“A 
Fundación SM acaba de publicar o seu Anuario Iberoamericano sobre el Libro Infantil y Juvenil 2012, que inclúe un capítulo dedicado ao sector en Galicia, asinado por Isabel Soto e Xavier Senín. Nel destácase que, segundo datos do Comercio Interior do Libro de Galicia do 2010, os libros para nenos e mozos en galego achegaron 491 títulos, un incremento lixeiro con respecto ao 2010. No apartado negativo, tamén se informa da repercusión dos recortes institucionais no sector do libro, que ocasionou a cancelación de certames como o Xuventude Crea, o peche de medios de comunicación e «a evidente diminución da presenza da lingua galega no ensino». No apartado positivo, os autores sinalan a vitalidade de asociacións e de bibliotecas, e o incremento de recursos en Internet.” Vía La Voz de Galicia.
Arquivo da categoría: Sistema literario
María Pilar García Negro: “Censuras en vida, censuras póstumas”
Artigo 
de Pilar García Negro en El País:
“Cadroume ler no día 2 deste mes o artigo de Suso de Toro Aquilinaria carballesa, en que se facía eco da censura que se cerneu no seu día sobre a persoa e obra de Ricardo Carvalho Calero, no comezo da cativa institucionalización autonómica. Agradoume moito o seu contido, pois o escritor evocaba os termos principais dun conflito onde o profesor mantivo a súa independencia de criterio e a súa defensa da lingua de xeito tal que non cabía no marco de control e distribución regulada da mesma e da súa literatura. Dúas semanas despois, lin tamén con atención o artigo da profesora Helena Miguélez Carballeira, O outro tabú sobre Carvalho Calero, indubitabelmente provocado polo que citei de Suso de Toro, mais que non aparece nomeado por nengures. Nen este artigo nen nengún outro, ou estudo ou análise onde se examine a obra do profesor e se reivindique o seu legado. Bon comezo, abofé: denunciar pretensamente un silencio, aplicalo estritamente a quen se critica! Mais vaiamos aos termos principais do que á autora lle produce, seica, grande irritación. (…)”
“A pegada de Eros”
Artigo en El País:
“Non hai en toda Europa outro poeta que, coma Martín Códax, conte dacabalo entre os séculos XII e XIII como unhas mozas se van bañar ao mar co seu “amigo”. Nin outro autor do tempo de Cunqueiro que poña a un fillo a meterlle a lingua na boca a súa nai, como en O incerto señor don Hamlet. Son só dous exemplos escollidos polo escritor Xosé Luís Méndez Ferrín para refutar a, ao seu ver, estendida lenda urbana sobre o cativo desenvolvemento da literatura erótica en galego. Un estereotipo cuxo obxectivo é, asegura, “o intento de presentar a nosa literatura como atrasada”. A etiqueta literatura erótica, reflexiona a escritora e profesora María do Cebreiro, puido ser “produtiva mediática e criticamente” a partir dos noventa. Iniciativas como os Contos eróticos de Xerais, o premio Narrativas Quentes de Positivas, o Illas Sisargas, o Máquina de Vapor ou o Ferve a Rede contribuíron a visibilizala. Mais calquera óptica sobre o tema bate co primeiro atranco da dificultade de delimitar o seu obxecto. “Non ten sentido ensaiar unha definición de literatura erótica que teña vixencia desde Platón a Yolanda Castaño”, advirte a autora dos poemas de (nós, as inadaptadas). Segundo o concepto de xénero erótico que se manexe, a súa presenza xúlgase de modo distinto. A profesora Dolores Vilavedra sinala n’A narrativa galega na fin de século o desenvolvemento serodio da novela erótica. Pero matiza que, vencido o “tabú”, xeneralízase a aparición de escenas de contido erótico. Convida, ademais, a non confundir literatura erótica coa que inclúe algunha descrición do acto sexual. O crítico Francisco Martínez conflúe con ela ao subliñar a demora do asentamento do xénero na narrativa. E propón como explicación a censura franquista. Porén, “a primeira novela erótico-sentimental galega, A modelo de Paco Asorei de Xoán Xesús González, foi publicada no 1933”, lembra. (…)”
A Coruña: conferencia A presenza das mulleres na literatura galega, de Mercedes Queixas
O 
xoves 1 de marzo, ás 20:30 horas, no salón de actos da Asociación Cultural Alexandre Bóveda (Rúa Olmos, 16-18, 1º) da Coruña, Mercedes Queixas pronunciará a conferencia A presenza das mulleres na literatura galega.
“Analizamos os datos de emprego do informe As industrias creativas en Galicia e o norte de Portugal“
“O emprego nas industrias culturais en Galicia representan un 2’17% do total de empregados que existen no país, unha porcentaxe importante. No 2011, 21.263 persoas que se moven nun variado elenco de industrias creativas, xestión cultural, medios de comunicación, patrimonio e creación artística. Son eles o corazón da nosa cultura. Esta reportaxe tenta analizar como é o emprego cultural neste país e como o sector dos autónomos está a medrar. Non é doado computar do mesmo xeito a traballadores tan diferentes entre si coma o subsector da Edición cos das Artes escénicas ou a impresión de videoxogos, pero é unha constante nos informes internacionais que analizan o sector cultural, tan heteroxéneo no seu interior como identificable no seu conxunto desde o exterior. A semana pasada, AGADIC presentou o informe As industrias creativas en Galicia e o Norte de Portugal: análise cuantitativa elaborado pola Agrupación Europea de Cooperación Territorial. Aínda que unha significativa parte das cifras sobre a industria chegan ata 2009 (onde figuran os últimos datos oficiais sobre moitas das magnitudes), no caso do emprego os autores do informe puideron recabar os datos da Tesourería da Seguridade Social ata marzo de 2011. Os datos de emprego amosan, polo tanto, un horizonte temporal claramente afectado xa pola crise económica. (…)” Vía Cultura Galega.
A nación literaria e a literatura en clave nacional
Reportaxe en El País:
“O nacionalismo galego ten unha fundación literaria e máis diverxencias contemporáneas coa literatura, sobre todo desque tocou poder. Un escritor pode ser marxinado, pero é raro que traduza ese silencio expresivo como un xeito de dicirlle “se non está contento, que marche”. O que non pode é ser expulsado do sistema literario nin escindirse del. Nun escenario de ruptura do nacionalismo político aleado na marca BNG durante os últimos trinta anos, críticos e escritores propoñen liñas de fuga para entender a relación entre a ideoloxía auroral e o campo literario. Moi trabada, como en todas as culturas que aínda loitan pola supervivencia, o que sempre alimenta o indicíbel. O que se di pero non se asina. (…)
A traxectoria de Xosé Luís Méndez Ferrín, o máis parecido a un escritor nacional —o secretario xeral da UPG, Francisco Rodríguez, apúxolle algunha vez o sonsonete a Lois Diéguez—, daría para tracexar unha historia apócrifa do canon literario en Galicia. Con alusións idealistas —a Ilustración en Galicia—, Ferrín nega que o discurso literario suplantase algunha vez o histórico: “Desde María Francisca de la Isla ou Cornide, o discurso literario en Galicia sempre foi comprometido e autónomo”.
Dende outra xeira, para Dolores Vilavedra habería que empezar por Rosalía. “É na súa obra onde se insire unha idea de nación a escala humana”. A autora do último manual histórico de literatura galega menciona o “obrigado divorcio”, tras a guerra, “entre o discurso literario e o de reivindicación nacional”. Sobre o papel, é o pouso da Nova Narrativa o que permite, avanzados os 70, “debuxar un escenario de diversidade”. “Hai un sector de público que demanda unha literatura coa que identificarse ou satisfacer ese pulo nacionalista, cun sector do nacionalismo ortodoxo que premia este traballo, e hai un sector da sociedade á que non lle interesa nada iso en termos literarios”. (…)
Ramón Nicolás: Textos: «Problemas da crítica literaria», por Carlos Casares
Texto 
de Carlos Casares recollido por Ramón Nicolás no seu blogue, Caderno da crítica:
“Estrea o caderno da crítica unha subsección titulada Textos, que achegará referencias de variada índole vinculadas co exercicio ou a práctica da crítica literaria, e cuestións máis ou menos próximas. A desculpa para comezar ofrécema o web da Fundación Casares que, hai uns días, recuperou un texto do autor de Vento ferido publicado orixinalmente na sección A ledicia de ler que mantivo en La Voz de Galicia durante algúns anos. O artigo, titulado Problemas da crítica literaria, viu a luz o 12 de febreiro de 1978, isto é, hai case trinta e catro anos e resulta, ao meu ver, moi útil tanto para trazar a historia da crítica literaria galega como para realizar un exercicio comparativo do camiño andado desde aquela até hoxe. É un tanto impensable para hoxe o comezo, que Casares emprega como pretexto, no que se dá conta dun comunicado subscrito por cinco asociacións no que se pon en dúbida a honestidade e independencia da crítica literaria ao non se ocupar dun determinado autor ou libro; asemade o artigo é, sen dúbida, fillo do seu tempo, pois a vinculación que se establece entre o exercicio da crítica e a súa filiación con agrupacións e partidos políticos resulta, hoxe en día, igualmente sorprendente, como o son as propostas que fai da «eliminación do analfabetismo literario» e mais a demanda «dun tratamento libre da realidade». Un texto, reitero, moi interesante que se pode ler integramente premendo aquí e que axuda, como dixen arriba, a avaliar os avances nestas angueiras, se os houbo, de onte a hoxe. Grazas á Fundación Carlos Casares por esta achega.”
Xerais acada dez millóns de exemplares vendidos
“Ao 
peche do exercicio 2011, Xerais acada os 10.103.409 exemplares vendidos dende a súa fundación en 1979.
Das 125 novidades publicadas por Xerais nas distintas coleccións destacaron, entre outras, a novela de Agustín Fernández Paz Non hai noite tan longa, con máis de 3.500 exemplares vendidos e a edición dos contos reunidos de Manuel Rivas no volume O máis estraño, con case 4.000 exemplares.
É de salientar o interese que espertou entre os lectores a figura de Lois Pereiro (Letras Galegas 2011). A súa Poesía completa foi un dos libros máis vendidos das novidades publicadas por Xerais. (…)”
Galaxia publica en galego o último libro de Paul Auster antes de que saia en inglés
“A
Editorial Galaxia publicará en galego o próximo mércores -1 de febreiro- o último libro do escritor estadounidense Paul Auster, Diario de inverno. Desta forma, a súa última obra sairá á luz en galego ao mesmo tempo que en castelán -á vez que sairá a edición dixital-, e farao antes de que sexa publicada en inglés. Segundo explica Galaxia, a novela do autor da triloxía de Nova York, encaixa á perfección no que a crítica denomina autoficción, de forma que o autor se converte a si mesmo en personaxe da obra, como fixo con anterioridade noutros traballos. (…)” Vía Galicia Hoxe.
Crear en 2011 (I)
Desde Cultura Galega:
“A crise económica tamén condiciona a creación. Cando menos iso é o que se desprende dos especialistas consultados nas áreas da literatura, a banda deseñada e a música. Nuns casos a pegada é positiva e noutra negativa, e mentres nas letras leva a unha visión máis conservadora, na música convida a que os artistas se impliquen máis nos procesos de control das súas obras, entre outras cuestións.
A nivel literario, o ano non achegou grandes novidades, e a crise deixouse sentir tamén na creación. Cando menos, así o sinala Dolores Vilavedra, crítica literaria e profesora de Filoloxía na Universidade de Santiago. “Semella que a literatura se contaxiou un pouco dunha certa perda de pulo que está a se ver tamén na sociedade. Faltaron novidades entusiasmantes, e estamos moi necesitados delas. É algo que nos volta a confianza na literatura e nas nosas posibilidades creativas”. Non é, no entanto, que non se producisen obras de valía, ou que non houbese lanzamentos, especialmente no campo da tradución, de importancia. “Houbo textos dignos de recibir unha acollida mais entusiasta, como a tradución de Murakami ou de Salma. Son esforzos notables que pasaron desapercibidos”. Apontalouse tamén neste período a certa crise que está a vivir a edición de poesía. “Houbo unha redución, tamén por cuestións económicas, e é o xénero que sempre sae máis prexudicado. En xeral os editores están con políticas restritivas, con apostas moi selectivas, e esa perda de entusiasmo afecta tamén aos creadores, que arriscan menos”. O ensaio é quizás, e a continuar tendencias de anos anteriores, o xénero que máis está a destacar. “Xa levamos uns anos moi bos, está a pasar o que tiña que pasar e abandonamos aquela especie de reciclaxe de investigación para facer ensaio puro, e estase a ver que é un xénero que, na medida no que se desenvolve apoiado na actualidade, ten éxito”. Finalmente, Vilavedra recoñece o traballo da editoras independentes á hora de anovar no panorama literario. “Ao non aspirar a grandes beneficios están menos pendentes do mercado e fan cousas moi interesantes, aínda que penso que hai de máis. Pero vese que algunhas consolidan unha liña e non publican ao chou, hai casos moi interesantes como o de Estaleiro ou o que publica Kalandraka en narrativa”. (…)”
