Felipe Senén, Rosa Castro e GCiencia recibirán o premio Lois Peña Novo 2023

Desde Nós Diario:
“O premio Lois Peña Novo da edición 2023 recaerá sobre Felipe Senén López Gómez, Rosa Castro Legazpi e GCiencia, segundo ditaminou o xurado da XXVII edición do certame.
O acto no que se oficiarán os tres recoñecementos terá lugar o próximo 29 de xuño no Castelo de Soutomaior, nun acto no que terán presenza distintos sectores da sociedade galega.
Felipe Senén é arqueólogo, historiador, debuxante, pintor, articulista, escritor e divulgador. Ademais, ten unha ampla traxectoria na defensa do patrimonio cultural da Galiza como parte indiscutíbel do acervo identitario do país.
Alén destas amplas facetas, está especializado en museística, e procurou sempre unha función ética e estética dos museos coa finalidade de informar e formar a sociedade.
Felipe Senén sempre amosou preocupación pola linguaxe simbólica na tradición galega e defendeu sempre os valores culturais e lingüísticos da Galiza, animando e promovendo accións a prol do uso do idioma propio en todas e cantas iniciativas promoveu ao longo da súa vida.
O xurado, que salientou a traxectoria dun home que ten dedicado toda a súa vida á creación, investigación e divulgación das tradicións e da cultura do país, deu os parabén ao premiado por un merecido recoñecemento do seu intenso traballo pola cultura e a lingua do país.
Pola súa parte, Rosa Castro é guionista, redactora e directora de programas de debate e informativos. Os espazos creados por esta profesional marcaron un tempo decisivo na consolidación do galego como lingua de uso nos medios de comunicación, sendo guionista en series tan fixadas na memoria colectiva galega como é o caso de Mareas Vivas.
A entidade premiada, GCiencia, é un periódico dixital creado no 2013 que contribúe decisivamente a divulgar o coñecemento científico en galego, normalizando a existencia de publicacións especializadas no idioma do país, así como a pór en valor a lingua galega visibilizándoa a través das redes sociais con máis de 400.000 seguidores únicos ao mes.
As persoas encargadas de ditaminar a entrega do XXVII premio Lois Peña Novo foron Marisa Castro Cerceda, bióloga e escritora (premiada na edición anterior); Paz Filgueira Paz, maxistrada do Xulgado número 1 de instancia de Santiago de Compostela; Xulio Ríos Paredes, escritor; Antón Dobao, escritor e lingüista, e Carme Pérez Vaquero, secretaria da Fundación Lois Peña Novo.”

Casa de Rosalía, Padrón: Homenaxe nacional a Darío Xohán Cabana. Semente de mencer, o 4 de xuño


Importante: ante o elevado número de reservas, a homenaxe a Darío Xohán Cabana terá lugar no Auditorio Municipal de Padrón, situado no Campo do Souto.

Vigo: “Os mundos de Ferrín”, do 20 de setembro ao 18 de outubro

Compostela: Galego, porta aberta para o mundo, do 26 ao 29 de xuño

A inscrición debe facerse antes do 15 de xuño aquí.

Antón Dobao: “A literatura é un espazo de busca de liberdade”

EntrevistaAntón Dobao de Carlos Loureiro a Antón Dobao en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): E en literatura -e incluso do pensamento-, ademais das circunstancias persoais, sempre achamos algún personaxe que conduce ao futuro escritor… e no teu caso coidamos que Darío Xohán Cabana tivo algo, ou moito, que ver…
– Antón Dobao (AD): Téñoo contado nalgunha outra ocasión. A Darío coñézoo hai moitos anos. Preséntamo meu pai, que naquela altura era delegado da INTG no sector da construción en Lugo. Eles os dous fixeran unha boa amizade labrada no combate sindical, desde planos e responsabilidades diferentes. No caso de meu pai, como resultado dunha especie de casualidade que se lle cruzou nun momento concreto da súa vida e lle esixiu unha dose extra de compromiso. El non foi nunca funcionario sindical, o seu sindicalismo foi ocasional.
E alí en Lugo, un día, pola Praza de Santo Domingo, coincidimos meu pai e eu con Darío. Creo que desde aquela somos amigos. Eu xa o coñecía como escritor, así que aquel encontro foi para min importante.
Pero en realidade non é Darío quen fai de min escritor. Eu xa escribía cousiñas. Quen fai de min escritor é a literatura. Coñecela e sentir desde o primeiro momento unha especie de posesión recíproca. A única posesión real… (…)
– NG: Normalmente os autores máis clásicos de relato procuran un desenlace inagardado, sorprendente… Que final procura Antón Dobao nos seus relatos?
– AD: A min gústanme os finais sorprendentes. Creo que era Cortázar quen dicía, facendo un paralelismo co boxeo, que a novela ten que vencer aos puntos e o relato debe gañar por KO. En certa medida, tamén Dieste defendía unha concepción en boa parte semellante do relato. A min gústame que haxa un lategazo final, pero tampouco creo que sexa condición indispensable para un bo relato, e penso ademais que é imprescindible que non sexa caprichoso, que dunha maneira máis ou menos sutil estea suscitado, aludido ou anunciado. Ás veces, cando todo o cataliza o final inesperado, ao mellor o relato queda adelgazado e perde todo interese polo camiño. O ideal, supoño, é encontrar o equilibrio perfecto entre a necesidade de manter alerta sempre a atención do lector e revolvelo nun final contundente. Pero hai grandísimos relatos que apenas son unha cala nun proceso, sen inicio nin final aparentes, sen conclusión. Por que non. Na literatura todo é posible. (…)
– NG: A literatura é liberdade ou máis ben esta liberdade a encontramos un tanto deturpada?
– AD: A literatura é un espazo de busca de liberdade. Permite impugnar o mundo mediante a creación e a proxección de mundos alternativos. Ou de moitas outras maneiras. A liberdade debe ser absoluta en relación co texto literario, non estar constrinxida nin polo mercado nin por outras intervencións alleas.
Desde o punto de vista colectivo, para min a liberdade é un concepto que debe materializarse se non quere quedar nun significante sen sentido, tramposo. É dicir, a liberdade esixe poder ser realizada. De que me vale a min que existan no mercado infinidade de produtos se na práctica non os podo adquirir? De que me vale a liberdade de movemento se non teño medios para ir dun sitio a outro? Con isto non quero dicir que a liberdade sexa un concepto irrelevante. Todo o contrario, é crucial, irrenunciable, a máis alta aspiración individual e colectiva. Pero socialmente esíxenos a garantía de que as súas condicións se cumpran. No terreo colectivo, ningunha liberdade pode estar condicionada polo diñeiro e a propiedade. Cando ocorre iso, a tal liberdade non é real, non existe, por moito que estea marabillosamente formulada mesmo desde o punto de vista formal e xurídico. (…)”

Culturgal demostra a vitalidade da cultura galega

Artigo1416902712731culturgal2014 en Sermos Galiza:
“Se o Culturgal ía seguir mantendo o nutrido público da anterior edición a pesar do cobro por entrada e de se realizar nunha fin de semana longa era unha das preguntas que pairaban sobre a Feira das Industrias Culturais desde a sexta feira día 5 que abría as súas portas no Pazo da Cultura de Pontevedra. O domingo á noite, cando as portas se pechaban e os stands comezaban a desmontarse a organización mostrábase optimista ao se rexistrar mesmo un lixeiro aumento a respecto da anterior edición e situarse en 14.450 entradas vendidas. O ambiente de consolidación da Feira aprezábase tamén en que a organización se despedía anunciando xa as datas do vindeiro ano que, outra volta, será na fin de semana da ponte de decembro, os días 4, 5 e 6 de decembro.
O presidente da Asociación Culturgal, Manuel Bragado, aventuraba na inauguración da Feira que esta sería a edición da “consolidación” e repetía a idea da “construción en man común” coa implicación das administración, as empresas e o público. No balanzo final, Bragado aseguraba que “os datos supoñen o respaldo do público á idea de corresponsabilidade, futuro compartido e valoración da cultura que lanzamos desde Culturgal”.
Quedaban atrás tres días, máis de 30 horas de programación, arredor de 150 actividades de distintos ámbitos entre as que se atopaban novidades editoriais, música ao vivo, presentacións de iniciativas culturais, novidades tecnolóxicas, proxectos… todo un amplo abano de propostas para que cada ano Pontevedra se converta en punto de encontro e lugar de referencia para as novidades da nosa cultura. (…)
Tamén a presenza dun amplo grupo de escritores e escritoras con novidades editoriais recentes como Suso de Toro, Xabier Quiroga, Francisco Castro, Helena Miguélez-Carballeira, Fran Alonso, Xurxo Souto, María Reimóndez, Pere Torabuela, Núñez Singala, Alberto Ramos, Antón Dobao ou Ledicia Costas atopáronse ao vivo co seu público durante tres días nos que non houbo parada. (…)”

Cuestionario Proust: Antón Dobao

DesdeAntón Dobao o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Antón Dobao:

“1.– Principal trazo do seu carácter?
– Talvez certa tendencia a evitar situacións conflitivas. Pero non sei eu se se pode extraer e illar un trazo do meu carácter e consideralo principal. Supoño que o meu carácter é un conxunto de riscos amalgamados que non se entenden nin funcionan uns sen os outros. En calquera caso, non son eu moi hábil para definirme con tanta precisión.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– O uso racional da intelixencia.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Lealdade.
4.– A súa principal eiva?
– A inxenuidade é unha eiva? Pois esa, talvez…
5.– A súa ocupación favorita?
– Estar. Escoitar. Falar. Xogar. Ler. Escribir. Escoitar música. Ver cine. Ver un partido de fútbol…
6.– O seu ideal de felicidade?
– Vivir. Compartir os bos momentos coas persoas que quero.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Ver sufrir a xente que quero.
8.– Que lle gustaría ser?
– Non teño problema co que son, síntome conforme comigo mesmo e co que fago. Ás veces teño a sensación de que me gustaría ser un músico de rock and roll subido a un escenario interpretando un tema que todo o mundo canta. É unha fantasía inxenua circunscrita a un momento moi concreto. Pero non invalida o feito de que me sinta conforme co que son. É apenas un xogo.
9.– En que país desexaría vivir?
– En Galicia.
10.– A súa cor favorita?
– O encarnado.
11.– A flor que máis lle gusta?
– A hortensia, a azalea, a gardenia, a rosa vermella, o caravel… Son moitísimas as flores que me gustan. Creo que non hai ningunha que non me guste.
12.– O paxaro que prefire?
– A andoriña.
13.– A súa devoción na prosa?
Méndez Ferrín.
14.– E na poesía?
– César Vallejo.
15.– Un libro?
– Moitísimos. Pero quizais A metamorfose.
16.– Un heroe de ficción?
– O Sinbad de Álvaro Cunqueiro.
17.– Unha heroína?
– Phoebe, a irmá de Holden Caulfield.
18.– A súa música favorita?
– O rock and roll, Lou Reed, Pink Floyd, King Crimson, Bowie, Patti Smith… Pero tamén gozo con outros tipos de música.
19.– Na pintura?
– Leopoldo Nóvoa, Quintana Martelo, Reimundo Patiño, Antonio Murado…
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Calquera dos sen nome. Meus pais, por exemplo.
21.– O seu nome favorito?
– Catuxa.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A impostura.
23.– O que máis odia?
– A explotación. O abuso. A violencia contra os e as débiles…
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Hitler, Franco, Mussolini, Pinochet… Talvez todos constitúan unha única figura.
25.– Un feito militar que admire?
– A resistencia do pobo vietnamita. Pero tamén a resistencia soviética na batalla de Stalingrado.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Ningún en especial. Máis aló dos que nos fan humanos, como o da intelixencia e a razón, o da linguaxe, etc., non creo que existan dons que distingan uns humanos de outros. Se acaso, habilidades, pero esas adquírense.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– É algo no que evito determe a pensar. Non teño, por tanto, un gusto especialmente formado. Supoño que será porque non me gustaría morrer.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Positivo e optimista.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Non sei se neses casos se pode falar de defectos. A inocencia paréceme digna de empatía, pero eu non falaría de indulxencia. Quen son eu para ser indulxente con ninguén.
30.– Un lema na súa vida?
– Liberdade, igualdade, fraternidade. E viva Galicia ceibe e socialista… Non son exactamente lemas para unha vida, pero dá igual.”

Antón Dobao: “O poder, o mando, aliméntase de ocultar as súas múltiples dimensións e as infinitas violencias que nestas operan”

Entrevista de Montse Dopico a Antón Dobao en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): Como en Incertos, os relatos de As ilusións estrañas camiñan cara a finais que non agardamos. Xogas, así, coa incerteza do lector: nada é como se espera. Por que?
– Antón Dobao (AD): Eu entendo a literatura como un xogo de construción colectiva. O autor é un instrumento, pero só un entre moitos. Oxalá que entre multitudes, pero iso non sempre é posible, por diferentes razóns, e non en todos os casos literarias. É ese o xogo que propoño. Eu arrinco e suscito espazos, personaxes, tempos, liñas argumentais, etc., e convido a cada lector a que reconstrúa ese corte do universo que se está propoñendo. Iso implica que, a pesar de que o final de cada relato sempre ten certa intención conclusiva, quede aberta a posibilidade de múltiples interpretacións de todo o que vai ocorrendo polo camiño, dos antecedentes dos personaxes, das intervencións dos azares ou das causas, todas esas cousas que na miña interpretación fan da literatura o que é.
Aí, aos lectores e lectoras propónselles que participen no xogo de construción de todas esas historias. E, se así o desexan, que continúen máis alá das conclusións ou que se perdan por zonas polas que os relatos non transitan, ás que apenas aluden… Creo que se nun texto literario este xogo é posible, o texto está cumprindo as funcións para as que foi concibido. Máis aló destas consideracións, penso que o feito de que procuremos navegar por múltiples dimensións da realidade pide dalgunha maneira finais que en certa medida sexan sorprendentes, que aposten contra o que se agarda. Deixar que o conto estoupe nun final que, sendo inesperado, non sexa caprichoso nin aleatorio nin violente a súa propia lóxica interna. Talvez sexa tamén unha maneira de manter sempre a persoa que le implicada no xogo. Desde logo, é así mesmo unha maneira de incidir na estrañeza do real en relación coa aparencia que estamos obrigados tantas veces a vivir.
– MD: Hai moita violencia nos relatos. Nas relacións personais, nas laborais (personaxes frustrados por ese motivo)… Ademais é unha violencia que tende a agocharse. Por que?
– AD: Non sei se a violencia nos constitúe. Dicía Engels que é a parteira da historia. Está aí. Sempre está. E é multiforme. Amósase con todas as variedades que poidamos imaxinar. Hai unha violencia máis animal, máis ligada ao instinto de supervivencia e ás necesidades da especie. Esa é, normalmente, unha violencia moi visible, moi evidente e, nese sentido, talvez a menos perigosa, aínda que non deixa de causar dor. E existen tamén outros tipos de violencia, dunha violencia moi cruel. Son violencias necesarias para que o poder se perpetúe, violencias que expresan lugar e intereses enfrontados de agresores e agredidos nunha escala de relacións de produción, e por tanto de poder e de sometemento. Violencias de agresión e violencias de resposta. Violencias de ataque e de defensa. E hai violencias que están fóra do explícito, que se agochan nos recantos máis escuros, máis alá das aparencias pacíficas e estables da realidade; violencias que constitúen a estrutura do edificio social, cultural, político en que vivimos.
Creo que As ilusións estrañas é un libro no que se pretende camiñar polo medio das múltiples dimensións da realidade e da humanidade. Nese sentido, é inevitable, penso eu, que a violencia estea presente. Moitas clases de violencia, non sei se todas; tanto as violencias instintivas, as que dalgunha maneira fan que un individuo se sinta vivo e poderoso, coma as estrondosas. Pero, sobre todo, as violencias silenciosas, as doces, as profundas, as constantes, as máis deshumanizadoras e agresivas. É imprescindible coñecelas, sinalalas, describilas. (…)”