Arquivos da etiqueta: Xosé María Díaz Castro
Na cidade do dragón, por Armando Requeixo
Desde
o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“En Suíza andei por Zug e Basel, no cantón xermano da Confederación. Fun alí convidado pola Federación de Sociedades Galegas, que manten vivo, con orgullo, o facho da galeguidade na diáspora.
En Zug impartín a tarde do 24 unha charla sobre Díaz Castro arroupado polo presidente da entidade A Nosa Terra, Xosé Rodríguez, quen xunto ao seu secretario, Carlos Rey, fixeron que a miña intervención se desenvolvese no mellor dos marcos posibles, cun moi participativo grupo de galegas e galegos emigrantes que moito se interesaron pola figura do homenaxeado.
Ao día seguinte foi a quenda de Sementeira, o centro galego de Basel, a cidade do dragón, pois a ese animal mitolóxico, o basilisco, remite o nome da localidade.
En Basel, na Wettsteianallee 141, pronunciei unha conferencia a mañá do 25 acompañado do carismático presidente de Sementeira, Ramón Carreira Collazo e varios dos seus máis estreitos e activos colaboradores: Gaspar Silva, Preciosa, Lina Boado ou Eusebio Arnáiz. Con eles, pero tamén con outras galegas e galegos que alí se deron cita, celebramos a palabra diazcastriana e tamén a festa da galeguidade, pois á miña intervención púxolle o broche a actuación do Grupo Semente e un xantar de fraternidade no que participaron moitos dos congregados á xuntanza.
A visita aos airiños da Helvecia que cantaba Noriega deume a oportunidade de comprobar, máis unha vez, que a Galicia espallada polo mundo vive con inusitada intensidade a cultura da terra como sinal de identidade e que a conmemoración do Día das Letras é para eles unha celebración de primeiro relevo, a escusa perfecta non só para regresar ás orixes da palabra que os identifica, senón tamén de xunguirse ao ritmo cultural que dende o Finisterrae flúe e chega por emotivas arterias a todo o tecido emigrante que irriga o planeta. (…)”
Vigo: actividades destacadas do venres 30 de maio na Feira do Libro
O
venres 30 de maio continúa a Feira do Libro de Vigo (na Praza de Compostela), con horarios de 12:00 a 14:00 h. e de 17:30 a 22:00 h., cos seguintes actos literarios destacados para eses días:
– 18:15 h. Sinatura de Miguel Ángel Alonso Diz na caseta da Libraría Andel.
– 19:00 h. Mesa redonda sobre Xosé María Díaz Castro. Intervirán no acto Armando Requeixo, Luís González Tosar e Víctor Freixanes.
– 20:00 h. Presentación do libro O derradeiro libro de Emma Olsen, de Berta Dávila, publicado por Galaxia. Xunto á autora, participan no acto Xosé Monteagudo e Carlos Lema.
Armando Requeixo: “Díaz Castro desexaba reflectir a parálise dunha Galiza inmobilista que non conseguía avanzar, que non se espreguiza”
Entrevista
de Montse Dopico a Armando Requeixo en Praza:
“Xosé María Díaz Castro non é só Nimbos. Non fora publicada nin a terceira parte da poesía en galego do homenaxeado no Día das Letras do 2014. E, dela, só Nimbos xerou un impacto crítico importante. Un dos maiores expertos na súa obra -se non é o maior-, Armando Requeixo, recuperou os dous poemarios de xuventude do autor, os ata entón inéditos Follas verdes e Follas ô aire, nun volume no que tamén recolle Nimbos, Nascida d’un sono e poemas soltos e non compilados, alén dunha escolma epistolar. Neste libro, Xosé María Díaz Castro. Poesía galega completa (Galaxia), Requeixo reivindica o Díaz Castro “poeta de denuncia que arremete contra a pasividade da sociedade galega” e contra a “penosa realidade migratoria do pobo galego”.
– Praza (P): Divides a obra de Díaz Castro en tres etapas. A primeira iría do 31 ao 36, con Follas verdes e Follas ô aire (dos que salientas o maxisterio rosaliano, paisaxismo mindoniense e pegada da lírica francesa). Achegaríase entón á Escola Poética do Seminario de Mondoñedo e ao Ruralismo. En que aspectos?
– Armando Requeixo (AR): Díaz Castro, nesa altura, comparte moitos trazos característicos da Escola Poética do Seminario de Mondoñedo e, tamén si, do Paisaxismo Humanista, Neovirxilianismo ou Ruralismo, como a súa ampla formación humanística, a escolla da paisaxe mindoniense como escenario poético, a procedencia rural que permea na escrita, presentar textos formalmente moi elaborados e, polo xeral, sometidos á disciplina métrica e procurar a dignificación do idioma a través da reivindicación do popular e o dialectal como propicia arxila poética, extremos todos que, en efecto, cumpre a poesía do autor. (…)
– P: A segunda etapa abrangue do 36 ao 47. Desta fase son o Caderno-Borrador Manuscrito e o Caderno-Borrador Mecanoscrito, ou o poema Mediodía. Tamén Nascida d’un sono e El cántico de la Ciudad. Aumenta neles o ton confesional e tamén de celebración do cotián, de lugares, de xentes. De que maneira a sinxeleza, as métricas clásicas… adiantan Nimbos?
– AR: Os ensaios cada vez máis dúctiles de metros e fórmulas rítmicas preanuncian a mestría que neste eido alcanzou en Nimbos, do mesmo xeito que o recurso a certas temáticas, motivos e mesmo solucións estilísticas están na base das ensaiadas no poemario de 1961.
– P: A terceira etapa abrangue do 47 ao 90. Son Nimbos e poemas publicados en revistas como Alba, Dorna, Xermolos ou Amencer, ou en escolmas como a de Fernández del Riego. Nimbos tivo un proceso de creación moi longo. Por que?
– AR: Porque o poeta, cando Francisco Fernández del Riego en 1956 lle escribe por vez primeira pedíndolle un poemario para Galaxia, non ten materiais suficientes que o convenzan para compor un volume de versos. Ese feito fai que demore máis do esperable en publicar o libro, pois a súa situación vital (afastado en Madrid), familiar (coas obrigas que supuñan os fillos que entón comezaron a nacerlle) e profesional (cos moitos compromisos tradutores que tiña que atender nos organismos que traballou e, fóra deles, coas editoras coas que colaboraba) dificultaron que reunise en menos tempo poemas abondos para conformar un libro que, ao final, acabou publicándose con tan só trinta e dúas composicións, das cales catorce foran reaproveitadas de entre as xa aparecidas na prensa periódica ou antoloxías. (…)”
Xosé María Díaz Castro: Euskal Herría ao fondo, por Xosé Estévez
Artigo
de Xosé Estévez en Sermos Galiza:
“O Día das Letras Galegas deste ano 2014 foi dedicado a Xosé María Díaz Castro, autor de Nimbos e poeta da Lus. Abondaron deica agora as colaboracións, conferencias, artigos, documentais, libros e toda clase de actividades encol das diferentes facianas da súa polifacética personalidade. Mais foron dabondo escasos os que trataron dous temas: a xeira de Manuel María na canonización, espallamento e acollemento de Díaz Castro no universo literario galego e as súas vinculacións con Euskal Herria. A este segundo asunto vou dedicar as liñas seguintes. (…)
Na obra recentemente publicada pola editorial Galaxia, Poesía galega completa, inclúese correspondencia entre Díaz Castro e outros dous persoeiros galegos, Francisco Fernández del Riego e Ramón Piñeiro, que amosa unha rolda de vencellos filoeuscaros de Díaz Castro. (…)
Mantiña correspondencia co esgrevio filólogo vasco, Koldo Mitxelena, daquela profesor en Salamanca, por medio de Ramón Piñeiro, xebre amigo do vasco e compañeiro de estadía no cárcere a finais do anos 40, presos a causa de activades clandestinas relacionadas co Galeusca e as conversas ca ANFD. No arquivo de Koldo Mitxelena non se atopan esas cartas, pero si un exemplar da primeira edición de Nimbos, datado en 1982.
Coñecía e gustaba da poesía, a semellenza de Koldo Mitxelena, dun grande vate vasco, Xabier Lizardi, seudónimo do zarauztarra José María Aguirre. Impresionou a Díaz Castro o seu poema elexíaco “Illeta” (funeral), que forma parte dun quinteto titulado “Biotzean min dut” (Dóeme o corazón), que Lizardi escribira en memoria da súa avoa materna, Klementina Belauntzaran, finada en 1930. Non é de estrañar que Díaz Castro conectase ca poesía de Lizardi, pois existen moitas analoxías entre os dous: a acción destrutiva do tempo e da morte, o amor polo entorno xeográfico máis próximo (estacións, animais, plantas, a beleza da natureza), sentimento telúrico de comuñón ca Terra, desexo de altura e de luz, visión cristián da existencia, resignación dolorosa e esperanza na transcendencia.
En 1960 Ramón Piñeiro pediulle o envío dun poema seu para incluílos nunha escolma de poesía española contemporánea, a pedido do D. Ramón Martínez López, que impartía docencia desa materia na Universidade de Austin, en EEUU. Díaz Castro mandoulle algúns poemas seus para que Ramón Piñeiro escollera o máis axeitado e engadiulle o citado poema de Xabier Lizardi, Illeta(funeral). (…)”
Nimbos sobre Barna, por Armando Requeixo
Desde
o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“(…) Tras acomodarme no cuarto da Residencia de Investigadores, fun ao encontro da causante de que alí estivese, a profesora Malores Villanueva, unha das máis brillantes estudosas da súa xeración, docente nos últimos anos na Universidade de Barcelona.
Agardábame unha gratísima sorpresa: Malores non esperaba soa, acompañábana outras dúas colegas, amigas de meu dende hai anos, as tamén docentes Helena González e María Xesús Lama. Todos catro compartimos conversa e tivemos ocasión de nos poñer ao día de non poucas cuestións de grande interese para o bo goberno da literatura e, particularmente, da crítica galega.
Á tarde, 18:00 h., achegueime ata o Edificio Josep Carner da UB para impartir unha conferencia aos universitarios sobre a vida e a obra de Xosé María Díaz Castro, sobre quen tivera a oportunidade de ver unha moi interesante exposición preparada na biblioteca da Facultade de Filoloxía pola profesora Villanueva.
O relatorio
discorreu placidamente e conseguimos crear un ambiente de franco e ilusionante diálogo entre o público asistente e os que na mesa estabamos; a saber: Villanueva, quen oficiou de presentadora e moderadora do acto, o profesor Basilio Losada, por quen tiven a honra de ser presentado e a quen puidemos oír valiosos xuízos a propósito da figura e importancia de Díaz Castro, e eu mesmo, que intervín por espazo dunha hora ante un auditorio no que se contaban, amais de activos e ben formados alumnos, compañeiros de oficio como a referida Mª Xesús Lama, Joaquim Ventura ou Camilo Valdehorras.
A sesión completouse cun amplo recitado dos versos de Nimbos por parte de varias alumnas e alumnos da Secció de Estudis Gallecs i Portuguesos, momento en que compareceu outra das agradables sorpresas do día: un deses discentes, o médico Xavier Sierra Valentí, achegou o recitado dos poemas diazcastrianos traducidos ao catalán, ofrecendo aos presentes unha copia encadernada dunha xenerosa escolma das composicións vertidas á lingua de Llull, traballo que se suma, así, e completa o que hai anos levara a cabo impecablemente Vicent Berenguer por dúas veces (1995 e 1997). (…)”
Betanzos: conferencia de Armando Requeixo sobre Díaz Castro e proxección de O instante eterno
Entrevista a Armando Requeixo sobre Xosé María Díaz Castro
Compostela: Nimbos, recital poético-musical do Grupo Ouriol
Armando Requeixo: “Galicia é, en Díaz Castro, cadro costumista, abeiro vital do poeta e patria asoballada”
Entrevista
de Montse Dopico a Armando Requeixo en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): Presentaches hai pouco a túa tese sobre Díaz Castro…
– Armando Requeixo (AR): Si. Levaba xa 20 anos recollendo datos, textos, indo a arquivos particulares, revisando o legado dos herdeiros e escribindo artigos e estudos. O meu primeiro contacto con Díaz Castro fora como lector. Cando eu tiña 16 anos, estando en terceiro de BUP, cadrou que Alfonso Blanco estaba preparando un volume de homenaxe a Díaz Castro. Alfonso debía andar desbordado de traballo e pasoulle parte das probas do libro para revisar a Xosé Antón Miguélez. E Miguélez -outro dos cregos de Irima-, tiña entre os seus fregueses a aquel rapaz fedello e curioso coa lingua e a literatura galegas que era eu, e pensou que era boa idea que eu me adestrase con aquelas probas. Lembro aqueles días lendo aqueles artigos que falaban daquel poeta con devoción. E pensei que que grande ignorancia a miña por non ter lido aquel poeta tan maiúsculo. Lin Nimbos, na súa edición orixinal de 1961, e confirmei que era un poeta con maiúsculas. (…)
– MD: Probablemente non habería Díaz Castro poeta, ou sería ben distinto, se non tivese estudado no Seminario de Mondoñedo. Por que?
– AR: Si. Non se entendería a súa poesía se non se contextualiza o seu nacemento nesa Universidade do norte que foi o Seminario de Mondoñedo, co seu ambiente cultural. Eu non coincido coa lectura que se fixo del como un poeta relixioso, ou do catolicismo triunfal como se ten dito. Eu creo que é un poeta da transcendencia, cunha esencia religacional. Hai nel unha visión relixiosa do mundo desde o tradicional, que é o que herda como galego da chaira. Mais iso procesouno, madureceuno coa súa intelectualidade. Non é un poeta pío. O Seminario deulle tamén o dominio do latín e do grego, a súa base para a aprendizaxe das linguas.
E, claro, alí coincidiu con Aquilio Iglesia, que era como un irmán maior para el. Non se facían sombra entre eles. Foi Aquilino quen o animou a que escribise, a que publicase, a que se pretentase a certames… Aquilino presentoulle a Noriega Varela. En Mondoñedo tamén coñeceu a barbería-ateneo de Manuel Ledo, o ‘Pallarego’, que era o centro da vida cultural oficiosa de Mondoñedo. Por alí pasaron Cunqueiro, Francisco Fernández del Riego… Xosé Díaz Xácome e Aquilino introducen a Díaz Castro no faladoiro daquel barbeiro filántropo. (…)
– MD: Dixeches que era un clásico moderno. Por que?
– AR: Clásico pola súa voz atemporal. Hai outros autores doutros tempos que, se os les hoxe, notas que a súa voz quedou acartonada. Pois con el non pasa isto. Non pasa de moda. Moderno pola súa contemporaneidade, que é fondamente nosa. Non é un ruralista de primeiros de século, aínda que é telúrico. Conseguiu ir á esencia do pobo. (…)”
