Desde o Diario Cultural da Radio Galega:
“Ledicia Costas: “Estou dobremente feliz, a nivel persoal mais tamén pola literatura galega”. A entrevista completa pode escoitarse aquí.”
Arquivo da categoría: Entrevistas
Miguel Anxo Fernández fala sobre O espido de Gina
Marcos Calveiro: “Fontán foi un protonacionalista; sempre tivo Galicia por diante de calquera interese”
Entrevista de Alberto Ramos a Marcos Calveiro en Praza:
“(…) – Praza (P): Vén de ser galardoado por unha novela na que percorre a vida de Domingo Fontán, un personaxe do que confesa sentirse obsesionado dende fai anos. De onde nace o seu interese?
– Marcos Calveiro (MC): O interese vén da primeira vez que atopo o seu nome e sei da historia da carta xeográfica do mapa. Debín ler con 16 ou 17 anos Arredor de si, de Otero Pedrayo. Nese libro hai unha escena mítica na que Adrián Solovio queda marabillado diante do mapa de Fontán. Pouco despois vin un artigo de Cunqueiro dedicado ao mapa de Fontán e practicamente vén dende aquela. Levo toda a vida lendo todo o que atopo sobre Fontán. Paréceme un tipo extraordinario, un tipo que sobe a un burro e que durante 17 anos viaxa só e, con moi poucos medios técnicos, traza unha marabilla científica de Galicia. Un adiantado do seu tempo. De aí vén a obsesión. É un deses galegos practicamente descoñecidos que conseguiron grandes logros e que hoxe están aí esquecidos por todo mundo. Como el, hai moitos. (…)
– P: Leva dende moi novo furando na historia de Fontán. Cando decidiu poñerse a escribila finalmente? Como foi o proceso de documentación?
– MC: Levo anos cunha carpeta no ordenador que se chama Domingo onde fun vertendo toda a información que atopei sobre el. Aí teño que destacar o traballo fundamental dunha fundación, da fundación da súa familia, que se chama Fundación Domingo Fontán e que ten moitos dos seus documentos persoais dixitalizados e á disposición a través da rede. Penso que é unha documentación bibliográfica impresionante, que debería estar nunha institución pública galega e a disposición de todo o mundo.
Realmente, o proceso de escrita durou todos estes anos. Estes anos eu viaxei moito visitando centros de ensino. Cada vez que ía algún lugar e cadraba preto algún dos lugares de referencia para Fontán, achegábame. Subín moitas curotas de montes que el visitou para trazar o mapa, visitei a súa casa en Porta do Conde que aínda existe, agora ocupada por outra familia… É dicir, visitei moitos lugares nos que el estivo. Tamén a primeira recta que mediu, en Santiago, pola zona de Boisaca; a recta que logo mide no Corgo para a triangulación do mapa… Foi un traballo de moitos anos. A novela leva escrita un par de anos e neste tempo, como non escribín ningunha cousa nova, pois funa reescribindo, adaptándoa e mudándoa até esta versión definitiva que foi premiada co Repsol. (…)”
Veu visitarnos… Celia Díaz
Entrevista a Celia Díaz en Fervenzas Literarias:
“(…) – Fervenzas Literarias (FL): Cales foron as motivacións que a levaron a escribir?
– Celia Díaz (CD): Comecei a escribir porque sempre me gustou inventar historias. A primeira que lembro era un diálogo entre un neno e un peixe, unha historia fantástica que transcorría nun ambiente submarino. Máis tarde, na adolescencia, era o modo de plasmar as miñas inquietudes, de coñecerme. (…)
– FL: Qué é o que busca transmitir coa súa literatura?
– CD: Busco sobre todo divertir ao lector e divertirme eu mentres escribo. Non busco transmitir unha mensaxe, non me gustan as obras didácticas pensadas para que os nenos aprendan determinados valores. Aínda que é evidente que eses valores están aí posto que selecciono uns contidos e rexeito outros, pero non hai nunca unha intención previa de escribir sobre eses temas.
Gústanme as historias fantásticas, con misterio, con notas de humor. Historias que trasladen o lector a outras épocas, a lugares afastados, que o mergullen en contextos moi diferentes dos que atopa no día a día.
O obxectivo principal é contar unha historia que interese e que cando remate faga pensar un pouco. Tampouco me gustan as historias totalmente pechadas; quero que o lector axude a completalas e se decate de cousas que están aí aínda que non aparezan de modo explícitos. Non penso nun lector pasivo que se limite a captar o que se lle conta, senón que descubra por si mesmo. Creo que iso é o pracer da lectura. (…)
– FL: Que significa para vostede o oficio de escritora?
– CD: A literatura é unha actividade fundamental na miña vida. Como profesora, como lectora, como creadora. Síntome privilexiada de poder dedicarme ao que máis me gusta.
– FL: Cales son as principais dificultades á hora de entregarse a este oficio?
– CD: A principal é a falta de tempo para dedicarme plenamente. Non é doado compaxinar a actividade laboral e a vida familiar coa actividade literaria. Sempre é esta a que queda nun segundo plano.
– FL: Que é o mellor e o peor de se dedicar a escribir para o público infantil e xuvenil?
– CD: O mellor é que se trata dun público moi entusiasta, tamén moi crítico, que di con total sinceridade o que opina.
O peor? Talvez os prexuízos que aínda subsisten acerca de que é unha literatura menor. (…)”
Entrevista con Marcos Calveiro, gañador do Premio Repsol 2015
Desde Galaxia:
“(…) – Editorial Galaxia (EG): Un premio sempre é unha inxección de enerxía, non si?
– Marcos Calveiro (MC): Por suposto e máis para min que levo de seca cretiva dous anos, agardo que o Repsol me dea pulos para retomar a escrita.
– EG: Se tivese que resumir Fontán en cinco liñas, que nos diría?
– MC: A medida do Mundo, Galicia, a tenacidade, a honradez intelectual e idielóxica. Fontán é un galego esquecido polo gran público que precisamos reivindicar polo orgullo do noso país e da ciencia galega que sempre estivo en primeira liña. Un adiantado ao seu tempo.
– EG: Por que escolleu un personaxe como Domingo Fontán para a súa historia?
– MC: É unha figura que me obsesiona dende que na adolescencia lin a Pedrayo: Eu, coma Adrian Solovio quedei deslumbrado polo seu mapa e pola súa figura, levo moitos anos tras a súa sombra.
– EG: A novela histórica non é algo que non teña tratado con anterioridade. Tenlle querenza ao xénero…
– MC: Teñolle querenza ao meu país a sacar á luz aquela parte da nosa historia que foi agochada polo poder e polos vencedores. Reinvidicar o pasado do noso país para darnos azos para mirar cara adiante, cara ao futuro con orgullo e afouteza.”
Teresa Moure: “O Amor escreve-se em maiúsculas e o amor é entrega”
Entrevista de Xosé Mexuto a Teresa Moure en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza: Por que o teu interesse pela figura de Lenine e os seus avatares sentimentais?
– Teresa Moure: Não me interesso pela figura de Lenine e, aliás, parece-me perigoso que se possa fazer essa leitura. Eu interesso-me pela figura de Inessa Armand que é uma bolchevique que passa à história infelizmente apenas como a amante de Lenine. Foi muito maltratada pela historiografia oficial, também pela marxista. Mas como acontece tantas vezes, quando narras a vida duma mulher importante na história, aparece aí um homem e todas as olhadas se concitam para vê-lo a ele.
Eu sabia que havia essa dificuldade, mais acho que Inessa vale tanto a pena que mesmo vou correr o risco de que se calhar os leitores não se sintam convocados por Ostrácia porque invoca o leninismo, a Lenine e por tanto o leninismo. E vou-no correr porque ela merece uma restituição histórica. E, bom, há uma série de circunstâncias pessoais que me levaram a me interessar por Inessa Armand que já estão relatadas no próprio romance. (…)”
Cuestionario Proust: Luz Campello
Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Luz Campello:
“1.– Principal trazo do seu carácter?
– O entusiasmo pola vida, a espontaneidade, a rebeldía metida en fariña, a resiliencia.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A empatía, o sentido do asombro, a autenticidade do corazón.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Un lugar, algún recuncho onde compartir emocións e experiencias vitais, unha rede vinculeira que nos dea seguridade nos saltos ao baleiro.
4.– A súa principal eiva?
– A falla de puntualidade, a loita coa xestión do tempo, gostaríame que fose máis plástico, poder estiralo ou encollelo, atrapalo ou desbotalo, xogar con el.
5.– A súa ocupación favorita?
– Falar, ler, compartir emocións, vibrar, observar o mundo, pensar, esfollar e virar do revés todas as afirmacións, todas as negacións e todas as verdades e mentiras aprendidas. Desaprehender(me), mergullarme na vida e tentar descifrar os seus códigos secretos.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Sentirse fachendosa dunha mesma, con independencia vital e coherencia interna, apropiada dese sentimento do “amor universal”.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Perder a cabeza (a capacidade de autogoberno) ou non poder comunicarme ou sentir.
8.– Que lle gustaría ser?
– A muller que son, en constante proceso de aprendizaxe e empoderamento, comprometida coa contorna e co tempo que estou a vivir.
9.– En que país desexaría vivir?
– No país da utopía, nese que nos fai dar pasos cara a el, onde o centro sexan as persoas (o máis libres e autónomas posible). Non me gostan as fronteiras, son de transversalidades, de transgredir os límites.
10.– A súa cor favorita?
– Góstame a diversidade de cores, coma unha amálgama sensitiva necesaria. Os verdes por riba doutros verdes, as cores mornas e douradas dos campos maduros, as cores sobrias e apagadas do centro e do norte de Europa, as nosas cores oceánicas, o abano das cores vivas da India e das tribos indíxenas de América do Sur e de África, os espazos brancos nas pinturas orientais. Podería seguir até a metamorfose completa, ha ha ha.
11.– A flor que máis lle gusta?
– O proceso de floración da natureza paréceme un espectáculo magnánimo, esa explosión de vida…, coma un espertar, un renacer multiforme de cores e aromas. Na miña memoria teño as flores da infancia, a flor das maceiras, a flor do toxo e da carqueixa, a flor de sabugueiro, ás veigas de árnica, os campos de margaridas…, fermosísimas.
12.– O paxaro que prefire?
– As bandadas de estorniños coas súas filigranas sincronizadas, os cantos do cuco, o berce da rula, as anduriñas, o pardal…
13.– A súa devoción na prosa?
– Herta Müller, Joyce Carol Oates, Marcela Lagarde e a nosa grande filósofa María Zambrano.
14.– E na poesía?
– Versos e versos de distintxs autorxs, que me atravesan e quedan a vivir na miña pel. Aínda que prefiro as voces femininas, as voces silenciadas, a palabra contracorrente, quizais un pouco marxinal, na periferia, ese lugar onde aínda estamos as mulleres no mundo.
15.– Un libro?
– Dous. O home é un grande faisán no mundo, da romanesa de orixe alemá, Herta Müller, unha alegoría a esa ave que, tendo ás, non pode voar. Por favor, cuida de mamá, da surcoreana Shin Kyung-Sook.
16.– Un heroe de ficción?
– Polgarciño, que ben poidera ser Polgarciña, a percorrer o mundo, a explorar sen medo a acabar no bandullo dunha vaca, porque sempre haberá algún xeito de saír, aínda que sexa no medio dunha bosta…, as bostas tamén son unha aprendizaxe enorme, ha ha ha.
17.– Unha heroína?
– A grande María Pita, unha muller que rompeu todos os canons da época moderna e non parou de medrar e transgredir. Minosvalorada polas voces patriarcais, reducida a unha lenda local e a unha estatua na praza do Concello da Coruña.
18.– A súa música favorita?
– A música de raíz e a música de fusión, como a miña identidade. A música da natureza como parte da vida cotiá.
19.– Na pintura?
– Sempre Van Gogh, o meu amado, incomprendido e revolucionario, na arte de pintar.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Milleiros de mulleres que están sostendo o mundo nas súas costas, que están a facer tecido social nunha contorna fracturada e chea de fendas, as coidadoras, as aleitadoras, as nais, as matriarcas galegas, as mulleres de África, as árabes, ás asiáticas, as de América do Sur… ELAS son mulleres, heroínas todas.
21.– O seu nome favorito?
– Simona e lúA (pola simbolismo na miña apropiación do A).
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A falta de capacidade crítica e de criterio propio, o vitimismo deshonesto, porque son un posicionamento demasiado doado, demasiado covarde.
23.– O que máis odia?
– A intransixencia e os fanatismos.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– A multitude que cala, podendo facer outra cousa. Non nos podemos permitir quedarnos de brazos cruzados, nin mirar para outro lado ante tanta inxustiza, como por exemplo as matanzas de mulleres que se están a dar en todos os países, simplemente polo feito de selo. Non nos podemos baleirar de responsabilidade e quedar impunes, porque incluso ”a pedra máis insignificante pode cambiar o rumbo da avalancha”.
25.– Un feito militar que admire?
– Todos os que conleven “depoñer as armas”.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– O de multiplicarme en días de 48 horas (pero case o consigo, ha ha ha).
27. – De que maneira lle gustaría morrer?
– Co sosego de ser (ou “ter sido”), sen dor física, nin espiritual.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Alegría e excitación pola vida.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Os relacionados coa vulnerabilidade humana, coa nosa propia fraxilidade como seres humanxs.
30.– Un lema na súa vida?
– Cruzamos a lagoa, porque non sabiamos que era infranqueable. Non pararnos ante o imposible, sempre podemos cambiar as cousas, superar barreiras.”
Xoaquín Fernández Leiceaga: “Quixen fuxir do típico na literatura galega, que está feita dende a oposición franquista; interesábame a historia dos vencedores”
Entrevista de Alberto Ramos a Xoaquín Fernández Leiceaga en Praza:
“(…) – Praza (P): Agosto de memoria e morte é a súa estrea literaria. Como viviu enfrontarse a unha primeira novela?
– Xoaquín Fernández Leiceaga (XFL): É unha dedicación moi diferente. A creación ten as súas regras, pero tes a posibilidade de crear o teu mundo. Eu escribo, mais até agora escribín en base á realidade, tentando entendela mellor. Dende o punto de vista persoal, significa un esforzo. Escribir leva un tempo importante de documentación, de ordenación, reflexión e escritura. É un traballo, sen dúbida, moito máis solitario que dedicarse á cousa pública.
– P: Falamos dunha novela negra, na que temos un protagonista principal, Miguel Santos, que investiga un par de asasinatos na vila de Noia durante os anos do Tardofranquismo. Pero por outra banda, hai outro fío narrativo que se centra no período da República e a Guerra Civil.
– XFL: Pensei xustamente a novela así, como unha especie de simbiose entre dous períodos que me interesan moito. A vida dos personaxes transcorre entre a República e a Guerra Civil e o final do franquismo. Iso culmina unha vida enteira. Falamos dunha serie de personaxes que ao redor de 1930 teñen quince anos e que no ano 72, xa van chegando á idade da xubilación.
Para a miña xeración, o momento fundacional en termos sociais é a Transición. Este libro non conta a transición, queda ás portas, intentando explicar como eran os comportamentos sociais no franquismo nunha vila galega nesa época. Pero para a xeración de meus pais e tamén para os meus avós, a República e a Guerra Civil significaron o momento forte da súa vida. Polo tanto, interesábame situar aí a historia.
Despois, efectivamente é unha novela de xénero. Gústame a novela negra, sobre todo a menos autorreferencial, esa que contén outras cousas non explicitamente, pero que si emprega a realidade como pano de fondo. Non sei, ocórreseme falar neste sentido de Vázquez Montalbán ou Paco Ignacio Taibo. Despois, xa no título hai unha referencia á novela Agosto de Rubem Fonseca, na que se indaga no suicidio de Getúlio Vargas, que vai nesa liña de mesturar o xénero negro con referencias históricas. E logo, claro está, Agosto do 36 de Fernández Ferreiro. (…)”
Berta Dávila: “A literatura infantil e xuvenil que lin de pequena e que continúo a ler de grande, por exemplo, forneceu o meu universo literario actual”
Entrevista de Carlos Loureiro a Berta Dávila en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Berta, ti que escribes poesía e narrativa, con cal dos dous xéneros te sentes máis escritora? E preguntamos isto porque se observamos os grandes premios en poesía e en narrativa en galego, a presenza de pluma feminina nos de narrativa é case testemuñal, algo contrario aos de poesía…
– Berta Dávila (BD): Dixen algunha vez que non creo demasiado nesa visión parcelada dos autores que traballamos varios xéneros literarios distintos. Eu sería unha narradora distinta se non escribise poesía tamén. Non me sinto máis nin menos escritora cun xénero que con outro porque o meu traballo é escribir, e non depende de min o que ocorre despois cos libros nin o tratamento que se lles dá, enténdase isto último entre aspas. En calquera caso, non estou moi de acordo con que a presenza feminina na narrativa sexa testemuñal, alomenos así formulado, e, en calquera caso, non creo que sexa responsabilidade das autoras. Nas últimos dez edicións, seis autoras gañaron o Xerais, por exemplo. Os últimos premios de poesía resoltos este outono, foron acadados por homes. O que si é testemuñal é a presenza das mulleres na edición. Se cadra cómpre darlle voltas a isto último. (…)
– NG: Que supuxeron os medios de comunicación que incluíron o galego para aquela vosa xeración á hora da normalización do idioma?
– BD: A oportunidade de medrar rodeada de produtos destinados á infancia na lingua propia, non só os medios de comunicación, foi valiosa, sobre todo no caso da literatura ou a música. A literatura infantil e xuvenil que lin de pequena e que continúo a ler de grande, por exemplo, forneceu o meu universo literario actual. (…)
– NG: Ultimamente estamos a observar na nosa narrativa unha deslocalización espacial abandonando abondo o espazo galego (A diagonal dos tolos, Máscaras rotas para Sebastian Nell… e ti tamén te sumas con esta túa última obra). A que cres que se deba esa deslocalización espacial -que por outra banda tampouco é algo que diminúa a calidade literaria-?
– BD: Creo que é normal que un escritor galego, como outro escritor doutro lugar do mundo, se interese por calquera asunto e calquera lugar. Non entendo que sexa normal que unha narradora francesa escriba sobre África e que non o sexa que unha narradora compostelana o faga sobre Dakota. Prometo que non foi unha elección que queira dicir ningunha outra cousa. Creo que falo moito sobre este país cando falo de Faith. (…)
– NG: Narrar en primeira persoa non resulta máis difícil que o emprego da terceira persoa, dun narrador “culpábel” da historia?
– BD: Non o creo. O que resulta complexo, ao meu ver, é achar unha voz narrativa acaída para cada proxecto, atopar o ton e mantelo durante toda a novela. (…)”