Arquivo da categoría: Entrevistas

Montse Pena Presas: “O feminismo é o movemento que máis influíu na literatura neste século”

Publicado o por

Entrevista a Montse Pena Presas en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Ten a LIX (Literatura infantil e xuvenil) en galego un peso máis importante e unha calidade maior que a que se fai noutras linguas da Península?
– Montse Pena Presas (MP): Eu non estou moi de acordo, a LIX en xeral no ámbito peninsular e ámbitos veciños viviu unha experimentación moi importante nos últimos anos. Sobre todo polas súas capacidades para hibridar con outras artes, como a ilustración mais tamén a pintura, a fotografía ou tamén a música. No panorama galego o da música é unha característica propia, porque noutras literaturas fixéronse libros infantís de ópera ou música clásica pero aquí tirouse moito da música tradicional e das súas renovacións e relecturas. A LIX é un ámbito moi vizoso para experimentar con outras artes e iso foi motor da literatura infantil nos últimos 15 anos.
Agora ben, na LIX galega como na das outras linguas, continúa a haber prexuízos, esa idea de que son libros facilóns, de menor calidade. Esa idea de que os libros xuvenís, por estar protagonizadas por pandas de rapaces e rapazas non teñen calidade literaria. Nalgúns casos pode que sexa así mais noutros son os libros que constrúen alguén nunha lectora ou nun lector.
– SG: Acreditas que a literatura ten un papel á hora de conformar unha persoa, tamén unha sociedade?
– MP: Para min o máis importante da literatura e da lectura sempre será a compoñente ética. Quizás sexa utópico, eu sempre digo que a literatura pode ser un motor de cambio social e que ademais empeza por un mesmo. Os estudos sobre a lectura indican que o primeiro que fai a lectura é que nos coñezamos mellor a nós propios e a partir de aí podemos comprender mellor ao outro ou outra. En todo caso, eu sempre entendo a LIX e así o farei cos libros que recomende, como libros de calidade literaria. Libros que nos axuden a activar a conciencia crítica e que teñan esa calidade.
– SG: Tes analizado polo miúdo o tema dos feminismos na LIX galega [Feminismos e literatura infantil e xuvenil en Galicia, Edicións Laiovento, 2018]. Até que punto existe, de habela, esa pegada da visión feminista na literatura galega?
– MP: Haina. Pódese dicir que o feminismo é o movemento social que máis ten influído na literatura no último século e por varias cuestións: a recuperación de autoras, e relectura que se fixo de historia tradicional e como se puxo en solfa os papeis que se atribuía ás mulleres e nenas, nesa reivindicación de personaxes como bruxas e meigas… O feminismo é o movemento social que abre a porta a outros movementos, interacciona moi ben con eles: o multiculturalismo, as outras masculinidades, as identidades sexuais non normativas…”

Cándido Pazó: “O teatro tamén pode ser xogar por xogar e divertirse, contar historias por contalas”

Publicado o por

Entrevista de Montse Dopico a Cándido Pazó en Praza:
“(…) – Praza (P): Como decidiches volver facer Commedia 25 anos despois? Se cadra xa o pensaras antes…
– Cándido Pazó (CP): Si, xa o pensara para os 15 anos e para os 20, pero non se deu a conxuntura. Cando se cumpriron os 15 anos eu non tiña unha compañía abondo potente para amparar un proxecto coma este, e cando se fixeron os 20 andaba con outros proxectos… Cando viñeron os 25 dixen: ou agora ou nunca. E así foi. O teatro é ao vivo, non é coma unha película, que se pode repoñer. E hai certos espectáculos, como lle pasou a Chévere por exemplo, que teñen que tomar vida outra vez, e a única maneira é, -non vou dicir repoñelos porque non é palabra-, revisitalos. Isto é, ademais, o normal nos países cunha tradición teatral madura: revisitar éxitos teatrais cada certo tempo. (…)
– P: O texto contén chiscadelas á actualidade, referencias ao lugar… Supoño que fóra de Santiago non se cita o cemiterio de Boisaca…
– CP: Non, claro, en Olmedo preguntamos polo cemiterio e dixéronnos que o estaban ampliando. Metemos iso no texto e non debía ser un feito moi coñecido porque só riu o alcalde… E o Dottore non recitou Negra Sombra, senón El caballero de Olmedo…
– P: Outro detalle que é do teatro contemporáneo é iso que chaman ruptura da cuarta parede. Os actores diríxense directamente aos espectadores ao principio e ao final e algunha vez polo medio, saen e entran do personaxe diante de nós…
– CP: Pois en realidade iso se facía nos séculos XV, XVI e XVII, o que pasa é que despois perdeuse, e retomouse no XX. Lembra que o teatro facíase na rúa, así que era doado que os actores falasen co público… O que pasa é que o teatro tivo, no XIX, unha fase realista na que se trataba de “reproducir” a realidade. Pero despois veu o cine e viuse que mellor que o cine non ía facelo… E acabouse entendendo que o teatro é unha mentira marabillosa, que se non se trata tanto de verosimilitude senón de xogo, dunha convención que o público acepta. Por iso non é tanto facer algo “natural” ou “realista” senón facer algo que funcione, algo no que o público acepte xogar. (…)”

Antón Riveiro Coello: “Non concibo un gran escritor se non hai detrás un enorme lector”

Publicado o por

Entrevista a Antón Riveiro Coello en La Voz de Galicia:
“(…) Asegura que aprendeu o oficio pola súa conta e non o tivo nada doado: «Non nacín nunha casa chea de libros nin tiven un mestre que me guiara. Un día púxenme a escribir un relato e gañei un premio, escribín outro e volvín gañar. Foi entón cando descubrín que non se me debía dar tan mal». Tiña 23 anos cando viu claro que a literatura marcaría a súa vida: «Sempre me pregunto que ocorrería se eu nacese nunha casa con libros, seguro que descubriría moito antes esta paixón».
Precisamente, un dos cometidos do boirense no curso que impartirá en Rianxo é darlle aos participantes ese pulo que ás veces falta: «Quero que a xente lle perda o medo a empregar as palabras. Escribir é un dos oficios máis democráticos que hai, pois só se precisa un folio e un lapis como materiais, pero hai que ter ollada». Pero, que é esa ollada á que se refire unha e outra vez Antón Riveiro? «Consiste en ser capaz de ver o que non ven outros, incluso nun feito cotián. Hai quen fai unha novela dunha conversa nunha cafetería, mentres que outros precisan vivir unha aventura completa con mortes incluídas». Tamén enumera, como calidades que debe ter un bo escritor, a imaxinación e a afección pola lectura: «Non concibo un gran escritor se non hai detrás un enorme lector. É importante aprender do que escriben os demais». (…)
E precisamente nese comezo, nesas letras iniciais, radica o que para este escritor é a parte máis complicada do proceso de creación literaria: «A chispa pode xurdir en calquera momento, pero non é doado identificar ese punto de partida dunha novela. Hai quen parte dunha frase, hai quen ten que ter claros o principio e o final desde o comezo, pero eu parto dunha idea e logo busco documentación, tomo notas, desboto outras… Case sempre me imaxino toda a historia no esqueleto inicial, xusto antes de empezar a escribila». (…)”

Antonio Tizón: “En todas as miñas novelas aparece A Coruña como escenario fundamental”

Publicado o por

Desde Xerais:
“A emisora da Cadena SER na Coruña emitiu unha entrevista con Antonio Tizón sobre a novela Un home estraño e a visita guiada que o autor realiza o sábado 8 de setembro dentro da iniciativa Paseos pola Coruña Literaria organizada pola AELG.
A entrevista pode escoitarse nesta ligazón.”

Antón Riveiro Coello fálanos do Obradoiro de creación literaria da AELG en Rianxo

Publicado o por

Desde o Diario Cultural da Radio Galega:
“As historias no espello. Antón Riveiro Coello fálanos do Obradoiro de creación literaria da AELG que impartirá en Rianxo. A entrevista pode escoitarse aquí.”

Uxía Casal: “Unha cousa é dignificar a lingua e outra, a pedantería”

Publicado o por

Entrevista a Uxía Casal en Adiante.gal:
“(…) – Adiante (A): Que significa para vostede que esta obra [Saturno tamén é deus] teña tan boa recepción?
– Uxía Casal (UC): Supón a confirmación de que é boa. Desde hai vinte anos para acá leuna moitísima xente e todo o mundo, todo, dicía que era moi boa. Considero que teño un ego bastante pequeno e por riba son perfeccionista, terriblemente esixente respecto do que escribo… creo que efectivamente é boa. Estou notando ese recoñecemento.
– A: Son uns relatos escritos desde a angustia…
– UC: Adoitamos a falar pouco dos sentimentos. Creo que é do que temos que falar porque os sentimentos son o que nos conforma. Falo da angustia vital, si. Eu tiña trinta anos e unha doenza… e padecía doutra aínda sen diagnosticar, pero ambas estaban relacionadas. Para min, escribir era un escape tremendo. E é inevitable que nos relatos aparezan estados de ánimo, e máis cunha imaxinación turbulenta como a miña. (…)
– A: Supoño que tamén aprecia a concisión no que le. Cales son os seus referentes?
– UC: Non me gusta esa palabra: referentes. E que eu son rato de biblioteca e na miña casa sempre houbo libros. Tiña case todo ao alcance da man. Estaba prohibido, iso si, O Decamerón. Pero en canto meus pais saían, alá ía eu… E vaia aburrimento para unha nena de dezaseis anos! Debín ler milleiros de contos. Lin de todo, pero non lía libros de medo até que superei meus propios medos. (…)”

Alberto Ramos: “A simetría das bestas é unha obra sobre a integración ou, en realidade, sobre a falta dela”

Publicado o por

Entrevista a Alberto Ramos en Lecturafilia:
“(…) – Lecturafilia (L): A simetría das bestas é o título da túa última novela, como a definirías e que supuxo para ti gañar con ela por segunda vez o Premio Vicente Risco de Creación Literaria?
– Alberto Ramos (AR): En 2012 gañei o Premio Vicente Risco de Creación Literaria con Todos os días. O texto foi editado por unha Sotelo Blanco xa en estertores finais coma quen di, polo que o libro probablemente esmoreceu coa súa vida útil antes do que debería. Decidín presentarme novamente por ter a oportunidade de publicar unha obra premiada cunha editorial como Urco, que está a traballar de forma interesante nos últimos anos. Por outra banda, os premios literarios significan varios meses de alugueiro.
– L: Os protagonistas son dous seres que se atopan nese espazo de imperfección e marxinalidade. Que simbolizan?
– AR: Son dúas persoas con certo grao de bestialidade. Non o digo por fealdade nin por violencia, senón pola súa capacidade de adaptarse ao medio hostil que é a sociedade que nos envolve, onde a imperfección e a asimetría poden levarte ao ámbito de inivisibilidade. Sobre todo no caso de Caridad Verdet, a escritora protagonista, esa é a súa realidade. Ela é a maior das bestas, porque dende o momento en que naceu tivo que adaptarse ao medio para sobrevivir. Para min, esta é unha obra sobre a integración ou, en realidade, sobre a falta dela. (…)
– L: Na túa biografía literaria contas xa cuns cantos premios. Cal cres que é o papel que xogan estes á hora de escribir?
– AR: Os premios literarios serven par acadar unha sorte de difusión, para publicar con maiores garantías e acelerar os procesos de edición. Ademais, como che comentaba, no meu caso garante uns cantos meses de alugueiro.
– L: Estás traballando actualmente nalgún proxecto, literario ou doutra índole, do que nos poidas adiantar algo?
– AR: Normalmente nunca lle digo a ninguén, ou case, cando estou a escribir algo novo ou non. Mesmo o nego, afánome en ocultalo. É unha sorte de comportamento neurótico, pero é a verdade. En calquera caso, pódoche dicir que non estou agora mesmo embarcado na escrita de ningunha obra. Palabra.”

“O mito da integración na vida dunha besta sabotada”

Publicado o por

Artigo en La Voz de Galicia sobre A simetría das bestas de Alberto Ramos:
“A enfermidade terminal que lle é diagnosticada a Caridad Verdet é o pano de fondo que dá lugar á reflexión en A simetría das bestas (Urco Editora), a última novela do escritor Alberto Ramos, que presentou na Feira do Libro da Coruña. A obra trata, segundo indica Ramos, «da integración, do trauma e sobre todo de Caridad Verdet, a protagonista, que é a maior das bestas, non por fealdade, senón pola necesidade de adaptarse a un medio hostil para sobrevivir». Esta protagonista é unha persoa que, como explica o escritor, «nace cunha sabotaxe da natureza, que é unha malformación que salta á vista, e chegado o momento da súa vida adulta recibe outra sabotaxe, que é o diagnóstico dunha enfermidade terminal».
Esa doenza que pon a morte na vida desta personaxe é o detonante que utiliza Ramos para «falar de todo o demais», e que fai que Caridad Verdet reflexione sobre «as pantasmas do pasado, sobre o que quedou pendente e non se fixo, xa que ao final non nos damos de conta de falar da vida ata que empezamos a falar da morte, xusto cando vemos que o tempo se acaba e que sempre estivemos na vida». Dentro desas reflexións sobre o pasado hai espazo para o encaixe dunha persoa imperfecta e diferente -neste caso a protagonista- no mundo no que lle tocou vivir. Sobre isto, o escritor indica que Verdet repite moitas veces na novela que «a integración é un mito como o do Minotauro, pero peor contado». O simbolismo tamén ten lugar en A simetría das bestas, xa que cada capítulo está titulado con algo relacionado co mundo animal, dende a medusa ata o rinoceronte, o que ten moito que ver «cos mecanismos de defensa que teñen os animais para adaptarse ao medio hostil», explica o escritor, «que tamén é algo que utilizan os humanos para sobrevivir ao darwinismo social». (…)”