Arquivos do autor: asociacionescritoras-es

Unión Libre publica as cartas enviadas durante 30 anos por Luz Pozo Garza, “sempre rebordantes de luz”

Publicado o por

Artigo de Marcos Pérez Pena en Praza:
“Durante máis de 30 anos Luz Pozo Garza mantivo unha continuada relación epistolar con Carmen Blanco e Claudio Rodríguez Fer, envíos motivados polas colaboracións da poeta na revista Unión Libre, coordinada pola autora e autor lucenses, ou ben polas achegas destes nas publicacións (Nordés, Clave Orión...) coordinadas pola poeta nacida na Mariña. E cartas, así mesmo, que amosan a fonda amizade que os uniu durante décadas.
Luz Pozo Garza, voz esencial da poesía galega do século XX, finou o pasado 20 de abril. Agora o número 25 de Unión Libre. Cadernos de vida e culturas publica un monográfico composto pola correspondencia cruzada entre a poeta e Carmen Blanco e Claudio Rodríguez Fer. Co título de “Arte epistolar”, a publicación pode descargarse de balde neste enlace.
Os envíos comezan nos anos oitenta, cando a poeta moraba en Vigo, e rematan pouco antes do seu falecemento, xa instalada na Coruña, pero hai tamén misivas escritas en Dublín ou en Toulouse. A maior parte das cartas (ou postais) van máis aló dun simple texto con función informativa e compoñen un fermoso “conxunto artístico e poético cheo de sorpresas, que tan ben define a personalidade de Luz Pozo Garza”, destácase dende Unión Libre.
“Dende que nos anos oitenta coñecemos persoalmente a Luz Pozo Garza, a quen liamos xa na nosa adolescencia, estableceuse unha leal amizade entre nós, fundamentada na sinceridade, na autenticidade, na liberdade e na vitalidade que os tres apreciamos ante todo tanto na vida como na poesía”, escriben Carmen Blanco e Claudio Rodríguez Fer na presentación do Epistolario.
Blanco e Rodríguez Fer destacan que as “interesantes e preciosas cartas” enviadas por Luz Pozo dende 1989 incluían decote “poemas e con debuxos inéditos da súa autoría, constituíndo unha auténtica obra de arte epistolar que aquí damos a coñecer por primeira vez”. Aínda que estes textos inéditos non forman parte desta publicación, “a edición si inclúe os poemas que lles dedicou á parella ou á súa filla Mariña”, pero coa precaución de “non adiantar demasiado material da súa obra poética dispersa que terá que compilarse algún día”. (…)”

Henrique Harguindey: “Cyrano viaxaba a outro mundo para desde alí reflectir a contra deste”

Publicado o por

Desde Nós Diario:
“- Nós Diario (ND): Que nos pode contar de Os Estados e Imperios do Sol, de Cyrano de Bergerac? Porque non é a primeira vez que traduce este autor…
– Henrique Harguindey (HH): Traducín anteriormente a que se considera a primeira parte de Os Estados e Imperios do Sol, que é Os Estados e Imperios da Lúa. As dúas son obras publicadas de modo póstumo e, así como na primeira obra houbera unha versión que circulara pero que se atopou moito despois, a finais do século XIX achouse un manuscrito que non correspondía exactamente co que fora publicado postumamente. Por que? Porque fora censurada e suavizada en todos os ataques que dirixía, moi ironicamente, contra o poder, contra a Igrexa…
Hoxe podemos ter unha idea moito máis aproximada de como escribiu realmente Cyrano. En cambio coa segunda parte non houbo ningunha outra versión, só temos a publicada e non hai unha referencia distinta. Entre as dúas obras hai certa analoxía, por iso se considera a segunda parte, pero non só son dous territorios distintos, a Lúa e o Sol, senón que tamén hai diferenzas importantes de estilo: mentres a primeira é unha exposición de teorías físicas e filosóficas, a do Sol é unha historia máis alegórica e moito máis traballada desde o punto de vista estilístico.
– ND: A pesar das desaparicións e das diferenzas entre as obras, non hai dúbidas da autoría…
– HH: Está certificada a autoría, por suposto. Antes sabíase que escribira unha viaxe á Lúa pero só había unha idea aproximada. Houbo unha cuestión un pouco rechamante. Cyrano, no século XVII, quedou un pouco na memoria e coñecíanse algunhas outras obras, estas non. El é barroco, non só para o estilo, que o é, e ás veces moi complicado, senón tamén polo tipo de temáticas, son obras de enxeño, de construción literaria moi determinada, moi cargadas de estilo. A finais do XIX Edmond Rostand escribe unha obra de teatro, Cyrano de Bergerac, que é a que fixo coñecer en todo o mundo o autor. Temos até as versións cinematográficas. Esa é a imaxe transmitida, pero aí hai parte de verdade e parte de literatura, de creación.
Rostand fixo unha obra de teatro magnífica, non unha obra biográfica, senón que a personaxe aparece, en certos aspectos, deturpada, primeiro porque é unha personaxe literaria e segundo porque naquela época aínda non se coñecían moitas cousas de Cyrano. Mais o que se nos transmitiu tivo, se se quere, unha pequena carga negativa porque non era o Cyrano auténtico, pero ao mesmo tempo posuíu a virtude de espallar moitísimo e grandemente a biografía de Cyrano, de maneira que se hoxe podemos falar de moitas cousas é grazas á obra de Rostand.
– ND: Volvendo á obra, estamos a falar de ciencia ficción?
– HH: Cyrano, durante moito tempo e aínda agora, é considerado precursor da ciencia ficción. El realmente non escribiu como tal, aínda que hai ficción e tamén hai ciencia, porque manexa realidade científica, o que pasa é que se trata dunha crítica social e política. Viaxaba a outro mundo para reflectir a contra deste, cousas que aparecían alí, moi chocantes, como podía ser a negación da existencia de Deus… era posíbel escribilas porque o facía alí e en personaxes que logo, ademais, trataba de desmentir ou aparecían como tolas, pero saían, que é o importante. Había personaxes que defendían verdades que se se defendían directamente supuñan a fogueira. (…)”

“Odisea do Camiño e da Costa da Morte”

Publicado o por

Desde Nós Diario:
“Unha das personaxes que protagonizan as 427 páxinas da primeira novela longa de Suso Lista, Como a roda no muíño (Edicións Embora, 2020), chámase Ulises e durmía entre as libretas do autor de Corme até que, logo de publicar o seu terceiro libro de relatos, “animado pola xente”, conta o propio escritor, “rebusquei entre as anotacións que tiña de tempo atrás”.
E alí estaba el, un fillo da emigración galega en Suíza que á morte dos seus pais queda nunha mala situación e decide viaxar a Galiza a través do Camiño francés a Compostela.
“Máis que aventuras son desventuras as que lle van pasando na viaxe polo Camiño de Santiago”, explica Suso Lista que aclara que Como a roda no muíño é diferente ás publicacións xacobeas ás que estamos afeitas. “Excepto ao Códice Calixtino, que unha vez que o vin respirei tranquilo, porque na comparativa eu non trato peor o Camiño”, asegura.
Este Ulises moderno, e galego, entre moitas peripecias chega até a Costa da Morte, onde orixinalmente o autor tiña a personaxe. E chega para seguir vivindo unhas “aventuras bastante rockambolescas, berlanguianas”, di Lista.
Lembra que el se criou nun cine e que por xeración tamén lle tocou vivir a época do director Luis García-Berlanga (do que en 2021 se fan os 100 anos do nacemento) e do guionista Rafael Azcona, dos que está influído para as súas creacións. Así a súa é unha novela “divertida, a xente vaino pasar moi ben, e ademais é fácil de ler porque vai estruturada segundo as etapas do Camiño, co que se pode deixar e descansar”, explica.
Para engadir que a lectura “vén moi ben neste tempo de pandemia, para quen non realizara o Camiño é unha maneira de facelo e para quen o faga é outra maneira, porque estou seguro que a ninguén lle pasou o que lle pasou a Ulises”.
E o que lle acontece, sen desvelar a trama de Como a roda no muíño, é que “basicamente tenta pasalo ben, pero as cousas non son sempre como un quere”, di o seu creador. Senón que as cousas son cómicas, ou traxicómicas. Mais desta volta “cunha maior carga de humor” que as obras anteriores.
Outra das singularidades desta obra de Suso Lista é que se desenvolveu, dunha maneira distinta ás outras, desde hai catro anos, e “houbo cousas que escribín e logo tiven que dar marcha atrás porque sucederon”.
Un destes eventos foi a iniciativa de Ulises para “que houbese unha lei que prohibise cocer o marisco, e cando xa estaba escrito sae unha lei en Suíza” en relación con cociñar o polbo. E nesa liña ‘Nostradamus’ saen as Brigadas Deseucaliptizadoras, “cando aínda non existían, porque eu non son brigadista pero si un comando especial que leva máis de 30 anos arrincando eucaliptos”, reivindica Lista. E así, o propio Ulises “alaba a iniciativa e quere ir coas brigadas facer a revolución”.
Como a roda no muíño está aínda a chegar ás librarías e neste 2021, até agora tamén marcado pola Covid-19, as presentacións literarias, tal e como as coñeciamos, non se poden producir. Así, o público de Suso Lista deberá estar atento ás redes sociais do autor para non quedar sen o seu exemplar. (…)”

Lois Diéguez: “Por que non podemos pensar que en tanta obra e beleza feita no románico galego non podía haber mestras arquitectas ou escultoras?”

Publicado o por

Entrevista a Lois Diéguez en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): A Ribeira Sacra é terra fértil en beleza románica…
– Lois Diéguez (LD): Hai sempre beleza no románico, aínda que non estea moi conseguido nos obxectivos artísticos. Hai canzorros sinxelos que nos mostran máis mundo que os que aparecen como verdadeiras xoias. O touro da igrexa de Lobios, en Sober, esculpido nun capitel do presbiterio, non é tal, senón unha vaca, pero como a Biblia fala de touro pois ha ser iso pola forza; e o León tampouco é tal, senón un can, e comunícannos axiña o amor que unha labrega ou labrego tiña polos animais cos que convivía. Que idea podía ter na Idade media un canteiro ou unha canteira do que era un león ou un touro bravo? Así é a realidade que moitas veces non queremos ou non podemos aprezar na súa profundidade obxectiva.
– ND: Ademais destas dúas igrexas, que outra ou outras recomendaría vostede visitar?
– LD: Mira, realmente todas as que temos alí. Por iso digo que gozo con todo o que se fixo nesa época dos séculos XI, XII ou XIII, enriquecido con outras percepcións de estudosas e estudosos que o miran máis desde un punto de vista histórico ou artístico, como poden ser no caso do románico da Ribeira Sacra, Xaime Delgado, Adolfo de Abel, Flora Enríquez, Nicandro Ares ou Chamoso Lamas, pasando polos meus autores favoritos a nível global na interpretación do símbolo, como Jean Chevalier, Alain Gheerbrant ou Juan G. Atienza.
Pero falando en profundidade daquilo que si me interesa máis polo que me di e emociona, sempre me veñen nostalxias das igrexas de Santo Estevo de Ribas de Miño, ou San Fiz de Cangas, ou Santo Estevo de Atán (esta tamén polo topónimo). Sen esquecer outra á que, de mozo, ía co meu tío cura, don Manuel Diéguez para axudarlle na misa e mesmo beberlle o viño de bendicir, doce, que era riquísimo sobre todo tomado en compaña de quince ou vinte curas dos arredores: Pombeiro, San Vicente de Pombeiro. Todas elas riquísimas na súa simboloxía que antecede mesmo á propia ideoloxía cristiá.”