Desde
o Diario Cultural da Radio Galega:
“Marcos Calveiro fálanos d´O xardineiro dos ingleses, a obra coa que gañou o Premio de novela Manuel García Barros. Pode accederse á entrevista aquí.”
Feira do Libro de Ponteareas: actividades literarias destacadas do xoves 27 e venres 28
O
xoves 27 de xullo comeza a Feira do Libro de Ponteareas (na Praza Maior), organizada pola Federación de Librarías de Galicia, con horarios de 12:00 a 14:00 h. e de 18:00 a 22:00 h., cos seguintes actos literarios destacados dentro do seu programa para estes días (o xoves 27 abrirá só pola tarde):
Xoves 27
– 19:00 h. Pregón a cargo de Kiko Neves.
Venres 28
– 19:00 h. Presentación de Sapos e sereas, de Ana Cabaleiro, publicado por Galaxia. No acto participan, xunto á autora, Francisco Castro e Manrique Fernández.
– 20:00 h. Presentación de Nº atómico 74, A Carapuchiña pasa da carapucha vermella e A princesa e o labrego, de Raquel Castro, publicados por Fervenza.
– 21:00 h. Presentación de Da identidade à norma, de Vítor Vaqueiro e Nicolás Xamardo, publicado por Laiovento.
Edítase Migrant Shores. Irish, Moroccan and Galician Poetry
Migrant Shores – Irish, Moroccan & Galician Poetry 
reúne escritoras e escritores de tres países do Atlántico, Marrocos, Galicia e Irlanda, que comparten a vivencia da dura experiencia da emigración e do exilio en diferentes momentos da historia.
O libro, que conta co apoio da AELG, conta coas achegas de Mohammed Bennis, Taha Adnan, Fatima Zahra Bennis, Imane El Khattabi, Mohamed Ahmed Bennis, Aicha Bassry, Mezouar El Idriss, Martín Veiga, Chus Pato, Eva Veiga, Baldo Ramos, Gonzalo Hermo, Marilar Aleixandre, María do Cebreiro, Paula Meehan, Máighrèad Medbh, Susan Connolly, Hugh O’Donnell, Catherine Phil MacCarthy, Sarah Clancy, Thomas McCarthy, Eiléan Ní Chuilleanáin, Lorna Shaughnessy, Maurice Harmon, Celia de Fréine, Keith Payne, Breda Wall Ryan e Mary O’Donnell.
“Clausuras, enxurradas, fisuras”, por María Reimóndez
Artigo
de María Reimóndez na Sega:
“Para as persoas ás que nos gusta ler filosofía e pensamento, en particular feminista, non deixa de ser unha boa nova que Axóuxere ofreza un ensaio escrito por unha autora e ademais centrado no tema do xénero como categoría [Oiko-nomía do xénero. Relato das clausuras]. Para quen coñeza de entrega previas a escrita de Rebeca Baceiredo saberá de antemán que en ningún caso imos atopar un enfoque lixeiro ou superficial.
O obxectivo deste volume, como o describe a autora, é “xustificar a relación entre a disposición de xénero e os réximes de propiedade” e para iso anuncia na introdución que utilizará tanto a revisión histórica, non só occidental, coma o enfoque metafísico. Resulta este, ao meu ver, un obxectivo ben ambicioso e que presenta para min como lectora e teórica certas dificultades que tentarei debullar a seguir.
Seguramente o atranco máis importante á hora de conseguir o obxectivo proposto, en particular para persoas que, coma min, partimos dunha visión feminista decolonial da teoría e a práctica, reside na dificultade que o libro de Baceiredo amosa á hora de superar unha visión eurocéntrica que vai máis alá de botar unha ollada de esguello cara a certos lugares. O eurocentrismo da escrita filosófica occidental, en absoluto exclusivo deste texto, ponse de manifesto primeiramente nunha cuestión básica de fondo: no suxeito que pretende narrar e historizar dando explicacións “totais”. O problema non reside tanto na complexidade de tentar coñecer a experiencia humana na súa totalidade, senón na clausura, para utilizar a terminoloxía da autora, que estes propios intentos marcan. Son as clausuras das que fala Gayatri C. Spivak en “Pode falar a subalterna?”, o disfraz invisible dun suxeito pensante que só dende o eurocentrismo pode nin sequera formular tal tarefa.
No texto de Baceiredo, este suxeito eurocéntrico de afán omnisciente materialízase no contraste constante que se dá entre a localización exacta das situacións das mulleres occidentais no tempo e no espazo e a abstracta e anecdótica das súas outras. Así, mentres que as mulleres occidentais están situadas dende a Grecia e Roma clásicas en diferentes períodos e se narran a si mesmas ata certo punto, as súas outras aparecen como inmutables e as referencias a tribos e pobos de diferentes continentes faise sen atender a ningún criterio temporal e moito menos de autorrepresentación. Elas son narradas como exemplos para os diferentes réximes económicos e de xénero que dende occidente interesa recapitular, como puntos de contraposición e vistos polos ollos de antropólogos (masculino non accidental) en calquera época histórica. (…)”
Rosalía Fernández Rial: “O galego permítenos estar no mundo e noutras linguas”
Desde
a Real Academia Galega:
“”O galego é unha lingua de area porque nunca é fronteira”. Con esta metáfora arrincou Rosalía Fernández Rial a conferencia que pronunciou hoxe para o alumnado dos Cursos de lingua e cultura galegas que organiza a Real Academia Galega. Poeta e experta en didáctica das linguas, partiu de casos reais para profundar na capacidade das persoas bilingües para entenderen linguas próximas sen ter un coñecemento previo e mesmo aprendelas máis rápido. Pero a aprendizaxe, e a supervivencia de linguas minorizadas como o galego, é tamén unha cuestión de actitude, positiva, que debe fomentarse dentro e fóra das aulas, e desde a defensa do plurilingüismo e a interculturalidade.
Rosalía Fernández Rial expuxo exemplos concretos que ilustran que o galego é “unha lingua que nos permite estar no mundo e estar noutras linguas”. Como os testemuños que recolleu entre galegos e galegas que emigraron a Suíza sen apenas estudos, capaces de aprender máis rápido o francés ou italiano ca outros españois monolingües; ou como a experiencia dun amigo madrileño que, logo de vivir sendo adolescente na Costa da Morte, puido sacar proveito do galego para comprender, e axudar, a un dos seus compañeiros de piso en Inglaterra. Desde a ciencia, esta realidade é explicada pola teoría da competencia subxacente común de Cummins e o seu modelo do dobre iceberg, que incide en que as linguas no cerebro non están separadas, senón que son interdependentes. “Aínda que hai aspectos superficiais das linguas que son diferenciais, existe unha competencia subxacente común. Se traballamos nela, permítenos acceder a unha segunda ou terceira lingua”, resumiu.
Rosalía Fernández trasladou este coñecemento teórico e práctico ás aulas na súa tese de doutoramento, publicada baixo o título Aulas sen paredes. Nela desenvolveu unha metodoloxía didáctica para a aprendizaxe das linguas mediante o uso da expresión dramática e teatral, unha ferramenta que permite crear no alumnado “a necesidade de comunicar, algo esencial” na adquisición de idiomas. Púxoa en práctica cun grupo de primeiro da ESO do IES Xelmírez I de Santiago de Compostela, de maneira coordinada nas materias de lingua galega e lingua castelá. E neste contexto puido comprobar as vantaxes de facer unha abordaxe compartida das linguas e distintas materias, mais tamén a importancia de “desenvolver actitudes positivas” cara a un idioma como o galego, tanto para favorecer a súa aprendizaxe como para vencer a diglosia.”Contrastamos que hai un problema que ten máis que ver coa psicolingüística que coa competencia. Algúns alumnos dicían que non sabían falar galego, pero na dramatización soltáronse e viron que o tiñan dentro, só faltaba crear o clima para que emerxese”, contou.
“Hai que motivar o alumnado e crear unha actitude positiva cara á interculturalidade e o plurilingüismo. Eu creo que un dos aspectos máis importantes para garantir a supervivencia das linguas minoritarias é defendelas desde o plurilingüismo e desde unha actitude positiva”, resumiu Rosalía Fernández Rial, quen apuntou tamén a necesidade de “non reducir o peso da normalización á escola” e incorporala a outras actividades. Bo exemplo deste camiño son os Cursos de lingua e cultura galegas nos que, alén das clases teóricas e prácticas, se crean “outros contextos de aprendizaxe” diferentes aos estritamente académicos.”
Xulio L. Valcárcel: “A miña é unha poesía marcada polo humanismo”
Entrevista
a Xulio L. Valcárcel en La Voz de Galicia:
“«Fago unha poesía para axudar a vivir, que é unha frase de Miguel González Garcés, como premisa vital». Isto di Xulio L. Valcárcel, procurador dos tribunais e, sobre todo, procurador de palabras: «O poeta submete o texto a unha constante depuración, deixando á marxe adornos innecesarios. A súa poesía nace con desexo de facer memoria co material fráxil da palabra». Isto escribe Luciano Rodríguez, autor da edición do libro Poesía reunida (1979-2017). Memoria dos días, formas da levidade (Medulia editorial). Este volume reúne por primeira vez a obra Valcárcel que está traducida ao español, catalán, inglés, italiano, alemán, ruso e francés. «Están tódolos libros menos un, que é unha decisión de Luciano porque non se acaía co conxunto da recompilación», detalla o poeta, xunto co dato de que dos dous primeiros se recolle «unha selección representativa. Os outros están enteiros e hai un inédito, Outono nos espellos, que tamén se publicou exento… Non é doado resumir 37 anos de escrita». (…)
Con esa idea da lírica sen fronteiras concorda o poeta: «É unha poesía que vai do intimismo cara a unha voz máis universal, máis ecuménica, sobre todo das clases máis desfavorecidas pero non no sentido político, senón de cousas como a tenrura das oito da mañá cando no autobús vai xente con gripe, que durmiu mal esa noite… A miña é unha poesía marcada polo humanismo».
Valcárcel busca que exista unha identificación dos lectores: «Que digan ‘iso tamén o pensei eu pero non o escribín’. É poesía moi doada de entender, de sentir; son sentimentos universais como a beleza, a morte, a ausencia, o amor, a forza de cada primavera, a vida…».
Tamén busca facer temas novos: «Non repetirte a ti mesmo, buscar outro desafío, outro rexistro da túa propia voz: hai un intento de evolución; a arte é un territorio arriscado polo que non se pode transitar con rede, hai que someterse ao desafío que supón mergullarse nunha selva descoñecida, seguir un novo reto, que cada libro sexa algo distinto». Todo iso está nunha lírica «necesaria e esixente, obra que reflexiona sobre o ser e a súa existencia, sobre a mirada perdida, sobre a luz que asombra e sobre as sombras da luz», segundo escribe Luciano Rodríguez. (…)”
Poesía, de Roi Vidal, recibe o XII Premio Abrente de textos teatrais da MIT
Desde
Fervenzas Literarias:
“O xurado do 12º Premio Abrente de textos teatrais, formado pola actriz Sheyla Fariña, a directora e actriz Diana Mera, o dramaturgo Ernesto Is (Premio Abrente da edición anterior), a concelleira de Cultura de Ribadavia María Touza e Roberto Pascual, Director da MIT, decidiron por unanimidade premiar co Abrente 2017 o texto titulado Poesía (materiais para montar unha escena de cama), presentado co lema A cova de Lascaux. Unha vez aberta a plica, descóbrese a autoría do texto, que pertence a Roi Vidal Ponte.
En opinión do xurado, a obra gañadora esta orixinal peza “propón un xogo escénico de materiais para montar unha escena de cama a través da ironía no tratamento da linguaxe e das situacións. Poesía propón unha estrutura en tres partes moi interesante de cara a unha posta en escena polas múltiples opcións que formula empregando citas, accións e palabras. É un texto valente, actual, que aborda a sexualidade de forma aberta e sincera, onde os corpos teñen voz e rompen cos estereotipos e roles sexuais asumidos socialmente”.
O xurado destacou, igualmente, o coidado e dedicación á escrita evidenciada neste texto, tanto no coidado da linguaxe coma no traballo documental que nutre á obra dun cúmulo de referencias moi atinadas. (…)”
Luz Pichel: “Se a poesía é minimamente revulsiva, como debe ser, hoxe en día ten moito traballo”
Entrevista
a Luz Pichel en Faro de Vigo:
“(…) – Faro de Vigo (FdV): Fáleme do seu último libro…- Luz Pichel (LP): É un libro tatexo. Co co co u fai referencia ao xeito en que na zona de Lalín pechamos o “o”, e por iso a referencia no título de escrita co “u”. Pero como é tatexo, tén medo a falar e a decir as cousas, non hai que atreverse moito porque non hai moitas verdades hoxe, e hai que falar con coi, coidado. Por iso digo que é un libro totalmente tatexo.
– FdV: Como foi a experiencia de colaborar coa revista Olga?
– LP: É a segunda vez que me chaman. Esta é unha revista moi recente, empezouse a facer en Madrid con xente como Vicente Araguas, Manuel Pereira e Rafa Yáñez entre os seus colaboradores. Eu participei sempre porque os poetas galegos en Madrid estamos como moi unidos. Somos moi distintos todos entre nós, pero xuntámonos unha vez ao mes, levámonos moi ben… Querémonos, vamos.
– FdV: Cal é a maior dificultade de facer poesía en galego en Madrid?
– FdV: A min gústame estar lonxe e escribir en galego. Paréceme unha experiencia moi interesante. Eu escribo en realidade na fronteira, como vivo, sempre de aquí para alá. Penso que en Madrid se acolle moi ben a poesía escrita en galego, moito mellor do que se pode pensar. Gosta. Supoño que é porque hai boa poesía en Galicia, e en Madrid as poetas tontas non son. Chus Pato, que é de Lalín, é unha referencia para as poetas de Madrid, por exemplo. Dalgunha maneira tamén é unha forma de facer patria. Cando fas poesía fas moitas cousas, se se pode facer patria coa poesía tamén se fai, por suposto. (…)”
Carlos Callón atopa máis evidencias da diversidade sexual no trobadorismo galego
Desde
Sermos Galiza:
“(…) “A diversidade afectiva e sexual non é cousa do século XXI. E unha das liñas da afectividade humana, que é a homosexualidade, tamén está presente no noso trobadorismo”, afirma Carlos Callón, que presentou a súa tese de doutoramento o pasado 21 de xullo na Universidade da Coruña, co título de “As relacións sexoafectivas intermasculinas e interfemininas no trobadorismo galego”, e dirixida por Pilar García Negro e Manuel Ferreiro.
Logo das súas achegas publicadas no libro Amigos e sodomitas (Sotelo Blanco, 2011), Callón vai máis alá e amplía e mesmo corrixe algúns datos. “O que corrixín é relativo ao lesbianismo. Hai moito máis do que nese libro chegara a analizar. Por exemplo, non me decatara dunha cantiga de amiga”, explica.
Estes achados non só teñen trascendencia para o trobadorismo galego, senón tamén para o europeo, e tamén “desde unha perspectiva literaria, desde unha perspectiva da historia da sexualidade, e desde unha perspectiva antropolóxica”, segundo a súa opinión. “Non só é unha achega importante a nivel do trobadorismo senón para coñecermos mellor a historia da propia humanidade”, defende. “Por exemplo, na Península Ibérica -até onde eu coñezo, porque igual que eu encontrei isto, poden aparecer no futuro outras cousas- que se fale da prostitución homosexual na Península Ibérica é información que só nos achega o trobadorismo galego. A opción do lesbianismo, cando hai poucos anos saía unha antoloxía nos Estados Unidos sobre textos lésbicos na historia da literatura, e non aparecía nada na Idade Media, e na actualidade non só sabemos que hai textos, senón que a metade dos que coñecemos están en galego”.
O investigador combate a idea de que a Baixa Idade Media era unha sociedade moito máis pechada do que hoxe cremos: “Á xente o que se lle vén á cabeza cando pensa nisto é un par de persoas con leña seca debaixo dos pés á que lle van prender lume, pero vemos que a realidade é moito máis diversa e que a historia sempre a contan os vencedores”. E vai máis alá: “Sabemos que houbo unha deliberada adulteración das fontes históricas, que fai que haxa elementos dos que temos pouca información, pero o trobadorismo galego é moi especial, porque non nos ofrece un testemuño relixioso da realidade, senón dunha perspectiva laica, e iso ofrece unha visión moito máis poliédrica da diversidade afectivo-sexual”.”
Francisco Javier Fernández Davila gaña o Premio de Novela por Entregas de La Voz
Desde La Voz de Galicia:
“Un vello mariñeiro, no solpor da súa vida, sente a necesidade de relatar uns episodios decisivos que viviu na súa mocidade. Unha serie de acontecementos que se remontan aos anos da Guerra Civil e a Segunda Guerra Mundial, cando en Vigo confluíron algúns sucesos que, malia o seu carácter clandestino, tiveron un impacto histórico considerable. Este é o argumento que propón A senda de sal, a obra gañadora do Premio de Novela por Entregas de La Voz de Galicia, que se fallou no Museo Santiago Rey Fernández-Latorre nas instalacións do xornal. O seu autor é Francisco Javier Fernández Davila, enxeñeiro de profesión quen se estrea na novela con esta obra.
A senda de sal arranca co encontro entre este mariño e unha muller, a quen o home elixe para rescatar da memoria máis distante e relatarlle aqueles feitos nos que, aínda sendo case un neno, tivo unha participación crucial. Porque aquel rapaz, forzado pola ausencia do pai por mor da guerra, tivo que facerse cargo do barco familiar. Axiña as tarefas habituais da pesca empezarán a dar paso a outros transportes que de xeito soterrado afectarán a moitas vidas marcadas polo devir da Guerra Civil. A novela ambiéntase na costa sur de Galicia, onde a cidade de Vigo ten un papel destacado, xa que neses anos confluíron nela representantes dos dous bandos que pouco despois haberían de enfrontarse na seguinte contenda bélica de alcance mundial: aliados e nazis.
O autor da novela recibirá un premio de 10.000 euros e a súa obra aparecerá no xornal durante todo o mes de agosto, tanto na edición en papel como na web do diario. Cada un dos 31 capítulos estará ilustrado por Juan Carlos Abraldes. Esta edición do galardón que organiza La Voz coa colaboración de Ámbito Cultural de El Corte Inglés foi das máis altas no tocante á participación, xa que se recibiron 19 orixinais. Co gallo da celebración do 135 aniversario do diario as bases introduciron como valor positivo unha achega literaria de corte histórico, proposta á que a novela gañadora se adaptou de xeito cumprido.
No seu discurso, Fernández Davila agradeceu ao premio a motivación para «saír dos números e entrar nas letras» e destacou o papel de xornal como difusor cultural en tempos nos que «semella que o feito de escoitar está devaluado». (…)”
