Arquivo da categoría: Entrevistas
Antón Riveiro Coello: “A imaxinación do escritor está tocada sempre polos acontecementos”
Antonio Tizón: “Cando se di que un asasino é un louco estase estigmatizando os enfermos mentais”
Henrique Rabuñal: “Murguía era fiel non só ao país, senón ao tempo das liberdades”
Xoán Carlos Domínguez Alberte: “Queriamos reivindicar un espazo cultural singular como é a área histórica arredor de Celanova”
Entrevista de Laura Veiga a Xoán Carlos Domínguez Alberte en Nós Diario:
“- Nós Diario (ND): Como xurdiu o obradoiro de poesía en Celanova?
– Xoán Carlos Domínguez Alberte (XCDA): Arredor da primavera ou do verán do ano pasado chamáronme da AELG, da que eu formo parte como membro do Consello Directivo, coa intención de que fixese un obradoiro de creación literaria no ámbito de Ourense. Despois de meditalo, fixen a proposta de levalo a cabo en Celanova e centralo na poesía. Para nada tiñamos a idea de publicar, mais o que ocorreu foi que a medida que se foron desenvolvendo as sesións de traballo pensei en facerlles un agasallo cos textos que fóramos creando.
Fun madurando a idea e conseguimos a colaboración de empresas locais como foi a imprenta Celanova e o propio Concello e así naceu esta edición limitada que quedará para a historia cultural. Ademais, o libro foi enriquecido coas colaboracións gráficas de Baldo Ramos.
– ND: Como foi o proceso de escrita entre autoras e autores tan diversos?
– XCDA: As idades do alumnado do obradoiro están entre os 16 e os 60 anos aproximadamente. Son homes e mulleres con perfís e expectativas moi diversas, entón o fío condutor do obradoiro ten moito que ver cos obxectivos principais que eu concibín. Por unha parte, reivindicar un espazo cultural singular como é o territorio situado historicamente arredor da área de Celanova, dando a coñecer e profundando nalgunha vertente a obra creativa de autores significativos desta área, e por outra, fomentar a creatividade literaria e poética a partir dos modelos propostos.
O que facía era ofrecer uns textos ao comezo de cada sesión, que están detallados no libro, para analizalos e, a partir de aí, facer nós ese tipo de texto. Por exemplo, inspirándonos na poesía narrativa de Curros ou na poesía épica de Ferrín.
– ND: Neses textos empregados, todos os autores son homes. Cal foi o criterio para escollelos?
– XCDA: En primeiro lugar, procurei que houbese complementariedade nas temáticas e nos enfoques, que no obradoiro houbese pluralidade de voces, procurando sempre dar a coñecer unha faceta máis ou menos coñecida dos autores máis representativos ou máis significativos. O feito de que todos sexan homes é así por imperativo. A realidade non a podemos ocultar e a maior parte da produción poética deste territorio, até o de agora, estaba feita por homes, que como digo afortunadamente xa non é o caso.
No obradoiro si que había mulleres, como se pode ver na relación de poemas producidos nese marco. Por outra parte, hai un novo libro que está a piques de saír editado no que incorporo e reivindico a poesía de moitas mulleres. Este libro chámase Aires de poesía. Escolma de poetas da bisbarra de Celanova e recolle tanto homes como mulleres que se quixeron vincular porque teñen algo da súa obra relacionada co noso territorio ou porque, pola súa orixe ou por outras diversas razóns, están relacionadas con el.
Desta maneira, se houbese outros obradoiros en sucesivos anos, poderíamos xogar cun campo máis grande por esta descuberta de voces en feminino, moitas das cales están producindo agora mesmo.
– ND: Que diría que lle achega ás persoas acudir a este tipo de obradoiros?
– XCDA: Iso igual é algo que debería contestar cada persoa, mais polo que fun vendo no meu alumnado, o primeiro, evidentemente, é a oportunidade de mergullarse de cheo e estar en contacto con textos literarios diversos. Por outra parte, diría que tamén lles achega certa confianza, seguridade e ganas. De feito, algunha destas persoas agora está traballando en proxectos que tiña pausados e está avanzando neste traballo editorial. E sobre todo, contrastar perspectivas, que para quen somos creadores é algo que nos vai moi ben, ver outros puntos de vista.”
Ramón Villares: “Manuel Murguía está vivo na súa mensaxe e no que representou”
Entrevista a Ramón Villares no Diario Cultural da Radio Galega:
“O académico Ramón Villares revisa a figura de Manuel Murguía na apertura dos actos do Centenario de Manuel Murguía. A entrevista pode verse aquí.”
Carme Adán: “Entendemos o pensamento de Rosalía porque somos quen de ver onde se xera a inxustiza”
Entrevista de Laura Veiga a Carme Adán en Nós Diario (foto desde a Wikipedia):
“- Nós Diario (ND): Que quería transmitir co manifesto do Día de Rosalía?
– Carme Adán (CA): Foi unha proposta que me fixeron desde a AELG e que aceptei a pesar de que me parece dunha responsabilidade enorme. Que podo dicir eu de Rosalía que non estea dito? Porque eu nin son especialista nela nin son escritora.
Quixen falar da dimensión de Rosalía como pensadora porque é algo que nos serve no presente. É dicir, ante que inxustizas estamos, por que non escoitamos os berros da xente que sofre ou os nosos propios, como nos absorbe o mundo tecnolóxico até o punto de non permitirnos compartir…
Isto era o que quería pór enriba da mesa, especialmente de cara á mocidade porque este manifesto se vai ler fundamentalmente nos centros educativos. Parecíame que reflexionar desde o mundo no que estamos a través de Rosalía podía ser algo que lles achegase.
– ND: Cre que están aumentando as desigualdades?
– CA: É unha pregunta complexa. Acrecentan as desigualdades económicas? Todo apunta a que si, porque a concentración de capital en mans duns poucos é cada vez maior e só hai que mirar as ganancias da banda nestes momentos e as dificultades das persoas para pagar as súas hipotecas.
Por outra parte, tamén é certo que avanzamos na igualdade entre homes e mulleres, se ben todo apunta a que o machismo está a alza. Temos máis conciencia de que as persoas migran? Si, mais ao mesmo tempo deixámolas morrer sen case deternos a pensar en Melilla ou no Mediterráneo. Como se iso non fose con nós. Importounos moito a guerra de Ucraína hai un ano, mais que espazo informativo ocupa hoxe?
Vivimos nun mundo cheo de contradicións escoitando só aquilo que parece que nos afecta directamente. E iso que nos afecta dura moi pouco nas cabeceiras porque constantemente hai noticias novas. A lectura de Rosalía obríganos a deternos e pensar: por que sempre existen persoas que non son escoitadas? Quen son as persoas que non son escoitadas? Pobres, mulleres, persoas fóra das nosas fronteiras ou da nosa pantalla do ordenador, as que non teñen móbil, das que non fala o youtuber de moda.
Rosalía ten sempre esa dimensión aberta para unha nova lectura que fagamos do seu pensamento porque é este o que alimenta a súa poesía e os seus versos.
– ND: Ese pensamento propio e crítico é ao que fai referencia no manifesto.
– CA: Penso que un escritor ou unha escritora, para que se considere un clásico, debe apelar a algo no que nos poidamos sentir reflectidas.
Cando Rosalía fala da xustiza e da inxustiza, da lingua galega ou das mulleres, está apelando a nosa comprensión sobre iso, non soamente como algo antropolóxico ou histórico dese momento, senón tamén da nosa realidade. Entendémolo porque somos quen de ver onde se xera a inxustiza.
Cando ela se reivindica como unha muller que pensa libre é unha forma de posicionarse. O pensamento crítico é algo que utilizamos como unha frase feita, por exemplo no ensino, mais realmente non o fomentamos. Diría que inclusive o desprezamos.
A potencialidade de Rosalía, entre moitas outras cousas, está nesa defensa do ser fiel ao que se pensa e desas ideas que van contracorrente. Unha cousa que me dá medo é que entendamos por pensamento dicir o que nos dea a gana, fomentando o odio e o rexeitamento ao outro, en lugar de promover o respecto e a comprensión. O pensamento propio non é para botar por fóra, é unha reflexión a respecto de como nós nos situamos no mundo e intentamos vivir en sociedade.
– ND: Nese sentido, que destacaría do Día de Rosalía?
– CA: Creo que é moi importante celebrar o Día de Rosalía, animar a que a xente a lea desde si, porque podemos sacar lecturas propias e diferentes do que outras persoas nos contan sobre o seu discurso. Esa é a mellor proposta que podemos facer polo seu día: deixarse levar pola lectura de calquera dos seus textos.”
Vigo: presentación de A Señorita Bubble. Deus salve as raíñas, de Ledicia Costas
Antía Yáñez: “A ficción non é a realidade, pero si confire realidade”
Entrevista a Antía Yáñez en Praza:
“(…) – Praza (P): [Non penses nun elefante rosa] É unha historia de amizade entre unha muller, Aurora, na trintena, e un neno, Brais, de 10 anos. Como xorden estes dous personaxes?
– Antía Yáñez (AY): O que quería era falar dunha muller que tiña un Transtorno Obsesivo Compulsivo (TOC). Ademais, a min gústame que haxa personaxes infantís nos libros para adultos e personaxes adultas nos libros infantís e xuvenís. Porque os adultos esquecémonos de como eramos de de pequenos e pensamos que non podemos aprender nada dos nenos, o cal non é verdade. Quería, neste caso, que houbese un neno que tivese un papel protagonista, que non adoita pasar na literatura para adultos. Este personaxe sérveme de catalizador para a figura de Aurora. Porque ela non está tan ben como pensa e porque el, o neno, é o único que lle di as cousas como son, axudándolle a facerse preguntas que non se atrevía a facerse a si mesma.
– P: Como te documentaches sobre o TOC? No libro está moi reflectido como funciona, a partir do pensamento intrusivo que asalta a Aurora constantemente.
– AY: Eu teño TOC e, como lle pasa a Aurora, a min tamén me custou moito contar o que era, porque é un gran descoñecido. Agora si que se está falando bastante de ansiedade, pero custa explicalo. Si que tiña claro que o pensamento intrusivo, que aparece en calquera momento, ía aparecer no texto, e por iso as cursivas. É algo que non é fácil de explicar. Pensamentos que sempre están aí, que ás veces falan máis alto e outras máis baixo, pero que nunca se van. Pero é que ademais eu nunca o vira explicado na ficción. E por iso quixen que estivese.
– P: Na literatura galega o tema da saúde mental está a tratarse bastante ultimamente.
– AY: Eu empecei con este libro antes da pandemia, antes de que un deputado falase no Congreso de saúde mental, por exemplo. Eu procuro escribir do que me interesa a min. Así foi en Senlleiras: eu tiña preguntas sobre a violencia machista e decidín escribir este libro. Desta vez quería tratar o tema do TOC desde a ficción, que me permite achegarme dunha forma máis amable e amena. O que acontece co tema da saúde mental tamén é que, se antes se falaba cero, agora igual se fala un 20%, entón parece que é moito. Pero penso que era inevitable que acabase aparecendo, porque a sociedade ten cada vez máis problemas de saúde mental. Eu collín e deixei este libro moitas veces, pois a pandemia non me fixo moi ben. E ao final coincidiu que o acabei cando se empezou a falar máis na literatura sobre saúde mental. (…)”
Tito Pérez: “Trato de contar historias da nosa sociedade, de aquí, con argumentos de aquí”
Entrevista de Ubaldo Cerqueiro a Tito Pérez en Xornal da Coruña:
“(…) – Xornal da Coruña (XC): Dende cando escrebes?
– Tito Pérez (TP): De pequeno, con 14 anos, cos trobadores Martín Codax, comecei a escribir poemas de amor á típica rapaza que pasaba de ti… Despois xa na carreira empecei a escribir relatos, xa nalgún dos primeiros gañei un premio, e a partir de aí funme animando, a escribir, presentarme…
Eu escribía sobre todo relatos, e algo de poesía. Publiquei o primeiro libro de relatos, despois o segundo, e agora a miña primeira novela.
Por agora, publicando gaño poucos cartos, pero cos premios algo se fai.
– XC: Como nace Latexar de barrio. Vivencias e conflitos na sociedade real dun barrio? Levaba tempo fraguándose na túa cabeza?
– TP: Escribino a raíz dos primeiros 20 relatos realistas. Todo están ambientados na nosa sociedade. Non é que sexan nas rúas de Coruña. Hai algún por exemplo, que se dan nunha casa, con problemáticas de aquí.
O caso é que un dos 20 relatos do primeiro libro chámase “Latexar de Barrio”, e é un percorrido dende a praza de España ata casa dos meus pais. O protagonista chámase Curros (sabes que Curros está enterrado no cemiterio) e va contando o que ve.
Intento describir a sociedade galega e os seus conflitos, no caso de ser lido, que a sociedade reflexione para mellorarse. Intento non caer no panfleto, pero ten unha intención clara. Eu non xulgo, describo -o que fan, e que cada un saque as súas conclusións.
A novela O grupo vai sobre o bulling, por exemplo, cunha intención clarísima, das cousas reais e frecuentes. (…)”
