Desde
o Consello da Cultura:
“A edición de libros en Galicia presenta indicadores á alza en diferentes ámbitos: en 2014 editáronse 383 libros máis que o ano anterior, medra o número de editores, aumenta o número de títulos en galego e tamén da edición dixital. A cara negativa chega da man das cifras de tradución do galego e para o galego, que rexistran notorias baixadas. Son algunhas variables que recolle o último Documento de Traballo do Observatorio da Cultura Galega (DT-OCG) que, co título O libro e a edición en Galicia, recolle datos estatísticos sobre esta realidade así como do sector empresarial e do mercado laboral.
O libro é un obxecto fundamental para a cultura pero está a sufrir amplas transformacións tanto no seu formato como no proceso de edición que teñen implicacións para o sistema cultural. Así o afirma o Observatorio da Cultura Galega no seu último documento de traballo (DT-OCG) que analiza este sector.
As cifras do libro
Segundo datos do ISBN, editáronse 383 libros máis que en 2013 e sitúase, en termos absolutos, en niveles de 2004. Estas cifras fan que mellore a posición de Galicia no conxunto de España con respecto a esta materia e se sitúe agora no sexto lugar, detrás de Madrid, Cataluña, Andalucía, a Comunidade Valenciana e o País Vasco. Esa tendencia positiva do libro en papel tamén se traslada ao libro dixital, que aumentou 10 puntos con respecto a 2013, xustificada polo incremento da edición electrónica.
Edición en galego
O Observatorio da Cultura Galega constata unha mellora na edición en galego que medra un 23% ao pasar dos 1 426 libros de 2013 a 1 763 de 2014. Con todo, os número están moi por debaixo dos 2 544 que se editaron en 2010. Ademais, a cifra total de libros publicados en galego supón un 61,3% do total de libros con ISBN publicados en Galicia en 2014.
Este Documento de Traballo tamén analiza os datos do libro en función da materia. O ámbito do ensino centra a maior parte deles, aínda que descendeu dos 774 de 2009 aos 408 de 2013. Con respecto á edición de libros de literatura, en 2013 publicáronse 33 títulos en galego máis ca en 2012.
Por xéneros, a creación literaria ocupa un lugar importante no conxunto da edición, seguido polos libros de texto e as obras dirixidas a un público infantil e xuvenil.
As traducións do galego a outras linguas e viceversa
A cara negativa destas cifras chega da man da tradución tanto do galego cara a outras linguas como ao revés. No primeiro caso, a situación da edición continúa nunha tendencia á baixa. Os signos de recuperación de 2013, cando se publicaron 15 títulos máis que en 2012, tórnanse negativos ao volver rexistrar un novo descenso de case 10 títulos.
No tocante á tradución para o galego, o DT contabiliza unha mingua importante. Hoxe en día tradúcese nun 69,5% menos con respecto a 2010. Por linguas, a máis traducida é o castelán, seguida do inglés.
Pontevedra e A Coruña seguen a ser as provincias que concentran a edición de libros galegos e, fóra de Galicia, os núcleos sitúanse en Madrid e Barcelona.
Por último, existe unha maior edición en papel (o 73,6% dos libros edítase neste formato) e que está dominada pola empresa privada (o 91,9% dos libros editados en Galicia provén de empresas privadas fronte ao 8,1% da empresa pública).
Ámbito empresarial e mercado laboral
O Documento de Traballo destina un apartado a analizar a actividade empresarial e o mercado laboral, que rexistra datos positivos. Nos últimos seis anos creáronse seis novas empresas. E entre 2014 e 2015 contabilizáronse case duascentas novas afiliacións ás principais ramas económicas relacionadas con estas actividades. Pola contra, as exportacións de produtos editoriais e derivados descenderon en 2014 e sitúanse por debaixo dos tres millóns de euros, barreira que non traspasaran desde 2009.
Fonte dos datos
Para a elaboración deste estudo, o Observatorio nútrese dos datos achegados polo Ministerio de Educación, Cultura y Deporte (Estadística de la edición española de libros con ISBN e Panorámica de la edición española de libros). Tamén se toman algúns indicadores da Estadística de la producción editorial de libros do Instituto Nacional de Estadística. A información relativa ao ámbito laboral extraeuse do Instituto Galego das Cualificacións e do Ministerio de Empleo y Seguridad Social. Para os movementos empresariais acudiuse ao Directorio Central de Empresas.
Arquivo da categoría: Sistema literario
Urco e Contos Estraños pasarán a ser unha soa editora a partir do mes de Xullo de 2015
“Urco editora, o
selo senlleiro no eido da literatura fantástica en lingua galega e mais Contos Estraños editora, proxecto xurdido de xente vinculada á primeira, rubrican nestes días un acordo de fusión, polo que Contos Estraños pasará a constituír un selo especializado dentro de Urco.
Este acordo, nacido da vontade de ambas as dúas partes para dar un pulo definitivo á escena emerxente de autoras e autores en lingua galega que se dedican aos xéneros da fantasía, a anticipación e o terror, permitirá mellorar a visibilidade das publicacións de ambas as dúas, mellorar a comunicación co público final e potenciar a presenza dos títulos nas canles de distribución.
Velaquí os puntos fundamentais desta fusión, en palabras dos editores David Cortizo Conde, Fernando M. Cimadevila e Tomás González Ahola, responsábeis da mesma.
Consideramos que neste momento no que está a abrollar unha auténtica xeración de autoras e autores de narrativa fantástica en lingua galega, as dúas editoras especializadas na Galiza debemos estar á altura das circunstancias e embarcarnos nun proxecto máis amplo e global para axudar a normalizar e prestixiar un xénero literario central en todas as literaturas modernas do mundo.
– Contos Estraños 
editora naceu no seo de Urco, da man dun dos seus editores (Tomás González Ahola) e dun dos seus autores (Fernando M. Cimadevila). Naquela altura Urco editora era un proxecto case aletargado que non era quen de dar resposta ás necesidades que esixía o noso sistema literario. Andados uns anos de traballo intenso e grandes esforzos, Urco converteuse nunha editora profesional e de primeira liña, e Contos Estraños nun proxecto cheo de enerxía creativa. Por isto pensamos que ambas as dúas son elos fundamentais da mesma cadea de valor.
– Contos Estraños continuará o seu labor de descuberta e promoción de autoras e autores como selo especializado dentro de Urco, e servirá asemade como espazo de experimentación e innovación, necesarias ambas as dúas para avanzar na construción dunha literatura fantástica forte na nosa lingua.
– Urco editora achegará a súa experiencia, a súa capacidade loxística e as vantaxes que ofrece ter a súa propia imprenta (Sacauntos Cooperativa Gráfica), polo que pensamos que máis que competidores, sempre fomos complementarios.
– O noso obxectivo a curto e a medio prazo é aumentar o volume de publicacións e de liñas editoriais, dar cabida a novas ideas, propostas e autoras dentro do sistema literario galego, e crear un camiño de continuidade para as publicacións do xénero que nos leve a ser o seu maior referente dentro da literatura galega.
En Compostela, a 18 de Xuño de 2015″
Rexina Vega: “Deberían desaparecer todos os premios literarios”
Entrevista
de César Lorenzo Gil a Rexina Vega en BiosBardia:
“(…) – BiosBardia (B): Cales son esas distorsións?
– Rexina Vega (RV): A primeira, a que vive o lector. Actualmente temos un sistema en Galicia que só pensa no lector obrigado de lecturas recomendadas nos centros de ensino. Confiar todo ao lector adolescente é un erro a medio prazo. Creouse unha burbulla na Literatura Infantil e Xuvenil, que con todos os respectos, é unha literatura menor. Isto supuxo favorecer un modelo de literatura-lectura fácil. E mentres tanto, o lector adulto que procura literatura de maior nivel, apártase do libro en galego. Nese ámbito perdemos a carreira.
E segunda, a que vive o propio escritor. O tempo que media entre a redacción dun orixinal e a súa publicación en Galicia anda agora mesmo ao redor dos dous anos. É moito tempo. Impídese o diálogo entre o autor e a sociedade no tempo real da creación da obra literaria. Non é normal que teñan problemas para publicar autores consagrados, de todas as xeracións. Investiuse moito en crear capital simbólico con determinados nomes que agora teñen que deitar a súa creatividade na gabeta. (…)
– B: Para outras persoas, o que se estraña é máis innovación na literatura, máis autores que fagan evolucionar o galego literario.
– RV: Se a literatura galega ten sentido é polo seu carácter de modelo de resistencia. Coido que neste momento, a característica principal da nosa sociedade e da nosa lingua é a súa personalidade híbrida. A creatividade literaria ten que asumir ese hibridismo. Galicia é un espazo transcultural. Por este motivo xorde unha nova esquerda que busca novos enfoques de transformación social máis axeitados para un país mestizo que xa non encontra eficaces mensaxes anteriores baseadas en certa “autenticidade” ou “pureza”. A lingua literaria ten que dar tamén ese paso. Hai exemplos máis, digamos, clásicos, como Suso de Toro, que soubo captar este concepto. E outros máis novos, caso de Rosa Enríquez, unha poeta que mestura o galego co castelán e o francés, por exemplo. A partir da nosa oralidade ten que nacer unha nova lingua literaria. Desde a órbita académica vaise na dirección contraria. Reivindícase o “galego de verdade”, cunha expresión cada vez máis en consoancia co portugués. A min non me interesa o galego de verdade, interésame a lingua como ferramenta de comunicación hoxe e agora. Neste país a literatura confundiuse moitas veces coa filoloxía e non ten nada a ver, na realidade. O que fai falta é literatura arriscada, que sexa capaz de actualizar o idioma e facelo evolucionar como ferramenta expresiva.
– B: Debería tomar maior responsabilidade a crítica literaria na esixencia aos autores dese pulo cara a adiante?
. RX: A crítica galega ten os mesmos defectos que calquera outra crítica. A diferencia é que somos poucos e estamos todos demasiado perto do poder, dos poderes. E iso ten como consecuencia que asinemos un pacto de silencio que garante a protección. Dáse un riquiñismo, un falso riquiñismo en realidade que agocha unha enorme mesquindade. Igual que nos últimos anos se buscou consolidar un determinado tipo de lector adulto, na crítica tamén houbo unha tendencia xeral a eliminar dos medios de comunicación as valoracións negativas das obras publicadas. Esa tendencia triunfou, agás excepcións. Isto non é bo, denota debilidades. Son necesarias as críticas negativas e non é lexítimo calar cando algo non se escribe ben. O debate, a crítica sincera, son síntomas da vitalidade dun sistema. Cando as verdades se calan é que estamos mortos. Agora mesmo fai falta máis valentía, máis francotiradores. (…)
– B: Esa “obsesión” polas vendas tamén se traslada aos premios literarios?
– RV: Os premios literarios deberían desaparecer. Todos, tanto os que sinalan obras xa publicadas como os que galardoan orixinais inéditos. Os premios son outro factor de distorsión no sistema galego. Amosan a enorme desorientación que existe en canto aos criterios de calidade. Fixémonos neste ano e vexamos que cada premio valorou unha cousa diferente. Como pode ser? Non debería haber certa unanimidade cando aparece unha obra mestra? E, pola contra, coma un paradoxo, un dos problemas dos premios é que están controlados por moi poucas mans. Mans de intermediarios literarios entre os que non houbo renovación nos últimos vinte e cinco anos. Son eles os que deciden que é visible e que pasa desapercibido. Como é posible que estean aí os mesmos nomes que no 1990? Os mesmos axentes refrendan ano tras ano as mesmas obras de autores cos que comparten idade, xeración ou intereses. Xa non coñecen os gustos das xeracións máis novas. É urxente unha remuda. (…)”
Compostela: segunda comunicación do Simposio Estudos literarios e campo cultural galego, os 2 e 3 de setembro
O Simposio Estudos literarios e campo cultural galego configúrase como un foro académico de encontro e debate arredor dos estudos literarios galegos desde o pensamento de Antón Figueroa. Celebrarase na Facultade de Filosofía de Santiago de Compostela os días 2 e 3 de setembro de 2015. A información está actualizada no blog do simposio.
Admisión de comunicacións
Logo das solicitudes recibidas no sentido de ampliar o período para o envío de propostas, a Comisión organizadora decidiu establecer un novo prazo con límite no día 30 de maio.
Os investigadores e as investigadoras poden enviar propostas de comunicacións vinculadas ás seguintes liñas:
– Diglosia e texto 30 anos despois.
– A reconceptualización do campo / sistema literario nas literaturas periféricas.
– Nación (e ficción) e ideoloxía.
– Lecturas da identidade e da alteridade.
– Relacións interliterarias, tradución e espazo cultural transnacional.
– Autonomía do campo e autonomía dos axentes: o caso galego 1950-2015.
– Cara a unha historia do campo literario e dos campos culturais galegos.
– Estudos literarios, estudos na cultura e Ciencias sociais.
– Referentes teóricos e diálogos heurístico-metodolóxicos abertos na investigación de Antón Figueroa.
O Simposio contempla un proceso de avaliación dupla por pares anónimos previo á aceptación do traballo remitido. Un texto completo ou suficientemente avanzado das propostas, dun máximo de 5.000 palabras, deberá ser remitido ao enderezo simposio.campo.cultural2015@gmail.com con data límite de 30 de maio.
Con data límite de 15 de xuño a Comisión organizadora do Simposio comunicará a aceptación, a non aceptación ou as suxestións de modificación do traballo. Unha vez recibida a aceptación da comunicación, a persoa participante deberá pagar a inscrición segundo as cuotas, os prazos e o procedemento establecidos no apartado correspondente desta circular.
Os traballos seleccionados publicaranse nun volume colectivo. Os textos definitivos deberán remitirse logo da celebración do Simposio no prazo e segundo as normas de edición que se colocarán en seleccgal.wordpress.com.
Inscricións
Unha vez recibida a aceptación do traballo proposto, a declaración de orixinalidade (disponíbel en seleccgal.wordpress.com), a ficha de inscrición (disponíbel en seleccgal.wordpress.com), xunto co xustificante bancario de pagamento da inscrición serán remitidas ao enderezo simposio.campo.cultural2015@gmail.com con data límite de 30 de xuño.
As cotas de inscrición serán de 50 € para asistentes con comunicación e de 25 € para asistentes sen comunicación. As persoas que acreditaren a condición de estudantes terán un 50% de desconto neste importe.
Todos os pagamentos realizaranse entre os días 15 e 30 de xuño a través de transferencia bancaria á conta:
Banco: BSCH-Banco Santander
Code SWIFT: BSCHESMMXXX
N° de conta (IBAN): ES 40 0049-2584-90-2214002210
Concepto: Simposio Estudos literarios e campo cultural galego.
(Nº de rexistro 2015-RC009-1)
Comisión científica
Alejandro Alonso Nogueira (Brooklyn College, CUNY), Arturo Casas (Universidade de Santiago de Compostela), Elias Torres Feijó (Universidade de Santiago de Compostela).
Comisión organizadora
Manuel Forcadela (Universidade de Vigo), Teresa López (Universidade da Coruña), Laurence Malingret (Universidade de Santiago de Compostela).
Ponencia por convite
Itamar Even-Zohar (Tel-Aviv University).
Compostela: Simposio Internacional Estudos literarios e campo cultural galego, os 3 e 4 de setembro (convocatoria)
Lánzase á chamada para a presentación de traballos para o Simposio Estudos literarios e campo cultural galego, que se celebrará na Facultade de Filosofía de Santiago de Compostela os días 3 e 4 de setembro de 2015. O Simposio configúrase como un foro académico de encontro e debate arredor dos estudos literarios galegos desde o pensamento de Antón Figueroa.
A Comisión organizadora convida os investigadores e as investigadoras interesadas a enviar propostas de comunicacións vinculadas ás seguintes liñas:
1. Diglosia e texto en/desde 2015.
2. A reconceptualización do campo / sistema literario nas literaturas periféricas.
3. Nación (e ficción) e ideoloxía.
4. Lecturas da identidade e da alteridade.
5. Relacións interliterarias, tradución e espazo cultural transnacional.
6. Autonomía do campo e autonomía dos axentes: o caso galego 1950-2015.
7. Cara a unha historia do campo literario e dos campos culturais galegos.
8. Estudos literarios, estudos na cultura e Ciencias sociais.
9. Referentes teóricos e diálogos heurístico-metodolóxicos abertos na investigación de Antón Figueroa.
Información actualizada sobre o Simposio aquí.
Admisión de comunicacións
O Simposio contempla un proceso de avaliación dupla por pares anónimos previo á aceptación do traballo remitido. Un texto completo ou suficientemente avanzado das propostas, dun máximo de 5.000 palabras, deberá ser remitido ao enderezo simposio.campo.cultural2015@gmail.com antes do día 30 de abril.
Con data límite de 18 de maio a Comisión organizadora do Simposio comunicará a aceptación, a non aceptación ou as suxestións de modificación do traballo. Unha vez recibida a aceptación da comunicación a persoa participante deberá pagar a inscrición segundo as cuotas, os prazos e o procedemento establecidos no apartado correspondente desta primeira circular.
Os traballos seleccionados publicaranse nun volume colectivo. Os textos definitivos deberán remitirse logo da celebración do Simposio no prazo e segundo as normas de edición que se difundirán na segunda circular.
Inscricións
Unha vez recibida a aceptación do traballo proposto, deberá cubrirse a ficha de inscrición que se difundirá na segunda circular e remitirse, xunto co xustificante bancario de pagamento da inscrición, ao enderezo simposio.campo.cultural2015@gmail.com.
As cuotas de inscrición serán de 50 € para asistentes con comunicación e de 25 € para asistentes sen comunicación. As persoas que acreditaren a condición de estudantes terán un 50% de desconto neste importe.
Todos os pagamentos realizaranse entre os días 1 e 30 de xuño a través de transferencia bancaria ao número de conta que se indicará na segunda circular.
Comisión científica
Alejandro Alonso Nogueira (Brooklyn College, CUNY), Arturo Casas (Universidade de Santiago de Compostela), Elias Torres Feijó (Universidade de Santiago de Compostela).
Comisión organizadora
Manuel Forcadela (Universidade de Vigo), Teresa López (Universidade da Coruña), Laurence Malingret (Universidade de Santiago de Compostela).
Ponencias por convite
Itamar Even-Zohar (Tel-Aviv University). Ponente por confirmar.
A literatura en catalán precarízase e só 1 de cada 10 son profesionais da escrita
Desde
Sermos Galiza:
“Sobre unha enquisa remitida aos seus 1.262 afiliad@s, a Asociación de Escritores en Lingua Catalá (AELC) vén de presentar os resultados do seu estudo que evidencia unha “precarización” dos escritores e escritoras con obra só en catalán a respecto de quen ten obra en castelán e unha situación peor en canto á profesionalización da de hai sete anos, cando se fixo a anterior investigación sobre a profesionalización da literatura.
Só unha de cada dez persoas que escriben en catalán vive maioritariamente da escritura, un 1,5 % menos a respecto dos datos de 2007. Significativa é a diferenza entre homes e mulleres, xa que os datos evidencian un 65,7% fronte a un 34,3%.
Do total dos nomes da literatura catalá, case o 80% gaña menos de 5.000 euros ao ano en actividades que teñen que ver coa literatura, que inclúen non só os dereitos por obras senón tamén colaboracións en prensa, conferencias ou guións. Case o 80% manifestan que conseguen o 15% dos seus ingresos por actividades literarias e só o 9,77% dos enquisados confesan que máis do 50 do que facturan ao ano provén da literatura.
Se hai sete anos só un 2% manifestaban estar en situación de desemprego neste momento a cifra elévase ao 4%. Malia iso, o 60% dos enquisados declara que escriben de maneira regular e só un 29% de forma estacional e un 12% frecuentan o oficio de maneira esporádica.”
Entrevista a Marta Dacosta no Instituto Cervantes de Dublín
Pontevedra: programa de actividades do Culturgal 2014
Isaac Lourido: “Se a normalidade passa pela promoção indiscriminada de qualquer produto que empregue o galego, a nossa cultura está condenada à desaparição”
Entrevista 
de Montse Dopico a Isaac Lourido en Praza:
“Dizia o professor Arturo Casas na apresentação em mpostela, no espaço Almáci(gas), de Livros que nom lê ninguém (Através Editora), que o seu autor, Isaac Lourido, “tem essa capacidade de olhar a sítios onde ninguém olha”. E se calhar essa é a melhor definição do trabalho deste crítico e investigador, que acabou também de ganhar o Premio Carvalho Calero por História literária e conflito cultural. Bases para uma história sistêmica da literatura na Galiza. Este ensaio assenta os alicerces teóricos que aplica Livros que não lê ninguém. Poesia, movimentos sociais e antagonismo político na Galiza, uma coletânea de textos que colocam no centro de interesse a ideia de conflito e em os que se procura a convergência entre como investigação e o ativismo. (…)
– Praza: Em História literária e conflito cultural realizas uma proposta de bases para a história sistémica da literatura na Galiza. Por quê a teoria sistémica é especialmente operativa para estudar o campo literário galego?
– Isaac Lourido: As teorias sistémicas (teoria dos polissistemas, teorias da instituição literária e teoria do campo literário, basicamente) não desenharam modelos historiográficos específicos, mas foram empregadas com muita frequência e relativo sucesso para o estudo de culturas marcadas pela dependência, a subalternidade, o conflito ou a marginalidade. Esse sucesso tem a ver com a incorporação à análise de elementos não considerados nos esquemas de raiz filológica ou textualista (as instituições, o consumo, o mercado, as tensões com o campo do poder, entre muitos outros). Também com a superação da sociologia da literatura de inspiração marxista menos dinâmica.
Isso aconteceu em campos académicos como o quebequense, o belga ou o galego. Xoán González-Millán, Antón Figueroa, Arturo Casas ou o Grupo Galabra da USC formularam esquemas teóricos e metodológicos especificamente pensados para a cultura galega, com base em variáveis que não foram previstas nem incorporadas pelos modelos teóricos iniciais (pensados para sistemas ou campos “normais”, “estáveis”), e com reconhecimento dentro e fora do nosso campo académico. No texto que venceu o Prémio Carvalho Calero tentei a projeção desta rede de propostas sistémicas para o âmbito da História literária, também como proposta para uma disciplina cuja crise epistemológica está a ser debatida desde há várias décadas. (…)”
Crónica videográfica do VIII Encontro de Escritoras/es Novas/os, mesa redonda As outras. Os outros
O
VIII Encontro de Escritoras/es Novas/os tivo lugar o sábado 8 de novembro no espazo Cubo da Normal (Paseo de Ronda, 47, A Coruña), contando co apoio da Concellaría de Cultura do Concello da Coruña e a colaboración de Normal (Espazo de intervención cultural da UDC).
Esta é a crónica videográfica da mesa redonda As outras, os outros, con Berta Dávila e Samuel Solleiro, baixo a coordinación de Mario Regueira e o posterior coloquio:
– Presentación da mesa redonda As outras, os outros, con Mario Regueira.
– Intervención de Samuel Solleiro.
– Intervención de Berta Dávila.
– Coloquio posterior con Samuel Solleiro, Berta Dávila e Mario Regueira (I).
– Coloquio posterior con Samuel Solleiro, Berta Dávila e Mario Regueira (II).
