Entrevista
de Montse Dopico a Carme Fouces en Praza (foto de Andrea Area):
“(…) – Praza (P): O Salón do Libro conseguiu entón ser un impulsor do tecido asociativo e cultural?
– Carme Fouces (CF): O Salón é o único evento de todo o país destas características: temos moitos días, moitas actividades… polo que hai sitio para moita xente. E sería ideal que ao Salón lle saísen réplicas noutros sitios. Mais si, a LIX avanzou moito, pero Pontevedra somos quizais os que me máis destacamos nese avance. Quero dicir que, arredor do Salón, foise formando todo un ámbito profesional: Baobab, Migallas, Pavís Pavós, Raquel Queizás, Bea Campos…
Hai un monte de xente de Pontevedra que foi medrando como profesional ao abeiro do Salón. O Salón foi o artífice de poñer en marcha moitos proxectos culturais paralelos. E despois hai algo tamén importante, que é que Carballo, Rianxo e Sarria pídennos parte da decoración -que é o máis caro-, que nós lles cedemos, para facer o seu propio salón, a outra escala, claro. E iso tamén reverte nunha reactivación cultural de concellos máis pequenos.
– P: Un dos vosos obxectivos era facer ver que a LIX non é unha literatura de segunda categoría nin é só para crianzas. A LIX, en xeral, avanzou moito nas últimas décadas: ten bos resultados en termos de mercado, recibe moitos premios… En que medida se conseguiu ese obxectivo de atraer lectores adultos?
– CF: Unha parte do noso público son persoas que levan vindo ao Salón 20 anos. Que levan moito tempo vendo espectáculos, lendo… E son un público exixente, ademais, porque son persoas afeitas a unha programación de calidade.
A literatura infantil e xuvenil deixou de ser uns contos con debuxiños para pasar a ser considerada unha linguaxe universal, e eu convido a todo as persoas a que se acheguen a ela sen prexuízos, porque ademais é literatura, moitas veces, máis valente que a literatura para adultos, porque toca temas de debate actual coma a eutanasia, o acoso, os problemas alimentarios, a emigración, a violencia de xénero… Temos unha literatura infantil e xuvenil que toca os temas que poden ser de interese para a sociedade, sen edulcoralos, e por iso tamén é unha literatura cada vez máis premiada e moi recomendable para todo o mundo.
– P: Foi aumentando o espazo dedicado ao Salón, a participación, cada vez máis entidades implicadas, máis actividades… Cales foron as principais transformacións que viviu o Salón?
– CF: Tivemos un tempo no que aumentaba cada vez máis o alumnado e producíanse momentos de stress, con moito alumnado xunto. Por iso fomos collendo cada vez máis espazo, para poder diferenciar os grupos. Outro avance foi introducir o ámbito profesional, e de feito este ano temos o II Congreso de Mediación Lectora. Os nenos e nenas non teñen un acceso directo á LIX, precísanse mediadores que son os que fan as escollas: os libreiros, os bibliotecarios… E eses mediadores teñen que estar preparados. O Congreso foi un éxito: temos 150 inscritos…
Outra mudanza foi o traballo con adolescentes. Porque notabamos que tiñamos un público que viña regularmente mentres facía primaria, pero ao chegar ao instituto deixaba de vir, e moitas veces volvía despois xa como adulto. Comezamos, por iso, a programar actividades que puidesen conectar con ese público adolescente: o cineforum, obradoiros de banda deseñada… (…)”
Arquivo da categoría: Institucións
Ana Romaní ingresa na Real Academia Galega reivindicando a escoita na creación poética e no xornalismo
Desde
a Real Academia Galega:
“No ano 2003, no Teatro Coliseo de Noia, Xohana Torres interveu na homenaxe a Antón Avilés de Taramancos no Día das Letras Galegas dedicado ao escritor. Ambos compartiron infancia á beira do mar, os dous souberon escoitar como poetas, e tamén o fixeron nos programas de radio que gravaron alén e aquén mar. Case dezaseis anos despois daquel 17 de maio, volveron estar presentes no mesmo auditorio, no discurso de ingreso na Real Academia Galega doutra creadora da poesía e da radio: Ana Romaní. A poeta e xornalista, natural desta localidade, convocou estes dous referentes no seu espertar poético, xunto a outras autoras das letras galegas, nunha intervención que foi unha ollada ao mundo desde o feminismo e o comunal e colectivo. E desde ela, fronte á “xordeira”, reivindicou a dignidade da escoita no literario e no xornalismo.
A académica de número Margarita Ledo foi a encargada de lle dar resposta nunha intervención na que repasou a traxectoria literaria e xornalística da nova compañeira de plenario, inzada de recoñecementos, o último deles o Premio Nacional de Periodismo Cultural que concede o Ministerio de Cultura. Da obra literaria de Ana Romaní salientou, entre outros trazos, ese “desexo de comunidade” tan patente no propio discurso que pronunciou hoxe, un “devezo polo común que tamén colle corpo na súa actividade profesional” .
“Hoxe é un día feliz para a Real Academia Galega polo ingreso na institución de Ana Romaní e por estar en Noia, que é unha maneira de levar a RAG polo país. Cando os académicos falamos da súa entrada pensamos na poeta, na activista cultural que leva moito tempo comprometida co país, e tamén na comunicadora”, salientou pola súa banda o presidente da RAG, Víctor F. Freixanes, tras facerlle entrega da medalla e o diploma de académica de número.
Ana Romaní ocupa desde este sábado a cadeira que quedou vacante tras o pasamento de Xohana Torres, (Ferrol, 1929 – Vigo, 2017), “símbolo de decidida navegación e ousadas travesías”. Con ela estableceu o diálogo inicial do discurso titulado Táctil resonancia. Da derrota dun esplendoroso veleiro, as voces flotantes e os cantos das baleas, a bordo dunha nave na que tamén rescatou a voz do poeta noiés Avilés de Taramancos, outra figura decisiva no seu “tear do poético”. A viaxe arrincou sucando o mesmo mar no que a súa predecesora puxera a navegar a Penélope no célebre poema que publicara por primeira vez na Festa da Palabra Silenciada (1987). (…)”
Noia: acto de ingreso de Ana Romaní na Real Academia Galega
Gondomar: acto de entrega da Declaración e Proclamación de Victoriano Taibo como fillo adoptivo da vila e concello
O acto será conducido por Iria Misa.
“Cara a unha cultura non precaria”
Desde
Sermos Galiza:
“O pasado setembro, Alberto Núñez Feixoo restituía a Consellaría de Cultura. Como en tempos de Fraga Iribarne, iso si, engadíalle o apéndice Turismo. Ou non tan apéndice, a xulgar polas intervencións públicas do conselleiro, Román Rodríguez, cuxo discurso se centra adoito no vindeiro Ano Xacobeo, 2021. A fusión e a confusión entre cultura e turismo non coincide coas preocupacións centrais dos axentes preguntados por Sermos Galiza para facer unha prospectiva do sector de cara á 2019. A precariedade é o elemento común que atravesa as súas angueiras.
“Aplaudimos a rectificación que significa recuperar unha Consellaría de Cultura independente, pero preocúpanos que derive nun maior peso do turismo”, explica Cesáreo Sánchez Iglesias, presidente da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG), “somos conscientes de que na Galiza, o turismo ten que ser cultural, é evidente. Mais agardamos que o Camiño e o fenómeno do Xacobeo non tape os distintos camiños da cultura”. O fondo da súa tese, as difíciles relacións dos sucesivos gobernos do PP coa cultura, emerxe a cada paso. Non por nada unha das primeiras medidas adoptadas por Feixoo en 2009, cando asumiu a presidencia do Goberno, foi liquidar o departamento de Cultura e subsumilo en Educación.
Mais o territorio da cultura é extenso, non doadamente reducíbel. Por iso a crítica, produtora e profesora Beli Martínez cita a TVG á hora de mencionar as perspectivas do cinema para o ano que comeza. “A Televisión Galega é a maquinaria menos engraxada na cadea do cinema, a que menos apoia”, di. Coloca como exemplo a ETB vasca, que destina máis de cinco millóns de euros a sufragar propostas cinematográficas. “Aquí é un millón, e nin sequera se saben ben os criterios que usan”, afirma, “non pode escusarse en que se trata de filmes difíciles de programar. Para iso naceu tamén a TVG, para facilitar o cinema galego e en galego”.
A gran repercusión internacional das directoras e directores galegos, que hai quen agrupa na etiqueta Novo Cinema Galego, é igualmente sinalada pola catedrática, académica e cineasta Margarita Ledo. “2019 será o ano en que gañemos a batalla do cinema en lingua galega”, asegura. E, porén, alén da brillantez e o risco de autoras e autores, as deficiencias estruturais ameazan a produción. Advírteo Beli Martínez: “O principal reto é conseguir dereitos laborais, termos traballos non precarios”.
Fala do filme que está a producir, Longa Noite, e lamenta que o director, o premiado Eloi Enciso, non chegue nin a mileurista. “As axudas públicas non cobren o 60% neste tipo de proxectos singulares, cando en Europa atinxen entre o 80 e o 100%. Ese debe ser o obxectivo”, apunta sobre uns filmes que están a levar Galiza ao palmarés dos máis prestixiosos festivais. “Pero as condicións laborais son lamentábeis e só de vontade non se come”.”
As Academias Galega e Brasileira asinan “estreitar lazos entre linguas irmás”
Desde
Sermos Galiza (foto: RAG):
“Na Real Academia Galega hai conciencia de que a lingua galega forma parte dunha familia onde están os irmáns de Portugal, Brasil, Angola, Cabo Verde, Mozambique. O galego forma parte dese proxecto internacional”. Con esta clareza saudou Víctor Freixanes, presidente da RAG, o acordo asinado co seu homólogo brasileiro, Marco Lucchesi.
As Academias Galega e Brasileira das Letras rubricaron esta quinta feira un protocolo “para estreitar os lazos entre as dúas linguas irmás e o potencial da lusofonía”. “Abrimos as portas a potenciaren o intercambio de investigacións e manifestamos o interese de levaren a cabo outros proxectos de colaboración en distintos eidos”, expuxo a Academia Galega nun comunicado posterior á comparecencia conxunta de ambos os dous presidentes.
“Queremos estreitar a relación entre a área cultural lingüística brasileira e galega”, sinalou Víctor Freixanes. O documento presentado na sede da coruñesa rúa Tabernas servirá, segundo indica a institución galega, para “afondar en proxectos compartidos, unha liña na que xa traballan desde hai tempo membros da RAG desde os seus respectivos eidos”.
Marco Lucchesi, presidente da Academia Brasileira das Letras, cualificou o acto de “histórico”. “Non podemos perder a raíz, porque se a perdemos, perderemos a tentativa de inscribirnos nunha comunidade de destino”, afirmou, “e a nosa comunidade de destino non é unha comunidade imperial, é unha comunidade que pasa polas linguas que nos pronunciaron”.
Lucchesi non deixou de se preonunciar sobre a política actual do seu país. “A cultura é o último bastión da república do Brasil e da democracia”, concluíu.”
Mercedes Queixas Zas, nova académica correspondente da Real Academia Galega
Desde
a Real Academia Galega:
“Mercedes Queixas Zas (A Coruña, 1968) foi nomeada membro correspondente da Real Academia Galega no pleno ordinario da institución celebrado onte pola tarde na Coruña. Na xuntanza votouse a favor da incorporación da profesora e escritora, tendo en conta o seu labor a prol da difusión da cultura galega e compromiso coa defensa do idioma. Mercedes Queixas Zas é autora de ensaios divulgativos, estudos sobre a historia da lingua e a literatura galegas e biografías de persoeiros das nosas letras, e participa activamente en distintas iniciativas a prol da identidade galega. Desde 2005 é secretaria xeral da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega.
A nova académica correspondente é licenciada en Filoloxía Galego-Portuguesa pola Universidade da Coruña e iniciou a súa andaina profesional como coordinadora da editorial Laiovento, responsabilidade que exerceu desde 1995 até o ano 2000. Desde o curso 1996-1997, compatibilizou este labor coa docencia de lingua e literatura galegas no ensino secundario, profesión que desenvolve nestes momentos no CPI Alcalde Xosé Pichel de Coristanco (A Coruña). Entre 2007 e 2010 foi coordinadora territorial de Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística da provincia da Coruña, dependente da Secretaría Xeral de Política Lingüística. (…)”
As contas da cultura 2019: Lingua e libro
Desde
Cultura Galega:
“O proxecto de Orzamentos para 2019 prevé pequenos incrementos nas áreas de lingua, libro, bibliotecas e arquivos. Con estes fondos, e sen que se dean recortes destacados, semella que a Consellaría de Cultura pretende cubrir novas áreas. As actividades derivadas do Plan de Dinamización de Lingua para a Mocidade, un novo programa de Bibliotecas Itinerantes e un maior apoio aos centros de lectura e aos arquivos municipais preséntanse como algunhas das principais novidades nestes apartados de cara ao vindeiro ano. (…)
O programa de Bibliotecas, Arquivos, Museos e Equipamentos Culturais contará en 2019 con 19.063.465 euros, 226.000 máis do que no proxecto de contas en execución. Este incremento global beneficia o apartado de transferencias de capital, que suma 175.000 euros e acada 1.709.000. Pola contra, diminúen os fondos dedicados a investimentos, que perden 263.000 euros e fican con 3.260.000.
Apoio ao libro
En xeral, o apoio ao libro galego nas contas para 2019 mellora de xeito leve. Por unha banda, increméntanse en 70.000 euros as axudas para Lotes fundacionais e adquisición de fondos bibliográficos para as bibliotecas, que acadan 495.000 euros, o que compensa e duplica a perda que tiveron hai dous exercicio. Pola contra, a liña de “Edición do libro en galego” perde 7.000 euros e fica en 171.000. Cabe lembrar que este apartado perdeu 200.000 euros nas contas para 2017, e que en 2018 só recuperou 30.000. Tamén perde 10.000 euros a liña de apoio á “promoción, produción e edición do libro en galego”, que fica con 200.000 euros, a mesma cantidade que se lles prevé transferir aos concellos para adquisición de novidades editoriais. Esta partida, que se mantén estable a respecto das últimas contas, continúa a ser a metade que na súa posta en marcha, hai dous exercicios. Desde Política Lingüística a liña de apoios a proxectos editoriais en galego mantén os seus 170.000 euros, co que en total a suma destas partidas chega a 1.236.000 euros, 53.000 máis do que no pasado exercicio. (…)”
“Os papeis de Luísa Villalta”
Desde
Sermos Galiza:
“A obra poética de Luísa Villalta (A Coruña, 1957-2004) transitou os territorios que comparten música e escrita. Produciu o seu propio espazo no tempo en que eclosionaba a promoción dos 90. Catro libros publicados en vida valéronlle o favor da crítica e fieis lectores, defensores da súa proposta. A súa familia vén de ceder os seus fondos documentais ao Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades.
Entre os máis de 1500 documentos que compoñen o legado -cuxa entrega se oficializou a pasada sexta feira na sede da institución, dependente da Secretaría Xeral de Política Lingüística- constan “media ducia de poemarios manuscritos inéditos”. A súa revisión e exhumación, que realizarán as investigadoras do Piñeiro -que dirixe o crítico literario Armando Requeixo-, suporán unha reavaliación da poesía de Villalta. (…)
“Trátase dunha das autoras máis importantes da literatura galega recente”, afirmou o responsábel de Política Lingüística Valentín García, “e agradecemos á familia a entrega xenerosa deste legado que nos permitirá afondar no coñecemento da obra de Luísa Villalta”. Para facer efectiva a cesión, García, Armando Requeixo e Manuel González -secretario do centro- recibiron no Ramón Piñeiro a nai -María Gómez Castro- e a irmá -Susana Villalta Gómez- da escritora.
Ademais dos seis libros de poemas inéditos, entre os papeis de Villalta hai unhas 600 cartas de creadores galegos, cataláns, vascos ou portugueses; medio cento de cadernos de dietario; unha peza teatral sen publicar; un cento de conferencias anotadas a man; gravacións en vídeo e audio de eventos en que participou e documentación persoal.”
O catedrático Xosé Luís Regueira é o novo director do ILG da USC
Desde
a Universidade de Santiago:
“A xunta de goberno do Instituto da Lingua Galega (ILG) da USC nomeou esta mañá como director o profesor Xosé Luís Regueira Fernández logo de que fora proposto por unanimidade como candidato nunha reunión do seu Consello Científico.
Xosé Luís Regueira Fernández (Vilalba, 1958) é catedrático da área de Filoloxías Galega e Portuguesa. Licenciouse en Filoloxía Románica na USC en 1982 e obtivo o título de doutor na mesma universidade sete anos despois. Forma parte do ILG desde 1981, onde foi o seu secretario entre 1996 e 2005.
Os seus intereses investigadores céntranse na fonética e na variación da lingua oral, e actualmente é investigador principal do proxecto Cambio lingüístico no galego actual. Dende a súa aparición en 1990 é coordinador da revista Cadernos de Lingua que edita a Real Academia Galega, á que pertence como membro numerario dende 2012. (…)”
