Francisco Valeiras, Quico, gaña o XXXIII Premio de poesía Eusebio Lorenzo Baleirón

Antón Blanco gaña o Premio de Poesía Eusebio Lorenzo Baleirón

Desde Fervenzas Literarias:
“Antón Blanco Casás é o gañador da XXXII edición do Premio de Poesía Eusebio Lorenzo Baleirón que convoca o Concello de Dodro, polo seu poemario Voz do arqueiro. Así o decidiu por unanimidade o xurado, reunido o sábado da semana pasada na Casa de Cultura, tras valorar “a construción e a sintaxe e xunto cunha escolla léxica moi coidada. Voz do arqueiro posúe unha arquitectura interna coherente”.
Coordinado nesta edición por Xabier Castro Martínez, director do Centro PEN Galicia, o xurado estivo composto por Alicia Fernández Rodríguez, Estevo Creus Andrade, Elvira Ribeiro Tobío, Xabier Xil Xardón, e presidido Ramón Abuín Gómez, tenente de alcalde do Concello de Dodro. Actuou como secretario Xoán Xosé Vicente Franco, concelleiro de Cultura e Patrimonio.
Previo ao fallo, os membros do xurado, acompañados polo alcalde de Dodro, Xabier Castro, Manuel Lorenzo Baleirón, irmán de Eusebio e os poetas Paulino Vázquez, Anxo Angueira e David Pérez Iglesias rendiron un tributo poético cos poemas de Alba Cid e Hilde Domin ademáis dunha ofrenda floral no cemiterio de San Xián de Laíño, onde repousan os restos de Eusebio Lorenzo Baleirón.
O premio será entregado o próximo sábado ás 17:30 h. nun acto no CPI Eusebio Lorenzo Baleirón.”

Román Raña no ciclo-homenaxe a Ramiro Fonte (IES Castelao)

Desde o Caderno da crítica, de Ramón Nicolás:
“Celebrouse o 29 de xaneiro a primeira sesión do ciclo-homenaxe a Ramiro Fonte que organiza o Departamento de Lingua Galega e Literatura do IES Castelao. Tras unhas introdutorias palabras de Agustín Nieto sobre a dinámica e concepción do ciclo, o profesor e escritor Román Raña realizou unha suxestiva intervención baixo o título de “Poesía da experiencia. Experiencia da poesía”.
Nela debullou elementos vinculados, inicialmente, coa denominada Xeración dos 80, á que pertence, a carón de Ramiro Fonte ou o tamén malogrado Eusebio L. Baleirón. Alén de sinalar as figuras de Ferrín e Cunqueiro como referentes nas máis das voces desta xeración, apuntou tamén outras lecturas que deixaron pegada nos seus constituíntes como foron obras de Eliot, Pound, Éluard, Pessoa ou Paul Celan. Situou, asemade, os alicerces xeracionais como respostas á poesía panfletaria que se atopaba nos ecos do social-realismo para analizar, posteriormente, os ecos que a produción poética dos 80 xerou en diversos ámbitos críticos, con lugares comúns que seguen a reiterarse como o do célebre “culturalismo”, alén de subliñar os elementos que deron cohesión ao grupo.
A figura de Ramiro Fonte foi aparecendo ao entender que a do autor de Capitán Inverno foi, xustamente, unha poesía da experiencia persoal que chega a “transmutarnos”, que repara nos grandes temas de sempre -o paso do tempo, o amor, a morte, a infancia…-, sostida na sinxeleza expersiva, no relato de fragmentos da vida cotiá e na configuración dun lector ou dunha lectora cómplice. Tamén subliñou que en Fonte se atopan os ecos da “experiencia da poesía” en tantas composicións nas que podemos atopar unha reflexión sobre o labor do poeta. Neste sentido, Pasa un segredo, para Raña o mellor libro de poemas de Fonte, é un volume no que fala dos “adentros” do autor, do seu lado máis íntimo.
A lectura dalgúns poemas de Pasa un segredo e un breve comentario posterior de cada unhas das composicións, alén dun breve diálogo sobre diversas cuestións vinculadas coa memoria de Ramiro Fonte e outros xuízos poéticos, concluíron o que valoro como unha excelente apertura deste ciclo. (…)”

Estevo Creus, galardoado na XXX edición do Premio Eusebio Lorenzo Baleirón

Desde Caderno da crítica, de Ramón Nicolás:
“Resultou moi grato para min asistir, como membro do xurado xunto con Xabier Castro, Blanca Ana Roig, Míriam Ferradáns e Daniel Costas Currás, ás deliberacións que outorgaron a XXX edición do Premio Eusebio Lorenzo Baleirón ao libro O lugar que non hai que, aberta a plica, resultou ser da autoría de Estevo Creus Andrade, que xa resultara galardoado neste mesmo certame en 1998 con Teoría do lugar. Un libro, o desta ocasión e tal e como se sinala na acta do xurado, pragado de imaxes escintilantes e que esculca con brillantez e ironía, desde as instancias da dúbida permenente, nos territorios da outredade, da confusión, do desdobramento e do propio eu poético.
Non podo deixar de referirme á ofrenda floral previa que se lle tributou a Eusebio Lorenzo, no cemiterio de San Xián de Laíño, xunto cos escritores Manuel Lorenzo Baleirón, Paulino Vázquez e David Pérez Iglesias, á que tamén asistiron Valentín Alfonsín e Adriana Sóñora. Un acto sinxelo onde soou a palabra de Rilke nunha tradución de Lois Tobío e semelloume que todo o que Rilke escribira un día fora pensado para aquel momento. Particularmente, malia as proximidades xeracionais, non coñecín ao poeta de Dodro, pero si admirei e admiro a súa obra e, sobre todo, foi para min unha satisfacción constatar como o lugar en que el naceu segue a traballar, desde hai tantos anos, por manter viva coa poesía a súa memoria. Que así siga por moitos anos.”

Catro candidatos e unha candidata para as Letras 2018

Desde Sermos Galiza:
“Cinco son as opcións que terán os académicos e académicas para elixir a quen homenaxearemos nas Letras 2018. E hai algunhas sorpresas que entran por primeira vez na listaxe de candidatables.
Os cinco aspirantes son: María Victoria Moreno, a candidata con máis posibilidades; o filólogo e escritor Ricardo Carvalho Calero; o poeta Eusebio Lorenzo Baleirón; o historiador Antón Fraguas; e o xornalista, escritor e tradutor Plácido Castro.
Tal e como xa contamos a pasada semana, a aspirante con máis posibilidades é a escritora María Victoria Moreno (Cáceres,1941 – Pontevedra, 2005), que vén respaldada ademais por tres sinaturas clave do grupo que sostén a presidencia de Víctor Freixanes. Segundo fontes consultadas por Sermos, esta candidatura tería sido pactada entre a executiva saínte presidida por Alonso Montero, e a actual.
Mentres, Ricardo Carvalho Calero (Ferrol 1910 – Santiago 1990) segue a ser o eterno aspirante que nunca chegou a ser recoñecido. Aínda que o seu valor literario ten partidarios e detractores, a súa importancia intelectual fica fóra de dúbida. Nesta ocasión volve ser apoiado polo sector ‘ferrinista’.
Volve irromper na listaxe de elixibles Plácido Castro (Corcubión, 1902 – Cambados, 1967), figura clave da cultura galega na diáspora, cuxa candidatura foi impulsada polo IGADI e pola propia fundación que leva o seu nome. Escritor, xornalista e tradutor, foi un persoeiro destacado do galeguismo de entreguerras e redactor da BBC onde levou adiante o ‘Galician Programme’ na nosa lingua.
Quen entra por vez primeira na listaxe é o escritor Eusebio Lorenzo Baleirón (Dodro, 1962-1986), unha promesa da poesía galega que viviu demasiado pouco. Apoiado a nivel local polo seu Concello, na Academia tamén foi avalado pola ‘oposición’.
Outra presenza nova é a de Antón Fraguas (Cerdedo-Cotobade, 1903 – Santiago, 1999), un destacado historiador e antropólogo galeguista, militante das Irmandades, membro do Seminario de Estudos Galegos e director do Museo do Pobo Galego.”

Ramón Neto gaña o XXVII Premio de Poesía Eusebio Lorenzo Baleirón coa obra Zonas de tránsito

DesdeRamón Neto 2013-06-11 Prague o Concello de Dodro e no blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
Ramón Neto, arousán do ano 1975, é o gañador da XXVII edición do Premio de Poesía Eusebio Lorenzo Baleirón que convoca o Concello de Dodro. Así o decidiu por maioría o xurado, reunido esta mañá na Casa de Cultura, tras valorar “a boa estructuración e a eficaz progresión temática, que bebe de lecturas de tradición xermana como Paul Celan e Hölderlin”
O gañador, que se presentou ao certame cun poemario titulado Zonas de tránsito, reside en Bruselas e ten obra literaria publicada Agora, como gañador do Premio de Poesía Eusebio Lorenzo Baleirón recibirá 2.300 euros e a edición da obra.
Coordinado nesta edición por Xabier Castro Martínez, director do Centro PEN Galicia, o xurado estivo composto por Berta Dávila, Armando Requeixo, Román Raña, Gonzalo Hermo e a concelleira de Cultura, Voluntariado e Asociacionismo de Dodro, Cristina Codesido Fernández que actuou como secretaria sen voto.
Previo ao fallo, os membros do xurado, acompañados polo alcalde de Dodro, Valentín Alfonsín Somoza, Manuel Lorenzo Baleirón, irmán de Eusebio e do poeta Paulino Vázquez, rendiron un tributo poético ademáis dunha ofrenda floral no cemiterio de San Xián de Laíño, onde repousan os restos de Eusebio Lorenzo Baleirón.”

Cuestionario Proust: Alfredo Ferreiro

Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Alfredo Ferreiro:

«1.– Principal trazo do seu carácter?
– Atopar as virtudes dunha decisión e tamén as da súa contraria. Un defecto á hora de ser pragmático e unha virtude que evita caer no simplismo.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A boa intención, desde logo.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Sinceridade nas opinións e paciencia para tolerar os meus erros.
4.– A súa principal eiva?
– A constancia no traballo é o meu reto principal. Mais cando o solucione sen dúbida hei percibir outras.
5.– A súa ocupación favorita?
– Escribir e pensar en novos proxectos.
6.– O seu ideal de felicidade?
– A plenitude que se sente durante a escritura dun texto cando se atopa unha imaxe poética satisfactoria.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Que me vise impedido para soñar, tanto de noite como de día.
8.– Que lle gustaría ser?
– Unha persoa que foi capaz de cumprir o seu destino.
9.– En que país desexaría vivir?
– Neste mesmo en que vivo, mais nun ambiente de democracia non simulada.
10.– A súa cor favorita?
– Sempre foi o vermello, se cadra porque o sangue semella o máis auténtico que hai.
11.– A flor que máis lle gusta?
– Non hai unha. O que me gusta delas é inmensa variedade da súa beleza.
12.– O paxaro que prefire?
– Calquera que me permita aproximarme del. Cando isto acontece gusto de pensar que non foxen porque o meu corazón está libre de sombras.
13.– A súa devoción na prosa?
– Estilisticamente, os narradores que son mesurados na frase e inspirados na imaxe. Un caso patente foi a descuberta nos últimos anos da francesa Catherine François, unha autora nada divulgada. Hai traballos de Manuel Rivas que tamén chegan lonxe nesta dirección.
14.– E na poesía?
– En galego, Manuel Antonio e Eusebio Lorenzo Baleirón; en portugués, Herberto Helder e Natália Correia; en castelán, Octavio Paz e Antonio Gamoneda; en francés, René Char e André Breton.
15.– Un libro?
Antecedentes criminais, unha antoloxía persoal do poeta portugués Amadeu Baptista.
16.– Un heroe de ficción?
– O pequeno dos irmáns dos contos infantís ou a criada dos contos orientais que salva os señores dun engano, é dicir, aqueles máis humildes e con menos recursos que non teñen o corazón abafado pola vaidade e son capaces de percibir mais nitidamente a verdade.
17.– Unha heroína?
– Calquera persoa que logra vencer o medo e se enfronta ao seu própio dragón.
18.– A súa música favorita?
– O jazz e o blues, se é cantado en galego coa calidade de Sés, mellor; tamén hai música folque e clásica que merecen doses periódicas. A criatividade e a aproximación lusófona de Narf tamén me resultan imprescindíbeis.
19.– Na pintura?
– Aínda que os surrealistas sempre foron os meus preferidos, agora estou aberto moito máis á arte abstracta en xeral. Entre a xente próxima desfruto moito con Carlos Botana e con Roge Fernández, entre moitas outras obras.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– As persoas que arriscan a súa vida salvando outras a nado no mar. Non concibo maior medo que o que me producen os abismos mariños (>3 m.).
21.– O seu nome favorito?
– O nome completo do meu defunto padriño: Manuel Salgueiro Castro. Pura música popular.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– Creo que o descontrol etílico. O tabaco cada vez menos, desde que logrei desvincularme del, aínda que procuro non virar demasiado maniático.
23.– O que máis odia?
– A mentira. Non hai egoísmo nin desprezo maior que ocultar o coñecemento da verdade a xente que o precisa.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Os conquistadores, da nacionalidade que foren, tomando as terras en nome do rei a sangue e lume. Tamén as forzas represoras do franquismo, armadas ou con sotana.
25.– Un feito militar que admire?
– A troca dun fusil por un sacho.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– O ouvido musical e o canto.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Coa sensación de que os meus se gobernan ben sen min e de que o meu país fica unha miga mellor despois do meu esforzo.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Optimista mais de amplo espectro, o que me fai experimentar non poucas aventuras emotivas.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Os que denotan pouca intelixencia. Os peor dotados son os que precisan máis axuda.
30.– Un lema na súa vida?
– Podo citar unha revelación que me chegou unha noite en forma de verso: “A miña esencia é alén da miña pel”. Mais a sabedoría que se precisa para asumila aínda non chegou.”

Portugal despede Ramos Rosa, um seu grande escritor

Desde Sermos Galiza:
“Em Lisboa, aos 88 anos, morreu António Ramos Rosa, um dos grandes escritores das letras portuguesas com uma ampla obra de poesia e ensaio que fecha o livro Em torno do Imponderável do passado ano. Deixou pegada nas letras galegas, em especial no fascínio que por ele sentia o poeta Eusébio Lorenzo Baleirón.
A editora Espiral Maior dirigida pelo poeta Miguel Anxo Fernán Vello publicou em 1994 um livro inédito do poeta intitulado O Navio da Matéria. Ramos Rosa teve relação literária e pessoal com o poeta Eusébio Lourenzo Baleirón que mesmo fizera um estudo sobre a sua obra e visitara o escritor em Lisboa. Outros autores galegos como Miro Villar confessam a presença da obra de Ramos Rosa no seu imaginário poético.
Uma ampla obra poética, além de livros de ensaio de referência arredor do feito poético, compõem a trajetória literária de um dos escritores mais valorados em Portugal que trouxe para a sua língua também grandes nomes da literatura universal e pôs a andar diversas revistas literárias.
Ramos Rosa ganhou o Premio Pessoa em 1988, além de outros galardões como o Prémio Associação Portuguesa de Escritores ou o Internacional de Poesia, aliás de dar ele próprio nome a um prémio poético. Autodidata -deixou os estudos sem rematar a secundária-, mais de grande formação leitora e domínio de diversas línguas que o fizeram um reconhecido tradutor literário. Em 1958 publica o seu primeiro livro, O Grito Claro, ao que seguiram quase um cento de títulos até Em torno do Imponderável do passado ano. O Ciclo do Cavalo, Figuras Solares, Sobre o Rosto da Terra, Volante Verde, Nomes de Ninguém ou As Palavras são alguns dos títulos da sua larga trajectória.
Segundo conta a imprensa portuguesa, o poeta teve fôlegos mesmo no último momento para escrever em papel o que está considerado o verso mais conhecido e emblemático de toda a sua obra: “Estou vivo e escrevo sol”, que marca também o espírito que presidia a sua condição de escritor, claramente social, mais poética em estado puro, numa harmonia que levou à teoria mais à prática.
A morte de Ramos Rosa acontece pouco depois da desaparição de outro grande vulto das letras portuguesas, o narrador Urbano Tavares Rodrigues, dois grandes autores case do mesmo tempo que partilharam também na biografia a condição de se opôr ao regime salazarista.
O corpo de Ramos Rosa será sepultado no Jazigo dos Escritores, no Cemitério dos Prazeres.”

Laíño, Dodro: recensión da homenaxe a Eusebio Lorenzo Baleirón

O sábado 17 de novembro, ás 12:30 h., na casa natal na parroquia de Laíño, lugar de Tarrío, 26, do Concello de Dodro, tivo lugar unha homenaxe a Eusebio Lorenzo Baleirón. Na seguinte ligazón pódese ver a galería de imaxes do acto.
Deixamos aquí o texto da intervención de Cesáreo Sánchez, presidente da AELG:

“Dona Neves, Flavia, querida familia de Eusebio, autoridades, amigas e amigos.

En nome da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega doulles a benvida a este acto de amorosa reivindicación.
Vimos da nación toda honrar ao poeta Eusebio Lorenzo Baleirón nesta súa terra máis íntima e creadora do seu mundo poético, nesta súa casa, nos lugares onde ollou a luz por vez primeira e camiñou.
A luz que na súa man de ourive teceu as fervenzas da alma. A que habitou as palabras súas de fulgor para que a tenrura acariñe o íntimo de nós, coma orballo que vén con voar de ave nesta mañá outonal de novembro.
Esta placa insculpida no granito celebra hoxe a Eusebio, nesta súa casa, feita dos materiais cos que a terra crea os alicerces imperecedoiros con pedra sábrego e tenrura e que, e sobre de todo, está feita do cálido alento das voces dos seus seres queridos que nela moraron e compartiron a palabra e os seus silencios. A casa natal de Eusebio, feita de todo o que nela foi soño e fixo realidade amada, ou só ficou no invisíbel territorio do soñar para seren de novo soñados polas novas xeracións nun eterno enxendramento.
Cada casa é a suma dos seus pasados, nos que van deixando a súa pegada as xeracións que a habitaron e que viven entre nós ou xa son parte do alén, que é a patria máis fecunda e perdurábel.
A casa que habitan os recordos das xeracións que a viviron e dos que a viven, a casa, depositaria da alma da familia Lorenzo Baleirón que é un anaco da memoria colectiva de todo un pobo, que non é un absoluto abstracto senón os seres que son suma: os seus afectos na ledicia e na dor.
A casa que, coma nun libro nas súas paxinas, podemos ler a luz nas súas variacións do dia e a noite. Do albor ao solpor. Nesta terra onde chove miudiño, que nos manca por ser tanta a beleza, escoitamos hoxe os sons da natureza e os seus silencios tan cheos de vida, que deron a música da alma ao noso poeta.
Eusebio deunos nos seus poemas os máis innúmeros xeitos de nos comunicar humanamente tamén cos nosos silencios e o seu vocabulario que é nube e recende.
Permitídeme unha lembranza á cidade de Lisboa onde, coa nosa mocidade, atravesamos os seus brancos de cal. Compartín con Eusebio e mais Paulino e Asun un tempo de verao que hoxe semella soñado: compartimos a poesía, a amizade e aquel noso nacer de poetas na adolescencia do mundo.
A poesía de Eusebio, escrita na flor da idade, é parte das nosas biografías, aquela que vivimos non só no que humildemente somos, senón con aquel que soñamos ser.
Hoxe, en Laíño, na compaña da familia de Eusebio, celebrámolo con todos vós. E esta equipa fraterna que é AELG, filla da conciencia que somos, hónrase conmovida de poder falar por boca dos escritores ao amigo querido e admirado que vive en nós para sempre nunha eterna mocidade.

Cesáreo Sánchez Iglesias
Presidente da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega
En Tarrío, parroquia de Laíño, Concello de Dodro, 17 de novembro de 2012.

Laíño, Dodro: homenaxe a Eusebio Lorenzo Baleirón, o sábado 17 de novembro

O sábado 17 de novembro, ás 12:30 h., na casa natal na parroquia de Laíño, lugar de Tarrío, 26, do Concello de Dodro, terá lugar unha homenaxe a Eusebio Lorenzo Baleirón.

Ser unha foula en resurxir constante
ou un navío en colisión coa noite.
Iso é o que importa.
Eusebio Lorenzo Baleirón, Gramática do silencio.

A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega homenaxea ao poeta de Dodro, quen este ano faría os 50 anos, co seguinte programa:
• Intervención de Cesáreo Sánchez Iglesias, presidente da AELG.
Laudatio de Paulino Vázquez.
• Intervención dun membro da familia Lorenzo Baleirón.
• Descubrimento dunha placa conmemorativa.
• Lectura poética de poemas de Eusebio Baleirón a cargo de Carlos Negro.
• Remata o acto cunha interpretación musical.
O acto contará coa presenza dos alcaldes de Dodro e Padrón.

Eusebio Lorenzo Baleirón é un dos grandes poetas da segunda metade do século XX. En palabras de Román Raña no ano 1985: “Pertence á estirpe poética dos 80, percorre coa súa lira terreal os denodados camiños do verbo”. “O impeto naceu das entrañas acuciantes dun tempo enneboado. Na poesía de Eusebio achamos a esteira de Borges e a floración de Cunqueiro. Había tempo que o escritor bonaerense non deixara unha pegada tan patente nos versos dun poeta galego: del vén a memoria e os espellos, un inmpudor metafísico que pretende despir a esencialidade das cousas e as normas do cosmos; do escritor de Mondoñedo surxe a eclosión lírica, a demorada reconstrución de espacios estelares e de sombras interiores onde o amor palpita paralelamente á desazón, onde hai papoulas e a espiña intanxíbel que inexorabelmente lacera o poeta.”

Recensión en Sermos Galiza.