Arquivos da etiqueta: CEDRO

Bases do VIII Festival Pezas dun Teatro do Porvir 2025: Galiza + Portugal

Destacado

Publicado o por

Aquí poden consultarse as Bases do VIII Festival Pezas dun Teatro do Porvir 2025: Galiza + Portugal, organizado pola AELG co apoio do Concello da Coruña, CEDRO, o Camões-Centro Cultural Português em Vigo, e a subvención da Deputación da Coruña.

Foto de Carlota Mosquera, gañadora da edición anterior.

BASES DA CONVOCATORIA PARA O VIII FESTIVAL PEZAS DUN TEATRO DO PORVIR 2025: GALIZA + PORTUGAL

O Festival terá lugar dentro da X Xornada da Sección de Literatura Dramática 2025, o domingo 19 de outubro de 2025, no Teatro Rosalía de Castro da cidade da Coruña, entre as 10:00 e as 21:00 h., aproximadamente.

Convocatoria aberta a 7 proxectos de artes escénicas que utilicen textos en galego ou portugués, individuais ou colectivos, para un espectáculo en calquera das modalidades e xéneros das artes escénicas. Debe tratarse dunha peza ou proposta escénica que estea en proceso de creación/realización.

Un comité de selección, formado por Afonso Becerra, Vogal de Literatura Dramática da AELG, Xosé Paulo Rodríguez, director do Teatro Rosalía de Castro (TRC) da Coruña e Célia Guido Mendes, en representación do Camões–Centro Cultural Português en Vigo (Camões–CCP em Vigo), baseándose en criterios artísticos, escollerá 4 propostas de Galiza e 3 propostas de Portugal, para ser (re)presentadas no VIII Festival Pezas dun Teatro do Porvir 2025: Galiza + Portugal.

Unha vez (re)presentadas, as/os creadoras/es de cada proxecto deberán emitir un voto secreto polo proxecto que consideren mellor, excluíndo na papeleta de votación o seu propio. Estes votos e os do comité organizador e, se así o considerar, o da persoa convidada de honra, concederán o IV PREMIO VIII FESTIVAL PEZAS DUN TEATRO DO PORVIR 2025, que consistirá na estrea da peza. É importante sinalar que, unha vez (re)presentados os proxectos, o xurado pode considerar que ningún deles reúne as características ou condicións necesarias e, por tanto, deixar o premio deserto.

O funcionamento deste festival consta dunha exposición ou mostra dun fragmento da peza ou da peza enteira, no caso de ser breve, dentro dunha duración máxima de 15 minutos. Xusto despois, haberá un tempo complementario para unha breve análise, debate ou conversa ao seu respecto, dentro dunha duración máxima 15 minutos.

No breve debate posterior ás presentacións búscase coñecer a reacción do público, nun diálogo que pode servir para enriquecer, por parte da/o dramaturga/o ou equipa de dramaturxia, o acabado desas pezas en proceso.

As (re)presentacións faranse no formato que cada dramaturga/o ou equipa de dramaturxia considere máis axeitado. Para a selección do proxectos privilexiaranse aqueles en que as presentacións reforcen ou indaguen no escénico, máis do que na simple lectura dun texto.

Aínda que o nome deste evento é “Festival”, non contamos coas infraestruturas nin a capacidade de produción dun festival de artes escénicas ao uso. Neste caso trátase dun espazo diáfano, cunha luz xeral e con mínimas posibilidades no que atinxe a equipamento técnico. Tampouco hai tremoias nin persoal técnico ao servizo das (re)presentacións dos proxectos. Por tanto, é necesario que as/os creadoras/es amosen o seu traballo, ou o bosquexo do seu traballo, dentro das súas propias capacidades para facelo.

Condicións:

– Asígnase un orzamento total de 500 euros para cada proxecto seleccionado desde Galiza e 600 euros para cada proxecto seleccionado desde Portugal, onde se entenden incluídos todos os custos (desprazamentos, etc.).

– Prazo para a presentación de propostas: 14 de setembro de 2025.

– A selección dos proxectos será realizada por parte da organización (Afonso Becerra de Becerreá, vogal da Sección de Literatura Dramática da AELG; Xosé Paulo Rodríguez, director do Teatro Rosalía de Castro da Coruña; e Célia Guido Mendes, en representación do Camões–Centro Cultural Português em Vigo (Camões–CCP em Vigo) en función de:

+ Descrición e formulación do proxecto.
+ Breve mostra da peza.
+ Currículum das/os dramaturgas/os.

Estes materiais deberán ser enviados en formato dixital, antes das 24 h. do 14 de setembro de 2025, a: oficina@aelg.org

– As/os creadoras/es seleccionados para (re)presentar os seus proxectos escénicos deben comprometerse a estar presentes durante toda a xornada que dura o Festival (dentro da X Xornada da Sección de Literatura Dramática 2025, o domingo 19 de outubro de 2025, no Teatro Rosalía de Castro da cidade da Coruña, entre as 10:00 e as 21:00 h., aproximadamente) e participar nos debates dos proxectos (re)presentados polas/os súas/seus colegas, de tal xeito que poidan, ao final da xornada, emitir o voto correspondente para o IV Premio VIII Festival Pezas dun Teatro do Porvir 2025: Galiza + Portugal.

IV PREMIO VIII FESTIVAL PEZAS DUN TEATRO DO PORVIR 2025

Ademais do orzamento asignado a cada proposta para a súa (re)presentación no VIII Festival Pezas dun Teatro do Porvir 2025: Galiza + Portugal, un comité, formado polo Vogal de Literatura Dramática da AELG, Afonso Becerra, o director do Teatro Rosalía de Castro da Coruña, Xosé Paulo Rodríguez, Célia Guido Mendes, en representación do Camões–Centro Cultural Português em Vigo, e, se así o considerar, a persoa convidada de honra, e contando cos votos das/os creadoras/es participantes, seleccionará unha das propostas para ofrecerlle a posibilidade de ser estreada. O xurado tamén podería decidir deixar o premio deserto se os proxectos (re)presentados non reunisen as características e condicións necesarias.

***

BASES DA CONVOCATÓRIA PARA O FESTIVAL PEÇAS DE UM TEATRO DO PORVIR 2025: GALIZA + PORTUGAL

O Festival terá lugar dentro da X Xornada da Sección de Literatura Dramática 2025, o domingo 19 de outubro de 2025, no Teatro Rosalia de Castro da cidade da Corunha, entre as 10h00 e as 21h00, aproximadamente.

Convocatória aberta a 7 projectos de artes cénicas que utilizem textos em galego ou português, individuais ou colectivos, para um espectáculo em qualquer das modalidades e géneros das artes cénicas. Deve tratar-se de uma peça ou proposta cénica que esteja em processo de criação/realização.

Um comité de seleção, formado por Afonso Becerra, Vogal de Literatura Dramática da AELG, Xosé Paulo Rodríguez, director do Teatro Rosalía de Castro da Corunha, e Célia Guido Mendes, em representação do Camões–Centro Cultural Portugués em Vigo, baseando-se em critérios artísticos, escolherá 4 propostas de Galiza e 3 propostas de Portugal, para serem (re)presentadas no VIII Festival Peças de um Teatro do Porvir 2025: Galiza + Portugal.

Uma vez (re)presentadas, as/os criadoras/es de cada projecto apresentado deberão emitir um voto secreto pelo projecto que considerem melhor, excluindo na papeleta de votação o próprio projecto. Estes votos e os do comité organizador e, se assim o considerar, concederão o IV PRÉMIO VIII FESTIVAL PEÇAS DE UM TEATRO DO PORVIR 2025, que consistirá na estreia da peça. É importante assinalar que, uma vez (re)presentados os projectos, o júri pode considerar que nenhum deles reúne as características ou condições necessárias e, portanto, deixar o prémio deserto.

O funcionamento deste festival consta de uma exposição ou mostra de um fragmento da peça ou da peça inteira, no caso de ser breve, dentro de uma duração máxima de 15 minutos. Imediatamente a seguir, haverá um tempo complementar para uma breve análise, debate ou conversa ao seu respeito, dentro de uma duração máxima de 15 minutos.

No breve debate posterior às presentações procura-se conhecer a reacção do público, num diálogo que pode servir para enriquecer, por parte da/o dramaturga/o ou equipa de dramaturgia, o acabado dessas peças em andamento.

As (re)presentações fazer-se-ão no formato que cada dramaturga/o ou equipa de dramaturgia considerar mais acaído. Privilegiar-se-ão as apresentações que reforcem ou indaguem no cénico, mais do que na simples leitura de um texto.

Embora o nome deste evento é “Festival”, não possuímos as infraestruturas nem a capacidade de produção de um festival de artes cénicas ao uso. Neste caso trata-se de um espaço diáfano, com uma luz geral e com mínimas possibilidades no que atinge a equipamento técnico. Também não há tramóias nem pessoal técnico ao serviço das (re)presentações dos projectos. Portanto, é preciso que as/os criadoras/es mostrem o seu trabalho, ou o rascunho do seu trabalho, dentro das suas próprias capacidades para fazê-lo.

Condições:

– Atribui-se um orçamento total de 500 euros para cada projecto seleccionado desde a Galiza e 600 euros para cada projecto seleccionado desde Portugal, onde se entendem incluídos todos os custos (deslocamentos, etc.)

– O prazo para a apresentação de propostas: 14 de Setembro de 2025.

– A selecção dos projectos será realizada por parte da organização (Afonso Becerra de Becerreá, vogal da Secção de Literatura Dramática da AELG; Xosé Paulo Rodríguez, director do Teatro Rosalia de Castro da Corunha; e Célia Guido Mendes, em representação do Camões–Centro Cultural Portugués em Vigo) em função de:

+ Descrição e formulação do projecto.
+ Breve mostra da peça.
+ Currículo das/os dramaturgas/os.

Estes materiais deverão ser enviados em formato digital, antes das 24 h. do 14 de Setembro de 2025, a: oficina@aelg.org

– As/os criadoras/es seleccionadas/os para (re)presentarem os seus projectos cénicos devem comprometer-se a estarem presentes durante toda a jornada que dura o Festival (dentro da X Xornada da Sección de Literatura Dramática 2025, o domingo 19 de outubro de 2025, no Teatro Rosalia de Castro da cidade da Corunha, entre as 10h00 e as 21h00, aproximadamente) e participarem nos debates dos projectos (re)presentados pelas/os suas/seus colegas, de tal modo que possam, ao final da jornada, emitirem o voto correspondente para o IV Premio VIII Festival Peças de um Teatro do Porvir 2025: Galiza + Portugal.

IV PRÉMIO VIII FESTIVAL PEÇAS DE UM TEATRO DO PORVIR 2025

Para além do orçamento atribuído a cada proposta para a sua (re)presentação no VIII Festival Peças de um Teatro do Porvir 2025: Galiza + Portugal, um comité, formado pelo Vogal de Literatura Dramática da AELG, Afonso Becerra, o director do Teatro Rosalía Castro da Corunha, Xosé Paulo Rodríguez, Célia Guido Mendes, em representação do Camões–Centro Cultural Português en Vigo, e, se assim o considerar, a pessoa convidada de honra, Roberto Pascual, dramaturgo, investigador e docente, ex-director da MIT de Ribadávia, e contando com os votos das/os criadoras/es participantes, seleccionaram propostas para oferecer-lhe a possibilidade de ser estreada. O júri também poderia decidir deixar o prémio deserto de os projectos (re)presentados não reunirem as características e condições necessárias.

Información sobre protección de datos
A responsábel do tratamento é a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega. A finalidade do tratamento é a prestación do servizo que se detalla na solicitude ou actividade organizada. A base legal do tratamento é o cumprimento dunha obriga contractual na prestación dun servizo. Os seus datos conservaranse unicamente durante os prazos de prescrición legalmente aplicábeis. Pódense comunicar os seus datos a terceiras/os organizadoras/es ou colaboradoras/es da actividade. No caso de solicitar certificado de asistencia, os seus datos comunicaranse ao/á impartidor/a da actividade. Pode acceder, rectificar, suprimir os seus datos e nos casos determinados opoñerse ao tratamento, limitar o seu uso ou portar a outra/o responsábel. Tamén pode solicitar a tutela da Axencia Española de Protección de Datos ou presentar unha reclamación ante a mesma.

“Intelixencia Artificial Xenerativa e dereitos de autoría: do mito da máquina que pensa á realidade da reprodución literal e do puro cálculo matemático”, artigo de Jorge Corrales, Director xeral de CEDRO

Publicado o por

Desde CEDRO:
“A experiencia e as análises efectuadas nos últimos anos veñen confirmar que os contidos editoriais protexidos polo Dereito de Autoría son utilizados para o desenvolvemento dos sistemas de intelixencia artificial xenerativa (IAX) e como, en distintos formatos e de diferentes formas, son reproducidos en todas as fases de desenvolvemento dese sistema.

Esta explotación das obras, de acordo coa normativa e xurisprudencia europea, exixe a autorización dos seus autores e editoras e unha remuneración xusta por estes usos, algo que parecen esquecer os desenvolvedores, privados e públicos, deste software de IA.

Como non podía ser doutro xeito, a formulación arriba exposta, en relación á utilización de obras protexidas, veu ser referendada por un representante do Barcelona Supercomputing Center (BSC) nun obradoiro sobre IA e dereitos de autoría, organizado pola Comisión de Asuntos Xurídicos do Parlamento Europeo, o pasado 4 de xuño.

O representante do BSC puxo de manifesto que no desenvolvemento da IAX «cada fase –inxestión, procesamento, aprendizaxe– necesariamente implica acceder e copiar contido protexido, non simplemente ideas».

E isto é así porque na contorna dixital, tradicionalmente as obras, por exemplo os libros, xornais, revistas e partituras, representáronse mediante un código binario –secuencias de ceros e uns–, que permite almacenar e procesar a información. Esta codificación almacenaba implicitamente tamén a información relativa á orde das palabras e a súa posición no texto. Trátase, pois, de estándares que permitían e permiten a reprodución dixital de obras, xerando unha especie de ciclo de tradución entre a linguaxe humana e a linguaxe das máquinas, permitindo que estas o entendan.

Algúns dos primeiros desenvolvementos modernos da IAX seguían a idea secuencial da era binaria. Pero non hai que deixarse enganar, esta tecnoloxía naceu co obxectivo de reducir o custo de almacenamento da información e aumentar a eficiencia na súa xestión. Con todo, agora, co desenvolvemento dos modelos baseados en Transformers, os procedementos de tradución da linguaxe humana á linguaxe das máquinas mudaron.

A tecnoloxía Transformers permite reproducir de xeito literal a información e a expresión orixinal da obra. De acordo coa RAG, literal significa: «Conforme ao sentido propio e exacto das palabras do texto.». A diferenza doutros sistemas que codifican as palabras en formato binario –ceros e uns–, os Transformers utilizan representacións vectoriais multidimensionais, mediante unha técnica coñecida como embedding.

Esta técnica de embedding codifica a seguinte información:

– Vector de tokens da palabra: reproduce a palabra.
– Vector de posición: reproduce a posición da palabra na frase, texto, etc. Sen a inclusión desta información de posición non se podería desenvolver a parte de valor semántico (significado) e de contexto do modelo.
– Vector de significado (semántica): reproduce o significado que o/a autor/a deu á palabra no texto.
– Vector de contexto: reproduce a relación da palabra co contexto.

Por tanto, e sen necesidade sequera de ser preguntado sobre o acceso lexítimo ás obras que son utilizadas para o desenvolvemento das aplicacións de IAX, o representante do BSC afirmou que, na fase de “inxestión” –preparación do repositorio inicial de obras, coñecido tecnicamente como “dataset”– é preciso acceder e reproducir obras protexidas. Isto implica que na primeira etapa no desenvolvemento da IAX se require a reprodución dixital de todas as obras incluídas no repositorio, para o que é necesaria a autorización dos seus titulares de dereitos. E este punto é chave antes de analizar se cabería a aplicación do límite de minaría de textos e datos previsto no artigo 4 da Directiva 2019/790, que permitiría o uso das obras sen autorización para algúns fins, xa que antes sería preciso contar con ese acceso lexítimo ás mencionadas publicacións para que fose legal.

Así mesmo, cando o representante do BSC recoñece que na fase de procesamento resulta imprescindíbel reproducir as obras para transformar cada palabra en tokens, unidades mínimas que o modelo utiliza para operar (polo referido custo de almacenamento e de cálculo), e demais vectores comentados.

Neles inclúense as características semánticas e contextuais do contido, quer dicir, a expresión orixinal das obras protexidas polos dereitos de autoría. Polo que tamén aquí sería preciso o permiso dos titulares. Múltiple é a xurisprudencia do TXUE que o confirma: «…a protección do dereito de autoría abrangue as expresións mais non as ideas, procedementos, métodos de operación ou conceptos matemáticos en si…». Véxase, neste sentido, a sentenza de 2 de maio de 2012, SAS Institute, C‑406/10. Cuestión tamén sinalada polo propio BSC na súa presentación.

De igual xeito, o representante do BSC explicou que durante a fase de adestramento dun modelo de IAX tamén é necesario acceder e reproducir contidos protexidos como parte do proceso técnico, mais neste caso en forma dos referidos vectores obtidos no paso anterior. Estes vectores, unha vez introducidos en forma de matrices na rede neuronal, permiten realizar cálculos matemáticos –como a obtención de derivadas– para reducir o erro entre o valor real e o que devolve o modelo.  Por tanto, esta fase implica necesariamente outra reprodución máis, efectuada nun formato diferente da obra nacida directamente do/a autor/a.

O representante do BSC expuxo, ademais, que na fase de xeración do modelo –quer dicir, cando este é utilizado polos usuarios– non se produce acceso nin reprodución directa das obras ou de reproducións das obras orixinais do/a autor/a por parte do modelo de intelixencia artificial xenerativa.

Agora ben, aínda que o modelo non accede directamente ás obras ou ás expresións no devandito de xeración, os resultados que xera (comunmente denominados outputs) poden reproducir parcial ou totalmente contidos protexidos e, tamén, transformalos e comunicalos publicamente. A pesar diso, os desenvolvedores, ao meu xuízo, non implementan conscientemente medidas tecnolóxicas que bloqueen estes resultados que afectan directa e gravemente os dereitos de autoría, a normal explotación das obras e ao traballo realizado por autores/as e editores/as. Ademais, hai que ter en conta que os modelos desenvoltos polo BSC, como MarIA e ALIA, foron postos a disposición de usuarios empresariais con fins comerciais.

Por certo, o representante do BSC tamén advirte na súa intervención sobre a dificultade de garantir a rastrexabilidade do uso dos contidos protexidos nas respostas ou resultados (output) das aplicacións de IAX. Esta cuestión xa foi contemplada polo lexislador: tanto o artigo 17 da Directiva 2014/26/UE como o artigo 167 da Lei de Propiedade Intelectual estabelecen que a responsabilidade de informar sobre os usos das obras é unha obriga que recae no usuario do material protexido, unha cualificación que o propio BSC non cuestiona.

Por tanto, a existencia de dificultades técnicas para garantir a rastrexabilidade, a información sobre a orixe das obras utilizadas para obter eses resultados, non encaixan coa obriga legal de respecto aos dereitos dos titulares nin xustifica a falta de remuneración aos mesmos. Esta obriga é claramente do desenvolvedor e, en ningún caso, pode trasladarse aos titulares, quen deben dar a autorización e recibir a remuneración que lexitimamente lles corresponde.

É importante sinalar a necesidade de estabelecer medidas de seguridade eficientes sobre as bases de datos vectoriais que moitos dos desenvolvedores utilizan para almacenar os embeddings –é dicir, as representacións vectoriais de obras protexidas–, pois non está claro que sexan irreversíbeis e que permita reconstruír as obras, en todo ou en parte, o que incrementa o risco de infraccións contra os dereitos de autoría.

Como resumo, un novo cambio de tecnoloxía para reproducir obras ou a súa expresión orixinal, quer dicir, de codificación binaria a embedding, propiciou un debate que non é real e que foi motivado por intereses que ameazan con desartellar aínda máis os principios fundamentais da nosa sociedade.

Habemos lembrar que, durante os últimos trinta anos desenvolvéronse políticas de rent seeking –segundo as denomina a teoría económica– sobre os dereitos de autores e editoras. Estas políticas, baseadas en conceptos legais como fair use ou límites ou excepcións ao dereito de autoría, potenciaron a medio e longo prazo os seguintes resultados:

– O desenvolvemento de barreiras de entrada que limitan a competencia no mercado de servizos dixitais, apoderando aquelas empresas que puideron desenvolver accións de venda cruzada de produto a prezo 0.
– O desenvolvemento de inestabilidade nas contornas sociais, ao primar nesas empresas unicamente obxectivos económicos, obviando a súa responsabilidade sobre cuestións sociais e medioambientais.
– A debilitación do impacto social dos valores do sector da cultura escrita e, por tanto, a do propio sector e a sociedade.

Por todo isto, e co obxectivo de acadar o pleno respecto aos dereitos de autoras e editores no escenario que presenta a IAX, é fundamental analizar axeitadamente os intereses que non se fan explícitos e que están detrás destes novos desenvolvementos tecnolóxicos. Sen esquecer, claro é, ir alén dunha simple análise de conflito de intereses, que en moitos casos é disfrazado de escasa capacidade orzamentaria a curto prazo.

E acabo cunha pregunta: así como no seu momento, co desenvolvemento da tecnoloxía dixital baseada en código binario, foi necesario un tempo para acordar un modelo de reprodución da obra –como o foi o código ASCII–, non estaremos, talvez, ante unha situación similar? Acaso non veremos, co tempo, a creación dun novo modelo para a reprodución da obra ou da expresión da obra no espazo multidimensional dos embeddings?”

“Manuel Rivas: No confín, a boca da literatura”, por María López Sández

Publicado o por

Na páxina web da AELG pode consultarse o traballo divulgativo Manuel Rivas: No confín, a boca da literatura, elaborado por María López Sández, con versións en galego e inglés, que contou coa colaboración de CEDRO. Pode descargarse e lerse libremente nesta ligazón.

O Escritor na súa Terra: Xosé Manuel Beiras. Compostela, 2025

Publicado o por


A Homenaxe O Escritor na súa Terra: Xosé Manuel Beiras. Compostela, 2025, impulsada pola Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG), co apoio do Concello de Santiago de Compostela, Deputación da Coruña, CEDRO e Xunta de Galicia, chega este ano á súa XXXI edición, recaendo na figura de Xosé Manuel Beiras, de quen se destaca, dentro da súa extensa traxectoria vital, a súa faceta como ensaísta e tradutor, así como a súa xenerosa colaboración coa AELG, sendo parte do Consello Directivo da Asociación entre 1982 e 1986. Está previsto que sexa homenaxeado en Santiago de Compostela o sábado 14 de xuño de 2025.

Esta iniciativa anual conforma xa unha tradición na traxectoria da Asociación, e tense constituído ao longo de máis de dúas décadas como unha celebración na que a terra de acollida do homenaxeado ten unha presenza fundamental. É vontade da AELG honrar escritoras/es procurando o contacto directo co autor e a súa implicación persoal na xornada de homenaxe.

Unha celebración múltiple e popular en que se vén recoñecendo a entidade literaria de insignes figuras das nosas letras, a través dunha serie de eventos como a entrega do galardón Letra E de escritor (unha peza escultórica), a plantación dunha árbore simbólica elixida polo propio autor, e a colocación dun monólito conmemorativo.

PROGRAMA DE ACTOS

11:30 h. Descubrimento do monólito conmemorativo e plantación da árbore escollida polo autor, un teixo. No Parque de Galeras. Acceso libre para todo o público.
Intervencións de:
– Goretti Sanmartín, Alcaldía do Concello de Santiago de Compostela.
– Cesáreo Sánchez Iglesias, Presidencia da AELG.
– Xosé Manuel Beiras.

12:30 h. Acto de entrega da “Letra E”. No Auditorio do Centro Galego de Arte Contemporánea (CGAC) (Rúa Valle Inclán, 2). Acceso libre para todo o público, até completar capacidade do espazo.
Intervencións de:
– Goretti Sanmartín, Alcaldía do Concello de Santiago de Compostela.
– Lectura da concesión da Letra E.
– Cesáreo Sánchez Iglesias, Presidencia da AELG.
– Laudatio do autor, por Miguel Anxo Fernán-Vello.
– Entrega da peza escultórica, elaborada por Silverio Rivas.
– Xosé Manuel Beiras. Intervención do homenaxeado. Resposta á laudatio.

14:30 h. Xantar de confraternidade posterior no Restaurante A Nave de Vidán (Avenida Mestra Victoria Míguez, 44). É necesario inscribirse previamente enviando un correo electrónico a oficina@aelg.org até o 9 de xuño, indicando nome e apelidos.


O programa pode descargarse en formato .pdf aquí.

ANTERIORES MERECEDORES/AS DESTE GALARDÓN

I Edición: ANTÓN AVILÉS DE TARAMANCOS
1995 • Boa, Taramancos
II Edición: BERNARDINO GRAÑA
1996 • Cangas do Morrazo
III Edición: MANUEL MARÍA
1997 • Outeiro de Rei
IV Edición: MARÍA XOSÉ QUEIZÁN
1998 • Vigo
V Edición: XOSÉ NEIRA VILAS
1999 • Gres, Vila de Cruces
VI Edición: UXÍO NOVONEYRA (póstumo)
2000 • Parada do Courel
VII Edición: LUZ POZO GARZA
2001 • Ribadeo
VIII Edición: XOSÉ CHAO REGO
2002 • Vilalba
IX Edición: XOSÉ FERNÁNDEZ FERREIRO
2003 • Nogueira de Ramuín
X Edición: SALVADOR GARCÍA-BODAÑO ZUNZUNEGUI
2004 • Teis, Vigo
XI Edición: PURA E DORA VÁZQUEZ
2005 • Ourense
XII Edición: MARÍA DO CARME KRUCKENBERG
2006 • Vigo
XIII Edición: MANUEL LOURENZO
2007 • O Valadouro
XIV Edición: XOSÉ VÁZQUEZ PINTOR
2008 • Melide
XV Edición: AGUSTÍN FERNÁNDEZ PAZ
2009 • Vilalba
XVI Edición: MARILAR ALEIXANDRE
2010 • Santiago de Compostela
XVII Edición: PACO MARTÍN
2011 • Lugo
XVIII Edición: XAVIER RODRÍGUEZ BAIXERAS
2012 • Ribadeo
XIX Edición: MARICA CAMPO
2013 • O Incio
XX Edición: XABIER P. DOCAMPO
2014 • Castro Ribeiras de Lea
XXI Edición: XOSÉ MARÍA ÁLVAREZ CÁCCAMO
2015 • Vilaboa
XXII Edición: HELENA VILLAR JANEIRO
2016 • Rianxo
XXIII Edición: MARÍA PILAR GARCÍA NEGRO
2017 • Lugo
XXIV Edición: NACHO TAIBO
2018 • Oleiros
XXV Edición: PILAR PALLARÉS
2019 • A Coruña
XXVI Edición: VÍTOR VAQUEIRO
2020 • Santiago de Compostela
XXVII Edición: CONCHA BLANCO
2021 • Cee
XXVIII Edición: XOSÉ MANUEL MARTÍNEZ OCA
2022 • Pontevedra
XXIX Edición: FINA CASALDERREY
2023 • Pontevedra
XXX Edición: EULOXIO R. RUIBAL
2024 • Santiago de Compostela

Información sobre protección de datos
A/O responsábel do tratamento é a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega. A finalidade do tratamento é a prestación do servizo que se detalla na solicitude ou actividade organizada. A base legal do tratamento é o cumprimento dunha obriga contractual na prestación dun servizo. Os seus datos conservaranse unicamente durante os prazos de prescrición legalmente aplicábeis. Pódense comunicar os seus datos a terceiras/os organizadoras/es ou colaboradoras/es da actividade. No caso de solicitar certificado de asistencia, os seus datos comunicaranse ao/á impartidor/a da actividade. Pode acceder, rectificar, suprimir os seus datos e nos casos determinados opoñerse ao tratamento, limitar o seu uso ou portar a outra/o responsábel. Tamén pode solicitar a tutela da Axencia Española de Protección de Datos ou presentar unha reclamación ante a mesma.

Vídeo do coloquio con Shahd Wadi, Escritora Galega Universal 2025

Publicado o por


O sábado 26 de abril, ás 11:30 horas, no Salón Rahid da Fundación Araguaney (Rúa Montero Ríos, 27), en Santiago, tivo lugar un coloquio da Escritora Galega Universal Shahd Wadi, coa presenza de Cesáreo Sánchez Iglesias e Beatriz Maceda Abeleira, presidente e vicepresidenta da AELG.

Gala dos Premios Follas Novas do Libro Galego 2025

Publicado o por


Os premios Follas Novas do Libro Galego entregaron os seus galardóns anuais coa tradicional gala na que se entragaron tanto os premios por categorías literarias como aqueles que recoñecen a figuras do mundo da literatura, da edición e do sector libreiro. A gala tivo lugar no Teatro Principal de Santiago e, unha vez máis serviu de repaso a toda a produción literaria do ano 2024.

A gala serviu para reivindicar o papel do mundo do libro na historia recente de Galicia, unha historia que, segundo se reivindicou, percorre catro decadas tanto para escritores, editoras e librarías. No transcorrer da festa, presentada por Xosé Barato, tivo un especial protagonismo a situación de Palestina, a través da presenza de Shahd Wadi, do libro que resultou gañador de iniciativa editorial e tamén das intervencións de algúns dos gañadores en distintas categorías. Manuel Bragado, premiado de honra pola AGE fixo un repaso pola situación editorial de Galicia e pediu “un trato digno para o libro galego, como fixo no seu día Agustín Fernández Paz”. Tamén propuxo o mestre e editor “que todos os sectores e administracións do libro senten na mesma mesa”.

Ao longo da gala, Xosé Barato, que actuou como mestre de cerimonias foi ofrecendo pequenas mostras sonoras gravadas en distintas librarías galegas para conformar un mapa sonoro do ambiente que se encontran as xentes que entran nas librarías de Galicia. A música da gala correspondeu ao dúo Mr Cool & Rubén Servide, unha formación de guitarra máis saxofón.

O proceso de selección para estes premios comeza cunha escolla previa por parte dos asociados dos tres colectivos convocantes. Unha vez que que se realiza este escolma entre toda a produción de títulos publicados neste caso ata novembro de 2024, fórmase un xurado integrado por persoas de todos os ámbitos do mundo do libro para facer primeiro unha selección de finalistas con tres títulos por categoría e, finalmente, coa escolla dos títulos ganadores en cada unha delas. O xurado desta edición estivo composto por Concha Blanco, Adela Touriñán, Irene Penas, Leonor Mazaira, Daniel Ugarte e Fabio Rivas.

Os premios Follas Novas están organizados pola Asociación de Escritoras e Escritores en en Lingua Galega (AELG), a Asociación Galega de Editoras (AGE) e a Federación de Librarías de Galicia (FLG), co apoio da Concello de Santiago, a Deputación da Coruña, a Xunta de Galicia e CEDRO.

No nome das tras asociacións impulsoras do premios abriu o acto o presidente das escritoras e escritores, Cesáreo Sánchez Iglesias, quen sinalou no seu discurso: “Cumprimos 48 anos a Federación de Librarías de Galicia, 45 anos vimos de cumprir na AELG e 42 a Asociación Galega de Editoras. Isto significa que as tres asociacións levamos máis de catro décadas construíndo estruturas sociais, empresariais e culturais que poidan sustentar o noso sistema literario. Librarías por todos os lugares do noso pais, verdadeiras ágoras onde os nosos libros soñan mundos. E fágoo extensivo a todos os colectivos e persoas que participan no proceso de creación e edición.

A multipremiada literatura galega fóra do noso País, significa o que conseguimos entre moitas e moitos de nós de xeito colectivo e individual, que vén dado por termos unha nova percepción da cultura, dentro e fora da Galiza. Reivindicamos a nosa cultura en todas e cada unha das súas formas de creación”.

Premios honoríficos
Cada unha das tres asociacións organizadoras entrega na Gala dos Follas Novas os seus premios de honra anuais, nos que se salienta unha figura das letras, unha editorial ou persoa destacable do mundo editorial e unha libraría. Os galardóns que se entregarán na gala serán para Shahd Wadi, Manuel Bragado e para o fundador da libraría Follas Novas, Rafael Silva.

Premios FLG | Rafael Silva.
En decembro de 1971, tres cregos impulsaron a creación da libraría Follas Novas en Santiago de Compostela, concibida inicialmente como unha libraría especializada en libro universitario. Pouco tempo despois da súa apertura, un dos fundadores, Rafael Silva, deixou a vida eclesiástica para dedicarse de cheo á xestión da libraría e tamén da súa editorial. O proxecto pronto foi máis aló da súa orixe académica, converténdose nun espazo clave para a difusión da cultura galega e nunha libraría que, a día de hoxe, continúa sendo de referencia en todo o país.

Premio AGE | Manuel Bragado
Manuel Bragado (Vigo, 1959) é editor, mestre e activista cultural. Foi director de Edicións Xerais de Galicia entre 1994 e 2018 e actualmente traballa como orientador en centros educativos de Redondela. Presidente da Fundación Luzes e colaborador habitual en Faro de Vigo, mantén dende 1999 a sección «Campo de Granada». Tamén é autor do blog Brétemas, recoñecido con varios premios, e publicou libros como Vigo, puro milagre e Vigo, abella da ribeira.

Premio AELG Escritora Galega Universal | Shahd Wadi
Shahd Wadi (Exipto, 1983) é unha escritora e investigadora palestina que creceu en Xordania e reside en Lisboa, Portugal. Doutorouse en Estudos Feministas na Universidade de Coimbra coa tese Feminismos de corpos ocupados, centrada nas narrativas artísticas das mulleres palestinianas no exilio, que deu lugar ao libro Corpos na trouxa (2017). Reparte o seu tempo entre a escrita, a tradución, a programación cultural e o activismo feminista e palestino. Nomeada Escritora Galega Universal pola AELG, en recoñecemento á calidade da súa obra e ao seu compromiso coa defensa dos dereitos do pobo palestino desde unha perspectiva feminista.

OBRAS E PROPOSTAS PREMIADAS

PREMIO Á OBRA DE ENSAIO E INVESTIGACIÓN
– Abril é un país. Tereixa Constenla. Editorial Kalandraka.

PREMIO Á OBRA DE DIVULGACIÓN
– Rotas (As mulleres que o franquismo agochou en Compostela). Montse Fajardo. Edicións Positivas.

PREMIO Á OBRA DE NARRATIVA
– A noite das cebolas. Rosa Aneiros. Edicións Xerais de Galicia.

PREMIO Á OBRA INFANTIL
– Como escorrentar un lobo. Antonio Manuel Fraga. Cuarto de Inverno.

PREMIO Á OBRA XUVENIL
– Cartas na escuridade. Lois Pérez. Cuarto de Inverno.

PREMIO AO LIBRO ILUSTRADO
– Papóns. Sandra Lodi. Editorial Galaxia.

PREMIO AO LIBRO DE BANDA DESEÑADA, GRÁFICO E HUMOR
– Presas fáciles. Voitres. Miguelanxo Prado. Retranca Editora.

PREMIO Á INICIATIVA BIBLIOGRÁFICA
– Cantos de dor e liberdade. Voces galegas por Palestina. VV.AA. Tempo Galiza Editora.

PREMIO Á OBRA TRADUCIDA
– Os caravanistas, de Elizabeth von Arnim. Celia Recarey. Irmás Cartoné.

PREMIO AO LIBRO DE POESÍA
– Os pozos elegantes das clavículas. María Álvarez Landesa. Alvarellos Editora.

PREMIO AO LIBRO DE TEATRO
– Ubasute. Paula Carballeira. Editorial Galaxia.

PREMIO AO LIBRO MELLOR EDITADO
– O libro das abellas. VV. AA. Apiario.

PREMIO PROMOCIÓN DA LECTURA
– Culturgal.

Manuel Rivas recibe o Premio Cedro 2025 e advirte: “Sen ética nin regulación, a IA pode ser un espolio cultural”

Publicado o por

Desde CEDRO:
“O escritor, xornalista e guionista Manuel Rivas, Premio Nacional das Letras 2024, vén de recibir o Premio Cedro 2025, outorgado pola entidade que xestiona os dereitos de autor das persoas creadoras de obras escritas no Estado español. A decisión recoñece a súa ampla traxectoria como defensor da cultura, da lingua galega e dos dereitos das autoras e autores, así como o seu compromiso ético e social coa creación.
O acto de entrega decorreu esta sexta feira no Ateneo de Madrid, nunha cerimonia presentada pola xornalista Pepa Fernández e que contou coa presenza da vicepresidenta segunda do Goberno español e ministra de Traballo, Yolanda Díaz; da subsecretaria de Cultura, Carmen Páez; e do director de Bibliotecas do Concello de Madrid, Emilio del Río, entre outras autoridades.
Durante a súa intervención, Rivas advertiu sobre os perigos dunha intelixencia artificial sen control: “Sen regulación estrita e sen unha ética eficaz da empatía, existe o perigo real de que os novos emporios tecnolóxicos propicien un gran espolio do patrimonio intelectual e creativo”. O autor d’O lapis do carpinteiro reclamou que o Estado español sexa “un espazo de vangarda” na regulación da IA, garantindo “consentimento, transparencia e remuneración” para as persoas creadoras.
A presidenta de Cedro, Carme Riera, destacou na súa intervención o “carácter solidario e coherente” de Rivas, quen participou en 2022 na campaña #CEDROteAcompaña para dar visibilidade ás axudas que ofrece a entidade a persoas autoras en situación de vulnerabilidade. Riera salientou tamén a súa defensa constante da lingua galega, dos dereitos culturais e da propiedade intelectual na era dixital.
Rivas, con máis de catro décadas de traxectoria, é unha figura clave da literatura galega contemporánea. Ao longo da súa carreira combinou creación literaria, activismo cultural e compromiso social. “Preservar a autoría é preservar a democracia”, afirmou durante a súa intervención, reivindicando que a defensa do patrimonio intelectual é tamén unha defensa da decencia política e da liberdade colectiva.
Na súa intervención, Riera apuntou a necesidade de seguir modelos europeos máis garantistas, como os dos países nórdicos, onde a autoría se protexe mediante sistemas baseados en autorización, remuneración xusta e transparencia. “As nosas obras non son datos sen valor: son o froito do talento, do esforzo e da profesionalidade de quen as crea e edita”, defendeu.
A presidenta da entidade fixo tamén un chamamento ás institucións públicas para que lideren a protección da cultura escrita fronte os desafíos da intelixencia artificial e do consumo masivo de contidos sen contraprestación.
O Premio CEDRO, que chega este ano á súa novena edición, recoñece persoas e institucións que destacan na defensa dos dereitos de autor e da cultura escrita. Entre as persoas galardoadas en anos anteriores están Lorenzo Silva, Julia Navarro, Rosa Montero, José María Merino ou Antonio Muñoz Molina.
A entrega do premio a Rivas supón un recoñecemento ao seu compromiso público coa lingua galega e co dereito a vivir da creación cultural. Nun momento en que os dereitos de autor están en perigo pola automatización de contidos e a mercantilización da cultura, voces como a súa cobran especial relevancia.
Rivas rematou a súa intervención cunha mensaxe clara: “O futuro da cultura e da democracia dependerá da nosa capacidade para defender os dereitos de quen crea fronte á voracidade de quen depreda”. Desde Cedro, a mensaxe foi rotunda: “Non hai cultura viva sen autoría recoñecida nin sociedade libre sen dereitos culturais garantidos”.”

Escritora Galega Universal 2025: Shahd Wadi

Publicado o por


O Consello Directivo da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega aprobou o nomeamento de Shahd Wadi, escritora palestina, como Escritora Galega Universal en 2025, desde o profundo respecto e afecto á súa persoa e a valoración da alta calidade da súa obra, así como por defender a dignidade nacional de Palestina e os dereitos individuais e colectivos da súa poboación, nomeadamente desde perspectivas feministas.

Poeta e tamén autora do libro Corpos na trouxa: histórias-artísticas-de-vida de mulheres palestinianas no exílio (2017), aborda, na súa investigación, as narrativas artísticas no contexto da ocupación israelita da Palestina e considera as artes un testemuño de vidas, tamén da súa.

Nas anteriores edicións recibiron este nomeamento as escritoras e escritores Mahmud Darwix, Pepetela, Nancy Morejón, Elena Poniatowska, Juan Gelman, Antonio Gamoneda, José Luis Sampedro, Lídia Jorge, Bernardo Atxaga, Luiz Ruffato, Pere Gimferrer, Hélia Correia, Isabel-Clara Simó, María Teresa Horta, Mariasun Landa, José Luandino Vieira, Ana Luísa Amaral, Lydia Cacho e Joseba Sarrionandia.

A autora recollerá o seu Premio Honorífico como Escritora Galego Universal, no marco da Gala dos Premios Follas Novas do Libro Galego 2025, que terá lugar en Santiago de Compostela.

O mesmo sábado 26 de abril, ás 11:30 horas, no Salón Rahid da Fundación Araguaney (Rúa Montero Ríos, 27), en Santiago, terá lugar un coloquio e recital da autora, coa presenza de Cesáreo Sánchez Iglesias e Beatriz Maceda Abeleira, presidente e vicepresidenta da AELG. A entrada será libre até completar capacidade.

Gala dos Premios Follas Novas do Libro Galego 2025

Publicado o por

Os premios Follas Novas do Libro Galego entran nos seus dez anos de vida en 2025. As obras finalistas dos premios Follas Novas son o resultado dun proceso de selección de tres fases, que supón unha lectura e valoración da produción editorial galega. O proceso ten unha primeira escolla con propostas das tres entidades organizadoras que selecciona un cento de títulos publicados entre decembro de 2023 e novembro de 2024. Na segunda fase de selección, o xurado escolle as obras finalistas por cada categoría. O proceso de selección dos títulos gañadores terá o seu cumio o sábado, 26 de abril de 2025, coa gala na que se darán a coñecer cada unha das obras gañadoras nas trece categorías nas que se organiza este premio.

A gala de entrega de premios terá lugar no Teatro Principal de Santiago de Compostela, a partir das 19:00 horas. Será conducida polo actor Xosé Barato, que repasará a actualidade da literatura e levará ao teatro ambientes e sons do mundo do libro. Ademais, estará acompañado pola música en directo do dúo Mr Cool & Rubén Servide, cun formato de guitarra e saxofón. A entrada é libre, pero é necesario solicitar un convite a este enderezo electrónico: oficina@aelg.org.

Premios honoríficos

Cada unha das tres asociacións organizadoras entrega na Gala dos Follas Novas os seus premios de honra anuais, nos que se salienta unha figura das letras, unha editorial ou persoa destacable do mundo editorial e unha libraría. Os galardóns que se entregarán na gala serán para Shahd Wadi, Manuel Bragado e para o fundador da libraría Follas Novas, Rafael Silva.

Premios FLG | Rafael Silva
En decembro de 1971, tres cregos impulsaron a creación da libraría Follas Novas en Santiago de Compostela, concibida inicialmente como unha libraría especializada en libro universitario. Pouco tempo despois da súa apertura, un dos fundadores, Rafael Silva, deixou a vida eclesiástica para dedicarse de cheo á xestión da libraría e tamén da súa editorial. O proxecto axiña foi máis aló da súa orixe académica, converténdose nun espazo clave para a difusión da cultura galega e nunha libraría que, a día de hoxe, continúa sendo de referencia en todo o país.

Premio AGE | Manuel Bragado
Manuel Bragado (Vigo, 1959) é editor, mestre e activista cultural. Foi director de Edicións Xerais de Galicia entre 1994 e 2018 e actualmente traballa como orientador en centros educativos de Redondela. Presidente da Fundación Luzes e colaborador habitual en Faro de Vigo, mantén dende 1999 a sección «Campo de Granada». Tamén é autor do blog Brétemas, recoñecido con varios premios, e publicou libros como Vigo, puro milagre e Vigo, abella da ribeira.

Premio AELG Escritora Galega Universal | Shahd Wadi
Shahd Wadi é unha escritora e investigadora palestina que creceu en Xordania e reside en Coimbra, Portugal. Doutorouse en Estudos Feministas na Universidade de Coimbra coa tese Feminismos de corpos ocupados, centrada nas narrativas artísticas das mulleres palestinianas no exilio, que deu lugar ao libro Corpos na trouxa (2017). Reparte o seu tempo entre a escrita, a tradución, a programación cultural e o activismo feminista e palestino. Nomeada Escritora Galega Universal pola AELG, en recoñecemento á calidade da súa obra e ao seu compromiso coa defensa dos dereitos do pobo palestino desde unha perspectiva feminista.

Os premios están organizados pola Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, a Asociación Galega de Editoras e a Federación de Librarías de Galicia. Contan co apoio da Deputación da Coruña, Concello de Santiago, CEDRO (Centro Español de Dereitos Reprográficos) e a Xunta de Galicia.

FINALISTAS

PREMIO Á OBRA DE ENSAIO E INVESTIGACIÓN
– A casa do amo. Unha análise do discurso colonial e racista na literatura galega. María Reimóndez. Edicións Xerais de Galicia.
– Abril é un país. Tereixa Constenla. Editorial Kalandraka.
– Os inmigrantes imaxinados. A identidade Galega na Arxentina (1780-1960). Xosé M. Nuñez Seixas. Editorial Galaxia.

PREMIO Á OBRA DE DIVULGACIÓN
– As benfaladas. María Xosé Porteiro. Editorial Galaxia.
– As horas mortas. Viaxes e conversas por cemiterios galegos. Emma Pedreira. Baía Edicións.
– Rotas (As mulleres que o franquismo agochou en Compostela). Montse Fajardo. Edicións Positivas.

PREMIO Á OBRA DE NARRATIVA
– A noite das cebolas. Rosa Aneiros. Edicións Xerais de Galicia.
– O incendio. Sara Vila Alonso. Edicións Xerais de Galicia.
– Runrún. Ana Varela. Editorial Galaxia.

PREMIO Á OBRA INFANTIL
– Axencia Galega de Asuntos Máxicos. Miguel Ángel Alonso Diz. Edicións Xerais de Galicia.
– Como escorrentar un lobo. Antonio Manuel Fraga. Cuarto de Inverno.
– Que cabe nun calcetín? Paula Carballeira. Oqueleo.

PREMIO Á OBRA XUVENIL
– Cartas na escuridade. Lois Pérez. Cuarto de Inverno.
– Nave. Olaia Sendón. Edicións Xerais de Galicia.
– Quen precisa unha avoa? Andrea Barreira Freije. Edicións Xerais de Galicia.

PREMIO AO LIBRO ILUSTRADO
– Luísa Villalta. Alma de violino. Laura Suárez (ilust.), Beatriz Maceda e Eli Ríos. Edicións Xerais de Galicia.
– Papóns. Sandra Lodi. Editorial Galaxia.
– Sete dentes de león. David Sierra (ilust.) e Ledicia Costas. Edicións Xerais de Galicia.

PREMIO AO LIBRO DE BANDA DESEÑADA, GRÁFICO E HUMOR
– Memorias dun neno labrego (novela gráfica). Iria Aldegunde (baseada no texto de Neira Vilas). Editorial Galaxia.
– Miquits. Visita á casa da avoa. Alba de Evan, Xabier Domínguez e Paula Cheshire. Antela Editorial.
– Presas fáciles. Voitres. Miguelanxo Prado. Retranca Editora.

PREMIO Á INICIATIVA BIBLIOGRÁFICA
– Cantos de dor e liberdade. Voces galegas por Palestina. VV.AA.Tempo Galiza Editora.
– Papagaio. Luísa Villalta e Maribel Longueira.Kalandraka Editora.
– Poesía reunida de Xosé Luís Méndez Ferrín. Xosé Luís Méndez Ferrín, ed. Anxo Angueira. Edicións Xerais de Galicia.

PREMIO Á OBRA TRADUCIDA
– Cartas desde a cadea, de Rosa Luxemburg. Almudena Otero. Edicións Laiovento.
– Heartstopper. Rapaz coñece rapaz, de Alice Oseman. Nee Barros. Edicións Xerais de Galicia.
– Os caravanistas, de Elizabeth von Arnim. Celia Recarey. Irmás Cartoné.

PREMIO AO LIBRO DE POESÍA
– Os pozos elegantes das clavículas. María Álvarez Landesa. Alvarellos Editora.
– Papaventos abismados. Marta Dacosta. Apiario.
– Para non concretarme. Tamara Andrés. Edicións Positivas.

PREMIO AO LIBRO DE TEATRO
– Fóra de campo. Rosalía Fernández Rial. Editorial Galaxia.
– Iribarne. Esther Carrodeguas. Edicións Positivas.
– Ubasute. Paula Carballeira. Editorial Galaxia.

PREMIO AO LIBRO MELLOR EDITADO
– Canta contos de Nadal. VV. AA. Triqueta Verde.
– O libro das abellas. VV. AA. Apiario.
– Papagaio. Luísa Villalta e Maribel Longueira. Kalandraka Editora.

PREMIO PROMOCIÓN DA LECTURA
– Culturgal
– Libraría Cartabón (Vigo)
– Libraría Nobel (Ourense)

Os Premios Follas Novas anuncian os 40 finalistas na súa edición de 2025

Publicado o por

Os premios Follas Novas do Libro Galego entran nos seus dez anos de vida en 2025 e na fase final da elección dos gañadores para esta edición. Case corenta obras son finalistas dos premios ata o vindeiro 26 de abril, no que se darán a coñecer as obras gañadoras en cada unha das categorías. Como vén sendo tradicional, os gañadores e gañadoras coñeceranse na gala de entrega que terá lugar no Teatro Principal de Santiago.

Este galardón, que homenaxea a creación literaria en lingua galega, volve destacar o talento e a calidade das obras presentadas nesta edición. Tras un rigoroso proceso de selección, o xurado deu a coñecer os autores e obras que optarán ao recoñecemento nas diferentes categorías.

Nesta edición chegan á final arredor de 40 escritoras/es, tradutoras/es e ilustradoras/es xunto con 15 editoriais. Os gañadores daranse a coñecer na gala de entrega dos Premios Follas Novas, que se celebrará o vindeiro 26 de abril nun evento que reunirá o máis destacado do panorama literario galego.

As obras finalistas desta edición dos premios Follas Novas son o resultado dun proceso de selección de tres fases, que supón unha lectura e valoración da produción editorial galega. O proceso ten unha primeira escolla con propostas das tres entidades organizadoras que selecciona un cento de títulos publicados entre decembro de 2023 e novembro de 2024. A segunda fase de selección é a actual, na que o xurado escolleu as obras finalistas por cada categoría. O proceso de selección dos títulos gañadores terá o seu cumio o sábado, 26 de abril de 2025, coa gala na que se darán a coñecer cada unha das obras gañadoras nas trece categorías nas que se organiza este premio. A gala de entrega de premios terá lugar no Teatro Principal de Santiago.

Os premios están organizados pola Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, a Asociación Galega de Editoras e a Federación de Librarías de Galicia. Contan co apoio da Deputación da Coruña, Concello de Santiago, CEDRO (Centro Español de Dereitos Reprográficos) e a Xunta de Galicia.

PREMIO Á OBRA DE ENSAIO E INVESTIGACIÓN
– A casa do amo. Unha análise do discurso colonial e racista na literatura galega. María Reimóndez. Edicións Xerais de Galicia.
– Abril é un país. Tereixa Constenla. Editorial Kalandraka.
– Os inmigrantes imaxinados. A identidade Galega na Arxentina (1780-1960). Xosé M. Nuñez Seixas. Editorial Galaxia.

PREMIO Á OBRA DE DIVULGACIÓN
– As benfaladas. María Xosé Porteiro. Editorial Galaxia.
– As horas mortas. Viaxes e conversas por cemiterios galegos. Emma Pedreira. Baía Edicións.
– Rotas (As mulleres que o franquismo agochou en Compostela). Montse Fajardo. Edicións Positivas.

PREMIO Á OBRA DE NARRATIVA
– A noite das cebolas. Rosa Aneiros. Edicións Xerais de Galicia.
– O incendio. Sara Vila Alonso. Edicións Xerais de Galicia.
– Runrún. Ana Varela. Editorial Galaxia.

PREMIO Á OBRA INFANTIL
– Axencia Galega de Asuntos Máxicos. Miguel Ángel Alonso Diz. Edicións Xerais de Galicia.
– Como escorrentar un lobo. Antonio Manuel Fraga. Cuarto de Inverno.
– Que cabe nun calcetín? Paula Carballeira. Oqueleo.

PREMIO Á OBRA XUVENIL
– Cartas na escuridade. Lois Pérez. Cuarto de Inverno.
– Nave. Olaia Sendón. Edicións Xerais de Galicia.
– Quen precisa unha avoa? Andrea Barreira Freije. Edicións Xerais de Galicia.

PREMIO AO LIBRO ILUSTRADO
– Luísa Villalta. Alma de violino. Laura Suárez (ilust.), Beatriz Maceda e Eli Ríos. Edicións Xerais de Galicia.
– Papóns. Sandra Lodi. Editorial Galaxia.
– Sete dentes de león. David Sierra (ilust.) e Ledicia Costas. Edicións Xerais de Galicia.

PREMIO AO LIBRO DE BANDA DESEÑADA, GRÁFICO E HUMOR
– Memorias dun neno labrego (novela gráfica). Iria Aldegunde (baseada no texto de Neira Vilas). Editorial Galaxia.
– Miquits. Visita á casa da avoa. Alba de Evan, Xabier Domínguez e Paula Cheshire. Antela Editorial.
– Presas fáciles. Voitres. Miguelanxo Prado. Retranca Editora.

PREMIO Á INICIATIVA BIBLIOGRÁFICA
– Cantos de dor e liberdade. Voces galegas por Palestina. VV.AA.Tempo Galiza Editora.
– Papagaio. Luísa Villalta e Maribel Longueira.Kalandraka Editora.
– Poesía reunida de Xosé Luís Méndez Ferrín. Xosé Luís Méndez Ferrín, ed. Anxo Angueira. Edicións Xerais de Galicia.

PREMIO Á OBRA TRADUCIDA
– Cartas desde a cadea, de Rosa Luxemburg. Almudena Otero. Edicións Laiovento.
– Heartstopper. Rapaz coñece rapaz, de Alice Oseman. Nee Barros. Edicións Xerais de Galicia.
– Os caravanistas, de Elizabeth von Arnim. Celia Recarey. Irmás Cartoné.

PREMIO AO LIBRO DE POESÍA
– Os pozos elegantes das clavículas. María Álvarez Landesa. Alvarellos Editora.
– Papaventos abismados. Marta Dacosta. Apiario.
– Para non concretarme. Tamara Andrés. Edicións Positivas.

PREMIO AO LIBRO DE TEATRO
– Fóra de campo. Rosalía Fernández Rial. Editorial Galaxia.
– Iribarne. Esther Carrodeguas. Edicións Positivas.
– Ubasute. Paula Carballeira. Editorial Galaxia.

PREMIO AO LIBRO MELLOR EDITADO
– Canta contos de Nadal. VV. AA. Triqueta Verde.
– O libro das abellas. VV. AA. Apiario.
– Papagaio. Luísa Villalta e Maribel Longueira. Kalandraka Editora.

PREMIO PROMOCIÓN DA LECTURA
– Culturgal
– Libraría Cartabón (Vigo)
– Libraría Nobel (Ourense)