Desde Cultura Galega:
“O Consello da Cultura Galega presentaba na mañá deste 13 de novembro a VIII Conxuntura estatística do ámbito cultural, publicación na que repasa os principais indicadores do sector ao longo de 2023. As conclusións do documentos salientan a estabilidade que viviu o noso país neste aspecto en canto ás cifras de emprego e de creación de empresas, e revela que continúa a medrar a produción e o consumo.
O sector cultural dá emprego a 36.800 persoas no noso país, unha cifra similar á do anterior período analizado. Así o revela o informe que realizou o Observatorio da Cultura Galega que, no entanto, advirte tamén que se produciu un descenso nesta cifra durante os últimos tres trimestres do ano. Os datos da Seguridade Social, pola súa banda, revelan un incremento de 216 filiacións neste ámbito, na súa maior parte adscritas ao réxime de persoas autónomas.
En canto á creación de empresas, ao longo de 2023 apareceron 135 novas firmas, catro menos que no ano anterior. Por actividades, a educación cultural, o deseño especializado e os servizos de arquitectura son os epígrafes que manteñen tendencias crecentes, mentres as actividades de fabricación de produtos culturais e axencias de noticias perden filiacións. Artes gráficas, librarías e actividades de comercio de produtos culturais mantiveron as súas cifras ao longo do último exercicio.
No ámbito do libro, as empresas de edición rexistradas pasaron de 49 a 52, e a cifra de edición de libros recuperou os niveis de 2011 con 2.955 rexistros. A literatura infantil e xuvenil, cun crecemento do 64,3% encabezan este incremento. En total, están rexistrados en galego 1.857 libros ao longo do último exercicio analizado, fronte aos 1.717 do anterior.
Unha cifra negativa para o sector é a baixada no comercio exterior de propostas culturais galegas. Se entre 2019 e 2023 se rexistrou un incremento do 88% neste ámbito, no último exercicio deuse unha mingua do 2,4% con respecto ao ano anterior (de 12.246.200 a 11.946.300 euros). As actividades de edición, que rexistraron un descenso do 6,6%, e as de creación, artísticas e espectáculos, que tamén baixaron un 6% foron as principais prexudicadas nesta tendencia.
Pola banda da administración pública, o documento recolle o incremento dun millón de euros, ata o 116,6, dos orzamentos autonómicos para cultura e normalización lingüística. Este crecemento, por baixo da media das contas do goberno, situou o nivel de gasto nestas áreas no 0,8% dos fondos autonómicos en 2023. Pola súa banda, as entidades locais galegas pasaron de investir 233,6 millóns de euros a 241,5, o que deixou o gasto un 6,7% do seu total, un 0,9% menos do que no ano anterior.
Entre as cifras destacadas do documento, está o importante incremento do gasto dos fogares galegos en produtos e servizos culturais, que superou os 500 millóns de euros en 2023, un 1,38% do seu gasto total. Os servizos culturais, que inclúen entradas ou subscricións a contidos, acaparan as cifras máis alta de gasto (151,7 millóns de euros, 55 máis só no último ano), seguidos dos libros (118,2 millóns) e dos soportes de imaxe, son e datos. A seguir a tendencia de recuperación, en 2023 foron ao cine 3.2 millóns de persoas fronte aos 1,2 de 2020, que supuxo unha recadación de 20,1 millóns de euros, cifras similares ás anteriores á pandemia.”
Arquivos da etiqueta: Cultura Galega
Arantza Portabales foi recoñecida co Premio Clubs de Lectura 2024
Desde Cultura Galega:
“A coincidir coas celebracións do Día do Libro, este 23 de abril a Consellería de Educación daba a coñecer o fallo do Premio Clubs de Lectura. O foi nesta ocasión para a escritora Arantza Portabales, quen, segundo salienta a comunicación da Consellería, Portabales “é unha das autoras máis seguidas polo lectorado xuvenil galego”.
O premio recoñece anualmente as creadoras e creadores do país cuxos libros foron os máis lidos nestes espazos de promoción das letras nos centros escolares. O galardón pretende “recoñecer o labor dos autores con obra en lingua galega que facilitan cos seus libros a función do profesorado como mediadores de lectura e que concitan o interese dos lectores que participan nos clubs”. No noso país 431 centros escolares, 53 deles de nova incorporación, desenvolven clubs de lectura nas súas bibliotecas.”
Outórganse os XXXIX premios Losada Diéguez de ensaio e narrativa
Desde Cultura Galega:
“Trinta e cinco obras xa publicadas optaban este ano nas dúas categorías da XXXIXª edición do Premio Antón Losada Diéguez promovido polos concellos de O Carballiño e Boborás, contando co apoio da Deputación de Ourense. Trala deliberación do xurado o sábado 20 de abril a obra A Vera Cruz de Antonio Palacios de Rafael Otero Janeiro (O Carballiño, 1962), editada polo Instituto de Estudos Carballiñeses alzouse por maioría co premio na modalidade de Ensaio e Investigación; mentres que na categoría de Creación Literaria a maioría do xurado decantouse pola obra Quen escribirá a miña historia? asinada pola pontevedresa Iria Morgade Valcárcel (Pontevedra, 1988) e publicada na editorial Galaxia. Cada un dos premios está dotado con 6.000 euros.
No caso do carballiñés Rafael Otero, o xurado considerou a obra premiada “unha creación que reflicte moitísimos anos de investigación, unha obra de síntese, divulgativa e que se centra moito nun dos mellores traballos de Antonio Palacios. Un texto moi ben escrito e pensado que valoriza a obra do arquitecto Palacios para que chegue a un público amplo”. Na modalidade de Creación Literaria, o xurado valorou da obra de Iria Morgade Valcárcel o feito de que se trata dunha obra dunha creadora galega nova “que afonda nunha historia ambientada no Mosteiro de Oia que intercala a Guerra Civil coa máis actual, cos campos de concentración como base da historia e do enigma a resolver”. A entrega do premio será o vindeiro 15 de xuño deste ano, no Pazo de Moldes, casa natal do escritor e guieiro da Xeración Nós; Antón Losada Diéguez. “
A lebre mecánica, de Ledicia Costas, entra no catálogo internacional The White Ravens
Desde Cultura Galega:
“Cada ano 20 especialistas en literatura infantil e xuvenil selecciona, entre as doazóns que recibiu a biblioteca durante o ano, as obras coas que a Internationale Jugendbibliothek (Biblioteca Xuvenil Internacional) elabora un catálogo con 200 títulos, publicados no ano anterior, procedentes de 57 países e escritos en 39 linguas diferentes. Na actualización deste 2023 recóllense tres libros do sistema editorial galego, un deles a obra gañadora do Premio Lazarillo 2022, A lebre mecánica (Eds. Xerais) de Ledicia Costas, no seu orixinal en galego, e outros dous en castelán de dúas editoras galegas, aínda que teñen edición traducida ao galego: A nota, de Pilar Serrano Burgos e Daniel Montero Galán en Kalandraka; e Peixe, de Emilio Urberuaga e Javier Zabala, publicado por Bululú. The White Ravens é, xunto coa Listaxe de Honra do IBBY, unha das distincións máis importantes da literatura infantil e xuvenil do planeta.”
A MIT outorga a Luís Álvarez Pousa e Eduardo Alonso o Premio de Honra Roberto Vidal Bolaño
Desde Cultura Galega (foto: MIT):
“A Mostra Internacional de Teatro de Ribadavia (MIT), que este ano celebrará a súa 39ª edición, ven de facer pública a súa decisión de outorgar o Premio de Honra Roberto Vidal Bolaño a dous persoas que considera fundamentais na creación de estruturas institucionais estables para o teatro galego durante o primeiro Goberno Autonómico de Galicia: Luís Álvarez Pousa e Eduardo Alonso. A Mostra, que este ano centra o seu programa na memoria e na celebración dos 50 anos da 1ª Mostra de Abrente en 1973, quere recoñecer deste xeito o traballo, a implicación e o legado destes dous homes, que recibirán este recoñecemento o día da inauguración da 39ª MIT, o día 15 de xullo, en Ribadavia.
Na súa exposición de motivos para este outorgamento, a acta da MIT lembra as traxectorias de ambos galardoados. Así, do xornalista Luis Álvarez Pousa lembra que foi o responsable das primeiras bases dun programa de estruturación, planificación e desenvolvemento de políticas teatrais a partir do seu nomeamento como Director Xeral de Cultura hai 40 anos, en 1984. A MIT sinala que foi “grazas ao seu labor e ao seu pensamento, que tamén honra o digno oficio da política como tarefa ao servizo da cidadanía e da cultura” que se creou o Centro Dramático Galego en 1984, os circuítos teatrais, a consolidación da profesionalización e tamén a propia MIT. Álvarez Pousa, dia a acta, foi ideólogo dos principais eixes de coordinación da xestión pública da cultura escénica, como se manifestou na publicación institucional Identidades daquel ano. Alí, resumíanse os cinco puntos básicos da articulación do sistema teatral galego e a súa dotación orzamentaria: a creación do Centro Dramático Galego, a potenciación e creación de Mostras e Festivais teatrais coas súas misións e roles específicos, a política de difusión teatral, a promoción de proxectos teatrais e o apoio e potenciación das actividades que fomentasen a creación de público.
Pola súa banda, respecto a Eduardo Alonso, desde a Mostra recoñécese “o compromiso e implicación” deste director de escena, dramaturgo e produtor teatral, “que ademais de ser o primeiro Director Artístico do CDG, foi unha figura clave neste e noutros momentos da evolución e emerxencia do sistema teatral galego, como a elaboración do proxecto de creación do IGAEM en 1987”. Con este premio, sinala a acta da MIT, “quérese poñer en valor tamén o sentido da responsabilidade institucional e o servizo ao ben común para a creación das bases de proxectos e institucións que aínda hoxe seguen a ser moi necesarias para a cohesión, a coordinación e potenciación do tecido profesional das nosas Artes Escénicas. As asesorías e o sentido da responsabilidade coa normalización da lingua e da cultura nun momento en que estaba todo por construír, son feitos que cómpre recordar e poñer en valor”.”
Vicente Piñeiro gaña o Premio Laudamuco de textos teatrais
Desde Cultura Galega:
“Vicente Piñeiro González (Lugo, 1954) vén de facerse co Vº Premio Laudamuco de textos teatrais, convocado polo Concello de Brión e Edicións Positivas. A obra premiada leva por título Devólvenos ao Xermánico, baseada na figura do xeneral romano Xermánico, pai de Calígula, sobriño neto de Augusto e sobriño de Tiberio, que o adoptou como o seu sucesor. O autor recollerá o seu galardón e os 7.000 euros cos que está dotado, o vindeiro 16 de maio, a coincidir co corenta e catro aniversario da posta en escena da obra Laudamuco, señor de ningures de Roberto Vidal Bolaño (1950-2002) , a quen se busca homenaxear e lembrar coa convocatoria deste certame. Piñeiro González ten unha traxectoria de libros de narrativa baseados en situacións e personaxes da nosa Historia. O texto será posteriormente editado por Edicións Positivas.”
Laura Cid Rascado gaña o III Premio de Álbum Ilustrado Alberte Quiñoi
Desde Cultura Galega:
“Laura Cid Rascado (Vigo, 1999), graduada da Facultade de Belas Artes de Pontevedra en 2022, resultou a gañadora da IIIª edición do Premio de Álbum Ilustrado Alberte Quiñoi, convocado polo Concello da Estrada en colaboración coa Secretaría Xeral de Política Lingüística da Xunta e a editorial Galaxia. De entre a vintena de traballos presentados, a obra titulada Maruchi e o gancho convenceu por maioría ao xurado, formado por Tamara Andrés, poeta, Armando Requeixo, crítico literario, Óscar Villán, ilustrador, Carlos Loureiro, exercendo de secretario, e Sara Valcárcel, responsable de Comunicación e Novos Proxectos de Editorial Galaxia.
Segundo se comunicou onte coa lectura do ditame na casa de Xuntas do Concello da Estrada, o xurado quixo destacar neste álbum ilustrado que “é unha historia que se entretece perfectamente a través de texto e imaxe, tecida con ritmo, claridade e ollada poética. Presenta un nó que a protagonista ten que desenredar o cal se vai enfiando de xeito equilibrado, tenro, humorístico, perspicaz. Trátase, ademais, dun álbum ilustrado perfectamente apto para todos os públicos”. A gañadora recibirá un premio en metálico de 4.000 euros.”
Antón Cortizas gaña o Premio Arume de poesía infantil 2022
Desde Cultura Galega:
“Unha nova edición do premio Arume de Poesía para a infancia vén de fallarse, a segunda tras retomar este certame o pasado 2021 logo de anos de parada. O xurado desta edición decantouse pola obra Os versos da mariola de Antón Cortizas (Ferrol, 1954) destacando dela a reivindicación que fai do xogo tradicional a través da poesía, que explica como “unha sorte de brincadeira coa palabra poética como vehículo para achegarse a un encontro entre a rapazada, máis alá da tecnoloxía ou as pantallas que predominan no tempo de vagar da infancia de hoxe en día”, un tema do que Cortizas é un dos grandes coñecedores como deixou claro no volume Tastarabás. Enciclopedia de brinquedos tradicionais (Edicións Xerais, 2013). No caso desta obra poética o xurado explica que é unha proposta lúdica, “atraínte por orixinal e pola riqueza da linguaxe”, asegura na súa acta. O Premio Arume de Poesía para a Infancia foi creado por Xosé Neira Vilas e Anisia Miranda coa finalidade de apoiar a poesía infantil e que tivo a súa primeira edición hai xa vinte anos, hoxe en día é unha iniciativa conxunta da Fundación Neira Vilas, a empresa Deleite e a asociación GÁLIX – Asociación Galega do Libro Infantil e Xuvenil, con Edicións Embora como empresa editora dos libros premiados. Este venres, 16 de decembro, ás 18.00 h. no Auditorio Neira Vilas, da Cidade da Cultura, en Santiago de Compostela terá lugar a entrega do premio, que ten unha dotación en metálico de 1.000 euros. No mesmo acto presentaranse os libros Violeta Parapluie, de Ramón D. Veiga, e A flor da letra, de Manuel López Rodríguez, gañadores da edición anterior.”
A poeta Luz Fandiño recibirá o XX Premio Ramón Piñeiro Facer país
Desde Cultura Galega:
“A escritora e activista Luz Fandiño (Santiago de Compostela, 1931) é a gañadora da vixésima edición do Premio Ramón Piñeiro Facer país. A Asociación Cultural Val de Láncara presentou o venres 14 de outubro no Consello da Cultura Galega (CCG) o fallo da vixésima edición deste premio, que recoñece o labor dunha persoa ou entidade galega a favor do desenvolvemento da comunidade. “Quixemos destacar, nesta ocasión, a unha muller combativa en favor da lingua e da cultura do país”, destacou o profesor Xurxo Rodríguez Lozano en nome da asociación. A presidenta do CCG, Rosario Álvarez, sinalou o “valor deste certame, que nace desde o propio pobo e que ten un meritorio carácter popular e participativo”. A Asociación Cultural Val de Láncara convoca este galardón, que busca poñer en valor tanto a persoas, entidades e empresas como a colectivos ou institucións que destacaron “polo seu labor de promoción, defensa e vertebración” da comunidade autónoma de Galicia. O galardón non ten dotación económica e é escollido por unha vintena de asociacións culturais das comarcas de Láncara, Sarria, O Corgo, A Fonsagrada, Baralla e Cervantes. A entrega do premio será en novembro, no marco dunha xuntanza de confraternización na que os anteriores galardoados, Luar na Lubre, entregarán o premio á gañadora desta edición. (…)”
Premio Trasalba para Carlos Mella pola súa entrega á causa da cultura galega
Desde Cultura Galega:
“A Fundación Otero Pedrayo outorgará este ano o seu premio honorífico, o Premio Trasalba, a Carlos Mella Villar (A Estrada, 1930). Mella, economista, político e escritor, é doutor en Dereito pola Universidade Complutense. Foi Vicepresidente da Xunta de Galicia e deputado no Parlamento. Mella preside a Fundación Castelao e presidiu a Asociación de Escritores en Lingua Galega, ademais de figurar como primeiro xerente do padroado da Fundación Torrente Ballester, entre outras moitas participacións na vida cultural galega desde hai décadas. A elección de Carlos Mella tomouse por unanimidade da comisión de goberno da Fundación Otero Pedrayo que a motivou, segundo afirma nun comunicado “en recoñecemento ao seu compromiso e traxectoria vital, na que destacan a entrega á causa da cultura galega”, afirman. A entrega do galardón terá lugar o vindeiro 26 de xuño.”
