Entrevista
a Marta Dacosta en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Como avalías o estado actual da cultura galega?
– Marta Dacosta (MD): Amordazada. Como a lingua. Impedida de mostrarse en todo o seu esplendor. A crise, o IVE, o mercado, a lexislación… Porque no primeiro que penso é no goberno galego que acumula subterfuxios para non apostar realmente pola nosa cultura, mesmo como PIB, e iso mentres vemos como se dilapidan euros e máis euros en fundacións e actividades culturais que nin nos representan, nin se expresan na nosa lingua. Con todo, hai unha fenda de luz a través daquelas institucións que son responsábeis e pulan pola nosa lingua e a nosa cultura.
– SG: Que evolución agardas da cultura galega a cinco anos vista?
– MD: Teño a certeza de que o movemento asociativo vai seguir traballando arreo e vai darnos a oportunidade de gozar de toda a diversidade cultural en que o noso país é tan rico. O movemento asociativo foi e é fulcral para a nosa cultura. E ten futuro, el é o que nos sostén e nos fai medrar. Nada sería de nós sen as entidades de carácter nacional ou local que, ao longo do país, dinamizan a nosa cultura. E como son optimista, sei que este traballo intenso, que xa atopa apoios decididos nalgunhas institucións, acabará por mudar a quen ten as máximas responsabilidades e así poderemos iniciar un futuro vizoso para a cultura galega. (…)”
Arquivos da etiqueta: Sermos Galiza
Ana Cabaleiro: “A voz da muller non sempre tivo unha consideración igualitaria no mundo da literatura”
Entrevista
de R. Castro a Ana Cabaleiro en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Vés de publicar a túa primeira obra, entras nas listaxes dos máis vendidos e, ademais, bendecida pola crítica. Como foi este parto de Sapos e Sereas, que ademais é o teu primeiro?
– Ana Cabaleiro (AC): Ben, realmente a min píllame un pouco desprevida todo isto porque toda a miña ambición era escribir os relatos, xuntalos nun libro e conseguir publicalos. Entón unha vez que o vexo, parecía que esa parte do soño estaba cumprida e aí está a miña función como escritora, que é algo no que longamente levo traballando e a parte toda de como é recibida polo público e pola crítica é algo que de momento non me atrevo a valorar, aínda que obviamente estou contenta e satisfeita.
– SG: Empezas a publicar agora, pero desde cando escribes? Cando comezaches a escribir?
– AC: Realmente é un pouco difícil, empecei a escribir como case todo o mundo, supoño, na adolescencia, e despois sempre hai unha viraxe entre que escribes nos ocos libres, cando queres desafogar ou cando che parece que estás algo inspirada, a cando empezas realmente a plantexalo como unha tarefa e como unha responsabilidade. Cando queres contar xa cousas conscientemente, cando queres darlle unha voz ou un determinado punto de vista ás historias ou cando empezas a reflexionar sobre cuestións estéticas, sobre cuestións de narrativa, sobre como contan as cousas ou como che gustaría que se contasen. Entón entras nesa segunda parte, cando lle queres dedicar unha parte importante do teu tempo a ese traballo, porque é un traballo, desde o meu punto de vista. No meu caso, como non tiña -digamos- un plan concreto, fun achegándome a diversos obradoiros de escrita, que hai moita xente que renega deles, pero eu confeso e digo abertamente que foi o que me cambiou totalmente a perspectiva. A chegada doutras persoas que escriben, persoas que tiven de mestres, que son escritoras e escritores recoñecidos e moi xenerosos e que nos abriron a súa maneira de pensar e de plantexar a escrita, axudoume moito a pensar en serio como quería afrontar a miña responsabilidade como escritora. Aí eu creo que llo teño que agradecer sobre todo a Francisco Castro, unha persoa que sempre me axudou e apostou por min e que ademais me axudou moitísimo a atopar a miña propia voz, porque é algo que inconscientemente temos, pero ás veces non somos quen de velo abertamente e de poder explotalo dun xeito consciente. Entón aí foi onde se produciu toda a viraxe e onde por fin podes chegar a ver ese produto, porque aínda que é un produto, porque ten un prezo e se vende, para min realmente publicar é como un soño que despois de moitos anos se converte en realidade. (…)”
Emma Pedreira: “A estética pola estética non me interesa”
Entrevista
de M. Obelleiro a Emma Pedreira en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Son eses os fobólogos, termo acuñado por ti, dos que falas no teu último libro Bibliópatas e fobólogos?
– Emma Pedreira (EP): A etimoloxía existe, o fobos como un rexeitamento a algo e logo para a palabra. Sería o antónimo ao filólogo, que é quen ten amor polas palabras. Estámolo vendo e vivindo constantemente, existen os fobólogos e as fobólogas, esa xente que che di “no me hables en gallego que no te entiendo”, “yo lo entiendo pero no lo hablo”… Iso é foboloxía, un odio por esa lingua, por esas palabras e unha impermeabilidade total a que ese idioma entre ti. E proliferan, cada día máis.
– SG: O feminismo está presente en toda a túa obra, por que?
– EP: Si, podes ver máis poemas feministas, de corte máis social, que eróticos. A muller sempre está, as devanceiras, a loita no agro… ou os distintos tipos de violencia contra as mulleres. Hai un libro enteiro dedicado ao maltrato que se dá nunha parella e nunca se tivo en conta esa característica. Falamos de críticos que teñen que poñer en valor as características e temas dese libro e deciden que como se di “teta” nun verso é un poemario erótico pero non están vendo que é unha teta dunha muller que está morta porque a súa parella acaba de matala. É unha cousa que me molesta bastante. Aí póñome snob. Eu penso que se a poesía non ten compromiso, non vale para nada. A estética pola estética non me interesa. Temos a potencia da palabra e témola que encher de contido, de compromiso, de loita… que sirva para algo. Gastar 20 euros nun libro de poesía que supoña en ti unha idea de revolución fai que ese libro, ese esforzo, pague a pena. Se non, non me interesa. (…)”
Entrevista a Alberte Blanco, coordinador do libro O monte galego. Caos ou aproveitamento multifuncional?
Entrevista
de M. Obelleiro a Alberte Blanco Casal en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Cales son as necesidades do monte?
– Alberte Blanco Casal (AB): Neste momento, hai que formularse unha planificación dos recursos e para iso habería que resolver un problema previo, o minifundismo forestal, que impide unha explotación racional do noso monte. (…)
– SG: No libro salientades a viabilidade dun monte sustentábel.
– AB: O monte sustentábel é obxecto da política que levabamos a cabo na Xunta. O monte sustentábel é aquel que permite producir, ter unha economía forestal que satisfaga os habitantes do medio rural e garantir que quen veña despois poida seguir gozando dun monte que siga producindo e que á vez sexa respectuoso co medio ambiente, garantindo que o que se fai no presente non vai producir unha degradación no futuro. Para min iso é un monte sustentábel e é perfectamente viábel, pero hai que cambiar as tendencias e os vectores, que van na dirección de converter o monte nun monte caótico. Nós apostamos na multifuncionalidade, non só nun monte dedicado á extracción da madeira, senón onde poidan convivir outras actividades económicas rendíbeis.”
A cultura de base do país homenaxea Francisco Rodríguez como unha “figura imprescindíbel”
Desde
Sermos Galiza:
“Hai un Francisco Rodríguez profesor mozo que se rebela contra a ditadura fascista non en nome dunha abstracción cosmopolita, senón dun país concreto, unha nación negada, unha nación anónima na súa infancia de Serantes. “Eu de cativo non ouvía pronunciar o nome do meu país”, evocou na emocionada intervención coa que fechou o acto. Hai un Francisco Rodríguez activista que aterra en Ourense a principios dos 70 do pasado século coa firme determinación de falar galego en toda a parte, custar o que custar, e que contribúe para revitalizar o asociacionismo cultural, a comezar pola Auriense da cidade das Burgas. Hai un Francisco Rodríguez que imparte maxisterio ás súas alumnas e aos seus alumnos, aos que non só lles transmite coñecimentos, senón tamén paixón por unha materia concreta chamada Galiza. Hai un Francisco Rodríguez investigador que resgata da deturpación e da mistificación os clásicos da literatura galega, Curros, Pondal e nomeadamente Rosalía, un dos motores da súa vida (non por acaso é del a primeira tese de doutoramento sobre a autora fundacional da literatura nacional galega). Hai un Francisco Rodríguez político que se nega a aceitar a negación do país e que dedica todos os seus desvelos á construción dun movimento nacionalista galego con capacidade para disputarlle espazos políticos ás organizacións de obediencia estatal.
Todos eses Francisco Rodríguez apareceron no acto de entrega do premio da Fundación Galiza Cultura, un xantar fraternal con máis de trescentos comensais, todas elas persoas con múltiples historias de Francisco Rodríguez que contar, todas elas unidas por un nexo común, o coñecimento dalgún aspecto da biografía do homenaxado e o compromiso pola conquista dunha Galiza distinta, dona de si, non satélite, senón planeta. (…)”
Carlos Callón: “O mérito do galego é estar aínda vivo”
Desde
Sermos Galiza:
“O escritor Carlos Callón apresentou esta segunda feira o seu novo libro, Galegocalantes e galegofalantes (Xerais), na libraría Couceiro de Santiago de Compostela. Manuel Bragado, editor da obra, estivo presente no acto ao que tamén acudiu a prensa.
Nun momento no que as estatísticas revelan que o número de galegofalantes é cada vez menor, Callón realiza, en palabras de Bragado, unha crónica do acontecido no panorama lingüístico na Galiza entre os anos 2009 e 2016. Galegocalantes e galegofalantes acusa as administracións de frear o noso idioma realizando ao mesmo tempo “un chamado ás autoridades, pero tamén ao conxunto da sociedade”.
Carlos Callón resalta que cos datos actuais “o mérito [de o galego] é estar vivo” e anima as persoas galegofalantes a defender a nosa lingua ao tempo que convida as non falantes a se uniren a esta loita. Aínda así, o autor móstrase esperanzado. “Esta obra”, afirma Callón, “pretende activar o debate social sobre a lingua galega dende unha perspectiva optimista”.
A cuberta do libro, unha imaxe de Xan Muras, é tamén un reflexo desta mensaxe. Unha fotografía dunha manifestación pola lingua en Santiago que, en palabras de Callón, poderíamos titular como “o trunfo da esperanza”.
Este libro constitúe a última parte da triloxía ensaística que comezou Callón con En castellano no hay problema e Como defenderes os teus dereitos lingüísticos. Outra obra salientábel do autor é Como falar e escribir en galego con corrección e fluidez.
Galegocalantes e galegofalantes apresentarase o próximo 2 de maio de novo en Santiago de Compostela e o 10 do mesmo mes na Coruña.”
Francisco Rodríguez: “Non entendo que se tiren pedras contra o propio tellado, e iso fano as institucións galegas oficiais”
Entrevista
de M. Obelleiro a Francisco Rodríguez en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Que supón para ti a concesión do premio, con unanimidade e a participación de tantas entidades culturais?
– Francisco Rodríguez (FR): Eu agradezo ese premio, pero non como un premio á miña persoa. Agradézoo porque, primeiro, significa que hai un sector social do país que é capaz de valorar, sen discriminacións sectarias, o que as persoas fan. Segundo, porque hai un sector social e cultural nacionalista, e recibir recoñecemento daqueles cos que comparto esforzos e obxectivos, e dos que son produto, paréceme o mellor que me pode pasar. Terceiro, creo que se deixa constancia de que non todo é oficial e que non todo o que o oficial recoñece é o único existente e o único con valor. Nunha palabra, significa a existencia de recoñecemento social, á marxe das institucións oficiais ou oficialistas. Pero o máis importante é o feito de que se vexa que hai cultura de base nacional galega e de base popular e que pode estar máis ou menos debilitada, mellor ou peor, pero ten consistencia e criterio propios. Espero que o premio teña continuidade e se dea a persoas e organizacións que fan algo ben intencionado e valioso, contra corrente. (…)
– SG: E está tamén a túa preocupación por situar Rosalía no lugar que merece como escritora galega e como clásica universal.
– FR: Vén pola a sensación de que se estaba cometendo unha inxustiza brutal, e enriba a costa da deformación do propio país, como se aquí non se puidese facer nada que tiver unha transcendencia que non for puramente localista. Como é posíbel tanta literatura destinada a enterrala, acoutala nesa visión tan limitada? Para min a pregunta do millón era, entón Rosalía era nacionalista? Que era, unha parva que acertou por casualidade para facer dous libros? Nada casaba. Era tamén poñer en solfa se realmente o país non podía dar máis que unha imaxe enxebrista, limitada, choromiqueira, ou había realmente unha cousa máis complexa que se nos estaba furtando. E cada vez, o cabreo era maior. Teño a satisfacción de, a pesar de que no mundo académico máis penoso se fai un auténtico silencio da miña obra, unha persoa que si estudou o tema, e de maneira ben orientada, como Catherine Davies, no último congreso sobre Rosalía no Consello da Cultura Galega, dixera: “A min o libro que me gustaría ter escrito é o de Francisco Rodríguez Análise Sociolóxica da obra de Rosalía de Castro”, cousa que aquí non se di, senón que furtan, manipulan e aproveitan material e nin citan. Como pode escribir alguén agora “Rosalía escribía para vivir”, como novidade? Esa idea está estudada, traballada e publicada desde hai moitos anos, vostede non pode aparentar que é unha análise nova. (…)
– SG: Como ves o estado da cultura na actualidade?
– FR: Penso que no caso galego é moi difícil separar cultura do estatus e da situación do país. Na medida en que Galiza non avanza, senón que, máis ben, está nun impasse ou retroceso, pois todo se resinte. Caracterizaría o mundo cultural galego pola atomización, polas meritorias iniciativas individuais, polo intento de modernizala a través de internet, pensando que a presenza na internet é un bálsamo que vai solucionar o problema non só do salto á modernidade, senón o da popularización, e non é así. Penso que estamos facendo unha política de resistencia sen ser consciente moita xente de que é unha política de resistencia. A cultura de base, a popular, por exemplo, o que é o baile e o canto, a canción, a música en xeral, viven na marxinalidade. E iso non creo que o vaiamos superar unicamente cos medios tecnolóxicos. Isto esixe un traballo de base, e unhas mudanzas políticas, nunha dirección nacionalista. Creo que estamos despistados, desnortados e un pouco con leiriñas. (…)”
Felipe Senén: “Toda a obra de Castelao está en función da nación galega”
Entrevista
de M. Obelleiro e Cilia Torna a Felipe Senén en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Até que punto podemos considerar a obra de Castelao como unha autentica crónica da Galiza da primeira metade do século XX e un auténtico fresco social do país?
– Felipe Senén (FS): Así é, e algo máis que iso. A obra creativa está fundamentada nunha ética e estética comprometidas. É arte militante, que seduce, sensibiliza e chega á xente a través dos medios, especialmente da imprenta, dos xornais. Para iso está cavilada, para reproducir e espallar. O resultado é fondamente nacionalista galego, a un tempo que moi dentro das ópticas modernistas, as de buscar a orixinalidade nas mesmas orixes, namentres outros se perdían no desenguedello orientalista e noutros ismos e movidas. E o asunto é facer o que se fixo, dignificando, fuxindo das tendencias folcloristas, “colonizadoras” ao esperpento, desde ese paso que teorizaba como “da arte dos canteiros construír o Pórtico da Gloria”. A nosa achega á universalidade. “Galiza célula de universalidade” era a paráfrase coa que se encetaba o Estatuto de Autonomía do 36. (…)
– SG: Vostede ten afirmado que Castelao non é un artista ao uso, a que se refire vostede con esta reflexión?
– FS: Castelao é un galego con ciencia e conciencia, con corazón e con razón, que abre e retoma camiños iniciados por Rosalía ou Murguía, faino no xeito de ser e desde un dandismo modernista, na novela, no teatro, na arqueoloxía e na etnografía, en todas as formas da arte capaces de seriarse… e, conseguintemente, na política que implica todas relacións. Castelao era un humanista integral e indicou que o nacionalismo galego era ese humanismo que implica homes e mulleres de onte e de agora, a relación da paisanaxe coa paisaxe… E toda a súa obra ten un fondo contido didáctico, eis a súas doses de sedución, algo que cómpre saber contextualizar na súa terra e no seu tempo, alicerce pois de futuro, como el fixo. Non hai un paso adiante sen o referente do paso xa dado atrás. (…)”
Ramón Nicolás: “Este traballo deberíase poder facer sen voluntarismos de carácter persoal”
Entrevista
de R. Castro a Ramón Nicolás en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): – Vés de anunciar o peche do Taboleiro do Libro Galego, unha ferramenta ben útil e non hai moitas cando se refire a produtos culturais galegos. Tampouco hai listaxe dos discos galegos máis vendidos, por exemplo. A estas cousas non se lle dá importancia até que faltan.
– Ramón Nicolás (RN): Eu con este proxecto empecei hai cinco anos porque detectaba que non había listaxes que puidesen servir de orientación sobre os libros que máis se venden. Aí había unha eiva. Eu só recordo as listaxes de A Nosa Terra, e xa hai anos daquela. E para min como lector gustábame saber por onde ían as tendencias do público. E algún tempo despois de comezar o blog decidín botar a andar este proxecto dentro del. Creo que cumpriu unha etapa e estou moi satisfeito do traballo feito, no sentido de que sei que era unha páxina moi consultada. O que ocorre é que chegado a determinado momento, decidín que cumpriu un ciclo e que debía de pechalo, tamén por cuestións de carácter persoal. Implica investir moito tempo, a pesar de que as librarías colaboradoras son moitas e colaboraron xenerosamente, chega un momento no que hai que deixalo, e agardar que haxa outras iniciativas que veñan cubrir o baleiro. E hai unha Lei do Libro Galego aprobada hai dez anos que na realidade nunca entrou en vigor e en cuestións relativas á promoción dos libros, debíase botar a andar. Este traballo deberíase poder facer sen voluntarismos de carácter persoal. (…)
– SG: O Caderno da Crítica continúa, non?
– RN: Si, si, houbo un malentendido na rede, pero si, segue aberto e seguirei traballando nel en temas de literatura galega. Só pecha o Taboleiro, que era o máis seguido do blog, sen dúbida. Son consciente diso. (…)
– SG: Nestes cinco anos de Taboleiro, como dirías que evolucionaron as tendencias na literatura galega?
– RN: Esa é a pregunta do millón. Nunca reparei nunha análise dos resultados do taboleiro ao comezo e ao final. Tal vez o dato máis relevante é que por vez primeira neste que se despide a maior parte dos lugares iniciais nas vendas en todos os xéneros sexa o obtido por autoras. É unha percepción moi superficial, habería que analizar con vagar os resultados para ver as preferencias do público en xeral. Eu o que si vin observando é a cuestión do teatro. Un dos xéneros é teatro-ensaio, entre outras cousas, porque o teatro era o xénero que menos aceptación tiña no público. E realmente é unha mágoa. E un sistema literario sen que haxa un teatro escrito que se consuma está eivado. (…)”
Francisco Pillado: “A Guerra condicionou totalmente a miña infancia”
Entrevista
a Francisco Pillado en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Exercendo a súa actividade cultural tivo algún problema deste tipo?
– Francisco Pillado (FP): Dalgunha maneira. Por exemplo, eu a primeira carreira que fixen foi Maxisterio, porque eu escoitaba dicirlle a meu avó: “A Guerra Civil foi unha guerra de curas contra mestres”, era unha cousa que se dicía naqueles anos. Por iso eu tiña mitificado aos mestres. Porque isto parece unha fábula, pero eran anos moi condicionados polo silencio.
– SG: A súa gran paixón foi o teatro.
– FP: Si, o teatro e a música. A min encántame o teatro, pero tamén estudei moitos anos piano, e para min foi unha gran paixón, facía concertos na casa que tiñamos en Oleiros. O que pasa é que deixei o tabaco por prescripción médica, e empezaron a darme alerxias e tiven que deixar o piano.
– SG: E como ve a escena teatral galega de hoxe?
– FP: Eu creo que o teatro está moi mal, pero non só a nivel galego, tamén a nivel xeral. Eu doei a miña biblioteca de teatro á Universidade da Coruña, e merco xornais, programas e todo o que se publique para ir enriquecendo esa biblioteca. Pois hai meses en que non hai teatro na Coruña practicamente. E os xornais non falan do que non existe. Desde logo a televisión foi decisiva, nese sentido, para o meu ver. De feito, na Coruña é moi raro que haxa cine xa, xa non digo teatro. E agora se queres en DVD podes ver a película que che dea a gana.
– SG: Tamén foi editor moitos anos.
– FP: Si, dirixín Laiovento, fun fundador tamén. E era un momento moi complicado. Hoxe hai unha normativa de consenso pero naqueles anos non existía, eu apostaba polo reintegracionismo, porque era máis internacional. E na editorial puxen como condición que publicaramos sen ter en conta a normativa oficial, esa foi unha das cousas polas que se estivo acosando a Laiovento. Porque alí primaba a calidade, non a normativa. Iso marcouno todo. Logo teño que recoñecer que co paso do tempo custoume moito manter a editorial. Foi a razón pola que a deixei. Aínda hoxe se non presentas un libro non ten repercusión mediática. Entón tiñamos que percorrer moitos lugares de Galiza, e a min costábame moitos cartos. Entón claro, se non gañaba e aínda por riba tiña que poñer cartos… Esa foi a razón pola que o deixei.
– SG: Non o vexo moi optimista en cuestións culturais.
– FP: Son optimista, muller, pero eu falo dese momento histórico. Eu aposto sempre polos partidos renovadores, eu non podo apostar por partidos fundados por ministros de Franco. Eu sempre digo que os avós xa temos que loitar pensando nos nosos netos. O noso labor é comprometernos para que eles vivan nun mundo mellor que o noso. (…)”
