Entrevista
a Felipe Senén na Real Academia Galega:
“- Real Academia Galega (RAG): Que características pensa que definen a obra de Manuel María?
– Felipe Senén (FS): A súa coherencia insubornable con canto supón Galicia. O seu humanismo galego como achega á universalidade.
– RAG: Cales son, ao seu xuízo, as súas achegas de maior interese?
– FS: Enxertar paisaxe e paisanaxe galega ante o acontecer, coidando clasicismo e tradicións literarias e innovando sobre elas. A súa Ítaca de ida e volta, a súa vara de medir o mundo é a Casa, Outeiro de Rei, a Terra Chá e Galicia.
– RAG: Que pegada coida que deixou na cultura galega?
– FS: Imborrable mentres Galicia exista: obra cantada, solicitado como poucos poetas, precisamente por ser integralmente radical coa tradición, o clasicismo e a innovación galega.
– RAG: Que vixencia conserva a súa creación?
– FS: É vixente agora e sempre: se buscas a orixe, a orixinalidade, a identidade… Se buscas a Galicia, nel has de atopala… Entendo que é un clásico.
– RAG: Como descubriu vostede a Manuel María? Que recordo garda daquela descuberta e que supuxo para vostede?
– FS: Dende 1968 até o seu fin, mesmo como compadre, coincidente nunha fronte de sensibilización para enxergar canto supón a historia e a cultura de Galicia. Un carismático referente inesquecible, que sabía usar a retranca, a bonhomía, viaxeiro para tripar as pegadas dos pasos, buscar o locus amoenus dos seus admirados, Rosalía, Francis Jammes, Antonio Machado, Aresti, Torga, Otero Pedrayo…
– RAG: Cal é a súa obra ou o seu poema favorito de Manuel María? Por que?
– FS: “A nai enche” (Ritual pra unha tribu capital de concello). É todo unha lección de esencias galegas, da Casa… que vencella moitas tradicións galaicoportuguesas.”
Arquivo da categoría: Entrevistas
Diálogos Manuel María: Margarita Ledo Andión
Desde
o Diario Cultural da Radio Galega:
“Entrevista a Margarita Ledo Andión, arredor de Manuel María. A entrevista pode escoitarse aquí.”
Xosé Duncan: “Ás veces teño a sensación de que hai máis escritores ca lectores en galego”
Entrevista
de César Lorenzo Gil a Xosé Duncan en BiosBardia:
“(…) – BiosBardia (B): Para que crear Lermos? Foi por cubrir algún oco? Por engadir un punto de vista máis ao ecosistema de información sobre literatura en galego?
– Xosé Duncan (XD): Si. Se buscamos no Google ou, simplemente, nos poñemos a perder o tempo navegando pola Internet na procura de algo interesante, chegaremos á conclusión de que as webs adicadas á literatura galega poderían ser clasificadas en dous grupos. Por unha banda temos os blogues de escolas e bibliotecas e pola outra as webs da crítica e as editoriais. Obviamente hai excepcións mais, xeneralizando, unha persoa que procure información sobre a literatura en galego atoparíase cunha visión bipolar das nosas letras. Nun extremo os proxectos de fomento á lectura dos docentes e os posts do seu alumnado e, no outro, as análises da crítica e as auto-recensións das editoriais das novidades literarias que, na maioría das ocasións, teñen un nivel de narrativa e complexidade de recursos estilísticos mesmo superiores á obra da que falan. Cando decidimos o que queriamos que fose Lermos, tiñamos moi claro que debería ser un punto de encontro no que tivese cabida toda a literatura (en especial aquela da que non se fala por moitos e variados motivos) mais tratada dun xeito accesíbel e atractivo para calquera amante das letras, desde un nivel básico de acceso até mesmo para algún erudito que se deixase pasar pola web. (…)
– B: Hoxe visibilízase máis ca nunca esa dupla faceta do lector que acaba converténdose en escritor afeccionado, acode a obradoiros de escrita creativa e por fin publica. Como valora esa vía de entrada á literatura?
– XD: Pois supoño que é tan lícita coma outra calquera. Eu, por exemplo, fun moi lector de rapaz e xusto cando deixei de ler, déuseme por escribir. A vida é frenética e, polo menos a min, non me dá tempo para as dúas cousas. Na miña opinión, o importante non é como chegues a escribir senón o que escribas e como o fagas. Si que é certo que semella que hai un boom de obradoiros e plataformas que posibilitan escribir e mesmo de publicar. Mais, en certo modo, resúltame estraño. Quero dicir que se a min me gusta escribir, escribo. Non me adico a ler durante anos e, de súpeto, dáseme por pensar que hai un escritor en min. É como se escoitas heavy metal toda a vida e un bo día decides aprender a tocar a guitarra. Se tiveses vocación, se tiveses a necesidade de envorcar a túa alma sobre unha páxina en branco, terías agarrado unha guitarra tan pronto como rematases de escoitar o primeiro disco. (…)
– B: Falemos de Duncan como autor. Vostede forma parte da nómina de autores da convocatoria de Contos Estraños. Que representou para vostede esa publicación?
– XD: O meu nacemento como escritor. Eu era un escritor nas sombras do meu cuarto. Abandonara a lectura había tempo para me deixar levar polos meus propios pesadelos. Só precisaba unha porta que cruzar e alguén que me ensinase a subir os chanzos dun xeito máis ou menos aparente. Iso foi para min a oportunidade que me ofreceron Fernando M. Cimadevila e Tomás González Ahola. Sen eles, sinxelamente, non escribiría. Eu son dos da clase creativa que non van a obradoiros porque non se consideran bos dabondo nin se presentan a certames literarios porque pensan que iso é para os entendidos e cultos. Así que o meu destino sería o do artista incompleto, non formado e, a poder ser, moi bohemio e afundido na miña propia frustración. Si. Contos Estraños foi a miña psicoterapia. (…)
– B: Malia a forte implantación dunha tradición oral fantástica e termos un nutrido grupo de escritores de prestixio que cultivaron dun ou doutro xeito o xénero (Fole, Risco, Ferrín…) si chama a atención que non haxa máis autores e obras de hoxe en día que escriban fantasía e sobre todo que teñan éxito. Non sei como ve o tema.
– XD: A miña teoría é que a fantasía está considerada unha literatura moi interesante, e mesmo beneficiosa, para lles dar de ler ás crianzas. Por ese mesmo motivo non está ben visto, ou cando menos ben considerado, que un adulto siga a ler ese tipo de literatura. Xa non che digo nada se un adulto a escribe, agás que o faga para a rapazada. Iso si, despois imos ao cine e consumimos toda fantasía que nos poidan querer vender. Aínda que ninguén se estraña que non leven Oscars, polo menos si que se lles permite ser un produto de consumo masivo. Eu firmaba agora mesmo por non gañar na vida os galardóns e premios que levou, ben merecidos, o mestre Agustín Fernández Paz e vender 5.000 exemplares ao ano d’As Crónicas. E non o digo polos cartos, eh. Só hai que ler ‘Onde van os cartos dun libro?’ en Lermos para saber canto ingresaría eu ao ano por eses 5.000… Non sei, supoño que é o peixe que morde o rabo. Non hai demanda e non hai oferta ou a oferta que hai, ao non haber demanda, ten un proceso de maduración e perfeccionamento máis lento do que debera e está a tardar demasiado en acadar o nivel e a importancia que podería ter. (…)”
Entrevista a Mario Regueira en Noticieiro Galego
Entrevista de
Carlos Loureiro a Mario Regueira en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Amigo Mario, nunha biografía túa figura que te caracteriza “o gosto pola subversión”. Que tes que dicir desta afirmación caracterizadora?
– Mario Regueira (MR): A cultura galega móvese habitualmente nunhas nocións do subversivo bastante peculiares. Dun lado, hai quen defende que calquera aposta pola lingua galega é, en si mesma, unha actitude subversiva. Hai algo de certo, xa que apostar por unha lingua minorizada é ir, en certo sentido, contra a orde das cousas. A pesar diso, a nosa cultura conformouse moi habitualmente con esa mínima rebeldía, e así acabamos canonizando persoas que, aínda contando cunha certa sensibilidade galeguista, en realidade foron cómplices dun estado das cousas opresivo e conservador. Por outra parte, a nosa cultura é particularmente impresionábel ante calquera xesto subversivo que exceda ese compromiso cultural e lingüístico. Imaxino que a miña caracterización vai máis no segundo sentido, aínda que en realidade é unha perspectiva que sinxelamente propón unha interpretación alternativa da realidade en relación ao reparto da riqueza, a loita de clases, a división dos xéneros ou o papel das culturas minorizadas no mundo. É dicir, é unha aposta por impugnar o estado actual das cousas e a perspectiva que o presenta como natural e como o único posíbel. Penso que ese “gosto pola subversión”, interpretado así, debe ser o punto de partida de toda literatura: sinalar as alternativas, desvelar o artificial das convencións e das explicacións vixentes sobre a realidade. E isto, ben complexo de facer, non é necesariamente o mesmo que facer literatura panfletaria. Para min esa afirmación, máis que unha caracterización, é unha meta, un proxecto, algo que non perder nunca de vista no traballo da escrita. (…)
– NG: Vimos que nunha entrevista che andaban a preguntar verbo de literatura “seria” e literatura de “entretemento”… Este último termo non leva a enfocar a literatura -neste caso a galega- dunha maneira un tanto enganosa ou manipuladora?
– MR: Se cadra o problema é identificar a literatura de entretemento como unha literatura mala por definición, algo que non fai xustiza a moitas obras que se poden encaixar nela. Tampouco creo que se poida opoñer á literatura “seria”, a literatura de entretemento pode ser seria até o dramatismo, e a literatura experimental pode facernos rir a gargalladas. Creo que esa contraposición entre o “serio” e o “entretido” é unha simplificación interesada dun debate que afecta de forma un tanto artificial á literatura galega nos últimos anos. Noutros contextos esa oposición está fondamente baseada no valor económico dunha proposta e no valor simbólico da outra. No contexto galego ambos valores están moi mesturados e significan cousas ben distintas. As súas relacións son ecos doutras realidades, e, en certo sentido, tamén son parte desa obsesión pola normalidade e a reprodución de debates que tanto triunfa por veces na nosa cultura.
– NG: E aínda que ti dis que ao mellor terminarás facendo este último tipo de literatura, poderá a túa pluma fuxir do compromiso do autor tanto como para simplemente procurar “entretemento”?
– MR: Se cadra a contraposición continúe a ser artificial. Non vexo por que non pode haber compromiso de autor en nutrirse de determinados xéneros ou en procurar unha finalidade determinada. De feito, nos últimos anos fixéronse cousas moi interesantes a base de subverter xéneros populares, en ocasións apropiándoos para unha perspectiva máis ambiciosa ou máis experimental, tamén politizándoos inesperadamente, é dicir, reivindicando as súas raíces populares e de cultura de masas. Creo que esa mestizaxe, como todas as mestizaxes, representa un camiño interesante no que me gustaría entrar algún día. Por suposto que na literatura de entretemento hai obras que, a pesar de vender moito, son malas como a fame, da mesma forma que as hai na literatura pretensiosamente experimental, moitas veces tan tópica e predicíbel como a outra. (…)”
Ledicia Costas no Salón do Libro de Pontevedra
Desde
o Zig-zag da Televisión de Galicia:
“Ledicia Costas escribiu o libro As peripecias de Extravaganza Pérez, con ilustracións de Óscar Villán, especialmente para a ocasión. A entrevista pode verse aquí.”
Xavier Queipo: “A aventura existirá en canto exista o abraio por outras xeografías”
Entrevista
de Xesús Fraga a Xavier Queipo en La Voz de Galicia:
“Os kowa (Galaxia), a novela coa que Xavier Queipo (Santiago, 1957) gañou o último premio Blanco Amor, arranca en Europa para logo desprazarse á Amazonía, seguindo ao seu protagonista, un naturalista que marcha tralo ronsel dunha bolboreta e se perde na selva. O escritor, residente en Bruxelas, visita estes días Galicia para presentar o seu libro, mañá en Compostela (Libraría Pedreira, 20 horas) e o xoves en Vigo (Andel, 20 horas).
– La Voz de Galicia (LVG): No noso mundo hiperconectado, ¿a verdadeira aventura segue a ser a descuberta do humano?
– Xavier Queipo (XQ): A aventura está presente en cada sensación, en como esta se percibe e se entende. Temos máis información, é certo, do que imos atopar nun contexto determinado, mais non a temos de como nós imos vivir esa experiencia, que está ligada a nosa percepción, algo sublime no senso de individual e complexo. (…)
– LVG: Xa escribiu hai moito tempo sobre o Ártico: que posibilidades narrativas ofrece o Trópico fronte aos polos?
– XQ: As posibilidades narrativas existen en calquera punto da xeografía. A percepción inicial é que os Trópicos son un escenario barroco en contraposición ao Ártico, máis minimalista. Esta percepción dilúese co exercicio narrativo que require de estímulos externos e internos. O abraio dos glaciares e das montañas de xeo, dos océanos inzados de baleas e do xogo de luces na auroras boreais é distinto daquel que se vive na selva que pasado un tempo semella monótona e interminábel, diferente aínda dos desertos que tamén hai nos trópicos. (…)
– LVG: ¿Cre que de vivir en Galicia habitualmente a súa obra literaria tería sido moi distinta?
– XQ: Os textos que eu escribo constrúense nunhas coordenadas xeográficas afastadas, isto é certo, mais constrúense tamén na base dunha tradición literaria, a partir da experiencia de vida, das lecturas, do que se escoita, do que se soña e do que acontece arredor de min. Algúns destes parámetros están claramente marcados pola xeografía, outros son independentes. Noutras palabras, si sería diferente, mais non podo adiviñar a magnitude desa diferenza.
– LVG: Houbo no seu discurso de aceptación do Blanco Amor unha reivindicación dunha ollada emigrante, diaspórica, da cultura galega. ¿Que trazos a identifican e que supón no conxunto da nosa cultura?
– XQ: A lectura que fai é atinada. Volvendo outra vez os parámetros, a arte da literatura aliméntase de sensacións, internas e externas. O vivir en permanencia no mesmo nicho ecolóxico, sen interactuar co mundo, pode levar a unha visión cativa do que é a vida e o mundo. Explorar é necesario para un escritor, na forma e nos contidos. Se non queremos ver máis alá do Padornelo, non daremos saído deste momento de estancamento temático e formal no que habitamos.”
Mario Regueira: “Nos primeiros momentos da guerra consúmase a destrución de todo o escenario editorial precedente na Galiza”
Entrevista a Mario Regueira en Sermos Galiza:
“(…) En xaneiro de 2015 defendeu a súa tese de doutoramento, A narrativa na reconstrución do campo literario de posguerra. Repertorios e imaxinario nacional no proxecto de Galaxia. Nesta entrevista, fálanos do contido da súa tese.
(…) – Sermos Galiza (SG): Que foi o que o levou a elixir a narrativa galega entre 1936 e 1966 á hora de abordar a súa tese?
– Mario Regueira (MR): O meu interese inicial era o panorama da narrativa de posguerra. En parte, porque sempre considerei que os seus repertorios e o conflito político ao que ían ligados eran bastante específicos e non tiñan un correlato evidente noutros contextos peninsulares. Porén, ao comezar a tese tiven que facer dúas matizacións. A primeira, situar en 1936 a gran modificación no campo literario galego. Como é sabido, na Galiza non houbo fronte, e xa nos primeiros momentos da guerra se consuma a destrución de todo o escenario editorial precedente.
A literatura que se publica durante o conflito ten unha serie de características que a fan relevante para o que vai acontecer despois. Se cadra o máis destacábel é que existe unha mínima permisividade por parte das autoridades franquistas cara a estas obras, sempre que non se movan dun contido lírico ou folclórico. Comeza, deste xeito, a caracterización da cultura galega nuns termos rexionalizadores e que apelan a elementos supostamente inherentes ao pobo galego, unha caracterización que non deixa de ter fortes connotacións coloniais. A segunda matización que realicei foi fixar dúas etapas na posguerra, cunha fronteira fluída e que pode localizarse entre os anos 1963 e 1966, coincidindo cun relaxamento das políticas represivas da ditadura e cun momento no que o proxecto de Galaxia comeza a consolidar o seu poder simbólico. (…)
– SG: Na tese defende que a configuración das fronteiras do campo literario galego neste período segue vixente a día de hoxe. Por que?
– MR: Dentro da propia Galaxia, que nos seus primeiros anos publica varias obras en castelán, existen vacilacións respecto do que se considera literatura galega. Piñeiro e Fernández del Riego valoran en distintas fontes as posibilidades de fixar un criterio territorial (que incluiría autores como Valle-Inclán ou Pardo Bazán), repertorial, baixo o que se consideraría literatura galega aquela que se axustase ao programa étnico do que falamos antes, ou filolóxico. As novas voces, pola súa parte, sempre farán unha defensa fechada do criterio filolóxico, en parte porque é o que mellor pode combater a asimilación rexionalizadora que propugna unha parte da crítica literaria franquista.
A propia Galaxia acaba aceptando o criterio filolóxico nun proceso longo, que comeza cun par de antoloxías de poesía que aparecen en 1955 e que queda indiscutibelmente fixado en Historia da Literatura Galega Contemporánea de Ricardo Carvalho Calero, en 1963. Ese criterio, que marca as fronteiras do campo literario galego en función da lingua, segue sendo maioritariamente aceptado nos nosos días. É certo que a súa validez é impugnada ciclicamente e, aínda que non existe unha razón científica para defendelo (como se ten dito algunhas veces), creo que é relevante analizar o seu proceso de conformación e destacar as súas raíces como unha ferramenta de anti-colonial que ten un papel relevante na resistencia da cultura galega a ser asimilada polo centralismo.”
Francisco Castro: “A literatura é un acto de comunicación. Un eu que busca un ti”
Entrevista 
a Francisco Castro en Primeiro Movemento:
“(…) – Primeiro Movemento (PM): Que che leva a escribir sobre o amor?
– Francisco Castro (FC): É que é o único tema sobre o que escribo. Eu empezo as novelas convencido de que esta vai ser distinta e, cando levo 50 páxinas, é como se espertase brutalmente do soño e digo: “anda, outra vez”. Ten moito que ver comigo. Aínda que escriba un libro con este título [Amor é unha palabra coma outra calquera], é o meu centro gravitacional. É o que me leva a vivir todo cunha intensidade brutal. Por exemplo o tema da paternidade ou simplemente como establezo as relacións coas persoas que me interesan.
– PM: Xa que falas de paternidade. No teu libro hai unha clara aposta polo empoderamento feminino. Como imaxinas o mundo no que vivirá a túa filla? Melloraremos?
– FC: Quero pensar que si e teño dez millóns de argumentos diarios para que se me confirme que non. Estamos vendo un repunte da violencia machista en idades cada vez máis temperás. Asistimos á asunción de comportamentos machistas por rapazas cada vez máis novas e educadas nun discurso de igualdade e contra o machismo. Por dicir algo moi politicamente incorrecto: estamos fracasando, como fracasamos co tema da lingua. Baixamos da metade dos falantes de galego en Galicia cando levamos xa 30 ou máis anos co galego no ensino e con medios de comunicación que, aínda que son poucos, vense moi activos e traballan moi ben a prol do galego.
Porén, descenden as porcentaxes. É un fracaso que eduquemos na igualdade, no respecto e contra toda clase de actitude violenta en cuestión de xénero e que, aínda así, aparezan este tipo de discursos en rapazas e rapaces cada vez máis novos. (…)
– PM: Nós sempre nos preguntamos que música escoitan os músicos, pero os escritores, que len cando non están escribindo?
– FC: Eu sei o que leo eu (risas). Ademais leo profesionalmente, o traballo dos editores é ler e nos pagan, logo aquelo que nos gusta publicámolo. Dende moi pequecho sempre fun un lector caótico e desordenado. Tiven a fortuna de cruzarme con Borges aos dezaoito e ler a súa obra completa. Isto quizais poda explicar algunha clase de desvarío intelectual, pero leo de todo, creo que hai que ser así. Téñolle moito medo ás persoa que falan de alta literatura e atrévense a diagnosticar que determinado libro non é literatura e cal si.
Isto vese claramente cos que prexulgan negativamente a literatura xuvenil e infantil. Eu como toco tódolos paus síntome autorizado para falar disto, por iso hai moita xente á que retaría a escribir un libro infantil. Son editor de infantil e recibo propostas de xente que xa ten obra publicada e que cometen un erro de enfoque, cren que ao cativo ou á cativa hai que tratalo como se tivese algún tipo de retraso intelectual profundo ou que hai que falarlle en diminutivos. Non é así.
A illa do tesouro podería ser entendida perfectamente como literatura xuvenil, pois eu creo que é altisima literatura. Deberiamos respectar un pouquiño máis. Respecto todas as formas de arte e penso que é un síntoma de cultura. Cando alguén se pon a máscara dicindo que está na elite, a min dame o riso e no fondo cachondéome bastante deles. (…)”
Entrevista sobre O valente coello que quixo soñar, de Miguel Ángel Alonso Diz e Luz Beloso
Entrevista
a Miguel Ángel Alonso Diz e Luz Beloso en Fervenzas Literarias:
“(…) – Fervenzas Literarias (FL): Presentades O valente coello que quixo soñar, o voso novo libro, como unha metáfora sobre o que somos e sobre o que podemos ser. Que é o que nos afasta deses dous conceptos?
– Miguel Ángel Alonso Diz (MAAD): Hai quen afirma que cada un de nós somos de tres formas: como nos ven, como nos vemos e como realmente somos. Por mor do meu traballo móvome moito por Galicia e téñome atopado con xente que, neste período de crise económica, están aproveitando para retomar cousas que realmente lles presta, xa que din que, para estar amolados, polo menos facer aquilo co que conseguen ser felices.
Moitas persoas son algo que non deberían ser. Eu, nun momento da miña vida, fun algo que non quería ser. Tomei a determinación de facer o que me fixese feliz. E non é doado, xa que require unha valentía e un esforzo. Tes que facer fronte a moitas cousas, tanto materiais como de incomprensión. Hai que ser valente e, sobre todo, ser fiel. Todo iso queda reflectido na dedicatoria de O valente coello que quixo soñar: “O futuro é noso con só imaxinalo e camiñar”. Só precisamos dunha cousa: fe no que facemos, fe en nós mesmos. (…)
– FL: A través de obradoiros, contacontos e outras actividades mantén un contacto fluído cos lectores infantís. Élles doado a recepción desas mensaxes?
– MAAD: Adaptas a linguaxe a eles, claro. Xa o fas de primeiras nos propios textos. Imparto clases de comunicación, e se estou a falar cun enxeñeiro os dous temos que adaptar as nosas linguaxes para nos entender. Acontece o mesmo neste caso, intentas adaptar a linguaxe a eles, pero tampouco buscas que collan todo. Teño a ilusión de que cando lean un libro meu de pequenos e logo o relean de maiores ou llos conten aos seus fillos vaian atopando novos matices á lectura. De todos os xeitos non podemos subestimar a capacidade dos rapaces. De feito, co libro de O Cullarapo Croque un rapaz de catro anos fíxome a lectura máis fonda do libro. (…)
– FL: Neste libro o que si vemos é que hai un cambio radical, respecto a traballos anteriores, nas ilustracións de Luz. (…)
– Luz Beloso (LB): O máis divertido de ilustrar é o feito de experimentar, de probar sempre cousas novas e aprender que existen infinidade de formas de crear.
A ilustración deste libro xorde dunha forma espontánea, foi case coma un xogo no que ía descubrindo nas pedras novos personaxes. Digamos que o proceso é algo parecido ao xogo infantil de ver caras nas manchas das paredes. Pois ben, neste proxecto eu decido sacar esas formas creadas polas manchas á luz e compoñer coas formas creadas polas pedras no escenario que me acompaña nese momento: o mar. (…)(
– MAAD: Nós creamos creativamente. Luz precisa de novos estímulos para traballar, para crear, e repetirse lévao mal. O que buscamos os dous é divertirnos co que facemos. Logo iso transcende aos libros. É unha proposta totalmente diferente, que pode gustar máis ou pode gustar menos, pero é diferente, e a nós serviunos para aprender, xogar, descubrir novas formas de traballar. Foi moi enriquecedor, a verdade. (…)”
Philip Krummrich: “O mundo que fala inglês deve conhecer as obras de Teresa Moure porque ela tem um talento muito especial”
Entrevista
a Philip Krummrich en Sermos Galiza (fotografía do autor da entrevista, Xosé Mexuto):
“(…) – Sermos Galiza (SG): Como nasceu em você o interesse pela obra de Teresa Moure?
– Philip Krummrich (PK): Bom, eu sempre gostei da literatura da península em geral. Tinha muito interesse nas línguas regionais… catalã, naturalmente galego, eu queria ensinar-me a ler o galego, li algúns livros, Rosalía de Castro…, mais não tinha muitos libros, é difícil achá-los em galego. Um día tive a ideia de investigar quais eram os nomes mais interessantes da literatura galega contemporânea. Procurei na Internet e achei Teresa, a descrição de Herba Moura, uma descrição muito interessante, pedi à biblioteca, li o livro, gostei muito, achei o endereço electrónico dela, escrevi-lhe, e disse-lhe: você acharia bom se eu fizesse a tradução?, ela disse-me que sim, assim que comecei com grande entusiasmo a fazer o trabalho. Depois soube por ela da existência de Ostrácia, o seu novo romance, enviou-mo por correio, gostei também imenso e comecei a traduzi-lo.
Eu estou de semestre sabático, assim que tinha oportunidade de vir a Santiago. Achei que era boa ideia visitar Santiago e consultar Teresa para resolver as dúvidas que tinha sobre a tradução. O trabalho está completo com Herba Moura e já levo traduzido dois terços de Ostrácia. O labor de Herba Moura está feito, agora temos por diante acharmos editora [para o publicar nos EUA]. Acho que a tradução de Ostrácia estará lista a fins de Abril, mais ou menos. (…)
– SG: Que receção achas pode ter no público leitor norte-americano uma obra, Ostrácia, que toca temas atinentes ao marxismo?
– PK: Não sei, vai ser interessante. Acho que agora a hostilidade contra o marxismo é menos. O medo tem diminuído muito. Antes, há 30 anos, todos tínhamos muito medo do comunismo. Oh!!, são o inimigo, vão matar-nos!!! [ri]. Mas agora, depois das transições que temos visto, acho que os norte-americanos vão perdendo essa reação automática de hostilidade contra o marxismo e acho que seria possível que tivessem interesse num romance que tem que ver com o Lenine, embora fala de muitas outras coisas. Vamos ver. Eu noto que as editoriais norte-americanas publicam já muitos romances de todo o mundo e não sei com que critérios decidem quais publicam e quais não, mas eu espero que um critério importante seja que sejam bons romances, nesse caso vão publicar seguro, porque Ostrácia é uma obra mestra, brilhante, não digo se Ostrácia é melhor do que Herba Moura, não entro nisso, mas eu acredito na importância desses dois romances, sinceramente eu acho que o mundo que fala inglês deve conhecer a obra de Teresa, porque ela tem um talento muito especial. (…)”
