Entrevista
a Henrique Alvarellos en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): A obra dun editor é o seu catálogo, claro. Como definirías ti o teu catálogo?
– Henrique Alvarellos (HA): É a cultura galega expresada en galego ou en castelán, neste caso. Eu como autor se cadra só publicaría en galego, pero como editor a idea é a partir de contidos galegos chegar, como fan outras editoriais que o conseguiron con moito éxito, como Kalandraka por exemplo, a todos os públicos que poidamos. Acabamos tamén de comezar unha colección infantil para traer autores de fóra e traducilos ao galego. Esa é a idea. A editorial defínese polo asentamento na nosa cultura e despois intenta unha transversalidade total nos temas. Definímonos polas cousas que non facemos: non facemos libro de texto, nin novela contemporánea, tampouco infantil e xuvenil, aínda que agora empezamos. E logo: moito ensaio, poesía, diarios, gústanme moito os temas de non ficción, ou a prosa realista ficcionada. O que pasa é que hai que buscar un equilibrio entre o que lle gusta a un e nesa parte máis pragmática está Marta -a miña muller – dicindo: “tranquilo, porque che gusta moito como lector pero como editor se cadra non funciona”. Ese equilibrio é o que teño que andar buscando sempre, hai cousas que me gustan como lector moitísimo, pero despois… tiven fracasos por aí importantes. Ás veces un cre que é imposíbel que determinados títulos non se vendan, pero é así. Xa non digo miles de exemplares, pero pasar dos mil… E pasar dos mil hoxe en Galiza é complicado. E nós hoxe temos o 80% do mercado aquí.
– SG: Sodes unha editorial diferente no mercado: clásicos esquecidos, gastronomía antes de que fose mainstream… Case diría que fostes buscando ocos.
– HA: Si, iso é. Tamén queriamos facer libros diferentes esteticamente. O libro como obxecto estético, agora hai que facer libros que un non se acorde das redes sociais cando os ten diante, que queira telo na casa, na mesiña de noite, no andel da libraría, que esteticamente aguanten ben. E con moito aparato gráfico. (…)”
Arquivos da etiqueta: Sermos Galiza
Cesáreo Sánchez: “A cultura galega está vencellada inequivocamente ao idioma”
Entrevista 
a Cesáreo Sánchez Iglesias en Sermos Galiza:
“- Sermos Galiza (SG): Como avalías o estado actual da cultura galega?
– Cesáreo Sánchez (CS): O estado da cultura galega está vencellado inequivocamente ao estado do idioma, máis é a cultura como ferramenta de creación, tamén de idioma, a que ten que axudar a subvertir as tendencias de asfixia institucional do noso idioma. A cultura ten que ser unha creadora de espazos de normalidade para o idioma. É un tempo de organizar unha ampla base social, con potenciación de plataformas existentes ou creación de novas, que a defendan activamente coa súa capacidade de construcion dunha sociedade crítica para coas dinámicas de colonización cultural. Estando como está, a nosa cultura, neste tempo tan duro, tan á intemperie institucional, (no libro galego en galego, o descenso entre 2005 e 2015, en axudas á edición, foi de 80%) con algunhas illas en concellos e algunha deputacion, con persoas á fronte con sensibilidade cultural, comprobamos a capacidade que temos de anovar, en tempo presente, con fonda raíz no patrimonio cultural onde beber das fontes da propia tradición. A globalización, tan depredadora, non nos derrotou. Podemos velo na escrita, en todos os soportes, tamén no cinema ou na música. As novas xeracións están a ter un peso determinante e coa aportación tan importante das novas creadoras.
– SG: Que evolución agardas da cultura galega a cinco anos vista?
– CS: A evolución virá dada polas propias dinámicas que nós sexamos capaces de desenvolver para que a situación de regresión cultural reverta. Sempre se construíu cultura, mesmo sen termos un poder político verdadeiramente galego. Non podemos agardar pola normalidade política-institucional para construír xa hoxe a normalidade cultural. Coa capacidade creadora de mozos e mozas, e a experiencia contrastada dos menos novos, agardo un salto cualitativo cara adiante na evolución da nosa cultura. Será importantísimo ir incorporando as experiencias culturais que con humildade de medios se están a producir dentro do tecido cultural e social, verdadeiras experiencias de investigación cultural, para incorporalas de xeito extensivo na dinamización cultural en toda a Galiza. Neste punto Sermos Galiza terá unha función importante, xa o está a ter. É determinante que sexa tomado coma prioritario o valor estratéxico da cultura na construción da nación, no día a día, e no que subxazan estratexias claras para o medio e longo prazo. E digo que sexa considerado o seu valor estratéxico de xeito efectivo pola administración, que a iso está obrigada. Nunca fixo efectivo, por exemplo, o recoñecemento do sector do libro galego como sector estratéxico para a Galiza, como se recoñece na actual Lei do Libro. Mais tamén ten que ser asumido pola propia sociedade galega máis consciente e xa organizada. (…)”
“Queremos tanto a M.V.M.”, por Emma Pedreira
Artigo
de Emma Pedreira en Sermos Galiza:
“(…) María Victoria Moreno (Valencia de Alcántara, 1941-Pontevedra, 2005) deixou dito “Ningunha lingua me necesita a min” e a estas alturas afirmámola imprescindible para a dignidade deste sistema literario feble, en parte, pola súa misoxinia. Precisamente a súa modestia e sinxeleza fan resaltar máis a paixón por unha lingua e un lugar que a acolleron afacéndoselle ás contornas do corpo e do pensamento e grazas aos cales puido soñar o seu primeiro libro en galego (Mar adiante, 1973), ou que a fixeron sobreporse á absurdez de teorías machistoides que aluden á ósmose inversa e coleito polo que unha muller non pode definirse políticamente á marxe do seu compañeiro. Por iso antologar poetas novxs, nacionalistas e comunistas, nunha edición bilingüe para que todo o estado coñecese a situación vital e estado de saúde da poesía galega dos anos setenta, foi no seu tempo unha acusación e non un merecido aplauso. (…)
Eu vin falar da historia de amor que esta muller procurou con todo o seu mundo inmediato, desde as crianzas até os animais a quen consideraba almas puras e emocionais con dereito a voz propia. Desde a ensinanza até o amor que fai retroceder a morte no seu xogo de aproximacións. Desde as palabras até as persoas. Desde o compromiso até os perigos que conleva, que a ameazaron e mesmo derrubaron a porta que deu intimidade da súa casa. E vin falar das súas escollas, de como foi debullando a súa biografía de nena fronteiriza nunha raia esluída na Estremadura de posguerra e decidiu o que non: crueldade, inxustiza, represión e acritude e isto deu paso ao si, que soubo abranguer co seu carácter máis tamén coa súa escrita e carácter docente: a voz propia das criaturas insonorizadas na escrita imperante, a aproximación das rapazas aos seus protagonismos, a intelixencia emocional, o activismo cultural coa voz e as mans molladas e non simplemente sentada atrás dun escritorio.
Todo, efectivamente, extraliterario. Así como o son os afectos, as estradas secundarias polas que conducir igual que polas marxes do sistema. Extraliterario como as raiciñas, esas das que tamén provén a palabra radicalidade que afianzou, para a nosa fortuna, a María Victoria Moreno na nosa lingua e no noso sistema literario como unha pioneira que decidiu traballar desde esa raíz que é a LIX, unha base de adestramento dxs lectorxs do futuro, un berce de criterio onde a escrita ten máis que saúde. (…)”
Pedro Ferriol: “María Victoria Moreno é unha das moitas escritoras galegas que foron esquecidas”
Entrevista
a Pedro Ferriol (viúvo de María Victoria Moreno) en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Para a súa familia que significa este recoñecemento?
– Pedro Ferriol (PF): Realmente para nós, para min e a súa filla, é unha honra, porque é unha das moitas escritoras galegas que foron esquecidas, porque faleceu en 2005 e ninguén se acordou dela até a iniciativa d’A Sega coa homenaxe que lle fixeron en 2015. E agora, despois de 12 anos, estase a promover o seu recoñecemento para as Letras. Para nós sería un orgullo tremendo participar en todas as actividades que se fagan, porque María Victoria foi unha gran muller, pioneira da LIX galega. (…)
– SG: Que é o que nos queda por descubrir dela?
– PF: Ela recibiu no ano 2005 unha mención no premio Xoán Manuel Pintos. Aí eu explicaba que ela foi moi prolífica na súa traxectoria, aínda que probablemente lle faltaran anos de vida. A súa carreira como escritora non obtivo moitos premios, aínda que non cría nos premios literarios. Aínda así, recibiu varios… e, sobre todo, figura na lista de honra da IBBY por Anagnórise, e tamén o White Raven por Guedellas de seda e liño.
– SG: De que libro se sentía máis orgullosa?
– PF: Ela sentíase satisfeita de todo o que escribiu, pero houbo algúns que a marcaron. O seu libro máis famoso, que se mal non recordo ten 14 edicións, é Anagnórise, pero hai outro moi especial para ela, Leonardo e os fontaneiros. Pero eu creo que o libro que destaca mellor o carácter dela foi o Diario da luz e a sombra, unha especie de biografía do que ela sufrira co cáncer. Aí destácanse unha serie de cualidades morais e cívicas que a retratan. Aínda que tamén escribiu ensaios, libros de texto, poesía… Se non lembro mal creo que publicou 47 libros, tanto de forma individual como colectiva. (…)”
Alvarellos celebra os 40 entrando no mercado infantil
Desde 
Sermos Galiza (foto do Facebook de Helena Villar):
“Esta sexta feira 16 de xuño Alvarellos Editora cumpre 40 anos da súa presentación en Lugo. O seu actual director, Henrique Alvarellos, fillo do fundador -Enrique Alvarellos-, explica así este movemento: “Somos a vicedecana das empresas editoras galegas e afrontamos o futuro ollando aos primeiros lectores e lectoras. Damos un xiro na nosa liña editorial e comezamos con esta ilusionante Colección Verdemar. Seguiremos publicando libros para adultos, por suposto, pero a nosa pretensión é ir captando aos lectores máis novos. É un mundo fascinante para traballar desde unha factoría de contidos como é a nosa”.
Estes días chegan ás librarías os primeiros exemplares dos dous primeiros títulos desta nova colección, que xa foron presentados na pasada SELIC (Semana do Libro de Compostela): o álbum ilustrado Queres ler un libro comigo?, do americano Lawrence Schimel e debuxado polo artista paulista Thiago Lopes, destinado a crianzas a partir dos 3 anos; e Contos do Sol e da Lúa, de Helena Villar Janeiro, con ilustracións de Ana Costa, dirixido a maiores de 8 anos.
O nome da colección, explican desde a editora, provén do Príncipe Verdemar, un dos protagonistas da peza de teatro A cabeza do dragón, de Valle-Inclán, que vén de ser levada ao teatro por Quico Cadaval este mesmo ano. A editorial avanza que nos vindeiros meses irán aparecendo novos títulos desta colección, entre eles, un conto do propio Quique Alvarellos baseado na historia do bosque do Banquete de Conxo.”
Catro candidatos e unha candidata para as Letras 2018
Desde Sermos Galiza:
“Cinco son as opcións que terán os académicos e académicas para elixir a quen homenaxearemos nas Letras 2018. E hai algunhas sorpresas que entran por primeira vez na listaxe de candidatables.
Os cinco aspirantes son: María Victoria Moreno, a candidata con máis posibilidades; o filólogo e escritor Ricardo Carvalho Calero; o poeta Eusebio Lorenzo Baleirón; o historiador Antón Fraguas; e o xornalista, escritor e tradutor Plácido Castro.
Tal e como xa contamos a pasada semana, a aspirante con máis posibilidades é a escritora María Victoria Moreno (Cáceres,1941 – Pontevedra, 2005), que vén respaldada ademais por tres sinaturas clave do grupo que sostén a presidencia de Víctor Freixanes. Segundo fontes consultadas por Sermos, esta candidatura tería sido pactada entre a executiva saínte presidida por Alonso Montero, e a actual.
Mentres, Ricardo Carvalho Calero (Ferrol 1910 – Santiago 1990) segue a ser o eterno aspirante que nunca chegou a ser recoñecido. Aínda que o seu valor literario ten partidarios e detractores, a súa importancia intelectual fica fóra de dúbida. Nesta ocasión volve ser apoiado polo sector ‘ferrinista’.
Volve irromper na listaxe de elixibles Plácido Castro (Corcubión, 1902 – Cambados, 1967), figura clave da cultura galega na diáspora, cuxa candidatura foi impulsada polo IGADI e pola propia fundación que leva o seu nome. Escritor, xornalista e tradutor, foi un persoeiro destacado do galeguismo de entreguerras e redactor da BBC onde levou adiante o ‘Galician Programme’ na nosa lingua.
Quen entra por vez primeira na listaxe é o escritor Eusebio Lorenzo Baleirón (Dodro, 1962-1986), unha promesa da poesía galega que viviu demasiado pouco. Apoiado a nivel local polo seu Concello, na Academia tamén foi avalado pola ‘oposición’.
Outra presenza nova é a de Antón Fraguas (Cerdedo-Cotobade, 1903 – Santiago, 1999), un destacado historiador e antropólogo galeguista, militante das Irmandades, membro do Seminario de Estudos Galegos e director do Museo do Pobo Galego.”
Manuel Lourenzo González: “Non teño claro aínda que é poesía e que non o é”
Entrevista
a Manuel Lourenzo González en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Cando pensas nun novo libro en que pensas antes? Na historia, no xénero, no público ao que vai dirixido… Como chega unha nova historia a ti?
– Manuel Lourenzo González (MLG): O público aparece despois. Tamén hai que dicir que cada un é unha experiencia diferente, non todos funcionan igual, pero o dominante no meu caso diría que o primeiro que me vén á cabeza é a historia, a idea que quero desenvolver, o argumento ou polo menos trazos do argumento. Logo iso vaise desenvolvendo e logo van nacendo outra serie de características, por exemplo o tipo de linguaxe, o espazo-tempo, e tamén nalgún caso o público ao que pode ir destinado. Quero dicir tamén que non teño moi claro estar de acordo con esa división en idades: lectura xuvenil, infantil… Si entendo que iso funciona e hai libros claramente clasificables. No meu caso non teño clara a delimitación, motivo polo cal libros meus que están nas coleccións xuvenís ás veces fánselle difíciles aos rapaces e serían máis accesibles para os adultos. Non teño un código, non sei se o ten alguén, conforme a literatura xuvenil ten que ser así, se non pode pasar estes lindes, o vocabulario, as expresións, a temática… Non teño nada claro todo isto. Eu teño as historias e desenvólvoas e unha vez que se van desenvolvendo van collendo a súa fasquía, o seu panorama e posiblemente tamén o seu público.
– SG: No caso de Ceiba de luz como foi?
– MLG: Neste caso sería un exemplo do que acabo de explicar. Foi primeiro a historia, ou parte da historia, porque nunca vén completa á cabeza. Logo a localización, a época, os personaxes foron nacendo ao mesmo tempo e unha vez que ía avanzada decátome de que si, ten características que a fan accesible e mesmo recomendable a público xuvenil. Naturalmente creo que o público adulto tamén atoparía elementos interesantes nesa historia e que incluso se se quere se podería desenvolver moito máis para facela máis, entre aspas, para adultos. (…)”
Suso de Toro: “Eu non quería ser un escritor como os que coñecía, eu pretendía ser un escritor como os que eu admiraba”
Entrevista
de R. Castro a Suso de Toro en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Cando decidiches que querías ser escritor?
– Suso de Toro (ST): Xa o decidín cando tiña 16-17 anos, pero logo deixeino pola militancia, eu era do Movemento Comunista. Aí hai unha ruptura de 10 anos, e polo medio o único que fago é crear un grupo de teatro ‘agit-prop’, teatro de guerrilla, uns contos… É dicir, entre os 17 e os 27 é un barbeito para min.
– SG: Hai críticos literarios que din que a literatura actual está formada maioritariamente por herdeiros teus. Tan influinte fuches?
– ST: Caixón desastre e Polaroid son dous libros que tiveron un grande éxito e influencia, pero ao mesmo tempo non están estudados desde o punto de vista da crítica e da estética. É como se só contase a intención miña, que a había. Eu tiña un programa oculto, cando entro, que era realmente modificar a literatura en lingua galega. No ano 73 publico unha autoentrevista na revista de Peleteiro na que me declaro seguidor de Joyce, de Freud, imaxina que pedante era, pero xa daquela dicía tamén “pretendo coa miña obra futura facer da lingua e da literatura galega unha cultura de primeira orde”, ou algo así. É dicir, eu tiña claro de adolescente que a cultura en lingua galega tiña que afrontar unha tarefa histórica.
– SG: Sempre pensaches en grande, como aquel anuncio de Apple, ‘Think big’.
– ST: Si, si. Eu tomábame en serio o de ser escritor en galego. Eu sempre quixen ser un escritor, entre aspas, de verdade. O que pasa é que sabía que tiña un límite que me impuña a ética, que era ser escritor en galego, pero eu non quería ser un escritor como os que coñecía, eu pretendía ser un escritor como os que eu admiraba. E os que eu admiraba todos escribían en linguas que tiñan Estados. Entón, todo o meu destino quedou nesa contradición. Cando eu planto hai sete anos e digo acabouse, o que eu podía andar xa o andei, foi o final dunha escapada que empecei de rapaz. O meu proxecto de escritor non pode ser, non se pode verificar sen un Estado propio.”
Pilar García Negro: “Confórtame ver que hai moitas persoas que valoran o que eu levo valorando tantos anos”
Artigo
en Sermos Galiza:
“Pilar García Negro recibiu na mañá do sábado na cidade de Lugo a homenaxe organizada pola Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG) co gallo da vixésimo terceira edición da súa iniciativa anual A Escritora na súa Terra-Letra E.
Nun salón de plenos consistorial ateigado de persoas e “a rebordar de afectos”, tal como o definiu o presidente da AELG, Cesáreo Sánchez, a protagonista manifestou o seu agradecemento á entidade e á encargada de realizar a laudatio, Carme Fernández Pérez-Sanjulián, e expresou o seu nerviosismo e preocupación previas ao acto “por non aburrir a tantas amigas e amigos”.
García Negro só tivo palabras de agradecemento para as persoas presentes e asegurou que “o que me conforta é ver que hai moitas persoas que valoran o que eu levo valorando tanto tempo”. Así, en concreto, asegurou que “partillamos obxectivos concretos sobre a difusión práctica da lingua galega, a ampliación de obras de literatura no noso idioma, o pulo a un maior coñecemento de nós propios, da nosa historia… En fin, foi un acto moi esperanzador porque te encontras moi arroupada”.
A escritora luguesa quixo relativizar as palabras que os seus compañeiros e compañeiras dixeron ao longo do acto “porque ben sei que son hipérboles do cariño”; porén, expresou a súa intención de seguir traballando nos anos seguintes “para estar á altura deste recoñecemento” á “ourive da lingua”, en definición do presidente da AELG, Cesáreo Sánchez.
O xantar de confraternización puxo fin a un programa que non se limitou ao acto do Concello. Deste xeito, ás 11:30 horas, a praza de Ferrol acolleu o descubrimento do monólito conmemorativo e a plantación da árbore, neste caso un magnolio, elección da propia homenaxeada.”
Xurxo Souto recupera “momentos coruñentos”
Entrevista
a Xurxo Souto en Sermos Galiza:
“(…) Este sábado 10 na libraría Berbiriana ás 12 horas e a terza feira 27 na Suévia ás 20.30 horas, Souto convida de novos aos seus lectores a descubrir unha cidade inédita para os medios de comunicación: a Coruña como unha cidade atlántica (onde sopra o vento de Nova York), enxebre e cosmopolita; como unha pedra chantada no océano; como unha cidade que naceu do mar e no mar ha ter o seu futuro. Haberá contada que rematará con música, como é habitual cando Souto se embarca nunha nova aventura.
‘Contos da Coruña é un primeiro e único manual de épica cascarilleira. Nel Xurxo Souto proclama, por exemplo, que “non é que Coruña e Vigo sexan cidades irmáns, non, é que son a mesma cidade, desde os ollos do océano son dous pontóns de recalada dun mesmo porto”. Ocorre, explica, “que na Coruña non sabemos nada de Vigo e en Vigo non saben nada da Coruña. Eu tardei moitos anos en saber onde quedaba Coruxo ou Beade ou Teis, pero descubrín que Teis era igual que os Castros, que Beade é igual que Labañou e que Coruxo é igual que a Agra do Orzán. Pero non nos dan esa oportunidade, porque hai unha incomunicación total”. E a proba definitiva disto de que A Coruña e Vigo son as mesma cidade, afirma, “é que Abel Caballero quere ser Paco Vázquez”.
“Este libro saiu da miña inadecuación entre a realidade e a imaxe da cidade, monolingüe en cstelán, e eu non sentía iso”, explica. “Entón descubrín que fóra desa imaxe tópica da Coruña monolingüe, cidade-estado á marxe do resto do país, existe outra realidade, pero quero insistir en que esa imaxe triunfou mesmona xente máis competente, nos sisudos analistas do país”.
O que vía pola rúas, insiste o escritor, “é que ademais de ser a cidade con maior número de galegofalantes de todo o país, o mapa de Galiza está no plano da Coruña: a maior parte da xente da zona dos Castros son xente que veu da parte de Lugo; a Costa da Morte está na Agra do Orzán… e logo descubrín o mundo do mar”.
“Esta é unha cidade chantada no Atlántico pero ninguén che explica nada, edúcannos como terricolas”, quéixase. “Subimos ao alto da Torre e vemos mar, pero o mariñeiro está vendo o Carpancho, os Aberrecidos, o percebeiro ve os Coitelos de Terra, os Coitelos de Mar, o Gueivouteiro… é como unha cidade invisible que está diante de nós e que hai que compartir. Iso foi o que fixemos”.”
