Diálogos Manuel María: Lois Diéguez
Desde
o Diario Cultural da Radio Galega:
“A entrevista a Lois Diéguez pode escoitarse aquí.”
Fernando Acuña Castroviejo: “Non ten sentido falar de castro celta. Iso xa está ultrapasado”
Entrevista a Fernando Acuña Castroviejo en Historia de Galicia:
“(…) – Historia de Galicia (HG): Logo de tantos anos adicado á investigación e á docencia, que cambios máis importantes se produciron na arqueoloxía galega?
– Fernando Acuña Castroviejo (FAC): Eu levo metido na investigación desde o 68, cando comecei a traballar na arqueoloxía galego, primeiro con Bouza Brey e logo con Valil. Daquela había menos medios e menos acceso á información. O traballo de campo era rudimentario. Non había técnicas nin medios para medir. En 40 anos cambiou moito todo. Hoxe xa hai novas metodoloxías impensables hai medio século.Eu teño que dicir que a arqueoloxía sempre estivo aberta á sociedade. Outra cousa é que se divulgue máis, pero hai que ter en conta que a arqueoloxía ten que estar feita por arqueólogos, por profesionais, e non por afecionados. Os demais poden axudar pero cada quen no seu papel.
– HG: E como foi traballar con Bouza Brey?
– FAC: Pois moi interesante. Estabamos Carlos García Martínez, González Reboredo e máis eu. Entramos en contacto con el no Instituto Padre Sarmiento, no último ano de carreira e nos introduciu no nacionalismo e na arqueoloxía e nos fixo ver a importancia da xeración Nós e do Seminario de Estudos Galegos. El foi o modelo das nosas investigacións. (…)
– HG: En todo caso, non cres que hai moitos museos no país e un pouco desaproveitados?
– FAC: Falta política museística e, polo que se ve en Galicia, é que non é que haxa moitos museos senón que están mal atendidos pola Administración. Nos últimos anos xubílanse os directores dos principais museos galegos e esas prazas non se cubren, e por iso o persoal dos museos é menor e os recursos cada vez menos. O problema é a falta de persoal e de recursos. Museos non é que haxa moitos ou poucos, senón que non teñen recursos. Moitos xa nin publican porque non teñen fondos. Hai museos que dependen da Xunta, de concellos, de deputacións… A casuística depende de quen sexa o promotor. Dos que depende da Xunta non se cobren as prazas de xubilación e iso crea carencia de persoal e de medios. (…)”
Xulio Ríos: “A sociedade civil en Galicia é débil, pouco estruturada, dependente do poder e isto limita as capacidades de actuación”
Entrevista
a Xulio Ríos en Pontevedra Viva:
“(…) – Pontevedra Viva (PV): O 28 e 29 de xuño celébrase o primeiro Congreso de Estudos Internacionais de Galicia. Coincide co 25 aniversario da creación do Igadi. Por que esperar tantos anos para organizar esta primeira edición?
– Xulio Ríos (XR): Ao longo deses 25 anos temos traballado en distintos ámbitos na paradiplomacia, na acción exterior de Galicia e consideramos que o feito dos 25 anos era un momento interesante para propiciar esa reflexión e, sobre todo, para chamar a atención sobre a importancia de ter unha acción exterior propia. Creo que tamén ao longo destes 25 anos logramos xerar un mínimo de masa crítica a nivel académico e investigador para que un debate destas características teña sentido. O que queremos é reunir a actores galegos dende o ámbito da cultura, da empresa, institucional, social para que reflexionen en conxunto sobre cal é a posición de Galicia como autonomía no mundo e cales poden ser as liñas de acción para o futuro. (…)
– PV: Os obxectivos do Igadi son que Galicia teña opinión e que se escoite fóra de aquí. Pensa que se ten conseguido?
– XR: Son procesos que non son lineais. Indubidablemente gañamos terreo nestes 25 anos. Entre outras cousas, porque estamos máis presentes en Europa e Europa abriu o campo de xogo para a presencia exterior das autonomías. Probablemente tamén podiamos facer moito máis noutros campos, pero iso depende moitas veces da vontade política e da propia capacidade da sociedade civil e a sociedade civil en Galicia é bastante débil, pouco estructurada, demasiado dependente do poder e isto limita as capacidades de actuación.
– PV: Por que considera que Galicia ten unha sociedade civil tan débil?
– XR: As razóns poden ser moitas, pero creo que ten moito que ver co pouco valor que lle concedemos á independencia. Para a sociedade civil unha clave fundamental é a independencia e manterse aí de maneira firme e iso crea dificultades nunha sociedade que está pouco vertebrada. Existen sociedades moito máis avanzadas nese sentido porque hai unha sociedade civil que se autoorganiza cada vez máis e é capaz de xerar iniciativas propias con ou sen o apoio do poder. Ese proceso aquí é moito máis difícil. Primeiro, porque é unha sociedade con menos recursos, pero tamén porque existe na propia sociedade a mentalidade de que necesitas do poder e no propio poder a mentalidade de que todo o que nace da sociedade civil debe ser dalgunha forma ocupado, instrumentalizado. (…)”
Helena Villar: “Agora xa teño o título de escritora”
Entrevista
a Helena Villar en Sermos Galiza:
“Rianxo foi o epicentro en que tivo lugar a homenaxe da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG) a Helena Villar, que foi recoñecida co premio Escritora na súa Terra. Conversamos con ela nada máis recibir a Letra E e após plantaren o loureiro elixido por ela propia.
“Metaforicamente era a entrega do meu título de escritora”. Así responde Helena Villar Janeiro cando se lle pregunta como está a vivir a homenaxe á Escritora na súa Terra por parte da AELG. “Agora xa teño a escultura real co E de escritora [unha peza escultórica de Caxigueiro]”, chancea.
“Teño xa o título físico para poder exercer unha carreira, a de escritora, que exercín sen título ningún e hoxe comprométome a seguir profundizando nela. Vou facer 76 anos, parece que estou moi ben de saúde e prometo que vou usar a marabillosa lingua que aprendín dos velliños dos Ancares para seguir escribindo”, sinala en declaracións a Sermos Galiza.
Helena Villar confesa que o acto que está a ter lugar este sábado en Rianxo “dá moita enerxía e pulo para darlle vida ás palabras e para continuar na literatura”. Sente “unha emoción moi grande debido a que os escritores e escritoras decidiran darme o premio e a que o concello, toda a xente, contribuíse de maneira deslumbrante, desde a organización até a composición por parte de Antón Alcalde dunha peza en tres tempos para min”.
A escritora homenaxeada salienta a xenerosidade do concello, “son adoptiva e tratáronme de forma inmellorábel”. Tamén gostou especialmente da interpretación da Rianxeira, “todos cantamos como se fósemos un coro organizado”. “Iso demostra unha unión e un desexo de homenaxear moi grande”, admítenos, emocionada. Aliás, agradécelles “a todos os meus amigos e amigas, non só escritores e escritoras, que viñesen de todas as partes de Galiza para participar na homenaxe. É un agasallo enorme”. “Doulle moito mérito á complicidade do concello, concello entendido como xente e como institución”, conclúe.
Un abrazo de todos a todos
Cesáreo Sánchez, presidente da AELG, salientou na súa intervención a traxectoria de Helena Villar como escritora, “aparte da súa condición, é necesario resaltar a súa achega aos máis novos nunha época en que estaban a abrirse os camiños para que hoxe a colleita da literatura infantil e xuvenil sexa tan fértil”. “Para que hoxe haxa cinco premios nacionais de literatura infantil e xuvenil tivo que haber escritores e escritoras como Helena Villar que abrisen camiño e que sementasen”. “Tamén é de subliñar a súa condición de ensinante en galego naqueles tempos”, engadiu o presidente da AELG.
“Foi como un abrazo de todos a todos”. Así define Cesáreo Sánchez a xornada matinal da homenaxe. “Tamén estamos moi contentos porque aos poucos imos equilibrando a nómina de escritoras dentro dos 22 actos de entrega da Letra E que levamos realizado”, explica, “Helena é a oitava das mulleres ás que se lles dedica esta homenaxe”.
Durante a mañá, tiveron lugar as intervencións da propia homenaxeada, de Cesáreo Sánchez e do alcalde de Rianxo, Adolfo Muíños, así como unha fermosa laudatio de Marica Campo. Colocouse o monólito en homenaxe a Helena Villar e plantouse a árbore elixida pola poeta, un loureiro.
De maneira simbólica a entrega da Letra E tivo lugar no edificio da Casa da Cultura que acolleu as escolas da Primeira República e que antes fora cuartel. “Desta maneira tamén recollemos a traxectoria e biografía dos edificios e do propio país”, afirma o presidente da AELG, quen lle agradeceu ao “Concello no que é tan fácil vivir en galego” a súa colaboración.”
A AELG homenaxea a Helena Villar Janeiro
Desde a Televisión de Galicia:
“Baixo os acordes da Escola de Música de Rianxo, cunha peza composta para ela, amante da música, Helena Villar Janeiro recibiu a homenaxe da Escritora na súa terra 2016. Foi por decisión propia da autora, que é natural de Becerreá pero que nos últimos anos reside nunha das vilas máis literarias de Galicia.
A escritora plantou a carón do peirao de Sete Fogas, lugar de homenaxe e tamén de inspiración, un loureiro. Foi a terceira tarefa que lle quedaba por facer despois de escribir e ser nai.
Na escola da I República os responsables da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega fixéronlle acto de entrega da Letra E.”
A reportaxe pode verse aquí.
Entrevista a Helena Villar no Diario Cultural
Desde
o Diario Cultural da Radio Galega:
“Helena Villar recibe en Rianxo a Homenaxe A escritora na súa terra que promove a Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega. A entrevista pode escoitarse aquí.”
Carlos Negro gaña co libro Tundra o premio Fiz Vergara de Vilariño
Desde
o Diario Cultural da Radio Galega:
“Tundra, un libro que vai da poesía de intervención á poesía de introspección. A entrevista pode escoitarse aquí.”
O galeguismo agasalla a Camilo Nogueira en Trasalba
Desde
Galaxia:
“Unha xornada emocionante. Amigos, compañeiros de andaina política, xente vencellada á cultura galega e ao galeguismo, mesmo de distintas xeracións, confluíron o domingo en Trasalba, na Casa Grande de Cimadevila, para homenaxear a Camilo Nogueira Román (Lavadores, Vigo, 1936), por toda una vida comprometida con Galicia e o galeguismo. O espírito de Otero Pedrayo e da Xeración Nós deixábase sentir no ambiente, coa idea de Europa en primeiro plano, idea tan querida por Camilo, igual que o foi no seu día por Castelao, Otero, Vicente Risco, Villar Ponte…
O escritor Suso de Toro encargouse da laudatio. Unha intervención documentada e sentida, entregada á personalidade da figura a homenaxear, á que no anos 80 dedicou un libro de conversas: Camilo e outras voces (Xerais). “O optimismo da vontade e da intelixencia. A Idea de Galicia sempre en positivo, sempre para avanzar, porque a vontade das persoas é fundamental para construir o futuro dos pobos”, en palabras de Suso de Toro.
Camilo agradeceu o Premio e fixo una chamada á ilusión, a unidade de esforzos para seguir construíndo o país, porque as ideas seguen vivas “e non debemos deixarnos levar por circunstancias que debemos analizar e superar. Galicia é hoxe moito máis forte que hai cincuenta ou sesenta anos, ten moitísima máis creatividade, dispón de moitos mais recursos. Só temos que sabelo organizar e activar”. A continuación, recibiu de mans do Presidente de Honra da Fundación Otero Pedrayo, Xesús Alonso Montero, a figura en bronce de Otero Pedrayo, realizada polo escultor Manuel Buciños,
Actuou no acto o grupo musical Tundal, e presentáronse dous novos títulos da Fundación: a primeira entrega das memorias de Otero Pedrayo, Lembranzas do meu vivir, que comentou o profesor Ramón Villares, autor do limiar; e a recuperación de Parladoiro, escolma xornalística de Otero que no seu día, en vida do autor, realizou o profesor Carlos Baliñas. O presidente da Fundación, Víctor F. Freixanes, fixo tamén referencia ao Premio de Ensaio Ramón Piñeiro, que este ano se concedeu ao libro de Alfonso Mato e Santiago Lamas, De camiños, viaxeiros e camiñantes, unha homenaxe á viaxe a pé que en 1927 realizaron a Santo André de Teixido Otero Pedrayo, Vicente Risco e Ben-Cho-Shey.”
(Fotomontaxe publicada por Galaxia)
Antonio M. Fraga: “Como outros moitos rapaces da miña xeración, cheguei a Lovecraft grazas a Agustín Fernández Paz”
Entrevista 
de Alberto Ramos a Antonio M. Fraga en Praza:
“(…) – Praza (P): O Premio Antón Risco é na actualidade o único certame de literatura fantástica que hai en Galicia. Un galardón coma este é fundamental para un xénero que se cultiva pouco?
– Antonio M. Fraga (AMF): A verdade é que penso que cada vez abunda máis. Sempre se fixeron cousas. A xente que lle gusta ir por ese camiño está a emprender na actualidade proxectos variados e interesantes. A existencia dun premio de literatura fantástica é, ademais, un síntoma de normalización para o conxunto do sistema literario. Un sistema literario debe contar con distintos e variados premios, respondendo a diferentes xéneros. Penso que é positivo en todos os niveis. Primeiro para o propio xénero fantástico, xa que ter un premio desta natureza se converte nun acicate para apostar polo xénero. En segundo lugar, para o sistema literario no seu conxunto, que se ve reforzado e enriquecido. (…)
– P: Esa fronteira entre a loucura e a realidade convértese na résgoa por onde entra a literatura fantástica, non?
– AMF: No ámbito temático, eu quería contar [en Querido H. P. Lovecraft] a historia de Howard e que transcendese dalgunha maneira do xénero fantástico. Quería contar a historia da desesperación dese home, de como se vai mergullando nun caldo de cultivo que o leva irreversiblemente cara ao suicidio. Á hora de facelo, si que botei man dalgunhas teimas clarísimamente lovecraftianas como son a xa citada fronteira entre a loucura ou o pesadelo recorrente, que é un elemento moi presente nalgunhas fases nas que está dividida a obra de Lovecraft. É dicir, a fase onírica ten moita presenza. Tamén emprego a cuestión lovecraftiana da imposibilidade de fuxir do noso destino e cúmprese, ademais, o patrón desa persoa formada intelectualmente e escéptica que vive alteracións á lei natural que a levan primeiro á tolemia e finalmente á morte. (…)
– P: Non sei se quere engadir algún aspecto da novela que pasara eu por alto…
– AMF: Unicamente gustaríame dicir que xa no propio título se ve que o texto ten moito de homenaxe a Lovecraft ou máis concretamente á súa obra, seguramente máis merecedora da homenaxe cá súa persoa. A súa obra levou o terror a asumir anovadoras marcas de xénero que despois transcenderon a outros ámbitos como o cinema ou a banda deseñada. Despois, comentar que eu cheguei a Lovecraft, como outros moitos rapaces da miña xeración, grazas a Agustín Fernández Paz, que cultivou o xénero do terror cósmico lovecraftiano en obras como Aire negro. Pódese considerar este libro tamén unha pequena homenaxe a Agustín Fernández Paz. (…)”
