Desde
o blogue de Eli Ríos:
“O venres 17 de xullo, na Deputación de Ourense, Patricia Román máis unha servidora puidemos ter entre as nosas mans a obra Bicha. Foi realmente emocionante porque era a primeira vez que entrabamos en contacto todos os elementos xuntos.
Para quen non puidestes estar alí, déixovos, aquí, o meu agradecemento do XII Premio Pura e Dora Vázquez:
“En primeiro lugar quería darlle os parabéns a Patricia Román por este premio e agradecerlle as fantásticas ilustracións que realizou para Bicha. Se xa é dificil realizar unha ilustración con alguén con quen tes compenetración… facer o que fixo ela é incrible. De feito xa non son quen de recordar as personaxes que imaxinei. Agora só podo velas como ela as debuxou.
En segundo lugar, pero non só non menos importante senón fundamental. Agradecerlle a todas as persoas que nos tiveron a paciencia inmensa nos períodos de facer real este libro que hoxe aquí presentamos. Javier, Alfonso, María José, Tórculo Edicións (aos que mareamos ben mareados!) e, en especial, a Ana porque a pobriña non só tivo que aguantar as loucuras creativas senón unha “fuxida de tellado” pola que me quero desculpar publicamente. Cando me chamou para comunicarme o fallo do xurado deuse unha situación surrealista porque me colleu co pé cambiado e lembro que só acertei a preguntarlle: Pero estás segura que son eu? E alí se puxo a reler a acta e a comprobar que eu realmente era eu. Grazas Ana por non colgarme o teléfono nese momento de dúbida existencial.
E, tamén, á Deputación de Ourense, a todas as persoas que facedes posible este premio e ao xurado porque é unha honra levar un premio con nome de muller. E de dúas mulleres como Pura e Dora Vázquez! Elas que nos abriron o camiño ás demais e nos mostraron que outra forma de facer as cousas é posible incluso nun xénero tan maltratado como a literatura infantil.
Por último, gustaríame recoller unha pregunta que facía Pura Vázquez no seu poema Visitas ao Bosco: ”(¿E si o lobo se casara/ coa nena Caperuciña?)“ Con esta pregunta convídovos a entrar en Bicha para darlle a volta aos prexuizos sobre a literatura infantil e á invisibilidade das mulleres na escrita, para seguir o camiño aberto por Pura e Dora Vázquez e para que, espero e desexo, desfrutedes dunha obra escrita e ilustrada por mulleres porque a bicha non existe desde o individual senón que todas e todos facemos parte dela. Moitas grazas.”
Arquivos do autor: asociacionescritoras-es
A VII Festa da Palabra reivindica a figura do galeguista e xornalista Francisco Luís Bernárdez
Desde
Galicia Hoxe:
“A VII Festa da Palabra, que se celebrou este sábado na Insua dos Poetas, na Esgueva (Madarnás, O Carballiño), reivindicou a figura do xornalista, poeta, diplomático e galeguista Francisco Luís Bernárdez (Bos Aires 1900-1978). A súa vida e obra recóllese nun libro no que varios autores rescatan do esquecemento a este ilustre galeguista, e como afirmou o poeta e presidente do Pen Galicia, Luís González Tosar, coordinador da publicación, “é de necesidade manter viva a lembranza de quen fixo tanto pola nosa lingua e pola nosa cultura”.
O volume que recolle a traxectoria vital e profesional de Bernárdez é unha edición que conta co apoio da Deputación de Ourense, da Xunta e do Pen Galicia. Tosar foi precisamente o encargado de abrir o acto nesta xornada festiva para a palabra na nosa lingua. Con el estaba o presidente da Deputación de Ourense, Manuel Baltar; e o conselleiro de Cultura, Román Rodríguez; o presidente da Real Academia Galega, Xesús Alonso Montero; o presidente da Academia Arxentina das Letras, José Luís Moure; o secretario xeral de Cultura, Anxo Lorenzo; o secretario xeral de Política Lingüística, Valentín García, e o vicepresidente do Parlamento, Miguel Santalices, xunto a persoeiros dos ámbitos institucional, social e cultural de Galicia.
Na clausura do acto Manuel Baltar afirmou que a palabra “é compromiso e progreso” e defendeu a Ourensanía, “un horizonte amplo e plural, o noso xeito de percorrer o mundo, como a definiu o propio Tosar: “Sólida mestura de astucia pándiga e de íntima e fonda reflexión dos que máis sabemos dos camiños do mundo, porque os percorremos case todos, a pé e detrás da roda”. Baltar, quen agradeceu a todos os que achegan “ilusión e vitalidade a este territorio único e singular, comprometidos coa cultura e coa lingua propias de Galicia”, reafirmou que somos ourensáns, “coñecedores do bo e do ruín, sufridos, narrativos e agudos”.
O presidente do goberno provincial dixo coincidir co que Risco –e tamén Bernárdez- expresaba en 1917 na revista neosófica “La Centuria”, onde escribiru: “Ourense está moito máis preto de Nova York que de Madrid”, “Aínda que isto no sexa certo en canto a distancias, explicou Manuel Baltar, si é verdade desde unha perspectiva cultural, na que cómpre ter en conta o papel da Ourensanía, porque os ourensáns, moi amantes do noso, que non entendemos de fronteiras nin de dogmas, preferimos ser máis ben rebeldes e inadaptados. Gústanos sorprender. E como me dixo nunha ocasión Ogando Vázquez a modo de consello: “Hai que rebelarse de voz”. Rematou afirmando o presidente da Deputación que hoxe, “na festa das festas”, “as palabras son compromiso, porque poden que as leve o vento, máis ditas quedas”. (…)
“Lambetadas na cara”, por Susana Sánchez Arins
Desde
a Plataforma de Crítica Literaria A Sega:
“Em 1985 eu tinha onze anos. Lembro-me sentada nas escadas da casa, incomodada com o mundo, ou simplesmente com a minha irmã, e escoltada pola Rina e as suas lambetadas. Ela consolava a minha raiva e entendia perfeitamente (e dava-me a razão, é claro) o sozinha que podia sentirme. Bem, pode que não fosse a Rina e fosse a Cati, ou a Blanca. Não poderia dizer qual das três cadelas que acompanharam a minha neinice, mas em todo o caso eram lambetadas de cadela e olhos solidários que me acarinhavam nessa memória vaga que guardo de mim mesma.
Também era imprecisa a memória que tinha do Leonardo. Só sei que gostara dele mais que de Anagnórise, que aquele despertava um sorriso na lembraça entanto este suscitava uma suspeita. Por isso foi o escolhido para eu recensionar no ano de Mª Victoria Moreno. Porque eu era menina em 1985 e uma das leitoras primeiras de Leonardo e os fontaneiros.
A primeira surpresa, a estrutura esquecida. Leonardo e os fontaneiros propõe-nos uma leitura activa, na que podemos decidir o caminho a seguir. Eu, como já ando adultecida perdida, figem a leitura tradicional, lineal. Mas podia combinar de uma outra forma as três linhas argumentais: a amizade entre Leonardo e Antón, as andanças de Antón na escola, e as relações de Antón na casa. Foi aí que aprendim que as leitoras não temos por quê obedecer aquilo que as escritoras mandam? Que podiamos ser criativas no ato de ler?
A segunda surpresa, a poesia. Nem lembrava quem era Leonardo. O protagonista. O cadelo. Se uma cousa mantém vivo e vigente Leonardo e os Fontaneiros é o fundo lirismo que acolhe a narração da amizade entre neno e cadelo: – A que sabe a man dun can? Que se sente ao trabar nela? […/…] – Sabe a millo torrado. Os pés tamén lles cheiran a millo torrado a tódolos cans. E é peludiña, esbara entre os dentes. São sem dúvida os melhores trechos do livro, e eu pergunto-me se seria neles onde eu aprendim a entender[-me] a Rina, a Cati, a Blanca. Onde reparei que não era bom ser especista.
A outra surpresa, a escola. As aventuras dos fontaneiros (novamente deslembrava o sentido do título da narrativa) são assim tão inocentes e divertidas como podem ser as de qualquer criança de hoje. Lembro-me com os meus irmãos libertando ratinhos (meus pobres!) que mamá nos pedia matar. Igual que os fontaneiros com as ratazanas. Solidariedade animalista total. Seria aí que a aprendemos?
E a ausência de happy end. Surpresão numa narrativa para crianças. A morte tem presença na vida das protagonistas e assalta, como bandoleira, a estabilidade de Antón, a tranquilidade das pubescentes tardes, mostrando que crescer é assumir a sua companha constante. Seria aí que aprendim que a melhor amiga da vida não é outra que a morte? (…)”
Anxo Fariña: “Para min a imaxinación é a máis sorprendente das facultades humanas”
Entrevista
de Carlos Loureiro a Anxo Fariña en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Que é primordial para ti á hora de te mergullares nestas longas historias: o didactismo, o entretemento, espertar a imaxinación… -inda que cremos que todos estes obxectivos se poidan complementar-?
– Anxo Fariña (AF): Depende os libros, por suposto. Nalgúns, o punto de partida é didáctico, mentres que noutros o máis importante é a historia, o propio pracer da lectura. O compoñente didáctico moitas veces nin sequera é premeditado. Por exemplo, como cando trato o tema da natureza. Para min o respecto ao medio ambiente é algo que vai máis aló dun mero afán didáctico e, polo tanto, sempre está presente nas miñas narracións. Aínda que se teño que escoller, escollería a imaxinación. Para min a imaxinación é a máis sorprendente das facultades humanas. É a que nos permite soñar, avanzar, descubrir… Calquera das creacións humanas é froito da imaxinación dun, ou milleiros de persoas. (…)
– NG: En dez anos máis de corenta obras publicadas… A túa imaxinación e a túa pluma non poden ter repouso… Houbo xa algún momento en que estes dous elementos creativos pasasen apuros puntuais?
– AF: Son un pouco hiperactivo.
Normalmente cando non traballo é porque estou mal fisicamente. Desde neno padezo unhas migrañas terribles e crónicas. Nalgunhas épocas, estas dores vólvense diarias, e entón, non son quen de traballar.
O ano pasado vivín unha mala época e estiven uns meses de baixa. Cando comecei a sentirme mellor, a cabeza xa me pedía comezar con outra historia, pois levaba tempo inactivo, e así o fixen. Influenciado polo meu estado físico escribín unha novela para adolescentes-adultos baseada en experiencias persoais, no que un dos temas principais é a dor. Para min, que sempre escribo ficción, foi unha experiencia terapéutica. (…)
– NG: Sempre dicimos que os fillos son todos iguais, pero tras un tempo convivindo con Antón e Pompón, con Don Quixote e Breogán, co Pelelliño, cos Megatoxos… con quen te sentiches máis a gusto?
– AF: Os “Megatoxos” déronme moitas satisfaccións, pero os “Pelelliños” son moi, moi divertidos. Aínda agora me sorprendo de que uns libros en aparencia tan simples, teñan tanto éxito entre os máis pequenos. Ben, e non só os pequenos. Cando debuxo un “Pelelliño” en directo, ás veces os sorrisos dos pais son máis amplos que os dos nenos. (…)”
Manel Cráneo: “Se non temos historias que contar, para que nos imos poñer a debuxar?”
Entrevista
de Álvaro Inglés a Manel Cráneo en La Opinión:
“Manel Cráneo (A Coruña, 1973) é un dos creadores de banda deseñada máis recoñecidos e queridos de Galicia. O debuxante está embarcado xunto con Alfredo Ferreiro na adaptación á novela gráfica de A nosa cinza de Xavier Alcalá, que publicará Galaxia en 2016. Móstrase simpático, falangueiro e explica as vantaxes e desvantaxes dun proxecto desta magnitude. Unha adaptación que lle acerca a unha das súas paixóns: a historia.
– La Opinión (LO): Como entrou neste proxecto?
– Manel Cráneo (MC): A verdade é que foi un proxecto de encargo. Foi un contacto persoal de Xavier Alcalá porque el e Alfredo Ferreiro, encargado do guión literario, coñecían o meu traballo. O primeiro paso foi que me lese a novela, teño que recoñecer que aínda que tiña máis de 100.000 exemplares vendidos nunca a lera. A partir de aí foi cando decidín meterme no proxecto. Polo xeral non acepto todos os traballos de encargo, un xa ten demasiados proxectos como para andar en proxectos alleos, ten que ser algo que me faga tilín-tilín.
– LO: Este proxecto fíxolle tilín?
– MC: Si, este proxecto ten moitos elementos que a min me interesan para facer unha historia en novela gráfica. Primeiro, está ambientado nunha época histórica, neste caso a posguerra. Segundo, está ambientada en Galicia, ademais nunha terra que coñezo moi ben como é Ferrolterra. Poder ter as localizacións a man e ter unha boa documentación gráfica é unha cousa que me resulta atractiva a nivel artístico. Desde o punto de vista literario, a historia gústame porque toca unha época de opresión.Vemos un reflexo da mocidade desa época. Pensei que isto era perfecto para crear a metáfora da época. Entón o plantexamento é un pouquiño ese, como se pode sobrevivir sendo mozo nunha ditadura.
– LO: Cales son as maiores dificultades de adaptar unha historia en texto a novela gráfica?
– MC: Dificultades son todas, creo que para min é un dos retos máis complicados que tiven en moito tempo. A obra é realista, hai que poñerlle cara a todos os personaxes e personalidade. As localizacións están inspiradas en lugares que existen na realidade. Realmente o que estás a facer é o que faría un director de cine, ten que ser crible. Ti les unha frase e estase suxerindo que ese personaxe está cabreado, tes que expresalo ben nun cómic. No guión técnico, a elección dos puntos de vista que vas utilizar en cada escena para crear dramatismo ou o uso de certos planos é moi importante Un dos grandes retos é sintetizar, saber que coller e que deixar fóra da novela e facer unha boa criba, ir directamente á esencia da historia. É imposible meter 200 páxinas nun cómic de 120. (…)”
Valentim Fagim: “O que escrevim e escrevo é para tornar evidente o que as instituições teimam em ocultar”
Entrevista
a Valentim Fagim no Portal Galego da Língua:
“No ano 2001, Valentim Fagim publicou O galego (im)possível, um livro que logo se converteu em referência para uma geração de reintegracionistas. Quinze anos depois vê a luz O galego (im)possível. Ainda mais, revisão daquele marcante trabalho. O autor explica nesta entrevista o que mudou no livro… e o que mudou na Galiza neste tempo.
– Portal Galego da Língua: Foi necessário fazer muitas correções para adequar O galego (im)possível. Ainda mais ao presente? Apesar das necessárias emendas, achas que o livro, em geral, resistiu bem a passagem do tempo?
– Valentim Fagim: Nesta edição tentei sobretudo tirar densidade a algumas partes. De facto, dois capítulos foram reescritos porque não me satisfaziam, não eram diretos. Outro dos focos foi atualizar informações que ficaram desfasadas. Quinze anos dão mais de si desde que existe a Internet.
O livro é atual porque os argumentários, quase sempre lugares comuns, descansam no possibilismo, essa doença de quem ninguém está a salvo seja no âmbito ambiental, de género, político ou qualquer outro. É aquela desculpa de «As cousas deviam ser assim, mas…». A vida social, como se sabe, está cheia de «mas» que a tornam bem mais pobre.
De resto, trabalhamos para que este livro seja desnecessário, que seja visto algum dia com olhos de antropologista e que alguém exclame «como se aborrecia o pessoal. Tantas páginas para dizer obviedades!». (…)”
Alba de Gloria 2015 no Pico Sacro, o sábado 18 de xullo
A
Federación GALIZA CULTURA, a través das Asociacións Vagalumes e O Galo, vén celebrando este acto de irmandade entre natureza e cultura desde que se conmemorou no 2011 o 125 aniversario de Castelao co total desprezo por parte da Xunta e demais institucións galegas. O acto consiste na lectura pública do ALBA DE GLORIA de Castelao desde o cumio do Pico Sacro, espazo simbólico no que a terra se fai espírito e que a cultura do noso pobo recubriu de significados ao longo dos séculos. Rememoramos á xeración do Seminario de Estudos Galegos que reparou neste lugar emblemático, visitou e estudou, amosando unha actitude intelectual de interese e respecto polo propio que contrasta cos valores que agora se están a transmitir de fascinación provinciana polo alleo.
Seguimos a estela de Castelao quen acudiu en peregrinación até este lugar no 1925, cando unha ditadura impedía celebrar como se debera a festa nacional, e volveu imaxinariamente sobre el, desde o exilio, ao construír unha das súas pezas ensaísticas e literarias máis profunda, o “Alba de gloria”, discurso de celebración do día da patria galega. Para el era un lugar no que a resistencia do terreo a ser estepa, inspiraba a quen acreditaba en que o noso ser diferencial non ía ser borrado pola enxurrada reaccionario de entón. Por iso queremos render homenaxe a Castelao as asociacións culturais galegas porque queremos volver sobre os seus pasos físicos e intelectuais e homenaxear a este creador comprometido co seu pobo. Lembrar e retomar unha tradición que apesares das circunstancias conxunturais adversas porfía en alumear un futuro mellor, unha alba de gloria para Galiza e a súa cultura.
Calros Solla, a máxia das montañas do Seixo ao Pico Sacro
Por iso este ano 2015 volvemos un ano máis a dar lectura ao Alba de Gloria no Pico. Desta volta contando coa presenza do poeta e investigador cerdedense Calros Solla, quen se ten caracterizado pola defensa do noso patrimonio material e inmaterial, estudando as nosas montañas sagradas, concretamente, o monte do Seixo, desvelándonos o significado que se agocha tras cada lenda e cada pedra deste santuario montesío, como un mapa para entender os ritos que aquí se levan a cabo, para desvelar as antigas celebracións precristiás e para descubri-la presenza dos vellos deuses.
PROGRAMA:
– 12:00 h.: Benvida a cargo do escritor Calros Solla e a continuación subida ao cumio do Pico Sacro (o último treito).
– 13:00 h.: Izado da bandeira por membros das Asociacións Culturais promotoras do acto “Vagalumes” de A Estrada e “O Galo” de Santiago.
De seguido lectura de Alba de Groria de Castelao por parte de representantes da A.C. O Galo de Santiago, de A. C. Vagalumes da Estrada, e das asociacións de Boqueixón e Vedra.
Himno Galego. Co gaiteiro Raúl Galego.
– 13:30 h.: Baixada do Pico Sagro mentres se explica a súa lenda, historia e valor natural a cargo de Iolanda Aldrei da Asociación A Granxa do Pico Sacro.
– 14:00 h.: Actuación no adro da capela do Pico Sacro, dos cantautores Mini e Mero.
– 14:45 h.: Xantar en: “Casa Castro”. Menú 10 €. Anotarse nesta ligazón.
Roteiro polas terras do Ulla. Guía: Iolanda Aldrei.
As persoas que non acudisen ás actividades de pola mañá, poden sumarse a este roteiro en calquera punto do seu percorrido.
– 16:15 h.: Saída desde “Casa Castro” en Sergude para Ponteledesma. Deixaranse a metade dos coches en Casa Castro.
– 16:30 h.: Ponteledesma: Ponte (s. XVI), pedra do fielato, o rio e as ínsuas cos seus fieitos arbustivos, carballos centenarios, loureiros, etc. Logo iremos nos autos ata Donas (4 km).
– 17:45 h.: Donas, a parroquia mais pequena de Galiza. Seguiremos parte do roteiro dos pescadores e ollaremos a Casa Grande, a fervenza das tres caídas e a burga de augas mineiro-medicinais (moi acaídas para a pel). Logo iremos nos autos ata Codeso (3 km).
– 19:00 h.: Codeso. Na área de S. Paio veremos a ermida (s. XVIII), e ao lonxe, na serra, a dor da pedra: as grandes canteiras do Serrabal, nas que cada día se fende o seixo. Desde a capela de S. Paio baixaremos (2 km.) pola beira do rio Grande pasando por un bosque de ribeira e por tres muíños restaurados; observaremos a fauna, a flora e plantas de cultivo que medran salvaxes (liño). Remataremos ante dúas fermosísimas fervenzas.
Se alguén o desexa, ten a oportunidade de asistir á Romaría da Fervenza que comeza encol ás 21:00 h. Celébrase ao carón da ermida de S. Paio e nela participan varios grupos de música popular, que, como todos os desta zona, son mestres na interpretación coa requinta.
Ribeira: actividades destacadas na Feira do Libro o sábado 18 e domingo 19
O domingo 19 de xullo 
finaliza a Feira do Libro de Ribeira (na Praza do Concello), con horarios de 12:00 a 14:30 h. e de 18:30 a 22:30 h., cos seguintes actos literarios destacados para estes dous últimos días:
Sábado 18
– 21:30 h. David Pobra, autor de Liña azul, conversará sobre o detective Palmeira.
Domingo 19
– 13:30 h. Presentación de Rubicundo, de María Canosa, publicado en Xerais.
– 21:00 h. Presentación de Galicia Encantada. O país das mil e unha fantasías, en edición de Antonio Reigosa, publicado en Xerais. No acto participa tamén Quico Cadaval.
Convocada a XX edición do Premio Xornalístico Manuel Reimóndez Portela
Pontedeume: presentación de Contos do mar de Irlanda, de Xurxo Souto
