Carlos Quiroga: “Tem sentido chamar as raízes de Pessoa de galego-portuguesas, pois na ascendência familiar hai sangue galego. Algo que por outra parte acontece com outros escritores portugueses”

Entrevista a Carlos Quiroga no Portal Galego da Língua:
“Em mais um fevereiro, numa sala hiper lotada de público, no hotel Axis-Vermar da Póvoa de Varzim, espaço que junto com o Teatro Almeida Garrett, constitui o epicentro das reunions e das apresentaçons de livros do encontro anual de escritores de expressom ibérica, as Correntes d’Escritas, Carlos Quiroga conversou com Sabela Fernández e Daniel Amarelo com motivo do lançamento do seu novo livro de ensaio, publicado em Através Editora: Raízes de Pessoa na Galiza. O Pessoa Galego.
– P: O título posto parece sugerir que o tronco da imensa árvore pessoana finca as suas raízes na Galiza… Casualidade? Ou entom, o Fernando Pessoa era galego-português?
– Carlos Quiroga (CQ): Pessoa é e será, quase enjoativamente, do mundo. Quanto às raízes, sim, se entendidas em primeira instância genealógicas, tem sentido chamar de galego-portuguesas, pois na ascendência familiar hai sangue galego. Algo que por outra parte acontece com outros escritores portugueses. O título da publicaçom que isso documenta, como se poderá suspeitar, nom tem nada de casual. O autor teria preferido dar à luz em Portugal, dada a natureza do assunto, e aí para evitar suscetibilidades chauvinistas, inerentes a este tipo de abordagens, o título e a capa seriam mais cautos. Mas acabando por sair antes na Galiza, e sendo essa leitura inevitável, nom tenho pudor e assumir o chauvinismo pareceu-me o coerente. (…)
– P: Além da procura genealógica das raízes familiares do Fernando Pessoa na Galiza, o livro é um valiosíssimo documento sobre a intrahistória dos heterônimos do Fernando Pessoa: o Álvaro de Campos e o Alberto Caeiro…
– CQ: Pois tamém acho. Nom é que todo o relativo a essa parte seja absolutamente novo, mas apontar um Caeiro galego como referente real é novo e ousado –um Caeiro cónego da catedral publicamente bem conhecido, especialmente pelas vésperas e posteriores faustos do ano Santo Compostelano, e até parodiado por outros artistas como Asorey em escultura. Tamém é novo e ousado, ainda que mais relativamente porque já fora insinuado, defender que Pessoa publicou na Galiza um texto da campanha do Orpheu, traduzido por Enrique Dieste. Quanto ao resto, como a galeguidade, tanto de Caeiro como de Álvaro de Campos em origem, os dados estavam à vista, mas atenuados quando nom encostados. Reconstruir as relaçons com Guisado e acompanhar o processo de intermediaçom deste talvez resulta algo cansativo na leitura, mas era necessário para pôr em valor e fundamentar bem essa intrahistória galega. (…)
– P: Raízes de Pessoa na Galiza. O Pessoa galego nom deixa de se entroncar também com o teu anterior ensaio, A imagem de Portugal na Galiza
– CQ: Certamente. O papel de Guisado e a precoz mençom de Pessoa e do Grupo Orpheu em 1914 em Vida Gallega, antes que se editasse a revista, já aparece nesse livro. Os dados já os tinha, o Pessoa galego nom é mais do que a amplificaçom extrema de detalhes aludidos no livro anterior, polo menos na segunda parte. Aquele era mais divulgativo, breve e condensador de séculos de relacionamento galego-português. Este é umha levitaçom budista à volta de umha fava chamada Fernando Pessoa, e já se sabe que os budistas som capazes de ver paisagens inteiras numha fava…! (…)”

Tabela dos libros. Marzo de 2018

Desde o blogue Criticalia, de Armando Requeixo:
“Co primeiro luns de mes, chega a nova Tabela dos Libros que ofrece a lista de títulos que Francisco Martínez Bouzas, Inma Otero Varela, Mario Regueira, Montse Pena Presas e eu estimamos como os máis recomendables entre os publicados nas últimas semanas.”

Montse Pena Presas publica a biografía A voz insurrecta. María Victoria Moreno, entre a literatura e a vida

Desde o Diario Cultural da Radio Galega:
“”Unha das expectativas máis interesantes que poden abrir as Letras de María Victoria Moreno é a da dignificación da literatura infantil e xuvenil”. Montse Pena Presas publica a biografía A voz insurrecta. María Victoria Moreno, entre a literatura e a vida. A entrevista pode escoitarse aquí.”

“María Victoria Moreno, “escritora total””

Artigo de Daniel Salgado en Sermos Galiza:
“Ningún ámbito relacionado coa literatura foi alleo a María Victoria Moreno. Escritora en xéneros diversos, editora, libreira, tradutora, profesora. E aínda así, considera a súa biógrafa Montse Pena Presas, “unha grande descoñecida”. A tirala desa zona de sombra pode contribuír o Día das Letras Galegas deste ano, que a Academia dedica á autora de Anagnórise (1988). (…)
Pena Presas presenta A voz insurrecta. María Victoria Moreno, entre a literatura e a vida (Galaxia, 2018), a súa indagación na obra e nos días desta “escritora total”. “Aos poucos días do anuncio da Academia, e a proposta do editor Francisco Castro, embarqueime no proxecto”, relata, “que encaixaba co meu ámbito de especialización na literatura infantil e xuvenil”. Nel traballou para a súa tese de doutoramento.
E María Vitoria Moreno (Valencia de Alcántara, Cáceres, 1939 – Pontevedra, 2005) foi pioneira en transitar ese campo. “De feito, eu creo que esta foi a súa achega fundamental á literatura galega”, sinala a súa biógrafa, “decatouse do que pasaba noutros sistemas literarios con eses libros deostados e esforzouse en que iso pasase tamén no galego”.
Conectar a literatura para a mocidade coa súa propia realidade social resultou chave na estratexia de Moreno. “A cuestión da droga, por exemplo, aparece en Anagnórise ou en Guedellas de seda e liño (1999)”, explica. A primeira das novelas citadas é, talvez, a máis celebre das súas obras, lectura obrigada nos institutos e narración sobre as identidades, o espertar ao mundo adulto e certo “feminismo iconoclasta”, en palabras de Pena Presas.
Anagnórise foi o seu traballo máis vendido e recoñecido, fito dunha existencia dedicada a suturar a fenda entre lectura, adolescencia e lingua galega. Que ela adoptou con entusiasmo, militancia e alén de ideas exotizantes.
“No volume Escritores alófonos, ela rexeita esa etiqueta e lembra a súa ‘historia de amor’ coa lingua”. Se alófona é aquela autora que escolle para a súa obra un idioma diferente ao propio, María Victoria Moreno prefería falar de “autofonía”. Unha vez tomada a decisión, non hai separación, o galego xa era dela. Compromiso e vontade definen mellor, a dicir da biógrafa, a súa relación con Galiza. Ou coa que foi a profesión que a identificou: a docencia. “O meu corazón florece nas aulas”, escribiu unha vez.
Para elaborar A voz insurrecta, Montse Pena entrevistou familia -a filla e o seu segundo marido-, compañeiras -o escritor David Otero, con quen codirixiu a colección Árbore, de Galaxia-, amigas –Fina Casalderrey ou Xavier Senín, que tamén prepararon estudos sobre Moreno- ou alumnas -a académica Rosario Álvarez.
“Fixo todo o que pode facer alguén desde o ámbito literario”, conclúe a biógrafa (…).”

A Coruña: presentación de Flor de Santiago, de Ruth Varela

No acto, que terá lugar na sede do COAG na Coruña (Rúa Federico Tapia, 64, baixo), participan Miguel Anxo Fernán-Vello, Antonio Maroño Cal, Xosé Manuel Santos Solla, Cristóbal Crespo González, Roberto Costas Pérez e Andrés Reboredo Santos.