Entrevista
de Montse Dopico a Xavier Seoane en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): Comexa xa o libro [Espiral de sombras] con títulos que conteñen termos como derrota e destrución. Hai un eu colectivo definido como “estirpe morta”. “Somos os fillos da eiruga señorial/ e a vara clientelar/ do cacique e o raposo”, di a voz poética. Todo o libro pode interpretarse, así, como unha historia de Galicia en clave épica. Era a idea?
– Xavier Seoane (XS): Quizais antes debería dicir que a poesía non é unha actividade plenamente transparente, cartesiana, cristalina… Por iso, o que eu poida dicir sobre o meu libro non deixará de ser unha certa impostura: unha reflexión racional, conceptual, sobre algo que nace de instancias agachadas da nosa psique, que o propio poeta, como calquera persoa, descoñece. E eu creo que neste libro non é precisamente escasa a afluencia do subconsciente, do instintivo… Teño a sensación de que hai moito elemento simbólico, mítico, irracional, catártico, emotivo, intuitivo… cuxa descodificación se me escapa. Por iso creo que o libro pode ter moitas lecturas.
Que trata do país, da súa historia, da súa (chamémoslle así, se é que iso existe e pode ser nitidamente perceptible) “identidade”, dos seus mitos e soños, da súa fisicidade natural, atlántica e antiga, da súa cultura, de elementos arqueolóxicos e etnográficos do seu vivir, da súa cultura popular, da dura aculturación que sufriu … é evidente. Entre outras cousas, porque eu vivo aquí, e todo penetra nun desde cativo, ou, se queremos crer no do “subconsciente colectivo”, a través do legado que nos dan no paquete xenético e vital.
Que tamén, no libro, hai, creo, bastante do que podiamos chamar arcano e auroral, e en certo modo cósmico ou cosmogónico. Pero eu creo que tamén hai moitas outras cousas. Creo que está o malestar recente polo modo en que se está realizando o proceso de globalización, ese triunfo deshumanizador do neoliberalismo, esa destrución de tantos logros históricos, sociais e culturais… E creo que tamén hai moito de min mesmo. De vivencias directas ou indirectas. Dos meus. Elementos, vivencias ou lembranzas puramente persoais E outras que proceden da experiencia tanto física como inmaterial do lugar e da cultura que un vive…. O que pasa é que me dá a sensación de que na recepción do libro vai prevalecer, con moito, a visión que ti mesma recolles e expós. (…)
– MD: Tampouco deixas de apuntar ao presente. Ao poder “da gravata rosa/ e os ollos pitoños”. Hai, neste sentido, neste poemario, con respecto aos teus anteriores, un sentido de fondo máis político? Pode que haxa unha conciencia, en poetas da túa xeración, da necesidade actual de facer máis explícitas este tipo de cuestións?
– XS: Toda a actividade humana é en boa parte filla do genius loci, é dicir, das influencias do lugar, e do zeitgeist, do espírito do seu tempo, do momento que se vive. A contrarrevolución “conservadora”, marcadamente autoritaria e retardataria, que estamos vivindo, e a crise absoluta de valores que arrastra (sociais, políticos, morais, culturais…), así como o intento de reducir o individuo a un mero produtor, a un suxeito movible e desarraigado, están a incidir na creación cultural do noso momento. Non é unha cuestión xeracional nin dunha arte concreta.
Abrangue de cheo, pola súa gravidade e transcendencia, o noso momento. Canto á cuestión xeracional que me preguntas, confeso que, malia a pertencer a unha gran xeración de poetas, adianto que non creo demasiado nas xeracións. Creo que as persoas que tenden a obsesionarse con estas cuestións son en xeral as que menos saben ou teñen que dicir poeticamente. A min, que procuro achegarme ao que me guste, veña de onde veña e de quen for, o que me atrae é ir directamente aos textos, concretos, contantes e soantes, e aos autores como tales. O das xeracións é unha convención necesaria para certas cuestións de estudo, de organización, de clasificación… Mais eu confeso ser moi huxleiano. Prefiro ir aos textos: aí é onde está, fenomenicamente, todo. O resto… quizais é o que chamamos, ou alomenos Verlaine, literatura. (…)”
Arquivo da categoría: Entrevistas
Cuestionario Proust: Pere Tobaruela
Desde
o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Pere Tobaruela:
«1.– Principal trazo do seu carácter?
– Optimismo.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– Sinceridade.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Nada.
4.– A súa principal eiva?
– Rosmar.
5.– A súa ocupación favorita?
– Vivir.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Son feliz.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Ausencia.
8.– Que lle gustaría ser?
– Son.
9.– En que país desexaría vivir?
– Onde están os meus seres queridos.
10.– A súa cor favorita?
– Amarela.
11.– A flor que máis lle gusta?
– Pasiflora azul.
12.– O paxaro que prefire?
– Xílgaro.
13.– A súa devoción na prosa?
– José Luis Sampedro.
14.– E na poesía?
– Kavafis.
15.– Un libro?
– La sonrisa etrusca.
16.– Un heroe de ficción?
– Spiderman.
17.– Unha heroína?
– Arwen.
18.– A súa música favorita?
– Mark Knopfler.
19.– Na pintura?
– Velázquez.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Ninguén.
21.– O seu nome favorito?
– Ona.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– Falar barato.
23.– O que máis odia?
– A mentira.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– ¿Só unha? Stalin.
25.– Un feito militar que admire?
– O desarmamento.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Cantar ben.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Durmindo.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Alegre.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– A indulxencia sempre é necesaria.
30.– Un lema na súa vida?
-Dous, por favor: Carpe diem e Sursum corda.”
Armando Requeixo: “Díaz Castro é unha voz singular e irrepetíbel na nosa historia literaria”
Entrevista
de Carme Vidal a Armando Requeixo en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Como comezou o interese por Díaz Castro que o levou mesmo a dedicarlle a súa tese de doutoramento?
– Armando Requeixo (AR): A primeira memoria que teño de ler textos de Díaz Castro foi no vello COU ou mesmo no inicio da carreira. Eran algúns poemas de antoloxías e fascinoume pola súa profundidade. Tratábase dunha poesía con moi poucos elementos aparentes que conseguía enraizar até os abismos, unha depuración extrema, un lirismo moi puro. Chamoume poderosamente a atención. De primeiras non coñecía ao autor e cando me fun interesando pola súa figura descubrín que a diferenza doutros líricos puros como Pimentel ou un certo Cunqueiro, non había moitos traballos críticos arredor del. Tiñamos achegas de interese mais non era un autor sobre o que houbera unha bibliografía extensa. Pareceume un reto bonito afondar no seu coñecemento. Tiña noticia por algún dato e un traballo de Alfonso Blanco que había textos do autor que non estaban en circulación, que eran materiais por recuperar, e pensei que era a escusa que precisaba para afrontar un traballo maior como é dedicarlle un traballo de doutoramento e facerlle xustiza ao poeta. Un clásico, con poemas emblemáticos na nosa historia literaria, merecía un traballo de investigación que, modestamente, contribuíse a canonizalo. (…)
– SG: Pola contra, desde dentro tentaban animalo a participar no ámbito literario. Vostede destaca o papel de Fernández del Riego no nacemento de Nimbos.
– AR: Unha das súas sortes foi a xente que cruzou nos seu camiño. Tivo a fortuna, por exemplo, de topar con Aquilino Iglesia Alvariño cando estaba no seminario de Mondoñedo que foi para el unha sorte de irmán maior, que o animou a presentarse aos Xogos Florais e a continuar no mundo literario. Aquilino dille a González Alegre que o convide a participar na revista Alba e grazas a iso del Riego detecta un poeta inmenso. Se non se tiveran cruzado na súa vida Del Riego, Piñeiro e Carvalho Calero a súa traxectoria sería distinta. Conseguiron sacar Nimbos case con forceps. Hai todo un epistolario arredor da publicación de Nimbos e, as primeiras cartas nas que o animan a publicar son do 1955 e mira o que tardaría en saír o libro. (…)
– SG: Referencia moita obra inédita que é este ano verá a luz. Deixará Díaz Castro de ser o poeta de Nimbos?
– AR: A obra publicada supón, cuantitativamente, unha sétima parte da súa poesía en galego. Publicou en libro 32 poemas e escribiu máis de douscentos. Ten unha explicación, boa parte deles pertencen a dous poemarios de preguerra, obra de mocidade, dun primeiro Díaz Castro de 19 ou 20 anos e non é a voz que coñecemos por Nimbos. Non tiña a mesma experiencia vital de cando publica con 47 anos. Eses dous poemarios non son menores, mais hai que valoralos á luz do contexto literario do seu tempo. Poden estar á altura de Do ermo de Noriega Varela, Codeseira de Crecente Vega ou Señardá de Iglesia Alvariño. En ambos libros hai exemplos de calidade e logo están os poemas de Díaz Castro, algún de moito interese coma a “Oración polos tolos” que publicou en Alba e non me dou explicado a razón de non ter introducido en Nimbos porque está á altura de calquera dos poemas do libro. O valor da Poesía Galega Completa vai ser unha radiografía integral do Díaz Castro na que se verá a dimensión dos seus ensaios poéticos ate os poemas de recollida dos últimos anos da súa vida. Hai un poeta en distintos momentos do seu periplo autorial coas diferentes poéticas. (…)
Armando Requeixo: “Díaz Castro é un ‘outsider’, un creador cunha estética única”
Entrevista
de Marcos Pérez Pena a Armando Requeixo en Praza:
“(…) – Praza (P): As Letras serven todos os anos para afondar no coñecemento que temos sobre un autor ou para descubrir novas facetas. Que imos descubrir sobre Díaz Castro neste ano? Que descubriches ti?
– Armando Requeixo (AR): Penso que este Ano Díaz Castro ha servir para que todos nos acheguemos á figura do escritor cunha ollada renovada. En primeiro lugar, porque se han descubrir moitos socalcos biográficos que eran pouco coñecidos ou que simplemente se ignoraban. Logo, porque a maior parte da súa obra poética en galego permanecía ou inédita ou sen compilar, así que os versos que del circulaban eran, case exclusivamente, os contidos en Nimbos e, sobre todo, o arquifamoso “Penélope”. Na miña monografía tentei profundar neses dous aspectos: ofrecer a primeira biografía documental completa do escritor e, amais, describir e presentar analiticamente a totalidade da súa produción, tanto édita coma inédita. (…)
– P: De igual xeito, que nos conta a súa obra sobre a historia da literatura galega nesas décadas?
– AR: Coido que Díaz Castro é un outsider, un autor fóra de calquera escola, un creador singular cunha estética única e, nese sentido, marca un fito fundamental na Historia da Literatura Galega do pasado século, pois o seu lirismo transcendente, de dicción clásica e íntima, o humanismo telurizado e a visión da Terra nosa e a súa circunstancia convérteno nunha voz irrepetible.
– P: Como era Díaz Castro como persoa? Como era á hora de crear, na súa relación coa literatura?
– AR: Díaz Castro era unha persoa cunha formación e unha cultura admirables. Era, amais, moi educado, discreto, naturalmente prudente e moi amigo dos seus amigos. Amosouse sempre alleo aos fastos da vida pública literaria, non lle interesaban en absoluto os recoñecementos sociais ou os feiróns culturais. O seu era o traballo solitario do creador, labrar pouco e pouco os seus textos como quen talla un diamante, conseguir tirar deles o fulgor da súa cerna, pois era moi perfeccionista e tremendamente consciente no proceso da escrita, que coidaba ata o último detalle tanto no lingüístico coma no estético. (…)”
Cuestionario Proust: Xosé Daniel Costas Currás
Desde
o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Xosé Daniel Costas Currás :
«1.– Principal trazo do seu carácter?
– A obsesión.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A sinceridade.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Respecto.
4.– A súa principal eiva?
– O rostro serio e a terquidade.
5.– A súa ocupación favorita?
– Gozar d@s amig@s.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Gozar cada intre.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– A morte.
8.– Que lle gustaría ser?
– Nada que non son.
9.– En que país desexaría vivir?
– Neste que vivo.
10.– A súa cor favorita?
– Negro.
11.– A flor que máis lle gusta?
– A rosa vermella de Yeats.
12.– O paxaro que prefire?
– O paíño.
13.– A súa devoción na prosa?
– Anxo Rei Ballesteros.
14.– E na poesía?
– Xosé Luís Méndez Ferrín.
15.– Un libro?
– Este é o tempo do sal (X. M. Millán Otero).
16.– Un heroe de ficción?
– Logan (Lobezno), traguei moito Marvel.
17.– Unha heroína?
– Sarah Connor.
18.– A súa música favorita?
– Toda aquela que me di algo.
19.– Na pintura?
– Luís Seoane.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Alexandra David-Néel.
21.– O seu nome favorito?
– Sabela.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– Que se fume diante das crianzas.
23.– O que máis odia?
– O maltrato.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Rouco Varela.
25.– Un feito militar que admire?
– A revolta irmandiña.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– A destreza e ritmo para tocar algún instrumento musical.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Sen que me rouben os recordos e a consciencia.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Alegre, aínda que pola miña cara pareza estar enfadado sempre.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– A ignorancia.
30.– Un lema na súa vida?
– Non perdas a capacidade de soñar.”
Dezasete poetas na antoloxía que publica a Fundación Novoneyra
Cuestionario Proust: Sabela González
Desde
o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Sabela González:
«1.– Principal trazo do seu carácter?
– A curiosidade (fascinación infantil e arrebato a partes iguais).
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A empatía.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Que sigan aí cando as necesite, sen importar tempo ou distancias, como eu estarei para elas.
4.– A súa principal eiva?
– A inseguridade.
5.– A súa ocupación favorita?
– Crear.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Que o meu tempo sexa meu e para estar cos meus.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Non me atrevo a confesala. Pero si podo confesar que varias veces tiven pesadelos nos que perdía a man esquerda e non podía volver debuxar.
8.– Que lle gustaría ser?
– Eu. Pero máis.
9.– En que país desexaría vivir?
– Nun que funcione. E que sexa verde e con mar, ten que ser verde e con mar.
10.– A súa cor favorita?
– O vermello.
11.– A flor que máis lle gusta?
– As rosas de té.
12.– O paxaro que prefire?
– O moucho.
13.– A súa devoción na prosa?
– Paul Auster.
14.– E na poesía?
– E. E. Cummings.
15.– Un libro?
– The Amazing Adventures of Kavalier & Clay, de Michael Chabon.
16.– Un heroe de ficción?
– Ehem… Batman.
17.– Unha heroína?
– Ronja.
18.– A súa música favorita?
– Moita… Do jazz e swing ao grunge e rock, parando na electrónica tranquila e no pop. Que non é toda, pero é moita.
19.– Na pintura?
– Lempicka, Hopper, Turner…
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Non me veñen á cabeza persoeiros, só os meus pais, os pais e nais que loitan polos seus.
21.– O seu nome favorito?
– Hoxe, Cora.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A mentira.
23.– O que máis odia?
– A intransixencia.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Custa escoller unha soa, visto o panorama…
25.– Un feito militar que admire?
– Un que non aconteza.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Forza de vontade.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Realizada, durmida, sorrindo.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Feliz e soñadora.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Os impostos pola xenética.
30.– Un lema na súa vida?
– Son a ama do meu destino / a capitá da miña alma.”
Xosé Neira Vilas: “Os emigrantes hai sesenta anos eran campesiños semianalfabetos, agora son licenciados”
Entrevista 
a Xosé Neira Vilas en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): As voces da infancia tiveron sempre un peso moi importante na súa obra; Memorias dun neno labrego, Cartas a Lelo… Significa isto que a súa tivo moita importancia para vostede? Como foi a súa infancia?
– Xosé Neira Vilas (XNV): A miña infancia foi a dun neno campesiño de familia pobre. Unha infancia de moito traballo, de moito esforzo, de pan de broa, remendos, zocos. Pero en definitiva toda infancia equivale ao paraíso da nosa existencia. Por tanto, aínda que foi dura, foi un tempo feliz coma no caso de todos.
– NG: E á hora de escribir, que lle permite esta perspectiva? Que ten de diferente esa visión dos rapaces?
– XNV: Síntome moi a gusto entre nenos e nenas, e adolescentes. Estiven en moitos colexios de toda Galicia, e sigo indo a eles porque me gusta escoitalos e falarlles. Tiven unha bonita experiencia en Cuba cando dirixín a revista Zunzún durante sete anos. Unha revista da que publicabamos 250 mil exemplares cada mes e que resultaban insuficientes.
– NG: Xa ten contado noutras ocasións que Memorias dun neno labrego orixinariamente non era un libro para nenos. Sen embargo, a pesares de non estar escrito con esa idea converteuse en todo un referente en colexios e institutos, por que cre que foi así?
– XNV: Efectivamente Memorias non é un libro para nenos, pero é que en 1961 non estaba definida a literatura propiamente infantil. Botáronlle man os rapaces e os mestres anos despois, cando empezou a utilizarse o galego nas escolas porque se trataba dun protagonista neno. O máis asombroso para min é que Balbino vivía nun ámbito moi distinto ós rapaces de hoxe, e sen embargo os de hoxe ségueno lendo. Eu asino mitos exemplares cada vez que vou a un colexio ou a outro lugar onde haxa rapaces. E tamén adultos. É un fenómeno que pertence á socioloxía da literatura. (…)”
Entrevista a Xosé Neira Vilas
Entrevista
a Xosé Neira Vilas en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Xa ten contado noutras ocasións que Memorias dun neno Labrego orixinariamente non era un libro para nenos. Sen embargo, a pesares de non estar escrito con esa idea converteuse en todo un referente en colexios e institutos, por que cre que foi así?
– Xosé Neira Vilas (XNV): Efectivamente Memorias non é un libro para nenos, pero é que en 1961 non estaba definida a literatura propiamente infantil. Botáronlle man os rapaces e os mestres anos despois, cando empezou a utilizarse o galego nas escolas porque se trataba dun protagonista neno. O máis asombroso para min é que Balbino vivía nun ámbito moi distinto ós rapaces de hoxe, e sen embargo os de hoxe ségueno lendo. Eu asino mitos exemplares cada vez que vou a un colexio ou a outro lugar onde haxa rapaces. E tamén adultos. É un fenómeno que pertence á socioloxía da literatura. (…)
– NG: Agora, dende a súa perspectiva actual, á fronte da Fundación que leva o seu nome, como ve vostede a situación da literatura galega? E no que respecta ao futuro?
– XNV: A literatura galega vai ben a pesar da crise e a pesar de que merman lectores. Temos editoriais, concursos, premios nacionais e internacionais. Non é pouco para un pequeno país coma o noso e nas circunstancias actuais. En canto ao futuro, non sei, pero penso que seguirá consolidándose.
– NG: En canto a situación na que se atopa Galicia? Como era o pobo que deixou e como é o que atopou anos despois?
– XNV: Completamente distinto. Cando me fun, o ano 1949, a maioría das aldeas non tiñan nin electricidade. O tractor non se coñecía, as estradas non estaban asfaltadas, non existían os grupos escolares de hoxe. En fin, se nos poñemos a comparar as diferenzas son grandes aínda que queda moito `por facer e hai que seguir loitando para que se faga, para lograr un maior benestar para o noso pobo, e sempre mantendo a solidariedade cos que menos teñen.
– NG: E un home do seu compromiso social e cultural, como valora a situación actual na que nos atopamos?
– XNV: A actual situación, en sentido xeral, é moi complexa, algo así como un impase do que non sabemos o que sairá. Son optimista, aínda que tamén realista. Penso que todo cambiará para mellor. Malia á corrupción, etc. (…)”
