”.
Hoxe o carballo é un rebolo mozo e bilingüe. Cando foxen os ventos do Xistral, nas ponlas e follas o cuco e o melriño cantan a dúo o carro e máis o txoria de Mikel Laboa.
Manuel María, como o malvís dunha canción vasca, perdeu a vida terreal, pero segue a cantar nas súas obras, co seu exemplo, co seu compromiso ético e estético e na memoria total dos amigos e amigas do País enteiro. Dende o alén remítenos unha lumiera de esperanza e unha nidia mensaxe: acadar en harmónica e fraternal xeira a emancipación nacional e social desta nosa Patria, que espero percorrer algún día liberada do Courel a Compostela, dende Quiroga á Guarda e dende Fisterra deica Outeiro de Rei para depositar na súa campa unha rosa e un caravel.
Moitas, moitísimas grazas por concederme iste enorme galano e por aturar con paciencia o sermón deste Frei Xerundio de Campazas, empoleirado no púlpito como predicador da novena a Santa Isabel, composta por Manuel María. Recomendaba o autor, o “devoto”, rezala con “unción e recollemento”. O propósito final do primeiro día sentencia:  “Seremos sempre fieles á nosa Terra e procuraremos coñecela e comprendela mellor para amala máis fondamente”. Que así sexa. Per saecula saeculorum. Amén.
Consello final a xeito de Manuel María: Portádevos mal que sodes novos e estades a tempo, pois o meu xa prescribiu. Ben sei que a xente, se se lle dá tempo, morre. Pero non teñades présa en realizar a viaxe final, pois non se vai no taxi do Coles, senón en coche fúnebre. E se a Parca teima coa gadaña, repoñédevos coma o vello agonizante do conto. Cando o crego lle recitou a oración final da extremaunción:”Sal alma cristiana de este cuerpo pecador para gozar en el cielo de las delicias del Creador...”, o vello espertou e dixo:”Alma, non lle fagas caso ao cura; quédate onde estás, que estás moi ben”.

Campa da Santa Isabel, Outeiro de Rei. Setembro de 2019″

Irimia (Meira): VII Festa da Afirmación e Dignidade, o 21 de setembro

Outeiro de Rei: XV cabodano Manuel María: entrega da Navalla do Manuel

Cada 8 de setembro, cabodano de Manuel María, ten lugar no Concello de Outeiro de Rei, un emotivo acto de lembranza ao poeta da Terra Chá, e sobre todo amigo, organizado pola Irmandade Manuel María e a Asociación Cultural Xermolos, Memoria da Chaira enteira, co seguinte programa:

15:00 h. Xantar de irmandade no Restaurante Río Ladra (quen queira apuntarse ao xantar de confraternidade, pode facelo chamando ao teléfono 646413890).
17:00 h. Recital de poesía en Penas de Rodas.
18:00 h. Levamos unha rosa ao cemiterio de Outeiro de Rei, acompañada de versos e comunicados. Benvida co Canto da Irmandade: O carro (Letra: Manuel María, Música: Baldomero Iglesias, Mero) e o Himno galego.
18:30 h. Na carballeira de Santa Isabel farase entrega da Navalla Manuel María a Xosé Estévez por Branca Pazos, con lámina de Eneko. Entrega da Navalla do Manuel a xeito póstumo a Xabier P. Docampo, na man da súa familia, fai a presentación Mero Iglesias, con lámina de Suso Cubeiro.
Bocado comunal e grolo de Irmandade proveito de ben e futuro.
Recital de poesía e música.

A organización, todos os anos, entrega dúas estampas dedicadas a Manuel María, neste ano o texto pertencente á de Xabier P. DoCampo é da autoría de Baldomero Iglesias, Mero e o texto que acompaña á de Xosé Estévez é de Paco Martín. O logo da Irmandade Manuel María é obra do artista Martinho Picallo.

Teo: VII edición da entrega do Caxato de Avelino Pousa Antelo, o 20 de agosto

O 20 de agosto, ás 12:00 horas, no Salón de plenos da Casa do Concello de Teo, terá lugar a VII edición do acto de entrega do Caxato de Avelino Pousa Antelo á Fundación Penzol, para, posteriormente, no Paseo Avelino Pousa na Urbanización Os Verxeis, en Oza (Teo), realizar a ofrenda floral en memoria e honra de Avelino Pousa.

PROGRAMA DE INTERVENCIÓNS

PRIMEIRA PARTE (na Casa do Concello de Teo)
1. Benvida por parte da Corporación de Teo.
2. Saúda de Alfonso Blanco Torrado en representación da Irmandade Avelino Pousa, Irmandade Manuel María e A. C. Xermolos.
3. Lectura da acta de concesión do Caxato Avelino Pousa Antelo á Fundación Penzol.
4. Intervención do mantedor do acto, Francisco Castro.
5. Entrega do Caxato Avelino Pousa Antelo á Fundación Penzol.
6. Intervención dun representante da Fundación Penzol.
7. Intevención da familia de Avelino Pousa Antelo.

SEGUNDA PARTE (no Paseo Avelino Pousa na Urbanización Os Verxeis, Oza/Teo).
1. Intervención dun representante da Irmandade Avelino Pousa, Irmandade Manuel María e A. C. Xermolos.
2. Ofrenda floral.
3. Intervención da familia de Avelino Pousa Antelo.
4. Intervención Institucional do Concello de Teo.

* Ao remate dos actos está programado un xantar no Restaurante María Castaña da Ramallosa (Teo). O prezo é de vintecinco euros (25 €)(pagarase no sítio). Quen desexe participar no xantar ten que AVISAR ANTES DO DÍA 17 DE AGOSTO ao email:erdao@hotmail.com ou ao tfno 636032750.