Entrevista 
a Isidro Novo en Palavra Comum:
“(…) – Palavra Comum (P): Que representa para ti a literatura?
– Isidro Novo (IN): A literatura consta de moitos apartados diferentes e segundo en cal estea metido supón unha cousa ou outra. Ás veces é un gozo pleno e outras un gozo subliminal produto do desafogo. Na narrativa exploro os mundos, reais ou non, que me interesan e na poesía pretendo tocar o intanxíbel e ver o que ninguén ve. De todas maneiras tamén fago conscientemente versos que non teñen que ver coa poesía alta, pero que me serven de alivio e de exercicio.
– P: E que é para ti a oralidade, a literatura popular?
– IN: É a base de todo tipo de literatura nacida posteriormente. É o punto de partida da peregrinaxe, a castaña do marron glacé, a escritura do alento.
– P: Que perspectiva tens sobre o processo de criação literária e cultural, num sentido amplo, e nomeadamente no referente à oralidade?
– IN: Eu nunca baseei as miñas aspiracións literarias na convencionalidade de convencer, senón en ser orixinal e distinto. Sempre tiven a narrativa como un marabilloso instrumento para experimentar xéneros e formatos e concibín a poesía como un ídolo encantadoramente perverso que demanda de cada pouco unha oración máis nova e sorprendente. Quizais me dea algún día destes por poñerme de brincadeira co teatro, pero a ver se me decido. Á oralidade cheguei inducido sobre todo polo amigo Reigosa e como espectador e xa unha miga coñecedor, debo dicir que o onte e o antonte recollido paga a pena e que a xente nova que se dedica a ela ten adaptado o seu repertorio á época, ademais de anovalo constantemente. Hai verdadeiros fenómenos contando, cantando, regueifando… Outro vínculo que teño coa oralidade é o abeiro que temos na AELG para as palabras que están ao ventimperio, sen dicionario que lles dea acubillo. Ese albergue chámase Palabras con Memoria, así que se alguén coñece algunha palabra náufraga ou vagabunda, os da AELG tratarémola co cariño e a consideración que merece. (…)
– P: Fala-nos da tua experiência de valorização e divulgação destas formas culturais (Polafías da AELG, etc.)…
– IN: O das Polafías é un grande invento do Reigosa e para min merece a maior das louvanzas, porque te achega á xente que ten contacto directo coa oralidade. Considero un pracer ir a diferentes lugares da nosa xeografía a escoitar os seus cantos e contos, ademais de poder lerlles o que un día un paisano dese sitio concreto escribiu, o que dixo do seu tempo, dos seus veciños, das súas circunstancias. Para min, as polafías, son, no seu conxunto, como xa dixen, do máis pracenteiro, soamente teñen un defecto, están programadas para hora e media e sempre acaban sendo tres. Pero os locais sempre están cheos e agás casos moi illados, a xente aguanta ata o final e mesmo pide recunque. (…)”
Arquivos do autor: asociacionescritoras-es
Aurora Marco: “As mulleres actuais non partimos de cero. As que nos precederon deixaron a leira decruada”
Entrevista
de Montse Dopico a Aurora Marco en Praza:
“(…) – Praza (P): A lectura de Elas lembra algo que xa explicaron historiadoras como Carmen Pallares: as mulleres desempeñaron moi diversas profesións e oficios. Desde sempre. Non é só de agora. Non eran só nais e labregas.
– Aurora Marco (AM): Eu son debedora, para a etapa antiga, medieval e moderna, do traballo de Carmen Pallares, Ofelia Rey, Serrana Rial… e en cada biografía que escribo cito a procedencia da información. A min cabréame que me copien descaradamente sen citarme. Así, Elas comeza na antigüidade, e desde aí ata a idade moderna baséome moito no traballo de historiadoras. Xa a información sobre o XIX e XX é máis froito da miña perseverancia de anos, desde os 80. Mais é verdade o que dis: sempre houbo mulleres en todos os ámbitos. O que ocorre é que moitas veces só se presta atención ás aristócratas, nobres e fidalgas, porque están citadas nos testamentos, doazóns…
– P: Como di María Reimóndez moitas veces, se ademais non coñecemos ás que viñeron antes, é como se sempre tiveramos que estar xustificándonos. Como se fósemos as primeiras.
– AM: Así é. As mulleres actuais no partimos de cero, pois as que nos precederon deixaron a leira decruada e a semente botada para que poidamos recoller os froitos vizosos. Moitas desas mulleres non puideron recoller os seus froitos en vida. Foron discriminadas, sobre todo as que se dedicaron a actividades de tipo intelectual. Na prensa do XIX chamábanlles ratos de biblioteca, pedagogos con saias, bachilleras, necias e insufribles. A finais do século houbo debate sobre a educación das mulleres e algúns defendíana, pero a maioría criticábanas. (…)
– P: Subliñas moito o dato de que non só atendiches a mulleres das clases acomodadas.
– AM: É que non me interesaban só os perfís de “prestixio”, as biografías máis “espectaculares”. Tiña claro que ía pousar a ollada en mulleres de distinta extracción social que realizaran importantes achegas á sociedade. Son, normalmente, mulleres que deixaron un ronsel no seu radio de acción, entón aparecen na historia local, en monografías… Ou sei delas polas fontes orais.
– P: O libro vai acompañado de serigrafías. E as autoras que as fixeron non tiñan fotos das mulleres das que se falaba nel. Nin as biografías.
– AM: Só lles pasamos unha pequena listaxe. Captaron moi ben o espírito que lle quería dar á publicación: coñecer, recoñecer, facer xustiza a homenaxear as mulleres. A todas as mulleres que me foi posible, e son máis de 400. (…)”
Manuscritos: Pere Tobaruela
Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica:
“Ao fío da exitosa serie Formig4s publicada por Edicións Xerais, Pere Tobaruela ofreceulle ao Caderno da crítica unhas mostras manuscritas do proceso de creación dos mesmos, un traballo intensamente irmandado co que leva a cabo o ilustrador Andrés Meixide. Velaquí os textos.”
Entrar na casa de Eduardo Estévez e Ignacio Castro
Desde
o Zig-zag da Televisión de Galicia:
“Entrevista a Eduardo Estévez e Ignacio Castro, “Nachok”, arredor do seu libro de poemas e fotografía Entrar na casa, publicado por Estaleiro. A entrevista completa pode verse aquí.”
Comezan os lanzamentos arredor de Manuel María
Desde
Cultura Galega:
“Como era de agardar, no ano no que o Día das Letras homenaxea a Manuel María comezan a aparecer os primeiros lanzamentos arredor da súa figura. Así, a editorial Galaxia acaba de anunciar o lanzamento dunha Antoloxía poética do autor chairego, unha selección que correu a cargo de Darío Xohán Cabana e que explora os múltiples temas que abordou o homenaxeado. Os textos, que se escolleron a partir de diferentes edicións, mecanoscritos e orixinais, preséntanse por orde cronolóxica e permiten analizar a evolución creativa do autor.
En paralelo, Títeres Alakrán acaba de anunciar a posta en escena da obra de Manuel María Os soños na gaiola, para a que conta con dirección e dramaturxia de Roi Vidal Ponte. A montaxe de monicreques adapta un dos primeiros libros de poemas do chairego, dirixido ao público infantil.”
Parlamento das Letras: Alfredo Conde
Entrevista
de Armando Requeixo a Alfredo Conde no seu blogue, Criticalia:
“(…) – Armando Requeixo (AR): ¿Que cres que lle falta aínda ás nosas letras e que lle sobra definitivamente?
– Alfredo Conde (AC): Ás nosas letras, en tanto que tales, e na miña opinión, non lles falta nada. Temos una literatura tan actual e válida coma calquera outra. Deveceu un pouco a tensión poética vivida ata os oitenta e noventa do século pasado, pero levedou a prosa. O problema non é literario. Á nosa literatura estalle case a suceder, case, o que lle sucedeu á latina: unha gran literatura cun pequeno número de lectores que han ir das mirras para as encollas pouco e pouco. O problema é estrutural. Logo de trinta anos debemos considerar en qué errou a política lingüística. Non vale seguir dando a versión optimista de que isto vai coma deus para que o persoal non se nos deprima e se manteña cheo de ilusións. Iso só vale para que unha caste intelectual siga muxindo os orzamentos públicos.
Tamén fallan as industrias culturais. Non temos unha industria editorial consolidada, carecemos dun amplo número de lectores de xeito que un xornal tan ben feito e dirixido como foi Galicia Hoxe non sobreviviu, pois nin mil persoas ao día eran quen de gastar un peso para lle dar vida. ¿Que dicir dos libros? Temos centos de poetas e non se vende, falando en xeral, nin medio cento de volumes dun poemario. Cando nos finais dos oitenta quixen emendar o asunto das subvencións, un excelso caricaturista pintábame co lombo ardendo. Desgraciadamente o tempo deume a razón e iso non me contenta nada.
Ás nosas letras, entendo eu, aínda lles sobran funcionarios. Permítome dicilo porque xa lle sobraron máis. Nelas, durante moitos anos, houbo demasiados profesores, demasiados lingüistas, corporativismo profesoral excesivo. Cando hai anos escribín un artigo no que botaba contas e dicía que entre docentes, empregados públicos e de fundacións, funcionarios das deputacións, dos concellos e da Xunta, concelleiros e asesores habería unhas cinco persoas vivindo dignamente do seu traballo pero nin unha ducia de creadores vivindo do seu, aos poucos días La Voz de Galicia publicou unha reportaxe na que o numero daqueles era elevado a vinte e nove mil, mentres que non se incrementaba o de creadores.
Quizais se nos foi un pouco a man. O plenario do Consello da Cultura ten vinte e tantos membros. ¿Cantos funcionarios para atendelos? ¿Cantos ten a RAG e cantos membros? E así todo. (…)
– AR: ¿Cal é a túa valoración do noso presente literario?
– AC: Hai novelistas novos e non todos son xa profesores e iso é un síntoma que entendo como moi positivo. Non é malo que nun goberno haxa un electricista, como foi o caso dun composto por socialistas. O problema sería que naquel goberno o fosen todos os seus membros. Sería demasiado enchufe. Cando nunha literatura todos son eléctricos, esta padece cambras de xeito sistemático e acaba tolleita. Quero dicir que, nivelada a cota, véxoa máis áxil e lizgaira. Que lle dure e teña longa vida. (…)”
Entrevista a NovoVinilo Edicións
Desde
Lermos.gal:
“Nas últimas semanas soubemos do nacemento de NovoVinilo, un novo selo editorial galego radicado en Vigo, e que se presentou ao público o pasado 17 de decembro. Lermos.gal quixo facerse eco desta magnífica nova e conversar un anaco con Verónica e Vicente, os impulsores desta iniciativa.
– Lermos.gal (L): É case unha constante dos últimos anos que, mentres que se fala dunha terríbel crise no mercado editorial global e galego, no noso país non deixen de aparecer novos proxectos editoriais como o voso, que achegan novas ideas e xeitos de facer. Credes que aínda existe oco para unha editora como a vosa no noso sistema literario?
– NovoVinilo (NV): O paso ó mundo editorial o damos dende unha posición de lectores que botaban en falta unha maior oferta de títulos en galego, e que se querían ler un libro concreto debían facelo en castelán en moitas ocasións, nunhas traducións e edicións polo xeral pouco coidadas (peto, dixital, traducións nefastas…). Non podemos falar por outros, pero imaxinamos que esta carencia de títulos traducidos ó galego está detrás do xurdimento de novas editoras nos últimos tempos.
Por suposto, alomenos no noso caso, tamén é unha reacción natural ao “descoido” (por escoller unha expresión politicamente correcta) que está sufrindo o galego dende as institucións dende hai xa anos; tamén é unha cuestión de compromiso e militancia… consideramos que cantos máis proxectos editoriais existan no país, moito mellor, pensamos que hai espazo para todos e que aínda caben moitos máis. (…)
– L: Alén de literatura traducida, tedes pensado publicar obra de autores galegos?
– NV: Si, por suposto, estamos agardando polo noso primeiro título.
– L: Polo que dicides na vosa presentación, semella que prestades moita atención ao aspecto formal dos libros, faládenos un pouco diso.
– NV: O propio nome da editora está vencellado a esta idea. Do mesmo xeito que o vinilo languideceu durante anos e rexurdiu hai pouco como obxecto de culto, con novas reedicións mellor coidadas e rematadas, cun mellor son… a nosa idea é que o libro en papel vai ser o novo vinilo. Buscamos o efecto das edicións dos anos 70, cando só existía libro en papel e calquera libro, independentemente da tirada, editábase dun xeito máis tradicional e o deseño tamén xogaba un rol fundamental, os libros imprimíanse en offset, estaban cosidos e envellecían co uso, sen laminados que ocultasen a súa verdadeira idade.
Custounos moito atopar os acabados que máis se asemellan a esta idea, de feito seguiremos traballando e mellorando o noso produto dende o aspecto formal, sempre dende as mesmas premisas: impresión offset, cosido, papeis porosos, deseño das cubertas e da maquetación…, por suposto coidar o aspecto formal tamén afecta ó interior, onde o tamaño da letra, do interliñado, as marxes, a propia cor do papel… están pensados pra facilitar a lectura. (…)”
Cuestionario Proust: Mário J. Herrero Valeiro
Desde
o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Mário J. Herrero Valeiro:
“1.– Principal trazo do seu carácter?
– A inconstância. A persistência. Não são incompatíveis.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A adaptação amável às circunstâncias. A compreensão da dor alheia. A calidez.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Que existam. Que tenham paciência comigo.
4.– A súa principal eiva?
– A inconstância (e todos os seus falsos sinónimos).
5.– A súa ocupación favorita?
– Não fazer nada. Mas habitualmente não tenho tempo para isso. Olhar as árvores e as pedras. Também não tenho tempo.
6.– O seu ideal de felicidade?
– A solidão na montanha. Os meus filhos ao fundo. O silêncio. Os risos deles ao fundo.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Fracassar como pai. Porém, não sei demasiado bem o que isso significa.
8.– Que lle gustaría ser?
– Gostaria de ser, sim. Sujeito de razão. Não chegarei a sê-lo.
9.– En que país desexaría vivir?
– Nos Ancares. Talvez nas Highlands escocesas, que jamais pisarei.
10.– A súa cor favorita?
– O negro, sem matizes.
11.– A flor que máis lle gusta?
– O alecrim. Mas prefiro qualquer árvore.
12.– O paxaro que prefire?
– Uns dias, o papo-ruivo. Outros dias, o falcão.
13.– A súa devoción na prosa?
– Henry Miller. Também Jorge Luis Borges. A prosa é a minha particular tortura.
14.– E na poesía?
– Leopoldo María Panero. Herberto Hélder. Arthur Rimbaud. Sem ordem nem concerto. No futuro, Amadeu Baptista.
15.– Un libro?
– Três. Trópico de Capricórnio. Poemas del Manicomio de Mondragón. Poesia Toda.
16.– Un heroe de ficción?
– Ethan Edwards, interpretado por John Wayne em The Searchers, de John Ford. Para compensar, também gosto de Luca Torelli, protagonista da banda desenhada Torpedo 1936, de Enrique Sánchez Abulí (guiões) e Jordi Bernet (desenhador).
17.– Unha heroína?
– Tracy Lord, interpretada por Katherine Hepburn em The Philadelphia Story, de George Cukor. Não confundir com Traci Lords, que também.
18.– A súa música favorita?
– Sempre, Tom Waits. Às vezes, The Doors e Nick Cave and The Bad Seeds. Tudo aquilo em que esteja envolvido Enrique Villareal, El Drogas. Sou musicalmente eclético. Até tenho momentos para Puccini, quando me sinto grandioso e eterno. Qualquer forma de rock and roll clássico.
19.– Na pintura?
– Não tenho sensibilidade para a pintura. Só me emociona um pouco O Grito, de Munch. Lembro que gostei de El Greco ou de Durero. Mas eram épocas em que me sonhei culto.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Todas e cada uma das mulheres que luitam num mundo concebido por e para homens. Além disso, sinto uma simpatia especial por Pilar Manjón.
21.– O seu nome favorito?
– Cósima. Elias.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– Tudo aquilo que implique ver refletido noutra pessoa o pior de mim. Tudo aquilo que não suporto em mim.
23.– O que máis odia?
– Não odeio. Tento não odiar. Quero não odiar. A hipocrisia. A social-democracia. Sejamos sinceros: o autoritarismo, o miserabilismo.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Qualquer social-democrata, escolham vocês um ou uma. Hoje, Felipe González, por exemplo.
25.– Un feito militar que admire?
– A barbárie como objeto de admiração? Talvez as correrias dos almogávares polo Mediterrâneo no século XIV. Sou intermitente leitor de história militar. Adoro, por exemplo, A Queda de Constantinopla 1453, de Sir Steven Runciman. Nada é mais humano do que a barbárie.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– A inteligência musical.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Responder a isso implicaria pensar que estou vivo. Suporto mal a dor física. Pior a psíquica. Que seja rápido, por favor.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– A indiferença militante. O cansaço ativo.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Todos os defeitos resultantes do cansaço causado polo trabalho assalariado.
30.– Un lema na súa vida?
– Resiste. Insiste. Persiste.”
Ferrol: inauguración da exposición VisualconVersa, de Pepe Cáccamo e Baldo Ramos
A inauguración terá lugar o venres 5 de febreiro ás 20:00 horas.
Veu visitarnos… Helena Villar Janeiro
Entrevista
a Helena Villar en Fervenzas Literarias:
“(…) – Fervenzas Literarias (FL): Que é o que busca transmitir coa súa literatura?
– Helena Villar Janeiro (HV): Esta resposta é moi complexa. Empecei escribindo para min, para falar comigo nunha circunstancia de relativa soidade. Para verme en espello tamén. Despois escribín para as criaturas da casa pretendendo fornecelas de material de lectura na lingua que estaban chamadas a falar por decisión nosa. Seguín escribindo con diversos obxectivos, aos que non é alleo o de cultivar literariamente unha lingua que posúo e precisa quen a aprece para transmitir sentimentos, coñecementos, emocións… Participo en todo canto proxecto teñen a ben convidarme tamén para moi diferentes finalidades. Creo que, se falo con fonda sinceridade, para quen empezo escribindo é sempre para min como un reto persoal de exploración. Pero quen escribe non pode esquecer que ten bastante posibilidade de que alguén lle vai ler os seus textos. Daquela pensas en transmitir emoción poética que poida conectar con outras persoas superando o interese que ten para ti. Narras intentando crear espazos de liberdade sacando de ti e do que coñeces a materia que podes dominar intentando crear un estilo propio no te acabes recoñecendo. E procuras defender os valores nos que cres a través da túa opinión cando fas artigos de prensa e tamén nos outros textos. Non hai dúbida de que quen escribe non adoita ser neutral perante a vida que pasa.
– FL: En que se basea para escribir os seus libros?
– HV: Xeralmente nunha emoción que me impresiona moito. Esta emoción xa me indica o xénero no que a vou expresar, porque os temas ou motivos saben eles mesmos elixir a forma. Esta impresión pode vir da realidade vivida, observada e tamén das lecturas que elixes. Ultimamente fago moita colaboración con artistas da plástica o coas miñas propias fotografías. Nese caso, teño que provocar dalgún xeito esa impresión. Non é difícil e resulta un traballo moi gratificante. (…)
– FL: Que significa para vostede o oficio de escritora?
– HV: É un privilexio poder usar a palabra para expresarse. Pero, ademais de sentir ese privilexio e gozar del, ser escritora é o meu xeito de estar no mundo. Non podo prescindir dos ollos da escritora nin para ver a realidade nin para interpretala. E o mesmo me pasa con relación a min mesma. Se non fose escritora, sería unha persoa moi diferente. Estou ben segura.
– FL: Cales son as principais dificultades á hora de entregarse a este labor?
– HV: Para min foi ter que compaxinar profesión e vocación, porque á profesión –que era anterior- tamén me entreguei moito. Iso, por outro lado, permitiume escribir máis libremente e con menos presión que se tivera que vivir deste oficio. Non me ativen a modas. Non tiven urxencias de publicar. Traballei con moita máis liberdade. E penso que, se por un lado quen é artista ten dereito -non sei se deber- de entregarse ao que fai plenamente, por outro ten tamén máis limitacións, sobre todo se ten que vivir da arte que fai. Como persoa, tamén agradezo ter tido experiencias doutro tipo de contacto coa realidade e de moita maior variedade social. Se ben deixo dito que ser escritora marcou moitísimo a miña vida, tamén me alegra que non ma absorbese de todo. (…)”
